Yãmb nee a Zeova y taoor daar fãa bɩ?
Yãmb nee a Zeova y taoor daar fãa bɩ?
“Mam geta [a Zeova] m taoor daar fãa n ka basdẽ ye.”—YƖƖL 16:8.
1. Wãn to la Biiblã kibay tõe n sõng-do?
BIIBLÃ tara kibay wʋsg sẽn wilgd a Zeova manesem sẽn yɩ to-to ne ãdem-biisi. A gomda neb wʋsg sẽn sõng n pids Wẽnnaam daabã yelle. B sẽn gʋls nin-kãensã goamã la b tʋʋmã tɩ be Biiblã pʋgẽ wã pa zaalem yĩng ye. Kiba-kãens fãa tõe n sõng-d lame tɩ d kolg Wẽnnaam.—Zak 4:8.
2, 3. Yɩɩl Sõamyã 16:8 goamã rat n yeelame tɩ bõe?
2 Yaa vẽeneg tɩ tõnd ned kam fãa sã n karem a Abrahaam, a Saara, a Moiizi, a Ruti, a Davɩɩde, a Ɛstɛɛre, tʋm-tʋmd a Poll la neb a taab yʋy sẽn yi kibaya, d tõe n paama sagls wʋsgo. La d sã n karem neb a taab yʋy sẽn pa tolg n yi me kibaya, na n naf-d lame. D sã n nong n bʋgsd Biiblã kibay zutu, na n kɩtame tɩ d me tõog n yeel woto wa yɩɩl-gʋlsdã: “Mam geta [a Zeova] m taoor daar fãa n ka basdẽ ye. Bãmb bee mam nug rɩtgo, la mam ka na n lak ye.” (Yɩɩl 16:8) Gom-kãensã rat n yeelame tɩ bõe?
3 Naoor wʋsgo, zabr sasa, sodaag fãa zãada a sʋʋgã ne a rɩtgo, la a zãad a gãongã sẽn kokd pẽemã ne a goabgã. Woto yĩnga, a sã n paam t’a soda-taag wa leb a rɩtgã, yẽ soabã gãong n na n kogl a rɩtgã. D sã n tẽr a Zeova yell n maand a raabã, a na n kogend-d lame tɩ yaa wa a be d rɩtgo. Bɩ d ges kibay nins sẽn be Biiblã pʋgẽ wã sẽn tõe n keng d tẽebã to-to, n kɩt tɩ d tẽr a Zeova yell tɩ yaa wa d ‘get-a-la d taoor daar fãa.’
A Zeova leokda tõnd pʋʋsgã
4. Kõ-y makr sẽn be Biiblã pʋgẽ n wilgdẽ t’a Zeova reegda d pʋʋsgã.
4 D sã n tẽr a Zeova yell n maand a raabã, a na n leokda d pʋʋsgã. (Yɩɩl 65:3; 66:19) A Abrahaam sõgen-kãsengã kibarã wilgda rẽ vẽenega. Tog n yaa yẽ la b sẽn boond t’a Eliezɛɛrã. A Abrahaam da tʋm-a-la Mezopotami soolmẽ wã t’a tɩ bao pag sẽn yaa wẽn-zoɛt n wa kõ a Izaake. A Eliezɛɛr pʋʋsa Wẽnnaam n kos sõngre. A Rebeka sẽn sak n yũnug a yʋgmã wã, kɩtame t’a bãng t’a Zeova sɩd reega a pʋʋsgã. A Eliezɛɛr sẽn pʋʋs ne a sũur fãa wã, a paama pʋgsad ninga sẽn wa n lebg a Izaak pʋg-nongrã. (Sɩng. 24:12-14, 67) Tõe tɩ b pa na n tol n bobl tõnd tʋʋm kãngã buud ye. La kibarã wilgd-d-la vẽeneg tɩ d segd n kɩsa sɩd t’a Zeova reegda d pʋʋsgã.
5. Bõe n kɩt tɩ d tõe n yeel tɩ baa d sã n pʋʋs a Zeova d sũurẽ koɛɛg-koɛɛga, a reegdame?
5 Wakat ninga, yell tõe n pak-d lame tɩ yaa tɩlae tɩ d pʋʋs Wẽnnaam tao-tao la koɛɛg-koɛɛga. Wala makre, daar a ye, Pɛrs Rĩm a Artazɛgzɛs yãame t’a sõgen-nongr a Nehemi nengã ra gãnemame, tɩ kɩt t’a sok-a woto: “Yaa bõe la f rata?” Nand t’a Nehemi leoke, a reng n “pʋʋsa Wẽnnaam sẽn so yĩngrã.” Wõnda yɩ a sũur pʋgẽ, la koɛɛg-koɛɛga. La baa ne rẽ, Wẽnnaam deega a pʋʋsgã, bala a paamame tɩ rĩmã sõng-a t’a tɩ lebs n me Zerizalɛm lalsã. (Karm-y Nehemi 2:1-8.) Woto wilgdame tɩ baa tõnd sã n pʋʋs Wẽnnaam d sũurẽ koɛɛg-koɛɛga, a reegdame.
6, 7. a) Mak-sõng bʋg la a Epafras kõ pʋʋsgã wɛɛngẽ? b) Bõe yĩng tɩ d segd n pʋʋs d taabã yĩnga?
6 B sagenda tõnd tɩ d “pʋʋs taab yĩnga,” baa sã n pa wakat fãa la d yãt bũmb sẽn wilgd tɩ d kosgã reegame. (Zak 5:16) A Epafras “sẽn yaa sɩd soaba, n tʋmd Kirist tʋʋmd sõama” wã ra pʋʋsda ne a sũur fãa a tẽed-n-taasã yĩnga. A Poll sẽn da wa n be Rommã, a gʋlsa Kolos kiris-nebã n yeel-b woto: “A Epafras sẽn yaa yãmb nedã pʋʋsda yãmba. Yẽ yaa Kirist Zezi tʋm-tʋmda, la daar fãa yẽ wɩngda ne pʋʋsg yãmb yĩng n ka basdẽ ye, tɩ yãmb na zemse, n bɩ la y sak Wẽnnaam daab zãnga. Tɩ bõe, mam kɩta yẽ kaseto, tɩ yẽ wɩngda ne yãmb yell wʋsgo, la ne neb nins sẽn be Laodise la sẽn be Hierapolisã me.”—Kol. 1:7; 4:12, 13.
7 Kolos ne Laodise la Hierapolis fãa ra yaa Aazi Mineer tẽnse. Hierapolis kiris-nebã ra vɩɩ ne neb sẽn pʋʋsd wẽn-poak a Sɩbɛlle. Laodise kiris-nebã ra vɩɩ laog-baoodb sʋka, tɩ Kolos kiris-nebã me ra vɩ ne neb sẽn nong ninsaalb bãngr wʋsg tɩ looge. (Kol. 2:8) Sɩd be bʋʋm t’a Epafras sẽn da yaa Kolos nedã ra wɩngd ne pʋʋsg tẽn-kãng tẽedbã yĩnga! Biiblã pa togs Wẽnnaam sẽn maan bũmb ning n wilg a Epafras t’a reega a pʋʋsgã ye. La yaa vẽeneg t’a pa bas a tẽed-n-taasã yĩng pʋʋsg ye. Tõnd me segd n pʋʋsda d tẽed-n-taasã yĩng wakat fãa. Yaa sɩd tɩ d pa ‘neb sẽn kẽed yɛl sẽn ka pak-d’ pʋgẽ ye. La tõe tɩ d mii d roagd wall d zoa sẽn maood ne zu-loɛɛg tɩ rat n koms a tẽebã. (1 Pɩɛ. 4:15, Kãab-paalgã Koe-noogo) Ad d sã n tẽeg n pʋʋs nin-kãng yĩnga, sɩd na n yɩɩ sõma wʋsgo! Neb a taab pʋʋsg n sõng a Polle. Tõnd me pʋʋsgã tõe n sõnga neb hal wʋsgo.—2 Kor. 1:10, 11.
8. a) Bõe n wilgd tɩ Efɛɛz kãsem dãmbã ra nonga pʋʋsgo? b) D manesem segd n yɩɩ wãn pʋʋsgã wɛɛngẽ?
8 Rẽ yĩnga nebã miime tɩ d yaa pagb la rap sẽn nong pʋʋsg bɩ? Daar a yembr a Poll sẽn da wa n seg Efɛɛz kãsem dãmbã, a “yĩgimdame n pʋʋs ne bãmb fãa.” Rẽ poore b “fãa yãba wʋsgo, n mobg a Poll n mok yẽnda. La sẽn sãam bãmb sũyã n yɩɩda, yaa a Poll sẽn yeel tɩ bãmb ka na n le yã yẽ nengã.” (Tʋʋ. 20:36-38) D pa mi kãsem dãmb kãensã fãa yʋy ye, la yaa vẽeneg tɩ b ra yaa neb sẽn nong pʋʋsgo. Hakɩka, segdame tɩ d nand zu-noog ning d sẽn tar n tõe n pʋʋs Wẽnnaamã, la d pʋʋsd-a ne pʋ-peelem, n miẽ tɩ d saasẽ Ba wã na n leok-d lame.—1 Tɩm. 2:8.
D sak Wẽnnaam ne d sũy fãa
9, 10. a) Mak-sõng bʋg la a Zelofehad kom-pugli wã kõ-yã? b) Bõe la rẽ wilgd kiris-neb nins sẽn nan pa kẽ kãadmã?
9 D sã n tẽr a Zeova yell wakat fãa, na n sõng-d lame tɩ d sakd-a n paamd a barka. (Tõo. 28:13, 14; 1 Sãm. 15:22) Woto rat n yeelame tɩ d segd n yɩɩ neb sẽn sakd Wẽnnaam ne yamleoogo. Ges-y-yã a Zelofehad kom-pugli a nu wã sẽn kõ mak-sõng ning a Moiiz wakatã. Sẽn zems ne Israɛll nebã rog-n-mika, ba kũum poore, ra yaa a kom-dibli wã n soogd a paoongã. La a Zelofehad tɩ kiimi t’a pa paam kom-dibli ye. A Zeova yeelame tɩ b rɩk a paoongã fãa n kõ a kom-pugli a nu wã. La bũmb a ye la b ra segd n maan tɩ b yaool n kõ-b b ba wã paoongo. B ra segd n kula sɩdb a Manase yagensã sʋka, sẽn na yɩl tɩ paoongã kell n pa buudã pʋgẽ.—Sõd. 27:1-8; 36:6-8.
10 A Zelofehad kom-pugli wã kɩsa sɩd tɩ b sã n sak Wẽnnaam noorã, yellã na n manegame. Kibarã pʋgẽ, b yeelame t’a “Zelofehad kom-pugli wã maana wa [a Zeova] sẽn yeel a Moiizã. A Makla ne a Tirza la a Hogla ne a Milka la a Noa kuila b ba wã saam-biis kamba. Bãmb kuila a Zozɛf biig a Manase yagensã tɩ b ba wã buud kell n soog bãmb zĩigã.” (Sõd. 36:10-12) Pʋg-kãensã sẽn yɩ sakdbã maana wa a Zeova sẽn yeelã. (Zoz. 17:3, 4) Kiris-ned ning fãa tẽeb sẽn bɩ me kɩsa Wẽnnaam sɩda, tɩ kɩt t’a sã n na n kẽ kãadem bɩ yaa “ne ned sẽn tũud Zusoabã bala.”—1 Kor. 7:39.
11, 12. Wãn-wãn la a Kalɛɛb wilg t’a teega Wẽnnaam?
11 D segd n saka a Zeova ne d sũur fãa wa Israɛll ned a Kalɛɛbe. (Tõo. 1:36) B sẽn yiis Israɛll nebã Eziptã poore, a Moiiz wa n tʋma rap 12 tɩ b soos n tɩ ges Kanaã tẽngã sẽn yaa to-to. La nin-kãens sẽn lebg n wa wã, yaa a Zozue ne a Kalɛɛb bal n yeel nin-buiidã tɩ b teeg Wẽnnaam t’a na n sõng-b lame tɩ b reeg tẽngã. (Sõd. 14:6-9) Sẽn na maan yʋʋm pis-naas rẽ loogr poore, a Zozue ne a Kalɛɛb da ket n vɩɩme n tũud a Zeova ne b sũy fãa. Wẽnnaam wa n kɩtame t’a Zozue lʋɩ Israɛll nebã taoor n tall-b n tɩ kẽes Kãabg Tẽngã. La yaa vẽeneg tɩ neb piigã sẽn pa tall tẽebã kii weoog ning Israɛll nebã sẽn yeebẽ yʋʋm pis-naasã pʋgẽ.—Sõd. 14:31-34.
12 Israɛll ned a Kalɛɛb sẽn zĩnd weoogẽ wã n põsã wa n yeela a Zozue a kʋʋlem zugẽ woto: ‘Mam saka mam Zusoab a Wẽnnaam zãnga.’ (Karm-y Zozue 14:6-9.) A Kalɛɛb sẽn da tar yʋʋm 85 wakat kãngã kosame tɩ b kõ-a zĩig ninga Wẽnnaam sẽn da yeel t’a na n kõ-a lame wã. A kosa woto baa ne tẽns nins sẽn da be be wã sẽn da yaa bɛd n tar pãnga, tɩ b nin-buiidã yaa bɛɛbã.—Zoz. 14:10-15.
13. D sã n dat tɩ Wẽnnaam sõng-d baa d zu-loeesã sẽn wa n yaa to-to, bõe la d segd n maane?
13 D sã n ‘sakd a Zeova zãng’ wala wẽn-zoɛt a Kalɛɛbe, a na n sõngd-d lame. Rẽ, d sã n wa tar zu-loe-kãsemse, a na n sõng-d lame. La tõog n sak a Zeova zãng-zãng d vɩɩmã tõr wa a Kalɛɛb pa nana ye. Wala makre, baa rĩm a Salomo sẽn da sakd a Zeova a naamã sɩngrẽ wã, a kʋʋlem zugẽ, a pagbã wa n tus-a lame t’a tũ ziri wẽnnaam dãmba, tɩ kɩt t’a pa ‘tũ a Zeova ne a sũur fãa wa a ba a Davɩɩd ye.’ (1 Rĩm 11:4-6) Woto yĩnga, baa d zu-loeesã sẽn wa n yaa to-to me bɩ d kell n sak Wẽnnaam zãng-zãnga, tɩ yaa wa d ne-a-la d taoor wakat fãa.
D teeg a Zeova wakat fãa
14, 15. Bõe la a Naomi kibarã wilgd tõnd Wẽnnaam teegrã wɛɛngẽ?
14 Sẽn yɩɩd fãa, yell sã n wa loog d nug tɩ d pa le tẽed manegre, d segd n kell n teega Wẽnnaam. Ges-y pʋg-yãang a Naomi makrã. A sɩdã ne a kamb a yiibã fãa ra kiime n bas-a. A sẽn yik Moaab tẽngã n leb Zida wã, a tɩ yeela nebã woto ne sũ-sãoongo: “Da bool-y maam t’a Naomi sẽn dat n yeel tɩ noogã ye, bool-y maam t’a Mara sẽn dat n togs tɩ sũ-toogo. Tɩ bõe, Sẽn-tõeyã-fãa wã kõo maam toog wʋsgo. Mam dag n yii ne paoong wʋsgo, la Zusoaba kɩtame tɩ mam lebg n wa ka nug-zaala. Yaa bõe tɩ yãmb boond maam t’a Naomi? Zusoaba monga maam bʋʋm. Sẽn-tõeyã-fãa wã maana maam toogo.”—Rut 1:20, 21.
15 Baa ne a Naomi sũurã sẽn da sãam wʋsgã, d sã n maag d yĩng n karem a Rut sebrã, d mikdame tɩ ne rẽ fãa a kell n teega a Zeova. La a yɛlã sɩd waa n toeema fasɩ! A Naomi bi-pag a Rut sẽn da yaa pʋg-kõorã wa n lebga a Boaaz paga, n dog bi-ribla. Kibarã pʋgẽ, b wilgame t’a Naomi n yɩ biigã yaoola, la b paas woto: “A Naomi yagsã sẽn yaa pagbã pʋda biigã yʋʋr n yeele: ‘Biigã roga a Naomi yĩnga.’ Bãmb pʋda biigã yʋʋr t’a Obɛd.” A Obɛd yaa a Zese ba, la a Zese yaa a Davɩɩd ba. (Rut 4:14-17) B sã n wa vʋʋg a Naomi ne a Rut tɩ b na n vɩɩmd tẽngã zugu, a Naomi na n bãngame t’a Rut wa n yɩ a Zezi sẽn yaa Mesi wã yaaba. (Mat. 1:5, 6, 16) Wa a Naomi, yell sã n wa loog d nugu, d pa tõe n bãng a sẽn na n baas to-to ye. Woto yĩng bɩ d teegd Wẽnnaam wakat fãa wa b sẽn sagend tõnd Yelbũn 3:5, 6 pʋgẽ wã. Be b yeta woto: “Teeg [a Zeova] ne f sũur fãa la f ra teeg f meng bãngr ye. Fo sẽn maand bũmb ninga fãa, bɩ f tẽeg [a Zeova] yelle, la b na n demsa fo sorã.”
Wẽnnaam sõngda a nin-buiida ne a vʋʋsem sõnga
16. Wãn-wãn la Wẽnnaam sõng pĩnd wẽndẽ Israɛllã kãsem dãmb ne a vʋʋsem sõngã?
16 D sã n tẽegd a Zeova yell wakat fãa, a na n sõng-d-la ne a vʋʋsem sõngã. (Gal. 5:16-18) A Moiiz sẽn da yãk kãsem dãmb 70 tɩ b na n sõng-a n ges Israɛll nin-buiidã yellã, Wẽnnaam sõng-b-la ne a vʋʋsem sõngã. Kãsem dãmb kãens sʋkã, yaa a Eldad ne a Medad yʋyã bal la b wilg-yã, la yaa vẽeneg tɩ vʋʋsem sõngã sõnga b fãa tɩ b tõog n tʋm b tʋʋmã. (Sõd. 11:13-29) Yaa vẽeneg tɩ b talla minim, b yɩɩ wẽn-zoɛtba, neb b sẽn tõe n teege, la pʋ-peelem dãmb wa neb nins b sẽn da reng n yãkã. (Yik. 18:21) Rũndã-rũndã kãsem dãmbã me tara nin-kãensã zʋg-sõma wã buudu.
17. Wãn to la a Zeova tʋm ne a vʋʋsem sõngã sɛk-roogã tilgr sasa?
17 A Zeova sõnga neb nins b sẽn da yãk tɩ b na n tilg sɛk-roogã weoogẽ wã ne a vʋʋsem sõngã. A yãka a Bezalɛll t’a yɩ tʋʋmdã taoor soaba. A pʋlmame t’a na n pids-a-la ne a vʋʋsem sõngã n kõ-a “yam ne yẽesem la bãngr ne yam tʋʋmd buud fãa.” (Yik. 31:3-5) Wẽnnaam leb n yãka rap sẽn tar yam tɩ b naag a Bezalɛll ne a sõngd a Oholiab n tʋm tʋʋm-kãngã sẽn yɩ kãsengã. Sẽn paase, ne a Zeova pãnga, neb ‘sũy sẽn noom ne-a’ kõo kũun wʋsg tʋʋmdã yĩnga. (Yik. 31:6; 35:5, 30-34) Rũndã-rũndã, ket n yaa vʋʋsem sõng kãng n sõngd Wẽnnaam nin-buiidã tɩ b maand b sẽn tõe fãa n kɩtdẽ tɩ Rĩungã tʋʋmd kẽngd taoorã. (Mat. 6:33) Yaa sɩd tɩ d tõe n tara minim la bãngre, la sẽn na yɩl n tõog n tʋm tʋʋmd ning a Zeova sẽn bobl a nin-buiidã, d segd n pʋʋs-a lame n kos t’a sõng-d ne a vʋʋsem sõngã.—Luk 11:13.
D zoet a Zeova la d waoogd-a
18, 19. a) Wẽnnaam vʋʋsem sõngã kɩtdame tɩ d maand bõe? b) Bõe la a Sɩmeõ ne a Ann mak-sõngã wilgd tõndo?
18 Vʋʋsem sõngã kɩtdame tɩ d waoogd Wẽnnaam n tẽr a yell wakat fãa. Wẽnnaam da goma a pĩnd wẽndẽ nin-buiidã yell n yeel woto: “Bãmb na n waooga mam yʋʋrã. Bãmb na n waooga a Zakoob Sõng-soabã, la b zoe Israɛll Wẽnnaamã.” (Ezai 29:23) A Zezi rogmã sasa, nin-kẽem a Sɩmeõ la pʋg-yãang a Ann sẽn da be Zerizalɛmmã yɩɩ neb sẽn da waoogd Wẽnnaam ne b sũy fãa. (Karm-y Luk 2:25-38.) A Sɩmeõ ra tẽeda bãngr-goam nins fãa sẽn gomd Mesi wã yellã, n da ‘gũud Israɛll belsgã.’ Wẽnnaam kõo a Sɩmeõ a vʋʋsem sõngã la a wilg-a t’a na n paam n yãa Mesi wã. Rẽ sɩd pidsame. Daar a yembre, a Zezi ma a Maari ne a ba-wubdg a Zozɛf tall-a lame n kẽng wẽnd-doogẽ wã. Wẽnnaam kõo a Sɩmeõ a vʋʋsem sõngã n kɩt t’a togs bãngr-goam Mesi wã zugu, la a togs sũ-sãoong ning a Maari sẽn na n paame, b sã n wa kʋ a Zezi kũum da-lukã zugã. La baasgo, tags-y n ges-y-yã a Sɩmeõ sũur sẽn yɩ noog to-to, a sẽn wa n deeg Kiristã a nugẽ wã! Ad a Sɩmeõ sẽn yɩ wẽn-zoɛtã sɩd yaa mak-sõng tɛk n kõ Wẽnnaam nin-buiidã rũndã-rũndã!
19 Pʋg-kõor a Ann sẽn da yaa wẽn-zoɛtã yʋʋm da taa 84, la a ra ket n pa basd Wẽnnaam doogẽ wã kẽnd ye. A ra waoogda a Zeova “ne no-loeere, la ne pʋʋsg yʋng ne wĩntoogo.” Daar ning b sẽn tall a Zezi n kẽng wẽnd-doogẽ wã, a Ann me ra bee be. Hakɩka, a sũur yɩɩ noog hal wʋsgo, a sẽn paam n yã ned ning sẽn da na n wa yɩ Mesi wã. A ‘pẽga Wẽnnaam, la a togs neb nins fãa sẽn gũud Zerizalɛm fãagrã a Zezi yelle.’ A Ann pa tõog n sĩnd n pa togs nebã koe-noogã ye. Rũndã-rũndã, wa a Sɩmeõ ne a Anne, kiris-neb nins sẽn kʋʋlã sũy yaa noogo, b sẽn mi tɩ baa ne b kʋʋlmã b ket n tõe n tʋma a Zeova tʋʋmã, n ket n yaa a Kaset rãmbã.
20. Baa d yʋʋmã sẽn zem to-to, bõe la d segd n ket n maandẽ, la bõe yĩnga?
20 Baa d yʋʋmã sẽn zem to-to, d segd n tẽegda a Zeova yelle, tɩ yaa wa d ne-a-la d taoor wakat fãa. D sã n maand woto, n modgd ne sik-m-meng n taasd nebã a Rĩungã koɛɛg la d gomd ne-b a tʋʋm kãsemsã yelle, a na n ning-d-la barka. (Yɩɩl 71:17, 18; 145:10-13) La sẽn na yɩl n waoog a Zeova, zʋg-sõma a sẽn nong la d segd n modg n talle. D sã n vaees Biiblã kibay a taaba, d na n bãnga zʋg-sõma kãense, la d sẽn tõe n paam-b to-to.
Y na n leokame tɩ bõe?
• Bõe n kɩt tɩ d miẽ t’a Zeova reegda d pʋʋsgã?
• Bõe yĩng tɩ d segd n sak Wẽnnaam zãng-zãnga?
• Baa yell sã n wa loog d nug tɩ d pa le tẽed manegre, bõe yĩng tɩ d segd n kell n teeg a Zeova?
• Wãn to la Wẽnnaam sõngd a nin-buiidã ne a vʋʋsem sõngã?
[Zãmsgã sogsgã]
[Foto, seb-neng a 8]
A Zeova reega a Nehemi pʋʋsgã
[Foto, seb-neng a 9]
D sã n tẽeg a Naomi zu-loeesã sẽn baas to-to wã, na n sõng-d lame tɩ d teeg a Zeova