Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

‘Da lebs-y ned wẽng wẽng yĩng ye’

‘Da lebs-y ned wẽng wẽng yĩng ye’

‘Da lebs-y ned wẽng wẽng yĩng ye’

“Da lebs ned wẽng wẽng yĩng ye. Bɩ y maan sẽn zems pẽgr neba fãa nifẽ.”—ROM DÃMBA 12:17.

1. Manesem bʋg n wae?

KAMB sã n be ne taaba, naoor wʋsgo, nin-yend sã n wa tus a to, b sẽn tus a soabã me wẽnemdedame n tus n lebse. Bʋko, pa kambã bal n nong n maand woto ye. Kãsemb wʋsg me maanda woto. Ned sã n maan-b bũmb tɩ zab-ba, b baood n na n maana a soab n lebse. Yaa sɩd tɩ kãsemb kẽer nengẽ, b sã n tus-ba, b pa na n sɩd tus n lebs ye. La wʋsg tara b sẽn na n maaneg n lebs tɩ ned pa bãng meng ye. Tõe tɩ b na n gilg n sãama a soabã yʋʋre, pa rẽ bɩ b bao n sãam a yɛla. Sẽn yaa a soab fãa, b sẽn datã yaa lebs wẽng ning b sẽn maan-bã.

2. a) Bõe yĩng tɩ kiris-neb hakɩkã maood n pa lebsd wẽng wẽng yĩnga? b) Sogs-bʋs la d na n leoke, la Biiblã sag-bʋg la d na n wɛgse?

2 Baa ne nebã sẽn nong maan-m tɩ m maan n lebsã, kiris-neb hakɩkã maoodame n pa maand woto ye. B modgd n tũuda tʋm-tʋmd a Poll saglga. A sagl-d lame tɩ d ra “lebs ned wẽng wẽng yĩng ye.” (Rom dãmba 12:17) Bõe n na n kɩt tɩ d modg n tũ no-kãngã sẽn yaa sõma hal wʋsgã? Yaa ned buud fãa bɩ yaa neb kẽer bal la d pa segd n lebs wẽng b sẽn maan-d wẽng yĩnga? D sã n pa maan wẽng n dol wẽnga, wãn to la d na n nafe? Sẽn na yɩl n leok sogs-kãensã, bɩ d reng n ges bũmb ning sẽn kɩt tɩ tʋm-tʋmd a Poll wa yet woto wã. La d ges wãn-wãn la Rom dãmb sak 12 soabã wilgd tɩ d sã n pa lebsd wẽng wẽng yĩnga, yaa bũmb sẽn zemse, sẽn wilgd tɩ d nonga d taabã, la tɩ d yaa sik-m-meng soaba. D na n sõsa bõn-kãensã b tãabã zug ball-balle.

‘Woto yĩnga, mam kota yãmba’

3, 4. a) A Poll goma bõe yell Rom dãmb sak 12 soabã pʋgẽ, la a sẽn yeel a goamã sɩngrẽ tɩ ‘woto yĩngã’ võor yaa bõe? b) Wẽnnaam sẽn maan Rom kiris-nebã nimbãan-zoeerã, ra segd n kɩtame tɩ b maan bõe?

3 Rom dãmb sak 12 soabã pʋgẽ, a Poll wilga yɛl a naas sẽn tũud taab la sẽn tar yõod wʋsg ne kiris-nebã. A goma manesem ning d sẽn segd n tall ne a Zeova, d tẽed-n-taasã, sẽn pa-b tõnd tẽed-n-taasã, la pãn-soaadbã yelle. Pipi verse wã pʋgẽ, a Poll wilga bũmb ning sẽn segd n kɩt tɩ d mao ne tʋls-wẽnsã, tɩ bao n lebs ned wẽng a sẽn maan-d wẽng yĩngã bee rẽ sʋka. A yeela woto: ‘Woto yĩnga, m ba-biisi, mam kota yãmb ne Wẽnnaam nimbãan-zoeere.’ (Rom dãmba 12:1) Yaa a Poll sẽn da zoe n gom bũmb nins yellã yĩng n kɩt t’a yet ka tɩ ‘woto yĩngã.’ A ra rat n yeelame bal tɩ bũmb nins a sẽn deng n wilg-bã yĩnga, a kot-b lame tɩ b tũ sagls nins a sẽn na n kõ-b masã wã. Bõe la a Poll da reng n wilg Rom kiris-nebã?

4 Sak a 1 n tɩ ta 11 wã pʋgẽ, a reng n goma zu-no-kãseng ning Zʋɩf rãmb ne bu-zẽms fãa sẽn tar n tõe n tɩ naag Kiristã n dɩ naam Wẽnnaam Rĩungã pʋgẽ wã yelle. Zu-noog ning Zʋɩf rãmb kẽer sẽn zãgsã. (Rom dãmba 11:13-36) Yaa ‘Wẽnnaam nimbãan-zoeerã’ yĩng bal n kɩt tɩ ned tõe n paam zu-no-kãngã. Kiris-nebã manesem tog n yɩɩ wãn ne Wẽnnaam, a sẽn kõ-b zu-no-kãngã b sẽn da pa segd n paamã? B segd n wilg-a-la b mi-beoog ne b sũy fãa n sak n tũ bũmb ning a Poll sẽn yaool n yeel-bã. A yeel-b lame tɩ b segd n ‘kõo b yĩnsã tɩ yɩ maan-vɩɩs sẽn yaa sõama la sẽn zems Wẽnnaam yam.’ La a paas tɩ ‘yãoã zemsa b maanego.’ (Rom dãmba 12:1) La wãn-wãn la kiris-nin-kãensã tõe n kõ Wẽnnaam b mensã wa ‘maando’?

5. a) Wãn to la ned tõe n kõ a meng Wẽnnaam wa ‘maoongo’? b) Kiris-ned fãa manesem segd n wilgdame t’a tũuda no-bʋgo?

5 A Poll wilga b sẽn na n maan rẽ to-to n yeel-b woto: “Bɩ y ra yɩ wa dũniyã rãmb ye, bɩ y bas tɩ Wẽnnaam tek yãmb yamã n maneg-y zãnga, tɩ y bãng Wẽnnaam daab sẽn yaa sõma la sẽn tat bãmb yam, la sẽn zems zãnga.” (Rom dãmba 12:2) B segd n modg n paama Kirist yamã buudu, la b ra bas tɩ dũniyã yam soog-b ye. (1 Korẽnt dãmba 2:16; Filip rãmba 2:5) Kiris-ned hakɩk fãa manesem segd n wilgdame t’a tũuda no-kãngã.

6. Sẽn zems ne a Poll sẽn yeel Rom dãmba 12:1, 2 pʋgẽ wã, bõe yĩng tɩ d pa lebsd ned wẽng wẽng yĩnga?

6 Wãn-wãn la a Poll sẽn yeel bũmb ning Rom dãmba 12:1, 2 pʋgẽ wã nafd tõndo? Wa Rom kiris-nin-kãensã sẽn da yaa neb sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeebã, tõnd me tara mi-beoog wʋsg ne Wẽnnaam, a sẽn maan bũmb wʋsg la a ket n maandẽ n wilgd tõnd a nimbãan-zoeerã yĩngã. Woto yĩng n so tɩ d rɩkd d pãngã, d laogã la d tõodã fãa n maand a raabã. Rẽ n kɩt me tɩ d maand d sẽn tõe fãa n tar Kirist yamã buud n pa maand wa dũni kãngã nebã. D manesmã ne nebã fãa, rat n yeel tɩ ne d tẽed-n-taasã la neb a taabã wilgdame tɩ d tara Kirist yamã buudu. (Galat dãmba 5:25) Wala makre, d sã n tagsd wa Kiristã, d na n tõogda d mens n pa lebsd wẽng wẽng yĩng ye.—1 Pɩɛɛr 2:21-23.

Bɩ d nonglmã ra naag ne zãmb ye

7. Nonglem bʋg yell la b gomd Rom dãmb sak 12 wã pʋgẽ?

7 Ra lebs ned wẽng wẽng yĩngã pa bũmb sẽn zems bal ye. Woto wilgdame me tɩ d nonga d taabã. Ges-y tʋm-tʋmd a Poll sẽn wilgd bũmb ning nonglmã wɛɛngẽ Rom dãmb sebrã pʋgẽ. A sã n wa gomd Wẽnnaam ne Kirist sẽn nong tõndã yelle, nong n yaa gɛrk gom-bil ning sẽn yaa agapê wã la a pʋta. (Rom dãmba 5:5, 8; 8:35, 39) La sak 12 soabã pʋgẽ, a Poll pʋda gom-bi-kãngã n gom nebã sẽn segd n nong b taabã to-to wã yelle. A reng n wilgame tɩ kiris-nebã kẽer paama kũun toor-toore, n yaool n gom bũmb a ye kiris-nebã fãa sẽn segd n bao yelle. A yeela woto: “Bɩ nonglem zĩnd tɩ zãmbg kaẽ ye.” (Rom dãmba 12:4-9) Yaa kiris-nebã sẽn nong neb a taabã yĩng n kɩtd tɩ b miẽ tɩ b yaa kiris-neb hakɩkã. (Mark 12:28-31) A Poll sagenda d fãa tɩ d modg tɩ nonglem kãng ra naag ne zãmb ye.

8. Wãn to la d tõe n wilg tɩ d nonglmã pa naag ne zãmbo?

8 Sẽn paase, a Poll wilga d sẽn tõe n maan to-to tɩ d nonglmã ra naag ne zãmbã n yeel woto: “Bɩ y kisg sẽn yaa wẽnga, la y gãd sẽn yaa sõma kãn-kae.” (Rom dãmba 12:9) “Kisg” la ‘gãd kãn-kãeyã’ võor tagmame. Pa wẽng sẽn wat ne bũmb ninsã bal la d segd n kisg ye, pʋd n yaa wẽngã meng la d segd n kisgi. (Yɩɩl Sõamyã 97:10) Gom-bil ning b sẽn lebg tɩ ‘gãd kãn-kãeyã’ võorã meng yaa “tabende.” Kiris-ned nonglem sã n pa naag ne zãmbo, a tabenda a meng ne sẽn yaa sõma, a pa tol n dat n maan wẽng ye.

9. Bõe yell la a Poll gom n yɩlme?

9 A Poll wilga bũmb sẽn pa wae d sẽn segd n maan n wilg tɩ d nonga nebã. A goma rẽ yell n yɩlme. A yeela woto: “Bɩ y ning neb nins sẽn namsd yãmba zut barka. Ning-y barka, la y ra tʋʋs ye.” “Da lebs ned wẽng wẽng yĩng ye.” “Mam zo-nongdse, da tug-y beem ye.” “Da sak tɩ wẽng tõog foom ye, maan sõma n tõog wẽnga.” (Rom dãmba 12:14, 17-19, 21) Vẽenega, a Poll wilga tõnd manesem sẽn segd n yɩ to-to ne sẽn pa-b tõnd tẽed-n-taasã la baa neb nins sẽn namsd tõndã menga.

“Bɩ y ning neb nins sẽn namsd yãmbã zut barka”

10. Bõe la d tõe n maan tɩ yɩ wa d sẽn ningd d namsd-bã zut barka?

10 Wãn-wãn la d na n tũ a Poll sẽn sagl-d tɩ d ‘ningd neb nins sẽn namsd tõndã zut barkã’? (Rom dãmba 12:14) A Zezi yeela a karen-biisã woto: “Mam yeta yãmb tɩ y nong yãmb bɛɛba, la y pʋʋs neb nins sẽn maand yãmb wẽng la sẽn namsd yãmba yĩnga.” (Matɩe 5:44; Luk 6:27, 28) Dẽnd bũmb a ye d sẽn maand tɩ yaa wa d ningda sẽn namsd-b tõndã zut barka, yaa d sẽn pʋʋsd b yĩnga, n kot Wẽnnaam t’a puk sẽn maand-b rẽ zɩɩlem yĩngã nin tɩ b bãng tũudum hakɩkã. (2 Korẽnt dãmba 4:4) Yaa sɩd tɩ kos Wẽnnaam t’a ning ned sẽn namsd-f bark tõe n wõnda bũmb sẽn yaa tulumdi, la d sã n paamd Kirist yamã buud n paasdẽ, d na n tõog n nonga hal ne d bɛɛbã menga. (Luk 23:34) Nonglem kãng nafa tõe n yɩɩ bõe?

11. a) Bõe la a Etɩɛn mak-sõngã tõe n zãms tõndo? b) Wa sẽn yɩ to-to ne a Pollã, wãn to la neb kẽer sẽn namsd kiris-nebã tõe n wa toeeme?

11 A Etɩɛn pʋʋsa a namsdb yĩnga, la a pʋʋsgã pa pa zaalem ye. Yʋʋmd 33 Pãntekotã loogr poor bilfu, neb sẽn da namsd a Zezi karen-biisã yõka a Etɩɛn n tae-a n yi Zerizalɛm n tɩ lob-a kug n kʋ. Nand t’a ki, a kelmame n yeel woto: “Zusoaba, da ning-y bãmb taal ne yel-wẽn-kãngã ye.” (Tʋʋma 7:58–8:1) A Etɩɛn sẽn pʋʋs neb nins yĩng a kũumã raarã sʋka, a Soll ra bee be. A zĩnda be, la a ra tẽed meng t’a Etɩɛn kʋʋbã zemsame. Kaoosg zugẽ, a Zezi sẽn da leb saasẽ wã vẽnega a meng ne a Solle. Nin-kãngã sẽn da namsd kiris-nebã lebga Kiristã karen-biiga. Yaa yẽ n wa n lebg tʋm-tʋmd a Polle, sẽn gʋls-a Rom kiris-nebã. (Tʋʋma 26:12-18) Yaa vẽneg tɩ wa a Etɩɛn sẽn da pʋʋs n kosã, a Zeova kõo a Poll sugr a sẽn da namsd a nin-buiidã yĩng ye. (1 Tɩmote 1:12-16) Sɩd pa lingr t’a Poll sagl kiris-nebã tɩ b ‘ningd neb nins sẽn namsd-bã zut bark’ ye! Wa sẽn yɩ to-to ne yẽ mengã, a ra miime tɩ neb kẽer sẽn namsd kiris-nebã tõe n wa saka Wẽnnaam. Rũndã-rũndã, nin-kãensã buud sãnda sɩd wa n lebga tẽedba, a Zeova nin-buiidã sẽn kell n pa bao n na n lebs-b wẽngã yĩnga.

“Bɩ laafɩ zĩnd yãmb ne neba fãa sʋka”

12. Wãn to la a Poll goam nins sẽn be Rom dãmb 12:9, 17 wã tũud taaba?

12 Sẽn na yɩl n wilg manesem ning d sẽn segd n tall ne d tẽed-n-taasã la neb nins sẽn pa tõnd tẽed-n-taasã, a Poll yeela woto: ‘Da lebs-y ned wẽng wẽng yĩng ye.’ Yaa a sẽn da zoe n yeel tɩ b ‘kisg wẽngã’ n kɩt t’a yet woto masã wã. Sɩd me, ned sã n lebsd wẽng wẽng yĩnga, wãn to la a tõe n yeel t’a kisa wẽnem bɩ wẽnga? A soab sã n maand woto, a pa wilgd t’a nonglmã pa naag ne zãmb ye. Rẽ n so t’a Poll yeel woto: “Bɩ y maan sẽn zems pẽgr neba fãa nifẽ.” (Rom dãmba 12:9, 17) Wãn to la d tũud gom-kãensã?

13. Yel-manesem bʋg la d tar “neba fãa nifẽ”?

13 A Poll da reng n goma b sẽn nams tʋm-tʋmdbã yell a lɛtr ning a sẽn tool Korẽnt kiris-nebã pʋgẽ. A yeela woto: “Tõnd yaa bõn-gets ne dũniyã la ne malɛk rãmba la ne ninsaalba me. . . . B sẽn gomd tõnd wẽngã, tõnd ningda barka; tõnd sẽn paamd namsgã, tõnd sakdame; b sẽn kãnegd tõndã, tõnd sagenda ne belsg goama.” (1 Korẽnt dãmba 4:9-13) Rũndã-rũndã, kiris-neb hakɩkã me yaa wa bõn-gets dũni kãngã nebã nifẽ. B sã n ne b sẽn namsd tõnd tɩ d baas n ket n tʋmd tʋʋm sõma wã, tõe n kɩtame tɩ b sak Kirist koɛɛgã.—1 Pɩɛɛr 2:12.

14. Hal sẽn ta zĩ-bʋg la d segd n bao laafɩ ne nebã?

14 Hal sẽn ta zĩ-bʋg la d segd n bao laafɩ ne nebã? D segd n maana d sẽn tõe tɛka. A Poll yeela a tẽed-n-taasã woto: “Bɩ y maan yãmb sẽn tõe tɛka, t’a sã n tõe, bɩ laafɩ zĩnd yãmb ne neba fãa sʋka.” (Rom dãmba 12:18) B sẽn yeel tɩ “sã n tõe” la b paas tɩ ‘maan yãmb sẽn tõe tɛkã’ wilgdame tɩ pa wakat fãa la d na n tõog tɩ laafɩ zĩnd tõnd ne nebã fãa sʋk ye. Wala makre, d pa na n kɩɩs Wẽnnaam noor n bao laafɩ ne ned ye. (Matɩe 10:34-36; Hebre dãmba 12:14) Baasg zãnga, d maanda d sẽn tõe fãa n dat tɩ laafɩ zĩnd tõnd “ne neba fãa sʋka,” la d pa kɩɩsd Wẽnnaam noyã ye.

“Da tug-y beem ye”

15. Sã n yaa ne Rom dãmb 12:19 wã, bõe yĩng la d sẽn pa segd n dok d sũurã?

15 A Poll wilga bũmb a to me sẽn segd n kɩt tɩ d ra lebs wẽng wẽng yĩngã. Woto wilgdame tɩ d yaa sik-m-meng soaba. A yeela woto: “Da tug-y beem ye. Bas-y taale; tɩ bõe, a gʋlsame: ‘Zusoaba yetame yaa: “Sũ-dokr yaa maam n so, la mam na keo.”’” (Rom dãmba 12:19) Kiris-ned sã n baood n na n dok a sũuri, a yaa wuk-m-soaba. A rat n maana bũmb Wẽnnaam bal sẽn segd n maane. (Matɩe 7:1) Sẽn paase, a sã n lebs wẽng b sẽn maan-a, a wilgame t’a pa tẽed a Zeova sẽn pʋlem tɩ yẽ ‘n na n keo’ wã ye. Kiris-neb hakɩkã kɩsa sɩd t’a Zeova na n wa kaoa bʋʋd n sõng a nin-buiidã. (Luk 18:7, 8; 2 Tesalonik rãmba 1:6-8) B sikda b mens n gũudẽ tɩ Wẽnnaam wa lebs wẽng ning b sẽn maand-bã.—Zeremi 30:23, 24; Rom dãmba 1:18.

16, 17. a) ‘Rʋʋg bug-saal’ ned zugã rat n yeelame tɩ bõe? b) Yãmb meng zoe n yãa kiris-ned sẽn bʋk a sũur ne ned sẽn pa a tẽed-n-taag tɩ kɩt tɩ beem sa bɩ? Wilg-y-yã.

16 F sã n dok f sũur ne f bɛ, tõe n paasa y beemã pãnga. La f sã n bʋk f sũur ne-a, beemã tõe n saame. Bõe yĩng tɩ d yet woto? Kelg-y bũmb ning a Poll sẽn yeel Rom kiris-nebã. A yeela woto: “Kom sã n tar f bɛ, bɩ f kõ-a t’a rɩ. Ko-yũud sã n tar-a bɩ f kõ-a t’a yũ. Tɩ bõe, fo sã n maan woto, fo rʋʋgda bug-saal a zugu.” (Rom dãmba 12:20; Yelbũna 25:21, 22) Woto rat n yeelame tɩ bõe?

17 B sẽn yeel tɩ f ‘rʋʋgda bug-saal a zugã’ yaa goam sẽn bilgd b sẽn da yẽnegd zũud to-to pĩnd wẽndẽ wã. B ra rogenda kutã bugmẽ la leb n wʋk bʋg-saal n zam a zugã me. Rẽ a wɩngda wʋsg n yẽneg tɩ b sɩlg a rẽgdã n lobe. Woto me, d sã n maand d bɛ neere, yaa wa d sẽn ‘yẽnegd’ a sũ-kẽkã n na n kɩt t’a lebg nin-sõngo. (2 Rĩm dãmba 6:14-23) Sɩd me, wʋsg saka tũudum hakɩkã, neb sẽn tũud a Zeova sẽn maan-b neer yĩnga.

D sẽn pa lebsd ned wẽng wẽng yĩnga võore

18. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ d sẽn pa lebsd wẽnga yaa bũmb sẽn zemse, sẽn wilgd tɩ d nonga d taabã, la tɩ d yaa sik-m-meng soaba?

18 D sẽn wɛgs Rom dãmb sak 12 soabã bilfã, d yãa bʋʋm toɛy-toɛy sẽn kɩt tɩ d pa segd n lebs ned wẽngã. Pipi, d sẽn pa lebsd wẽngã yaa tɩ rẽ yaa bũmb sẽn zemse. Wẽnnaam sẽn maan tõnd nimbãan-zoeerã yĩnga, zemsame tɩ d rɩk d meng n kõ-a la sakd a noyã fãa, tɩ noor ning sẽn yet tɩ d segd n nonga d bɛɛbã be sʋka. Yiib-n-soaba, d sã n pa lebsd wẽng b sẽn maan-d wẽng yĩnga, d wilgdame tɩ d nonga d taabã. D sẽn pa rokd d sũur n baood laafɩ ne nebã, d saagdame tɩ neb kẽer meng sẽn kis tõnd na n wa saka a Zeova. Tãab-n-soaba, d sã n pa lebsd wẽng wẽng yĩnga d wilgdame tɩ d yaa sik-m-meng soaba. D sã n dokd d sũuri, d yaa wuk-m-meng soaba, bala a Zeova yeelame tɩ ‘sũ-rokr yaa yẽ n so, la yẽ n na n keo.’ A leb n sagl-d-la a Gomdã pʋgẽ woto: “Tɩtaam sã n wa, yãnd n pʋgda. La sik-m-mens rãmba tara yam.” (Yelbũna 11:2) Woto yĩnga, d sã n bas tɩ Wẽnnaam dok d sũur n kõ-do, d tʋma yam tʋʋmde, la d wilga ne rẽ tɩ d yaa sik-m-meng soaba.

19. Bõe yell la d na n gom sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ?

19 A Poll sẽn wa n na n baas a sõsgã, a sagla kiris-nebã koɛɛg-koɛɛg woto: “Da sak tɩ wẽng tõog foom ye, maan sõama n tõog wẽnga.” (Rom dãmba 12:21) Sẽn maand-b tõnd wẽng rũndã-rũndã wã yaa ãnd dãmba, la wãn-wãn la d tõe n tõoge? Sõsg ning sẽn pʋgdã na n leoka sogs-kãensã la b taaba.

Y na n leokame tɩ bõe?

Rom dãmb sak 12 soabã pʋgẽ, sagl-bʋg la b kõt-d n yɩlemdẽ?

• Bõe n na n kɩt tɩ d ra tʋlg n lebs wẽng wẽng yĩnga?

• D sã n pa ‘lebsd wẽng wẽng yĩnga,’ wãn to la na n naf tõnd la neb a taaba?

[Zãmsgã sogsgã]

[Zĩ-gũbri, seb-​neng 24]

Rom dãmb sak 12 wã wilgda kiris-ned manesem sẽn segd n yɩ to-to

• ne a Zeova

• ne a tẽed-n-taasã

• ne neb a taabã

[Foto, seb-​neng 25]

Bõe la a Etɩɛn mak-sõngã tõe n zãms tõndo?