Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

A Zeova yaa ‘Wẽnnaam ning sẽn so laafɩ wã’

A Zeova yaa ‘Wẽnnaam ning sẽn so laafɩ wã’

A Zeova yaa ‘Wẽnnaam ning sẽn so laafɩ wã’

“Bɩ Wẽnnaam sẽn so laafɩ wã zĩnd ne yãmb fãa.”—ROM 15:33, KÃAB-PAALGÃ KOE-NOOGO.

1, 2. Bõe yell la Sɩngr sak 32 la 33 wã gomda, la baasa wãna?

TAGS-Y n ges-y-yã a Zakoob ne a kẽem a Ezayu sẽn da kaoos n pa yã to wã sẽn wa n na n seg taabã sẽn yɩ to-to. Yɩɩ Penuɛll sẽn pẽ ne Zabok longã sẽn be Zʋrdẽ kʋɩlgã yaangã. Yʋʋm pisi sẽn deng rẽ, a Ezayu ra koosa a kaosengã ne a yao a Zakoobe. A Ezayu sẽn wa n wʋm t’a Zakoob lebg n wata yirã, a yii ne neb 400 n na n seg-a. A Zakoob sẽn wʋm dẽ wã, rabeem kẽ-a lame. A ra tagsdame t’a kẽemã sũur ket n puuda ne-a, la t’a sẽn watã, yaa yẽ la a rat n kʋ. Rẽ kɩtame t’a Zakoob tʋm a tʋm-tʋmdb a Ezayu nengẽ ne rũms tɩ b tɩ kõ-a. A maana woto naoor wʋsgo. La a talla rũmsã sõor paasgo, tɩ sẽn ta-a fãa yeel a Ezayu tɩ yaa a yaoã n tʋm-a t’a wa kõ-a. Yaa sẽn yɩɩd rũms 550 la a Zakoob sẽn kõ-a wã.

2 Ba-biis a yiibã sẽn wa n baas n seg taabã, bõe n maane? A Zakoob talla raood la sik-m-menga. A sẽn wa n kẽnd n kolgd a Ezayu wã, a ra tekd n yalsd n wõgemdedame n fõgend a neng tẽnga. A maana woto hal naoor a yopoe! La wakat kãng t’a Zakoob ra zoe n maana bũmb ning sẽn tar yõod n yɩɩdã. A reng n pʋʋsa a Zeova, n kos-a t’a kogl-a t’a Ezayu ra maan-a bũmb ye. A Zeova reega a pʋʋsgã. Bala kibarã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã yeelame t’a Ezayu wudgame n seg-a, n gãd-a n mobg a yublã n mok-a.—Sɩng. 32:12-21; 33:1-4.

3. Yell ning sẽn zĩnd a Zakoob ne a Ezayu sʋkã wilgda tõnd bõe?

3 Kiba-kãngã wilgdame tɩ yell sã n wa be tõnd ne d to sʋk tigingã pʋgẽ, d segd n maana d sẽn tõe fãa n welg-a. Sã n pa rẽ, laafɩ la zems-n-taar ning sẽn be tigingã pʋgẽ wã na n sãamame. A Zakoob ra pa beeg a Ezayu ye. Rẽnd ra pa tɩlae t’a kos-a sugr ye. Yaa a Ezayu n pa nan a sẽn paam n yaa a ba wã bi-kãsengã sẽn da kɩt t’a tõe n wa paam bark ningã, n dɩk rẽ n koos ne a Zakoob n deeg rɩɩb vugr bala. Baasgo, a Zakoob maana a sẽn tõe fãa, sẽn na yɩl tɩ laafɩ zĩnd b sʋka. (Sɩng. 25:31-34; Heb. 12:16) A Zakoob mak-sõngã wilgdame tɩ sẽn na yɩl tɩ laafɩ kell n zĩnd tõnd ne d tẽed-n-taasã sʋka, baooda modgr wʋsgo. Wilgdame me tɩ d sã n kos a Zeova t’a sõng-d tɩ d tõog n kogl laafɩ wã, a reegdame. Biiblã pʋgẽ, kibay wʋsg n wilgd d sẽn tõe n maan to-to n kogl laafɩ ning sẽn be tõnd ne d taabã sʋkã. D na n goma kiba-kãens kẽer yelle.

Mak-sõng sẽn ka to d sẽn segd n tũ

4. Bõe la Wẽnnaam maan sẽn na yɩl tɩ ãdem-biisã paam b mens ne yel-wẽndã la ne kũumã?

4 Laafɩ wã koglg wɛɛngẽ, yaa a Zeova n kõ mak-sõng ning sẽn ka to wã. Biiblã pʋgẽ, b yeelame t’a yaa “Wẽnnaam sẽn so laafɩ.” (Rom 15:33) Tags-y bũmb nins fãa a Zeova sẽn maan tɩ kɩt tɩ d tõe n paam n lebg a zo-rãmbã yelle. Tõnd sẽn yaa a Ãdem ne a Hawa yagensã yĩnga, d maanda yel-wẽna. Yel-wẽn-maand yaool n segda ne kũum. (Rom 6:23) La Wẽnnaam sẽn nong tõndã yĩnga, a ratame tɩ d paam d mens ne yel-wẽndã la ne kũumã. Yaa rẽ n kɩt t’a tʋm a Bi-ribl-nongr a Zezi t’a yi saasẽ n wa tẽng zug ka n yɩ ninsaal sẽn zems zãnga, n ki tõnd yel-wẽnã yĩnga. A Zezi saka ne yamleoog n maan a Ba wã raabo, n ki tɩ yɩ maoong tõnd yĩnga. (Zã 10:17, 18) Rẽ kɩtame t’a Zeova vʋʋg-a t’a leb saasẽ. Yaa be la a tɩ wilg a Zeova a maoongã yõodã. Maoon-kãng yaa rond sẽn fãagd yel-wẽn-maandb nins fãa sẽn tekd yam n kot sugrã.—Karm-y Hebre dãmb 9:14, 24.

5, 6. Wãn to la a Zezi maoongã tõe n kɩt tɩ ãdem-biisã tõog n lebg Wẽnnaam zo-rãmba?

5 Yel-wẽndã kɩtame tɩ ninsaalbã lebg Wẽnnaam bɛɛba. Wãn to la a Zezi maoongã nafd ãdem-biisã? Ezai 53:5 wã yeta woto: “Sɩbgr sẽn wa ne tõnd laafɩ siga bãmb zugu. La yaa bãmb sẽn paam pãbrã yĩng la tõnd paamd maagre.” A Zezi maoongã kɩtame tɩ ãdem-biis nins sẽn yaa sakdbã tõogd n lebgd Wẽnnaam zo-rãmba. Biiblã yeta woto me: “Yaa bãmb maasem yĩng la tõnd paamd fãagr ne bãmb zɩɩm, fãagr sẽn yaa yel-wẽnã sugri.”—Ef. 1:7.

6 Biiblã wilgd-d lame tɩ Wẽnnaam a Zeova tũnugda ne a Zezi n pidsd a raabã. A raabã la bʋgo? Yaa “yiis yell ning sẽn be [yẽ] ne bũmb fãa sʋkã” ne a Zezi Kirist zɩɩmã maasem. A Zeova sẽn yiisd yell ning sẽn be yẽ ne bũmb ninsã sʋka, rat n yeel t’a sẽn kɩtd tɩ bũmb nins paamd a zoodã yaa “sẽn be tẽngã,” la “sẽn be yĩngri.” Bõn-kãens yaa bõe?—Karm-y Kolos rãmb 1:19, 20.

7. Ãnd dãmb la b sẽn bool tɩ bũmb nins “sẽn be yĩngrã,” la ãnd dãmb la bũmb nins “sẽn be tẽngã”?

7 A Zezi maoongã maasem yĩnga, Wẽnnaam geta kiris-neb nins sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeebã wa nin-tɩrs la a kamba, tɩ b tar “laafɩ ne Wẽnnaam.” (Karm-y Rom dãmb 5:1.) Biiblã pʋgẽ, b boond-b lame tɩ bũmb nins “sẽn be yĩngri,” bala kũumã poore, Wẽnnaam vʋʋgd-b lame tɩ b na n tɩ vɩɩmd saasẽ ne a Zezi Kirist. Be, b na n yɩɩ ‘rĩm dãmb la maan–kʋʋdba, n dɩ naam dũniyã zugu.’ (Wil. 5:10) Bũmb nins “sẽn be tẽngã” yaa ãdem-biis nins sẽn tek yam n kos b yel-wẽnã sugri, la sẽn na n wa paam n vɩɩmd wakat sẽn kõn sa tẽngã zugã.—Yɩɩl 37:29.

8. Mo-yõsr sã n wa kẽ tigingã pʋgẽ, wãn to la a Zeova mak-sõngã tõe n sõng-yã?

8 A Poll sẽn yeel Efɛɛz kiris-neb nins sẽn da paam vʋʋsem sõngã zaeebã bũmb ningã wilgda a sũur sẽn da noom to-to ne rondã. A yeelame tɩ “Wẽnnaam nimbãan-zoeerã yaa wʋsgo,” la tɩ baa “tõnd sẽn da yaa kũum tõnd beegrã yĩngã, [a] kõo tõnd vɩɩm ne Kiristã” maasem. A paasame tɩ yaa ne “bark” d sẽn pa segd ne maasem la Wẽnnaam fãag tõndo. (Ef. 2:4, 5) Tõnd fãa, rat n yeel tɩ sẽn na n vɩɩmd-b saasẽ wã la sẽn na n vɩɩmd-b tẽngã zugã sũur yaa noog ne Wẽnnaam, a sẽn maan-d nimbãan-zoeer woto fãa wã yĩnga. D tara mi-beoog wʋsg ne a Zeova, bũmb nins fãa a sẽn maan n kɩt tɩ ãdem-biisã tõe n paam laafɩ ne-a wã. La wakat ninga, mo-yõsr tõe n wa rat n sãama zems-n-taar ning sẽn be tigingã pʋgẽ wã. Yell a woto buud taoore, d segd n tagsa Wẽnnaam mak-sõngã yelle, n bao n kogl laafɩ ning sẽn be tõnd ne d tẽed-n-taasã sʋkã.

A Abrahaam ne a Izaak kõo tõnd mak-sõngo

9, 10. Wãn to la a Abrahaam wilg t’a baooda laafɩ ne nebã?

9 Biiblã goma a Abrahaam yell n yeel woto: “‘A Abrahaam tẽe Wẽnnaam, la bãmb geelga yẽ tẽebã wa tɩrlem.’ La b boola yẽ tɩ ‘Wẽnnaam zoa.’” (Zak 2:23) Bũmb a yembr a Abrahaam sẽn maan n wilg t’a tẽeda a Zeova, yaa a sẽn da baood laafɩ ne nebã. Wala makre, mo-yõsr n da wa n be a rũm-kɩɩmbã ne a kẽem-soab biig a Lot rũm-kɩɩmbã sʋka. (Sɩng. 12:5; 13:7) A Abrahaam ne a Lot tagsame tɩ yellã tɩɩm yaa b welg taaba. D ges a Abrahaam sẽn maan bũmb ningã. A pa tags tɩ sẽn yaa yẽ la kãsem la a leb n tar zood sõma ne a Zeova wã yĩnga, yẽ n segd n wilg a Lot a sẽn segd n maaneg ye. Manesem ning a sẽn tallã wilgame t’a ra ratame tɩ laafɩ kell n zĩnd b sʋka.

10 A Abrahaam yeela a kẽem-soabã biig woto: “Bɩ zabr da zĩnd maam ne fo sʋka, la mam dũm-kɩɩmbã ne fo rũm-kɩɩmbã sʋk ye; tɩ bõe, tõnd yaa saam-biisi.” A paasa woto: “Weoogã fãa bee fo taoore. Mam kota foom tɩ f welg f meng ne maam. Fo sã n kẽng goabga, mam na kẽng rɩtgo; la fo sã n kẽng rɩtgo, mam na kẽng goabga.” A Lot yãka tẽngã babg ning sẽn yaa sõma n yɩɩdã. La a Abrahaam pa kɩɩs-a, wall a yik a sũur ne-a rẽ yĩng ye. (Sɩng. 13:8-11) Bũmb sẽn wilgd rẽ yaa tɩ kaoosg zugẽ, bɛɛb n da wa n zab n yõk a Lote. La a Abrahaam yɩɩ tao-tao n tɩ fãag-a.—Sɩng. 14:14-16.

11. Wãn to la a Abrahaam bao laafɩ ne Filisti nebã sẽn da yaa a yagsã?

11 Tẽeg-y-yã a Abrahaam sẽn mao to-to n bao tɩ laafɩ zĩnd yẽ ne Filisti nebã sẽn da yaa a yags Kanaã tẽngã pʋgẽ wã me yelle. A Abrahaam tʋm-tʋmdbã ra tuu bulg Bɛɛr-Seba, tɩ Filisti nebã maan pãng n deege. Yel-kãngã pʋgẽ, a Abrahaam pa bao n na n yeel wall a maan bũmb ye. Rẽ poore, Filisti naabã wa a Abrahaam nengẽ n na n bao laafɩ ne-a, n kos-a t’a wa tɩ b maan kaoola. A Abrahaam sakame t’a pa na n maan rĩmã kamb la a yagensã wẽng ye. Yaa rẽ poor la a yaool n togs rĩmã tɩ b ra reega yẽ bulg ne pãnga. Rĩmã sẽn wʋm dẽ wã, a sũur sãamame, t’a kɩt tɩ b lebs bulgã. A Abrahaam kell n zĩnda sãand nin-kãensã tẽngã pʋgẽ ne laafɩ.—Sɩng. 21:22-31, 34.

12, 13. a) Wãn-wãn la a Izaak rɩk a ba wã togs-n-taare? b) Wãn to la a Zeova ning a Izaak modgrã barka?

12 A Abrahaam bi-ribl a Izaak me ra nonga laafɩ wa a ba wã. A maana a sẽn tõe fãa n bao laafɩ ne Filisti nebã. Kom sẽn da wa n kẽ Negɛb soolmã sẽn da yaa zĩig saagã sẽn pa niid tɩ sekdẽ wã, a yika Bɛɛr-lahairoi ne a zakã rãmba, n tɩ zĩnd Geraar soolmã sẽn da sakd koodã. Ra yaa Filisti nebã n so be. A Zeova ninga a Izaak barka, n kɩt t’a paam kood la rũms wʋsgo. Woto kɩtame tɩ Filisti nebã wa yik n maand sũ-kiir ne a Izaake. B sẽn da pa rat t’a Izaak paoongã paas yĩnga, b yẽda a bulsã. Filisti naabã wa n tolg n yeel-a lame t’a yik n “loog n bas” b tẽngã. A sẽn dat laafɩ wã yĩnga, a saka naabã noore.—Sɩng. 24:62; 26:1, 12-17.

13 A Izaak ne a zakã rãmb sẽn toeem zĩigã poore, a rũm-kɩɩmbã tuu bulg a to. La Filisti tẽngã rũm-kɩɩmbã yika zabr ne-b bulgã poorẽ, n yeel tɩ koomã yaa bãmb n so. A Izaak maana wa a ba wã, n pa zab ne-b ye. A pʋd n kɩtame t’a tʋm-tʋmdbã bas la b tu bulg a to. La Filisti nebã reega bul-kãng me. A Izaak sẽn da rat laafɩ wã yĩnga, a yikame n tall a zakã rãmb ne a paoongã fãa n toeem zĩiga. Bee, a tʋm-tʋmdbã tuu bulga, t’a pʋd-a tɩ Rehobot. A wa n yika be n kẽng Bɛɛr-Seba sẽn yaa zĩig sẽn sakd kood n yɩɩdã. Beenẽ, a Zeova ning-a-la barka, n yeel-a woto: “Da zoe rabeem tɩ mam bee ne foom, la mam na n ninga fo zug barka, n kɩt tɩ fo yagens yɩ wʋsg mam tʋm-tʋmd a Abrahaam maasem yĩnga.”—Sɩng. 26:17-25.

14. Filisti naabã sẽn wa n na n maan kaool ne a Izaakã, wãn to la a Izaak wilg t’a ratame tɩ laafɩ zĩnd b sʋka?

14 Yaa vẽeneg t’a Izaak sã n da zab buls nins a tʋm-tʋmdbã sẽn tu wã poorẽ, a bee bʋʋm. Filisti naabã ra miime t’a Zeova ningda a Izaak tʋʋmã fãa barka. Yẽ ne a poorẽ dãmbã sẽn wa n na n kaag a Izaak la b maan kaool ne-a Bɛɛr-Seba wã, naabã yeela woto: “Tõnd yãame tɩ Zusoabã sɩd bee ne yãmba.” La a Izaak sẽn da rat laafɩ wã yĩnga, a sak n yika naoor wʋsg n toeem zĩiga. A ra pa rat zabr ne-b ye. So-kãng yɛsa, a Izaak wilgame t’a ratame tɩ laafɩ zĩnd yẽ ne naabã sʋka. Kibarã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã yeela woto: “A Izaak maana kibs b yĩnga, tɩ b rɩ la b yũ. La bãmb yika tõd-beoog n wẽen ne taaba. La a Izaak kõo bãmb sor tɩ b looge.”—Sɩng. 26:26-31.

D tũ a Zozɛf mak-sõngã

15. Bõe yĩng t’a Zozɛf kẽem dãmbã ra pa noom ne-a?

15 Biiblã pʋgẽ, b yeelame t’a Izaak biig a Zakoob ra yaa “ned sẽn pa tar yelle.” (Sɩng. 25:27, MN) Wa d sẽn zoe n gomã, a Zakoob maana a sẽn tõe fãa n bao laafɩ ne a kẽem a Ezayu. Yaa vẽeneg t’a rɩka a ba a Izaak sẽn da nong laafɩ wã naoore. La rẽ yĩnga a Zakoob kambã me rɩka b ba wã naoor bɩ? A Zakoob kambã bãmb 12 wã fãa sʋka, a Zozɛf la a ra nong n yɩɩda. Bala, a ra sakda a ba wã la a waoogd-a, n da yaa biig a sẽn tõe n teege. (Sɩng. 37:2, 14) La Biiblã wilgame t’a Zozɛf kẽem dãmbã ra maanda sũ-kiir ne-a, hal n da pa tõe n gom noog ne-a ye. B kisg-a lame, hal n wa baas n sak n koos-a yembdo, la b maan sɩlem n kɩt tɩ b ba wã tẽ tɩ we-rũng n kʋ-a.—Sɩng. 37:4, 28, 31-33.

16, 17. Wãn to la manesem ning a Zozɛf sẽn tall ne a kẽem dãmbã wilgd t’a ra ratame tɩ laafɩ kell n zĩnd b sʋka?

16 A Zeova ninga a Zozɛf barka. Kaoosg zugẽ, a Zozɛf wa n lebga nin-kãseng Ezipt soolmẽ wã, hal tɩ naabã loogr poore, ra yaa yẽ n pʋgde. Kom sẽn da wa n kẽ Kanaã tẽngã tɩ pa nana yĩnga, a Zozɛf kẽem dãmbã waa Ezipt n na n da koodo. B sẽn yã a Zozɛfã, b pa bãng-a ye. Tõe tɩ yaa a sẽn da ning Ezipt nebã futã yĩnga. (Sɩng. 42:5-7) A Zozɛf ra tõe n sɩbga a kẽem dãmbã, n dol wẽng ning b sẽn da maan yẽ ne a ba wã. La a pa maan woto ye. A maana a sẽn tõe fãa n bao laafɩ ne-ba. A maana bũmb sẽn kõ a kẽem dãmbã sor tɩ b tõog n wilg tɩ b sũur sãama ne wẽng ning b sẽn da maanã. B sẽn wilg rẽ wã poore, a Zozɛf togs-b-la yẽ sẽn yaa ned ninga, la a yeel-b woto: “Ra maan-y sũ-sãoong ye, da sak-y tɩ yãmb sũyã yik yãmb sẽn koos maam tɩ b tall maam n wa ka wã yĩng ye. Tɩ bõe, yaa Wẽnnaam n tʋm maam tɩ m deng yãmb taoore, nebã vɩɩm fãagr yĩnga.” Kibarã paasame tɩ rẽ poore, a “moka a kẽem dãmbã fãa n mobg bãmb n yãbe.”—Sɩng. 45:1, 5, 15.

17 B ba a Zakoob kũumã poore, a Zozɛf kẽem dãmbã tagsame tɩ tõe t’a na n wa rat n doka a sũuri. B sẽn tɩ gom ne a Zozɛf rẽ yellã, a ‘yãbame’ la a yeel-b woto: “Da zoe-y rabeem masã ye. Mam na n dɩlga yãmb ne y kom-bõonegã.” Sasa kãng me, a Zozɛf wilgame t’a yaa ned sẽn nong laafɩ. A ‘goma ne-b n bels-ba.’—Sɩng. 50:15-21.

Mak-sõma sẽn be “tõnd zãmsg yĩnga”

18, 19. a) Mak-sõma nins yell d sẽn gom sõs-kãngã pʋgẽ wã sõnga yãmb tɩ y bãng bõe? b) Bõe yell la d na n gom sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ?

18 A Poll ra yeela woto: “Bũmb fãa sẽn gʋls pĩndã gʋlsa tõnd zãmsg yĩnga, tɩ tõnd tõe n gũ tõnd tẽeb pidsg ne sũ-mare, la ne Gʋlsg Sõamyã belsgo.” (Rom 15:4) Sagl-bʋs la d rɩk a Zeova mak-sõngã sẽn ka to wã pʋgẽ, n paas a Abrahaam, a Izaake, a Zakoob la a Zozɛf mak-sõngã pʋgẽ?

19 D sã n bʋgs bũmb nins fãa a Zeova sẽn maan sẽn na yɩl tɩ tõnd tõog n lebg a zo-rãmbã zugu, na n kɩtame tɩ d sakd n maand d sẽn tõe fãa sẽn na yɩl tɩ laafɩ zĩnd tõnd ne d taabã sʋka. D sẽn bãng bũmb ning a Abrahaam, a Izaake, a Zakoob n paas a Zozɛf zugã wilgdame tɩ roagdbã tõe n kõ b kambã mak-sõngo, la b wilg-b b sẽn tõe n bao tɩ laafɩ zĩnd bãmb ne b taabã sʋk to-to. D bãngame me t’a Zeova ningda modgr ning neb nins sẽn baood laafɩ wã sẽn maandã barka. Woto kɩtame tɩ d wʋmd a Poll sẽn gom a Zeova yell n yeel t’a yaa “Wẽnnaam sẽn so laafɩ” wã võore. (Karm-y Rom dãmb 15:33; 16:20.) Sõsg ning sẽn pʋgdã na n wilga a Poll sẽn yeel tɩ d segd n baoa laafɩ wã võore, la d sẽn tõe n maan dẽ to-to wã me.

Bõe la yãmb bãng-yã?

• A Zakoob sẽn wa n na n seg a Ezayu wã, bõe la a maan n bao laafɩ ne-a?

• A Zeova maana bũmb wʋsg sẽn n yɩl tɩ ãdem-biisã tõog n paam n lebg a zo-rãmba. Rẽ kɩtame tɩ yãmb rat n maan bõe?

• A Abrahaam, a Izaake, a Zakoob la a Zozɛf fãa sẽn kõ mak-sõng ningã sõnga yãmb tɩ y bãng bõe?

[Zãmsgã sogsgã]

[Foto rãmba, seb-neng 19]

Bũmb nins a Zakoob sẽn maan n bao laafɩ ne a Ezayu sʋka, bʋg n tar yõod n yɩɩda?