Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Bɩ tigingã neb bɩ tẽebã wɛɛngẽ

Bɩ tigingã neb bɩ tẽebã wɛɛngẽ

Bɩ tigingã neb bɩ tẽebã wɛɛngẽ

“A Zezi tẽedbã [bɩ tigingã, NW] . . . paama laafɩ n bɩ tẽeb pʋgẽ.”—TƲƲMA 9:31.

1. Sogs-bʋs la d tõe n sok ‘Wẽnnaam tigingã’ zugu?

YƲƲMD 33 Pãntekotã raar a Zeova sẽn kõ Kiristã karen-biis sull a vʋʋsem sõngã, a wilga vẽeneg tɩ b lebga a bu-paalga, b sẽn boond tɩ Wẽnnaam Israɛlle. (Galat dãmba 6:16) Yaa kiris-nin-kãensã sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeebã la b sẽn boond Biiblã pʋgẽ me tɩ “Wẽnnaam tẽedb” bɩ a tigingã. (1 Korẽnt dãmba 11:22) Bõe la Wẽnnaam da rat tɩ nin-kãensã maane? Wãn to la b ra na n sigl b tʋʋmdã? La wãn-wãn la b ra na n tõog n pids tʋʋm kãng baa ne b nebã sẽn da pa be zĩ-yɛngã? Wãn-wãn la rẽ bãngr na n paas d tẽebã la d sũ-noogã?

2, 3. Wãn-wãn la a Zezi wilgẽ tɩ tigingã na n yɩ neb sẽn sigl n tʋmd ne taaba?

2 Wala sõsg ning sẽn loogã sẽn wilgã, a Zezi reng n wilgame tɩ karen-biis nins sẽn da na n wa paam vʋʋsem sõngã zaeebã na n lebga “tiginga.” A yeela tʋm-tʋmd a Pɩɛɛr woto: “Kug kãngã [a Zezi Kirist] zug la m na n me m tigingã, la hadɛs kõn tõog-a ye.” (Matɩe 16:18, NW) Sẽn paase, a Zezi sẽn da wa n ket ne a tʋm-tʋmdbã, a goma tiging kãng b sẽn da na n wa luglã yelle, n wilg b sẽn na n sigl-a to-to, la a wilg a sẽn na n tʋm tʋʋmd ninga.

3 A Zezi wilga a karen-biisã ne a goam la ne a manesem tɩ tigingã na n talla taoor-lʋɩtba. Nin-kãens na n lʋɩɩ tigingã taoor n tʋm b taabã neer yĩnga. Kiristã yeela woto: “Yãmb mi tɩ neb nins nebã sẽn get wa nanambs soolem wʋsg pʋsẽ wã maanda bãmb neba pãnga, la tɩ nin-kãsems soo bãmba. A ka na n yɩ woto yãmb sʋk ye. La ned sã n dat n yɩ kãseng yãmb sʋka, bɩ a yɩ yãmb sõangda. La ned sã n dat n yɩ taoor soab yãmb sʋka, bɩ a yɩ yãmb fãa yamba.” (Mark 10:42-44) Woto wilgda vẽeneg tɩ ‘Wẽnnaam tigingã’ ra pa na n yɩ neb sẽn pa sigl n tʋmd ne taaba, tɩ ned kam fãa be a zĩigẽ n pa teeg a to ye.

4, 5. Bõe n kɩt tɩ d miẽ tɩ b ra segd n wa zãmsa tigingã neb Biiblã?

4 A Zezi sẽn da na n wa yɩ ‘Wẽnnaam tigingã’ Zusoabã wilgame t’a tʋm-tʋmdbã la a karen-biis kẽer na n talla tʋʋm takɩ tigingã pʋgẽ, n tʋm nebã fãa neer yĩnga. Tʋʋm bʋs la b ra na n tʋme? B tʋʋmd ning sẽn na n yɩ kãseng n yɩɩg yaa zãms tigingã neb tɩ b bãng a Zeova sõma. Tẽeg-y t’a Zezi vʋʋgrã poor a sẽn da wa n be ne a tʋm-tʋmdbã kẽere, a soka a Pɩɛɛr woto: “Sɩmo, a Zã biiga, fo nonga maam bɩ?” T’a Pɩɛɛr leoke: “N-ye, Zusoaba yãmb mi tɩ mam nonga yãmba.” T’a Zezi yeel-a: “Gʋʋl mam pe-bi wã. . . . Gʋʋl mam piisã. . . . Gʋʋl mam piisã.” (Zã 21:15-17) Ad woto sɩd yaa tʋʋm kãseng tɛkẽ!

5 A Zezi goamã pʋgẽ, a maka neb nins b sẽn da na n wa tigim tigingã pʋgẽ wã ne pe-bãgre. Yaa kiris-nebã fãa, rapa, pagb la kamb la b sẽn mak ne pe-bãgr piis tɩ b tog n gʋʋlã, rat n yeel tɩ b zãms-b Biiblã sõma tɩ b bãng a Zeova la a raabã. Sẽn paase, a Zezi sẽn yeel a karen-biisã fãa tɩ b zãms neb a taabã me tɩ b lebg a karen-biisã yĩnga, b ra segd n sõnga nin-paalsã tɩ bãmb me wa tõog n pids tʋʋm kãngã Wẽnnaam sẽn bobl-bã.—Matɩe 28:19, 20.

6. Wãn-wãn la b ra siglg Wẽnnaam tigingã sẽn da nan lugl paalmã?

6 B sẽn wa n lugl Wẽnnaam tigingã n sa wã bala, a nebã sɩnga taab tigung wakat fãa n zãmsd Wẽnnaam Gomdã la b kengd taab raoodo. “Bãmb da sakda tẽn-tʋmdba zãmsga neere, n vɩ ba-biis lagem-n-taar pʋgẽ, la b kaood burã n dɩt ne taaba, la b pʋʋsd ne taaba.” (Tʋʋma 2:42, Kãab-paalgã Koe-noogo, 46, 47) Kibarã leb n wilgdame tɩ b ra tika Biiblã noy n yãk rap tɩ b tʋmd tʋʋm kẽer tẽedbã fãa nafr yĩnga. Pa nin-kãens sẽn karem lekoll dãmbẽ n zãag bɩ b sẽn da tar minim tʋʋm kẽer pʋsẽ yĩng la b sẽn yãk-bã ye. Yaa b sẽn da pid ne vʋʋsem sõng la yamã yĩnga. A Etɩɛn yaa nin-kãensã sʋkã nin-yende, la kibarã wilgda vẽeneg t’a “ra pida ne tẽeb” la vʋʋsem sõngo. Tigimsã sẽn da siglg woto wã yĩng kɩtame tɩ Wẽnnaam koɛɛgã saag n yɩɩg pĩndã tɩ karen-biisã paas wʋsg Zerizalɛm.—Tʋʋma 6:1-7.

Rap Wẽnnaam sẽn yãke

7, 8. a) Pipi kiris-nebã wakatẽ, ãnd dãmb n da yaa Siglgã taoor lʋɩtb Sulli? b) La b sã n da kõ noyã, nafa bʋs la tigimsã paamda?

7 Yaa vẽeneg tɩ pipi kiris-nebã wakatẽ, tʋm-tʋmdbã ra lʋɩta tigingã taoore, la ra pa bãmb bal ye. Bõe n wilgd rẽ? Wakat n wa n zĩnd t’a Poll ne a tũud-n-taasã lebg n kẽng Ãntios sẽn be Siiri soolmẽ wã. Tʋʋm 14:27 wã yeta woto: “Bãmb sẽn tõog n ta, bãmb tigma a Zezi tẽedbã n togs bãmb bũmb nins fãa Wẽnnaam sẽn maan ne bãmbã.” La b sẽn da wa n ket tiging kãng pʋgẽ, saam-biisã sokame n na n bãng sã n yaa tɩlae tɩ bu-zẽmsã neb sẽn lebg tẽedbã kẽ bãongo. La sẽn na yɩl n welg yellã, b tʋma a Poll ne a Barnabas tʋm-tʋmdbã ne kãsem dãmbã sẽn da yaa siglgã taoor lʋɩtbã nengẽ Zerizalɛm.—Tʋʋma 15:1-3.

8 “Tʋm-tʋmdbã la kãsem dãmbã” sẽn tigim taab n na n welg yellã, yɩɩ kãsem soab a Zak sẽn yaa a Zezi ma-biig n yaool n da pa a tʋm-tʋmdã n lʋɩ b taoore. (Tʋʋma 15:6) B sẽn sõs yellã zug neerã, ne Wẽnnaam vʋʋsem sõngã maasem, b tõog n welg-a lame tɩ zems ne Biiblã sẽn wilgdã. La rẽ poore, b gʋlsa lɛtr n tool tigimsã n wilg b sẽn segd n maanega. (Tʋʋma 15:22-32) Saam-biisã sak n tũu no-kãense. La wãn to la rẽ naf-ba? Kenga b fãa tẽebo. Rẽ wɛɛngẽ, Biiblã yeelame t’a “Zezi tẽedba sẽn be zĩig-zĩiga paama pãng tẽeb pʋgẽ, la daar fãa bãmb paasdame.”—Tʋʋma 16:5.

9. Biiblã wilgdame tɩ b ra yãka kiris-neb kẽer tɩ b maand bõe?

9 La wãn-wãn la tigims toɛy-toɛyã sẽn da be zĩig zãngã ra na n maane? D ges Kɛrɛt sẽn yaa koom sʋk tẽngã makre. Baa ne tẽngã neb wʋsg sẽn da yaa nin-yoodã, b kẽer teka yam n lebg kiris-neb n da be tigimsã pʋsẽ. (Tɩt 1:10-12; 2:2, 3) B ra vɩɩ tẽns toɛy-toɛy pʋsẽ, la b fãa ra zãra ne Zerizalɛm, siglgã taoor lʋɩtb sull sẽn da beẽ wã. Rẽ ra pa yell woto ye, bala, wa zĩisã fãa, be me b ra yãka “kãsem dãmb” sẽn tar minim wʋsg tẽebã wɛɛngẽ tɩ b lʋɩt taoor tigimsã pʋsẽ. B tika noy nins b sẽn kõ Biiblã pʋgẽ wã n yãk nin-kãense. B ra yaa kãsem dãmb bɩ yel-gɛtb ‘sẽn tõe n zãms neb a taab sɩdã la b tõe kɩɩsdbã.’ (Tɩt 1:5-9; 1 Tɩmote 3:1-7) B leb n tika noy sẽn be Biiblã pʋgẽ me n yãk rap tẽeb sẽn bɩ sõma tɩ b yaa kãsemb sõngdba.—1 Tɩmote 3:8-10, 12, 13.

10. Sẽn zems ne Matɩe 18:15-17 sẽn yetã, wãn-wãn la b ra segd n welg yel-kãsemsã tigimsã pʋsẽ?

10 A Zezi pĩnd n wilgame tɩ segls a woto buud ra na n wa zĩndame. Tẽeg-y bũmb ning a sẽn wilg Matɩe 18:15-17 pʋgẽ wã. Be, a wilgame tɩ yell tõe n wa zĩnda tẽed-n-taag ne a to sʋka. Wala makre, ned tõe n wa beega a to. A paasame tɩ ned ning b sẽn beegã segd n tɩ yãa koangdã tɩ b yiibã welg yellã. Bãmb b yiibã sã n pa tõog n welg yellã, b segd n boola nin-yend wall neb a yiib sẽn mi yellã tiir tɩ b sõng n bao a welgre. La b sã n baas n pa tõoge, bõe la b segd n maane? A Zezi yeela woto: ‘Yẽ sã n kɩɩs n ka kelg bãmba, bɩ f wilg Wẽnnaam tẽedbã [bɩ tigingã, NW] la yẽ sã n ka kelg Wẽnnaam tẽedbã, bɩ f ges-a wa ned sẽn ka pʋʋsd Wẽnnaam la wa yõor yaood deegd-a.’ A Zezi sẽn da wa n gomd woto wã tɩ yaa Zʋɩf rãmbã n da ket n yaa Wẽnnaam tiging wakat kãngã. Rẽnd pipi, yaa bãmb n da segd n tũ bũmb ning a sẽn da wilgdã. * La kiris-neb tigingã luglg tɛka, a nebã fãa me ra segd n tũu a Zezi no-kãngã. Woto me yaa kaset sẽn wilgd tɩ b ra na n wa sigla Wẽnnaam nin-buiidã tigims tɩ sõng kiris-nebã fãa yembr-yembre, la keng b tẽebã.

11. Tigimsã pʋsẽ, kãsem dãmbã tʋʋmd ra yaa bõe yɛlã welgr wɛɛngẽ?

11 Dẽnd yaa kãsem dãmbã bɩ yel-gɛtbã n segd n da lʋɩt taoor tigimsã pʋsẽ n welgd yɛlã. Wala makre ned sã n da wa tar yell ne a to, pa rẽ bɩ ned sã n wa maan yel-wẽnde, yaa bãmb n da welgd-a. Tɩt 1:9 wã wilgdame tɩ sɩd yaa woto. Yaa sɩd tɩ tigimsã kãsem dãmb fãa ra yaa pãn-komsem dãmb wa kãsem soab a Tɩt a Poll sẽn da tʋm t’a tɩ “maneg yɛlã.” (Tɩt 1:4, 5) Rũndã-rũndã, nand tɩ b yãk ned t’a yɩ kãsem soaba, b segd n deng n basame t’a soab wilg t’a tara tẽeb sõma, la t’a yaa wẽn-sakda. Dẽ na n kɩtame tɩ tigingã neb tõe n bas b yam ne neb nins b sẽn yãk tɩ lʋɩt taoor n welgd yɛlã.

12. Tʋʋm bʋg la b bobl kãsem dãmbã tigingã pʋgẽ?

12 A Poll yeela Efɛɛz tigingã kãsem dãmb woto: “Gũus-y mense, la y ges piis nins fãa Sɩɩg-sõng sẽn kõ-y tɩ y gũ wã yelle. Rɩlg-y Zu-soabã tẽedbã b sẽn da ne b biigã zɩɩmã.” (Tʋʋma 20:28, Kãab-paalgã Koe-noogo) B yãka kãsem dãmb nins sẽn be tigimsã pʋsẽ rũndã-rũndã wã me tɩ b “rɩlg Wẽnnaam piisã” bɩ a tigingã neba. B segd n maana rẽ ne nonglem. B pa tog n soog-b ne pãng ye. (1 Pɩɛɛr 5:2, 3) Yel-gɛtbã segd n modg n kenga Wẽnnaam nin-buiidã tẽeb la b sõng-ba.

D ra bas tigingã ye

13. Bõe n tõe n wa zĩnd tiging pʋgẽ, la bõe yĩnga?

13 Tigingã kãsem dãmb la a nebã fãa sẽn yaa koangdbã yĩnga, mo-yõs la zu-loees a taab mi n beeme. Ra yaa woto me pipi kiris-nebã wakate, tʋm-tʋmdbã kẽer sẽn da wa n ketẽ wã menga. (Filip rãmba 4:2, 3) Yel-gɛt wall ned a to tõe n wa goma gomd tɩ zabd sũuri, pa rẽ bɩ gomd sẽn pa sɩd zãnga. Wall d tõe n wa tagsdame tɩ bũmb n maan tɩ pa zems ne Biiblã sẽn yete, tɩ kãsem dãmbã miẽ la b yaool n sĩnda. Yaa sɩd tɩ tõe n mikame tɩ b zoe n welga yellã tɩ zems ne Biiblã noy wall b nan be a welgr zugu, tɩ yɛl a taab tõnd sẽn pa mi meng be sʋka. La baa sã n mik tɩ d bee bʋʋm, bɩ d tẽeg tɩ ned n da maand yel-wẽn-kãseng Korẽnt tiging pʋgẽ. Yaool n yaa a Zeova n da get tiging kãng yell me. A wa n kɩtame tɩ b welg yellã tɩ zems kɛpɩ. (1 Korẽnt dãmba 5:1, 5, 9-11) Tõnd ned kam fãa segd n soka a meng woto: “Mam sã n da beẽ Korẽnt tigingã pʋgẽ sasa kãnga, m manesem da na n yɩɩ wãn-wãna?”

14, 15. Bõe yĩng t’a Zezi karen-biis kẽer bas-a tũubu, la rẽ zãmsda tõnd bõe?

14 D ges yell a to me sẽn tõe n wa zĩnd tigingã pʋgẽ. Ned tõe n wa getame tɩ bũmb Biiblã sẽn yet võor wʋmb yaa toog ne-a t’a pa rat n sak n deeg ye. Tõe t’a maana vaeesg Biiblã pʋgẽ la sɛb nins b sẽn tik Biiblã zug n yiis tigingã neb yĩngã pʋsẽ, la a sogs kiris-neb tẽeb sẽn bɩ la tigingã kãsem dãmb menga. La ne rẽ fãa, a kell n pa wʋm võore bɩ ket n yaa toog ne-a t’a sake. Bõe la a segd n maane? A Zezi kũumã sẽn wa n ket tɩ yʋʋmde, yell a woto buud n zĩndi. A Zezi yeelame tɩ yẽ yaa “bur sẽn kõt vɩɩm,” la tɩ ned sã n dat n vɩɩmd wakat sẽn kõn sa, a soab segd n ‘wãba Ninsaal Biigã nemdo, la a yũ a zɩɩm.’ A sẽn yeel woto wã, a karen-biisã kẽer sũur sãama wʋsgo. Wall tɩ b bao n bãng a Zezi sẽn yeelã võore, pa rẽ bɩ b tẽ t’a Zeova na n wa sõngame tɩ b wʋm a võorã, karen-biisã wʋsg “leba poorẽ n ka le tũ [a Zezi] ye.” (Zã 6:35, 41-66) Tõnd sã n da zĩndẽ be sasa kãnga, d manesem yɩta wãna?

15 Rũndã-rũndã, neb kẽer me n bas tigingã n sãmbdẽ tɩ b tõe n basa tigingã la b ket n tũud Wẽnnaam. Sãnda yetame tɩ yaa ned sẽn maan-b bũmb tɩ b sũur sãam yĩnga. Kẽer nengẽ tõe n yaa b sẽn tagsd tɩ tʋʋm kɛgr n maand tigingã pʋgẽ tɩ kãsem dãmbã miẽ la b sĩnda. Ne neb a taaba, yaa zãmsg sẽn tik Biiblã zug la b pa rat n sake. Rẽ yĩnga b bee bʋʋm bɩ? Yaa sɩd tɩ kiris-ned fãa segd n talla zood ne Wẽnnaam, la baasgo, d pa segd n yĩm tɩ Wẽnnaam tara siglg sẽn get a tigimsã yell dũniyã gill zug wa a sẽn da maand to-to tʋm-tʋmdbã wakatã ye. Sẽn paase, pipi kiris-nebã wakatẽ, ra yaa ne tigimsã maasem la a Zeova ra zãmsd a nin-buiidã. A ra kɩtame tɩ kãsem dãmb la kãsemb sõngdb tʋmd tigimsã neb neer yĩngã. Yaa woto me rũndã-rũndã.

16. Bũmb sã n kɩt tɩ d wa rat n bas tigingã, bõe yell la d segd n tagse?

16 Kiris-ned sã n tẽed t’a tõe n tũu Wẽnnaam n pa teeg tigingã la siglgã, yaa Wẽnnaam sẽn sigl yɛlã to-to a nin-buiidã yĩngã la a tõdg-yã. Sã n mik tɩ kiris-ned ne neb a wãn bal tõe n tũu Wẽnnaam n pa teeg tigingã, bõe yĩng masã tɩ Wẽnnaam dɩk segls tɩ kãsem dãmb la kãsemb sõngdb beẽ? A Poll lɛtr ning a sẽn tool Kolos tigingã n yeel-b tɩ b karm-a la b tool-a Laodise tigingã nebã pʋgẽ, a sagl-b lame tɩ b kɩ yẽga, n yẽbg a Zezi zugu. Yaa tigingã la b sẽn tool lɛtrã, dẽnd vẽenega, a saglsã ra pa tõe n naf neb nins sẽn da bas tigingã ye.—Kolos rãmba 2:6, 7; 4:16.

Sɩdã ra-luk la a yẽbgre

17. Pipi Tɩmote 3:15 wilgda bõe tigingã zugu?

17 Tʋm-tʋmd a Poll pipi lɛtr ning a sẽn tool kãsem soab a Tɩmote wã pʋgẽ, a wilga bũmb nins b sẽn segd n tik n yãk ned t’a yɩ kãsem soab wall kãsemb sõngd tiging pʋgẽ wã. Rẽ poor bala, a Poll goma “Wẽnnaam sẽn vɩ tẽedbã” yell n yeel tɩ b yaa ‘sɩdã ra-luk la a yẽbgre.’ (1 Tɩmote 3:15) Yaa pipi kiris-nebã sẽn da paam vʋʋsem sõngã zaeebã fãa n da yaa ‘sɩdã ra-lukã.’ La yaa vẽeneg tɩ sẽn yɩɩd fãa, ra yaa tigimsẽ wã la b fãa yembr-yembr da paamd bãngr ning sẽn kɩtd tɩ b yaa sɩdã ra-lukã. Yaa be la b ra zãmsd tigingã neb bũmb nins Biiblã sẽn sɩd yetã, la b wilgd-b a võor tɩ b tõe n bas b yam ne b sẽn zãmsdã, tɩ kengd b tẽebã.

18. Bõe yĩng tɩ tigissã kẽnd yaa tɩlae ne-do?

18 Woto me, kiris-nebã fãa sẽn be dũniyã gill zugã sẽn yaa Wẽnnaam nebã yaa ‘sɩdã ra-luk la a yẽbgre.’ Sẽn na yɩl n paas d zoodã ne Wẽnnaam la d paas d tẽebã pãnga, tɩ wakat buud fãa bɩ d tõogd n maand Wẽnnaam daabã, yaa tɩlae tɩ d kẽnd tigissã wakat fãa, n kẽesd-d mens sõssã pʋsẽ la d segend sõss nins b sẽn bobend-dã sõma. Lɛtr ning a Poll sẽn gʋls Korẽnt tigingã nebã pʋgẽ, a goma zãmsg ning b sẽn paamd tigissẽ wã yõod yelle. A yeelame tɩ yẽ tʋllame tɩ bũmb nins b sẽn yet tigissẽ wã yɩ vẽeneg tɩ nebã fãa tõe n wʋm b võore, tɩ keng b tẽebã. (1 Korẽnt dãmba 14:12, 17-19) Rũndã-rũndã, tõnd me sã n sak n deeg tɩ Wẽnnaam a Zeova rɩka segls tigimsã pʋsẽ tõnd zãmsg yĩnga, la d sak n tũ segl-kãense, na n kenga d tẽebã.

19. Bõe n kɩt tɩ y miẽ tɩ y pa segd n bas tigissã kẽnde?

19 Hakɩka, d sẽn yaa kiris-nebã, d sã n dat tɩ d tẽebã bɩ, d pa segd n bas tigissã kẽnd ye. Hal pĩnd wẽndẽ n tãag rũndã, tigissã kɩtdame tɩ Wẽnnaam nin-buiidã tõogd n gind zãmsg nins fãa sẽn yaa ziri wã. Leb n yaa ne tigissã maasem la Wẽnnaam sõngd a nin-buiidã tɩ b moond Mesi Rĩungã dũniyã gill zugu. Sãmbg sẽn ka be, kiris-neb tigimsã maasem yĩnga, Wẽnnaam tʋma tʋʋm wʋsgo.—Efɛɛz rãmba 3:9, 10.

[Tẽngr note]

^ sull 10 Biibl mit a Albert Barnes sak n deegame t’a Zezi sẽn sagl tɩ b sã n pa tõog bɩ b tɩ wilg yellã tigingã, tõe n dat n yeelame tɩ “tigingã neb b sẽn yãkã, sẽn dat n yeel tɩ wẽnd-doogã taoor lʋɩtba. Zʋɩf rãmbã karen-doog fãa pʋgẽ, b ra tara kãsem dãmb sull tɩ b welgd yɛl a woto buudã.”

Y ket n tẽrame bɩ?

• Bõe yĩng tɩ zems tɩ Wẽnnaam tall tigims tẽngã zugu?

• Tʋʋm bʋs la kãsem dãmbã tʋmd tigimsã pʋsẽ, baa ne b sẽn yaa koangdbã?

• Y sẽn kẽnd tigissã, wãn-wãn la keng y tẽebã?

[Zãmsgã sogsgã]

[Foto, seb-neng 15]

Tʋm-tʋmdbã la kãsem dãmbã sẽn da be Zerizalɛmmã n da yaa Siglgã taoor lʋɩtb Sulli

[Foto, seb-neng 16]

Kãsem dãmbã la kãsemb sõngdbã paamda zãmsg sẽn sõngd-b tɩ b pidsd b tʋʋmã tigimsã pʋsẽ