Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Kelg-y y sũur kasetã

Kelg-y y sũur kasetã

Kelg-y y sũur kasetã

“Bu-zẽmsã sẽn ka tar [Wẽnnaam] tõogã bãmb pʋd n sakda tõoga sẽn yeel bũmb ninsã.”—ROM DÃMBA 2:14.

1, 2. a) Bõe la neb wʋsg maan b taab neer yĩnga? b) Mak-bʋs sẽn be Biiblã pʋgẽ n wilgd neb sẽn maan b taab neere?

DAAR a yembre, yʋʋm 20 bi-bɩɩg sẽn lʋɩt kĩsenkĩir n lʋɩ tẽr sor zug tɩ tẽrã ra watẽ. Ned a yembr sẽn da tɛt a kom-pugli a yiib n loogd be sẽnes yãa bãadã lʋɩɩse. A basa a kambã, n wudg ne tʋʋlem n babs raoã n tɩ maneg-a n gãnege, n gãand n yẽeg-a tɩ tẽrã sẽn da watã pa tab-b ye. Neb kẽer na n yeelame tɩ ra-kãngã sɩd yaa gãndaoogo, la ad raoã sẽn yeele: “Ãdem-biig fãa tog n maana sẽn segde. Mam maana woto nimbãan-zoeer yĩng bala. Pa sẽn na yɩl n bao keoor bɩ yʋʋr ye.”

2 Tõe tɩ y mii ned sẽn sak n sõng a taab n pa zoe kũum ye. Neb wʋsg gẽnega b yõor n solg sãamb dũni gill zabr a yiib-n-soabã sasa. Tẽeg-y yell ning me sẽn paam tʋm-tʋmd a Poll ne neb 275 Malt tẽngã sẽn pẽ ne Sisillã. B koom koglg n sãam tɩ b ra na n ki mogrã pʋgẽ. Tẽngã neb wa n sõnga nin-kãensã sẽn yaa sãambã ‘n maan-b neer wʋsgo.’ (Tʋʋma 27:27–28:2) Israɛll bi-pugl b sẽn da tall n kẽng yembd Siiri soolmẽ wã me sõnga a zu-soab t’a paam laafɩ. Baa bũmb ning a sẽn maanã sã n pa a yõor gẽnegre, yaa sẽn segde. (2 Rĩm dãmba 5:1-4) Tẽeg-y-yã a Zezi kibar ning sẽn gomd Samari nin-sõng yellã me. Neb wʋsg mii kiba-kãngã. Maan-kʋʋd ne Levi buudã ned n yã b Zʋɩf taag sẽn pogl n dat n ki, tɩ b loog n pa sõng-a, tɩ Samari ned sak n sõng-a. Hal ne rũndã, kiba-kãngã nooma buud toɛy-toɛy neba, hal n kɩtdẽ tɩ b sakd n toeemd yam.—Luk 10:29-37.

3, 4. Ãdem-biisã fãa la bal sẽn sakd n sõngd taab ne yamleoogã wilgda bõe?

3 Yaa sɩd tɩ d vɩɩ toog wakat tɩ neb wʋsg pa “tar nimbãan-zoeere,” n yaa “pʋto-rãmb” la neb sẽn pa rat neere. (2 Tɩmote 3:1-3) La rẽ yĩnga d pa baas n ket n yãt neb sẽn modgd n maand b taab neer tɩ mi n nafd tõnd meng sɩda? Ãdem-biisã pʋd n nong n sõngda taaba, baa b sã n segd n monga b mense.

4 D sɩd yãta buud toɛy-toɛy neb sẽn sakd n mongd b mens n sõngd b taaba. Woto wilgda vẽeneg tɩ b sẽn yeel tɩ ninsaalbã vɩɩ ne taab wa rũmsã sẽn vɩ to-to tɩ yaa b mensã yell bal n pak-b nandã pa sɩd ye. Etazĩni goosneema wã ra yãka bãngd a ye yʋʋr sẽn boond t’a Francis Collins n lʋɩɩs bãngdb sull taoore, tɩ b na n maan vaeesg ninsaal halhaalã zugu. Ad a sẽn yeel b tʋʋmdã poore: “Ãdem-biisã sẽn sakd n maand taab neer ne yamleoogã yaa bũmb bãngdb nins sẽn yet tɩ ãndũni wã ne bõn-vɩɩlɩ wã fãa pa tar naandã sẽn pa wʋmd a võore. . . . B pa tol n tõe n bãng bũmb ning sẽn kɩt tɩ ninsaal wa tar yam kãngã wã ye.” A Collins leb n yeelame tɩ “d yãta neb kẽer sẽn modgd wʋsg meng n sõngd neb b sẽn pa kĩ ne menga, tɩ d sã n na n tik a Darwin sẽn yeel tɩ yaa rũng n lebg ninsaalã, d pa tõe n wʋm ninsaal manesem kãngã võor ye.”

Sũur kasetã

5. Naoor wʋsgo, ãdem-biisã yel-manesem wilgdame tɩ b tara bõe?

5 A Francis Collins wilga bũmb a ye sẽn kɩt tɩ ninsaalbã nong n sõngd taab ne yamleoogã. A yeela woto: “Koɛɛg sẽn yit d sũurẽ wã n yet-d tɩ d segd n sõnga d taabã, baa d sã n pa na n paam keoore.” A Collins sẽn gom koɛɛg sẽn yit d sũurẽ bɩ sũur kaset yellã tẽegd-d-la bũmb tʋm-tʋmd a Poll sẽn da yeele. A yeela woto: “Bu-zẽmsã sẽn ka tar tõogã, bãmb pʋd n sakda tõoga sẽn yeel bũmb ninsã. Baa bãmb sẽn ka tar tõogã, bãmb lebga b mens tõogo. Yãoã wilgdame tɩ tõog tʋʋmã gʋlsa bãmb sũyã pʋsẽ, la bãmb sũyã me kɩta kaseto. La bãmb tagsg pʋgẽ b ningda walla b yiisda yell b mens zutu.”—Rom dãmba 2:14, 15.

6. Bõe yĩng tɩ Wẽnnaam na n sok nebã fãa?

6 Tʋm-tʋmd a Poll wilga a lɛtr ning a sẽn tool Rom kiris-nebã pʋgẽ tɩ Wẽnnaam na n soka ninsaalbã, bala ãndũni wã ne bũmb nins fãa sẽn be a pʋgẽ wã kõta kaset tɩ Wẽnd sɩd beeme, la wilgd a sẽn yaa a soaba. Yaa woto “hal dũniyã naaneg” n tãag masã. (Rom dãmba 1:18-20; Yɩɩl Sõamyã 19:2-5) Yaa sɩd tɩ neb wʋsg maanda b toor kae ne Naandã n maand sẽn pa tat a yam. La Wẽnnaam daab yaa tɩ ãdem-biisã bãng t’a nonga tɩrlem, la b tek yam n bas b tʋʋm wẽnsã. (Rom dãmba 1:22–2:6) Zʋɩf rãmbã n da segd n sak rẽ n yɩɩda, bala Wẽnnaam da kɩtame t’a Moiiz taas-b a Tõogã bɩ a noyã. La baa buud nins sẽn da pa paam ‘Wẽnnaam goamã’ bɩ a tõogã ra segd n sak n deegame tɩ Wẽnd beeme.—Rom dãmba 2:8-13; 3:2.

7, 8. a) Rẽ yĩnga nebã mii sẽn segd la sẽn pa segd bɩ? Rɩk-y makr n wilgi. b) Bõe la rẽ wilgda?

7 Bũmb a to sẽn kɩt tɩ nebã fãa segd n sak n deeg tɩ Wẽnd beeme la b maan a raabã yaa a sẽn naan-d tɩ d tõe n bãng sẽn segd la sẽn pa segd n bakã. Ãdem-biig fãa sẽn nong sẽn segdã yaa kaset sẽn wilgd tɩ ned kam fãa tara sũur kaseto. D rɩk makr n wilg rẽ. Wala kamb sã n tong taab n zombd balãnsoaar tɩ b nin-yend zʋʋg a taabã sẽn tongã n tɩ zombe, b fãa la bal na n yeelame tɩ b to wã sẽn maanã pa segd ye. La bɩ d sok d mens wɛ. ‘Maana wãn tɩ baa kambã meng tõe n bãng sẽn segd la sẽn pa segde?’ Woto wilgdame tɩ bãmb me tara sũur kaseto. A Poll yeelame tɩ baa “bu-zẽmsã sẽn ka tar tõogã, bãmb pʋd n sakda tõoga sẽn yeel bũmb ninsã.” A pa yeel tɩ “wakat ninga,” wa yaa bũmb b sẽn pa wae n maandẽ ye. A yeelame tɩ b ‘pʋd n sakda tõogã,’ tɩ wilgdẽ tɩ b wae n maanda woto. Woto rat n yeelame tɩ nebã sẽn mi sẽn segd la sẽn pa segdã yĩng kɩtame tɩ b sẽn maandã pʋd n zemsd ne Wẽnnaam tõogã sẽn yetã.

8 Tẽns wʋsg pʋsẽ, nebã sɩd mii sẽn segd la sẽn pa segde. Wala makre, Ãngeletɛɛr porfesɛɛr a ye yeelame tɩ pĩnd wẽndẽ, tẽns wala Babilon, Ezipt la Gɛrɛs n paas Ostrali ne Amerik buud kẽer neb sʋka, “ned ra pa segd n maan a to pãng ye. Nin-kʋʋr ne tẽn-kãnem la ziri yagb me ra gɩdgame. Sẽn paase, ra yaa tɩlae tɩ f maan nin-kẽemã, biig wall koams neere.” A Collins leb n yeelame tɩ “wõnda zĩig zãnga, ãdem-biisã fãa mii sẽn segd la sẽn pa segde.” Rẽ yĩnga woto pa tẽegd tõnd Rom dãmb 2:14 sẽn yeelã sɩda?

Y sũur kasetã tʋmda wãn-wãna?

9. Sũur kasetã yaa bõe, la d sã n wa tʋll n maan bũmbu, wãn to la a tõe n sõng-do?

9 Biiblã wilgdame tɩ ninsaal sũur kasetã yaa tõog a sẽn tar n tõe n tags n bãng a yel-manesem sã n yaa sõma bɩ pa sõma. A yaa wa koɛɛg sẽn yit d sũurẽ wã n yet-d tɩ d sẽn maan segdame bɩ pa segde. A Poll goma a meng rẽndã yell n yeel woto: ‘Mam sũur kɩta mam kaset ne Sɩɩg Sõng pãnga.’ (Rom dãmba 9:1) Wala makre, koe-kãng tõe n goma ne-d nand tɩ d maan bũmb sẽn segd wall sẽn pa segde. D sũur kasetã tõe n sõng-d lame tɩ d reng n bãng bũmb d sẽn tʋll n maan sã n na n nooga d sũur wall sãam d sũuri.

10. Naoor wʋsgo, d sũur kasetã tʋmda wãn-wãna?

10 Naoor wʋsg me, yaa d sẽn wat n maan bũmb poor la d sũur kasetã yaool n gom ne-do. Wala makre, rĩm a Sayull sẽn wa n digd a Davɩɩdã, daar a yembre, a Davɩɩd paama sor n maan bũmb sẽn paoogd rĩm kãngã Wẽnnaam sẽn da yãkã. La a sẽn maan rẽ wã poore, “a sũur sãamame.” (1 Sãmwɛll 24:2-6; Yɩɩl Sõamyã 32:3, 5) Yaa sɩd tɩ kibarã pʋgẽ, b pa yeel t’a Davɩɩd sũur kasetã goma ne-a ye. La b sẽn yeel t’a Davɩɩd sũur sãamame wã, rat n yeelame t’a sũur kasetã wilg-a lame t’a sẽn maanã pa segd ye. Tõnd ned kam fãa la bal sũur kaset zoe n nams-a lame. D sũur sãama d sẽn maan bũmb sẽn pa segd poore. Wala makre, neb kẽer sẽn da maand sɩlem n pa yaood b lampo rãmb sũy wa n nams-b lame tɩ b kẽng n tɩ yao. Sãnda nengẽ yaa b sẽn yo poor la b sũur kasetã zab-b tɩ b togs b pagã bɩ b sɩdã. (Hebre dãmba 13:4) Ned sã n sɩd sak n tũ a sũur kasetã sẽn yet-a, a sũur yɩta noogo, t’a yam gãand bãan me.

11. Bõe yĩng tɩ wakat ninga, d pa segd n kelg d sũur kasetã? Rɩk-y makre.

11 La rẽ yĩnga d tõe n teega d sũur kasetã wakat fãa bɩ? Yaa sɩd tɩ yaa sõma tɩ d kelgd-a. La a tõe n tudg-d lame. (2 Korẽnt dãmba 4:16, NW) D ges rẽ makre. Biiblã yeelame tɩ Kiristã karen-biig a Etɩɛn ra ‘pida ne bark la pãnga.’ La Zʋɩf rãmb kẽer n wa n veo a Etɩɛn n yi Zerizalɛm n lob-a kug n kʋ. A Solle, ned ning sẽn wa n lebg tʋm-tʋmd a Pollã zĩnda be n da ‘tẽed t’a Etɩɛn kũumã zemsame.’ Wõnda Zʋɩf kãensã ra kɩsa sɩd ne b sũy fãa tɩ b maana sẽn segde, hal tɩ b ned kam fãa sũur kaset ra pa namsd-a ye. A Soll me ra kɩsa sɩd tɩ b sẽn maanã segdame. Bala rẽ poore, a ra ‘ket n namsda Zusoabã karen-biis n dat n kʋ-ba.’ Woto wilgda vẽeneg t’a sũur kasetã ra pa wilgd-a sẽn segd ye.—Tʋʋma 6:8; 7:57–8:1; 9:1.

12. Bõe me n tõe n kɩt tɩ d sũur kasetã wa sagend-d sagl-wẽnse?

12 Tõe tɩ yaa bõe n kɩt t’a Soll sũur kasetã ra sagend-a sagl-wẽnse? Tõeeme tɩ yaa a tũud-n-taasã sababo. Makre, tõnd wʋsg zoe n goma ne ned telefõnnẽ t’a soabã koɛɛg wõnd a ba wã koɛɛg wʋsgo. Tõe tɩ nin-kãng roga ne a koɛɛgã, la tõe me t’a togsa a ba wã sẽn gomd to-to wã. Woto me, tõeeme tɩ yaa a Poll sẽn da be ne Zʋɩf rãmb sẽn da kis a Zezi n pa rat n kelg a koɛɛgã yĩng n kɩt t’a ra maand wa bãmbã. (Zã 11:47-50; 18:14; Tʋʋma 5:27, 28, 33) Sɩd wõnda yaa a Poll sẽn da be ne neb ninsã yel-manesem n kɩt t’a sũur kasetã ra sagend-a sagl-wẽnsã.

13. Ned sẽn vɩ ne b rãmbã yel-manesem tõe n maana a sũur kasetã bõe?

13 Ned sẽn vɩ ne neb ninsã tõe n kɩtame t’a wa gomd buud gomd a to, pa rẽ bɩ a sẽn gomd to-to wã toeeme. Woto me, rog-n-mik wall neb nins d sẽn vɩ ne wã tõe n maana d sũur kasetã bũmbu. (Matɩe 26:73) Tõe tɩ yaa rẽ n kɩt tɩ pĩnd wẽndẽ Asiiri nebã ra yaa nin-toosã. B tẽngã neb ra yaa zab-zabd hal tɩ b yʋʋr yi, tɩ b bilgd b sẽn da namsd b bɛɛbã to-to wã kug la teed a taab zut n wilgdẽ. (Nahũm 2:12, 13; 3:1) No-rɛɛs a Zonas wakatẽ wã, Wẽnnaam wilgame tɩ Niniiv nebã yaa neb ‘sẽn ka mi b nense.’ Woto rat n yeelame tɩ b ra pa mi sẽn segd la sẽn pa segd Wẽnnaam nifẽ ye. Tags-y n ges-y ned sẽn bɩ Niniiv sũur kaset sẽn da tõe n yɩ to-to. (Zonas 3:4, 5; 4:11) Woto me, rũndã-rũndã, ned sũur kaset sẽn sagend-a to-to wã bee ne a sẽn vɩ ne neb ninsã yel-manesem sẽn yaa to-to.

D sẽn tõe n maneg d sũur kasetã to-to

14. Wãn to la d sẽn tar sũur kasetã wilgd tɩ Sɩngr 1:27 sẽn yeelã yaa sɩda?

14 A Zeova kõo a Ãdem ne a Hawa sũur kaseto. Yaa rẽ n so tɩ tõnd ned kam fãa tar sũur kasetã. Sɩngr 1:27 wã yetame tɩ Wẽnnaam naana ninsaal n wõneg a menga. Woto pa rat n yeel tɩ Wẽnnaam tara yĩn-nems wa tõnd tɩ d tõe n yã-a ne nif ye. B sẽn yeel t’a naana tõnd a meng wõnegã rat n yeelame t’a kõ-d-la tõog toor-toor yẽ mengã sẽn tare. Wala makre, d tara sũur kaset sẽn kɩt tɩ d tõe n bãng sẽn segd la sẽn pa segde. Woto wilgdame tɩ d sã n dat tɩ d sũurã sagls yɩ sõma n paase, d tõeeme. Yaa d sẽn na n bao n bãng d Naandã sõma la d pẽneg-a.

15. Bõe la d tõe n maan n bãng d Ba wã tɩ naf-do?

15 Biiblã wilgdame t’a Zeova yaa tõnd fãa Ba, sẽn yaa yẽ n naan-d fãa wã yĩnga. (Ezai 64:7) Kiris-nebã fãa, rat n yeel tɩ sẽn na n kẽng-b saasẽ la sẽn na n pa-b tẽng zug ka wã fãa tõe n boola Wẽnnaam tɩ b Ba. (Matɩe 6:9) D segd n tʋlga ne d sũur fãa n pẽneg d saasẽ Ba wã, n baood n bãngd a noyã la a raabã n tũudẽ. (Zak 4:8) Neb wʋsg pa tol n dat n maan woto ye. Nin-kãens yaa wa Zʋɩf rãmb nins a Zezi sẽn yeel woto wã: “Yãmb nan ka wʋm bãmb koɛɛga baa vugr ye, yãmb nan ka yã bãmb neng ye. La bãmb goama ka be yãmb sũyã pʋsẽ ye.” (Zã 5:37, 38) Yaa sɩd tɩ d nan pa wʋm Wẽnnaam sẽn sɩd gomd ne-d ye. La d sã n karemd Biiblã, d tõogd n bãnga a tagsgo, n get yɛlã wa yẽ sẽn get-b to-to wã.

16. A Zozɛf kibarã wilgdame tɩ d sã n dat tɩ d sũur kasetã yɩ sõma tɩ d tõe n kelg-a, d segd n maana bõe?

16 Yell ning sẽn paam a Zozɛf a sẽn wa n be a Potifaar zakẽ wã sɩd wilgda rẽ. A Potifaar pagã maka a na tõog t’a Zozɛf kẽ ne-a. La baa Biiblã sebr baa a ye sẽn da nan kae tɩ tõod piigã me ra kaeyã, a Zozɛf tõdgame n yeel yaa: “Mam na n yɩɩ wãn n maan yel-wẽn-kãseng woto n beeg m Wẽnnaam?” (Sɩngre 39:9) A Zozɛf ra pa yet woto sẽn na yɩl t’a roagdbã pẽg-a ye. Bala a zĩig ra zãra ne-ba. Yaa a sẽn da tʋll n ta Wẽnnaam yamã yĩng n kɩt t’a tõdge. A Zozɛf ra mii noor ning Wẽnnaam sẽn kõ kãadmã wɛɛngẽ wã. A ra miime tɩ Wẽnnaam yeelame tɩ rao fãa segd n talla pag a ye, la tɩ pag ne rao sã n kẽ kãadem, b lebgda “yĩng a yembre.” Wõnda b ra togsa a Zozɛf a Abimelɛk ne a Rebeka kibarã. A Abimelɛk sẽn wa n bãng t’a Rebeka yaa a Izaak pagã, a yeela woto: “Tõnd ned a ye ra tõe n gãanda ne fo pagã, la fo ra na n waa ne yell tõnd zutu.” A Zeova sõngame tɩ yellã baas neere, tɩ wilgd vẽeneg t’a kisa ned sẽn zãmbd a pag bɩ a sɩda. Tõe tɩ yaa a Zozɛf sẽn da mi woto fãa wã yĩng n kɩt t’a zãgs n pa yo wã.—Sɩngre 2:24; 12:17-19; 20:1-18; 26:7-14.

17. Modg n wõneg d Ba wã wɛɛngẽ, bõe yĩng tɩ tõnd zu-noog yɩɩd a Zozɛfe?

17 Tõnd zug yaa noog n yɩɩd a Zozɛfe. Bala rũndã-rũndã, d tara Biiblã tõre, n tõe n karm-a n bãng d Ba wã tagsgo, a sẽn nong la a sẽn kisi. D sã n zãmsd Biiblã sõma, d na n tõogd n dɩkda Wẽnnaam togs-n-taar neere, n pẽnegd-a n paasdẽ. D sã n zãmsd Biiblã, na n kɩtdame me tɩ d sũurã sagls zemsd ne d Ba wã tagsg n paasdẽ.—Efɛɛz rãmba 5:1-5.

18. Baa neb a taab sã n da kɩtame tɩ d sũurã sagls pa sõma, wãn to la d tõe n maneg-a?

18 La bɩ d sok d mens woto: “Neb nins m sẽn vɩ ne wã kɩtame tɩ m sũurã sagls yaa wãn-wãna?” Tõe tɩ d zakã neb la zĩig ning b sẽn wub-dã neb yel-manesem kɩtame tɩ d tagsd wa bãmb la d maand d yɛlã wa bãmba. Rẽnd tõe tɩ d sũurã sagls pa sõma ye. A saglsã zemsda ne d sẽn vɩ ne-b rãmbã tagsgo. Yaa sɩd tɩ d pa tõe n toeem bũmb nins d sẽn zoe n maan tɩ loogã ye. La d tõe n modg n baoa tũud-n-ta-sõmse, la d nong n be ne neb sẽn tar yel-manesem sõngo, tɩ kɩt tɩ d sũur kasetã lebg sõma. Bũmb d sẽn tõe n maan tɩ sõng-d n yɩɩg rẽ wɛɛngẽ yaa d sẽn na n pẽneg kiris-neb nins sẽn sɩng n maood n dɩkd b Ba wã togs-n-taar hal sẽn na maan yʋʋmã. D segd n kẽnda tigissã la d sõsd ne nin-kãens sẽn deng tigisgã sɩngr la b poore. B goamã pʋgẽ d mikdame tɩ b tagsa wã zemsda ne Biiblã sẽn yetã. D na n neeme me tɩ yell fãa taoore, b kelgda b sũurã sẽn kõt-b sagls nins tɩ zemsd ne Wẽnnaam noyã. Woto, d me wat n tõogdame tɩ d sũurã sagls zemsd ne Biiblã noyã, tɩ d rɩkd Wẽnnaam togs-n-taar sõma-sõma. D sã n kibind d sũurã t’a saglsã zemsd ne d Ba wã noya, la d togsd d tẽed-n-taasã manesem sõngo, na n paasa d sũur kasetã sõmblem tɩ kɩt tɩ d tõe n bas d yam n tũ a saglsã.—Ezai 30:21.

19. Bõe ne bõe me la d segd n bao n bãng ninsaal sũur kasetã zugu?

19 Baasgo, neb n modgd n kelgd b sũur kasetã daar ne a to fãa. Sõsg ning sẽn pʋgdã na n goma yɛl sẽn paam kiris-neb yelle. Rẽ na n sõng-d lame tɩ d bãng sũur kasetã yõod sõma n paase. D leb n na n bãnga bũmb ning sẽn kɩt tɩ ned sũur sagls tõe n yɩ toor ne a to rẽndã, la d sẽn tõe n maan to-to tɩ d sũurã sagls lebgd sõma n paasdẽ.—Hebre dãmba 6:11, 12.

Bõe la y bãng-yã?

• Bõe yĩng tɩ zĩisã fãa, nebã mi sẽn segd la sẽn pa segde bɩ b tar sũur kaseto?

• Bõe yĩng tɩ wakat ninga d pa segd n teeg d sũurã saglse?

• Bõe ne bõe la d tõe n maan n kibl d sũur kasetã tɩ yɩ sõma n paase?

[Zãmsgã sogsgã]

[Foto, seb-neng 15]

A Davɩɩd sũur kasetã nams-a lame . . .

[Foto, seb-neng 15]

la Tars rao a Soll sũur kasetã pa nams-a ye

[Foto, seb-neng 16]

D tõe n kibla d sũur kasetã