Tũ-y Wẽnnaam ning sẽn kõt lohormã
Tũ-y Wẽnnaam ning sẽn kõt lohormã
“Wẽnnaam nonglem yaa tɩ tõnd sak bãmb tõogo. La bãmb tõog ka toog ye.”—1 ZÃ 5:3.
WÃN TO LA Y NA N LEOKE?
Bõe la a Sʋɩtãan dat tɩ d tags a Zeova noyã wɛɛngẽ?
Bõe yĩng tɩ d segd n tũusd d zo-rãmbã ne yam?
Bõe n na n sõng-d tɩ d kell n sak Wẽnnaam ning sẽn kõt lohormã?
1. Baa a Zeova sẽn so a mengã, bõe la a pa maanda, la wãn to la manesem ning a sẽn tall ne a Ãdem la a Hawa wãwilgd rẽ?
YAA a Zeova a ye bal n so a meng zãnga. La a zɩ n tʋm tɩ yõsg ye. A pa weoogd a nin-buiidã ye. A pʋd n naana ninsaal t’a tõe nyãk yam n maan a sẽn date, n tar sor n tõe npids a raab nins fãa sẽn zemsã. Wala makre, yaa bũmb a ye bal la Wẽnnaam da gɩdg a Ãdem ne a Hawa tɩ b ra maane: A yeel-b lame tɩ b ra yãk “sõma ne wẽng bãngr tɩɩgã biis n dɩ ye.” (Sɩng. 2:17) Woto wilgdame tɩ b ra tõe nmaanda b Naandã raabo, la b ket n tar lohorem.
2. Sɩnga wãn t’a Ãdem ne a Hawa wa bõn lohorem ning Wẽnnaam sẽn da kõ-bã?
2 Bõe yĩng tɩ Wẽnnaam kõ a Ãdem ne Hawa lohorem woto fãa? A naan-b lame n wõneg a menga, la a kõ b ned kam fãa sũur-kaseto, n kɩs sɩd tɩ b sẽn nong yẽ sẽn yaa b Naandã yĩnga, b na n sak-a lame. (Sɩng. 1:27; Rom 2:15) Bʋko, a Ãdem ne a Hawa pa tall mi-beoog ne b Naandã ye. B pa ges tɩ lohorem ning a sẽn kõ-bã tara yõod me ye. B tʋlgame n na n soog b mens n yãk sẽn yaa sõma ne wẽngã b toore. B tagsame tɩ woto la b na n paam lohorem hakɩka, la kɩtame tɩ bãmb ne kamb nins b sẽn da na n wa rogã fãa lebg yel-wẽnã yembse. Rẽ n kɩt tɩ b namsdẽ la b kiidẽ wã.—Rom 5:12.
3, 4. Bõe la a Sʋɩtãan dat tɩ d tags a Zeova noyã wɛɛngẽ?
3 A Sʋɩtãan sẽn tõog n tudg neb a yiib sẽn da zems zãnga, la baa malɛgs wʋsg tɩ b bas Wẽnnaam sakrã, yaa vẽeneg t’a tõe ntudga tõnd me. A sɩlmã pa toeem ye. A rat n belg-d lame tɩ d tags tɩ Wẽnnaam noyã tũub yaa toogo, la tɩ b kɩtame tɩ d pa tõe npaam sũ-noog ye. (1 Zã 5:3) Dũniyã neb tagsda woto. D sã n wae n be ne-ba, d tõe nwa rɩka b yamã. Saam-bi-poak sẽn tar yʋʋm 24 la sẽn da yo yeela woto: “Sẽn yɩɩd fãa, yaa tũud-n-ta-wẽns n kẽes maam yellã pʋgẽ, bala mam da zoeta b nif n pa rat n wilg-b tɩ m pa get yɛlã wa bãmb ye.” Tõe tɩ wakat n zĩnd tɩ yãmb me zoe y taab nifu.
4 Bʋko, tũud-n-ta-wẽns tõe nzĩnda tigingã pʋgẽ menga. Bi-bɩɩg a ye sẽn yaa a Zeova Kaset soab yeela woto: “Mam mii tigingã kom-bɩɩs sãnda sẽn da rood kom-pugli wall kom-dibli sẽn pa kiris-neba. Mam sẽn da wae n be ne-bã yĩnga, m wa n mikame tɩ m lebgda wa bãmba. Mam tẽebã wa n sɩnga komsgo. M da pa le nong tigissã wa pĩndã, tɩ m koe-moonegã yiib me lebg kar-kare. Woto kɩtame tɩ mam bãng tɩ m segd n basa b tũud-n-taare, la m sɩd maana woto!” Yãmb kɩsa sɩd tɩ y tũud-n-taasã tõe nnaf-y lame wall b menes-y bɩ? D na n goma Biiblã kibar a ye sẽn wilgd rẽ yelle.—Rom 15:4.
A BELG-B LAME TƖ B KẼ-A
5, 6. Wãn to la a Absalom belg neba, la a magbã baasa wãna?
5 Biiblã tara kibay wʋsg sẽn wilgd neb sẽn menes b taaba. Wala makre, rĩm a Davɩɩd biig a Absalom. A ra yaa ra-sãn-beelle. La a wa n dɩka a Sʋɩtãan naoore, n tʋlg bũmb a sẽn pa segd ne. A tʋlga a ba wãnaam. * Sẽn na yɩl n deeg naamã, a maana sɩlem n kɩt tɩ nin-buiidã tẽ tɩ b yell pak-a lame, la tɩ rĩmã ne a poorẽ dãmbã pa nand-b ye. Wa a Sʋɩtãan sẽn da maan to-to Edɛnnã, a kɩtame tɩ nin-buiidã tags tɩ yẽ la b sõngda, la t’a ba wãpa rat b neer baa bilf ye.—2 Sãm. 15:1-5.
6 Rẽ yĩnga a Absalom tõog n pidsa a magbã bɩ? A tõoga bilfu, bala Biiblã yeelame t’a kɩtame tɩ “Israyɛll nebã lebg n kẽ-a.” (2 Sãm. 15:6) La a Absalom pa paam a sẽn datã ye. Sẽn paase, a wuk-m-mengã tũu ne a yõore, la neb tusa a sẽn tõog n belgã me yõore.—2 Sãm. 18:7, 14-17.
7. Yam bʋg la d tõe ndɩk a Absalom kibarã pʋgẽ? (Ges-y foto wãsẽn be seb-neng 19 wã.)
7 Bõe yĩng t’a Absalom tõog n belg Israyɛll nin-kãensã faag-faaga? Tõe tɩ b tʋlga bũmb nins a sẽn pʋlem-bã, wall yaa a ra-sãndã n belg-ba. Sẽn yaa a soab me, bũmb a ye n yaa vẽenega: B ra pa sakd a Zeova la rĩm ning a sẽn yãkã ne b sũy fãa ye. Rũndã-rũndã, a Sʋɩtãan ket n tũnugda ne neb sẽn maand wa a Absalom n belgd neb nins sẽn tũud a Zeova wã. B tõe nyeta woto: ‘A Zeova noyã tũub yaa toog wʋsgo. Ges neb nins sẽn pa tũud a Zeova wã. B vɩɩmã tara yamleoogo!’ Ra bas-y tɩ gom-faad a woto kɩt tɩ y wa bas Wẽnnaam sakr ye. Kɩs-y sɩd tɩ yaa “tõog sẽn zems zãngã” sẽn yaa Kiristã tõogã bal n tõe nkɩt tɩ y paam lohorem hakɩka. (Zak 1:25) Wilg-y tɩ y nonga tõ-kãngã. Ra tol-y n tũnug-y ne y lohormã n maan kɛgr ye.—Karm-y 1 Pɩɛɛr 2:16.
8. Kiba-bʋs n wilgd t’a Zeova noyã kɩɩsg pa wat ne sũ-noogo?
8 Sẽn yɩɩd fãa, yaa kom-bɩɩsã la a Sʋɩtãan tʋll n belge. Saam-biig sẽn tar yʋʋm 30 la zak tẽega yɛl a sẽn da maane, n yeel woto: “Mam da getame t’a Zeova noyã kɩtame tɩ m pa tõe nmaan m daab ye. M da pa ne tɩ b kogend-m lame ye.” A wa n baas n yoome. La pa kõ-a sũ-noog ye. A yeela woto: “Yʋʋm wʋsg poore, m da ket n maanda m bãngẽ, tɩ m sũur-kasetã ningd-m taale.” Saam-bi-poak a ye me tẽega a bi-bɩɩlem wakatẽ yell n yeel woto: “F sã n yo, f sũurã sãamda wʋsgo. F getame tɩ f ka võor ye. Mam sẽn yo wãyʋʋm 19 la woto. La m mi n ket n tẽegdame tɩ sãamd m sũuri.” Saam-bi-poak a to me yeela woto: “Mam sã n da tagsd bũmb ning m sẽn maanã sẽn namsd neb nins mam sẽn nongã, reeg n namsd-m lame wʋsgo. F sã n pa tar a Zeova lohorem sɩd yaa yel-beed tɛkẽ.” A Sʋɩtãan pa rat tɩ y tags yel-wẽnã maaneg sẽn wat ne biis ninsã yell ye.
9. a) Sogs-bʋs n tõe nsõng-d tɩ d fees d mens ne pʋ-peelem? b) Bõe yĩng tɩ yaa tɩlae tɩ d bãng Wẽnnaam sõma?
9 Kiba-kãensã fãa wilgdame tɩ Wẽnnaam noyã kɩɩsg sɩd wata ne toog la sũ-sãamse. Bʋko, kom-bɩɩs wʋsgo, la baa kãsemb kẽer meng kɩɩsa Wẽnnaam noyã n yaool n bãng rẽ. (Gal. 6:7, 8) Bɩ y sok-y y meng woto: ‘Rẽ yĩnga mam kɩsa sɩd t’a Sʋɩtãan sɩlmã fãa yaa sẽn na yɩl n belg-m tɩ m kɩɩs Wẽnnaam bɩ? Mam geta a Zeova wa m zoa meng-menga, a soab ning sẽn togsd sɩd wakat fãa la sẽn dat mam neer bɩ? Mam kɩsa sɩd t’a pa na n tol n mong-m bũmb sẽn yaa sõma la sẽn sɩd na n kõ-m sũ-noog bɩ?’ (Karm-y Ezai 48:17, 18.) Sẽn na yɩl n tõog n leok sogs-kãensã ne pʋ-peelem, yaa tɩlae tɩ y reng n bãng a Zeova sõma. Rẽndame tɩ y kɩs sɩd tɩ noy la sagls nins a Zeova sẽn kõ Biiblã pʋgẽ wãyaa a sẽn nong-yã, pa a sẽn dat n weoog-y yĩng ye.—Yɩɩl 25:14.
PƲƲS-Y WẼNNAAM N KOS YAM N TÕOG N SAK-A
10. Bõe yĩng tɩ d segd n mao n dɩk rĩm a Salomo togs-n-taare?
10 A Salomo bi-bɩɩlmẽ, a sika a meng n pʋʋs Wẽnnaam n yeel woto: “Mam yaa biig bala, m ka mi m sẽn na n maan bũmb ning ye.” Rẽ poore, a kosa Wẽnnaam t’a kõ-a yam la a sõng-a t’a yɩ sakda. (1 Rĩm 3:7-9, 12) A Zeova reega a pʋʋsgã. Yãmb me sã n pelg y pʋg n kos woto, y yaa bi-bɩɩg tɩ yaa kãsmã, a Zeova na n sõng-y lame. Yaa sɩd t’a Zeova pa na n tũnug ne yel-solemd n kõ-y yam la bãngr ye. La y sã n zãmsd a Gomdã sõma, n pʋʋsd-a n kot vʋʋsem sõngã, la y tũud zãmsg la sor-wilgr ning y sẽn paamd tigingã pʋgẽ wã, a na n sõng-y lame tɩ y paam yam. (Zak 1:5) Sɩd me, a Zeova sõnga baa kom-bɩɩs tɩ b yam yɩɩd neb nins fãa sẽn pa tũud a noyã, la baa b rãmb nins dũniyã neb sẽn get wa “yam dãmb la yẽesem dãmbã.”—Luk 10:21; karm-y Yɩɩl Sõamyã 119:98-100.
11-13. a) Sagl-bʋs la Yɩɩl Sõamyã 26:4 ne Yelbũn 13:20 la 1 Korẽnt dãmb 15:33 wãkõt-do? b) Wãn to la y na n tũ sagl-kãense?
11 Masã, d na n goma Biiblã vɛrse-rãmb kẽer yelle. Yaa vɛrse-rãmb sẽn wilgd tɩ d segd n tũusda d zo-rãmbã ne yam. Woto na n sõng-d lame tɩ d bãng tɩ tara yõod tɩ d zãmsd Biiblã la d bʋgsd a goamã zugu, n tõog n bãng a Zeova sõma. Yɩɩl Sõamyã 26:4 soabã yeta woto: “Mam ka zĩndid ne nin-yaals ye, la mam ka tũud . . . zãmb dãmbã me ye.” Yelbũn 13:20 wãyeta woto: “Ned sã n tũud yam dãmba, a na n lebga yam soaba. La ned sã n tũud yalma, a na n paama toogo.” Tɩ 1 Korẽnt dãmb 15:33 wãyet woto: “Tũud-n-ta-wẽns sãamda nin-sõamyã.”
12 Sagl-bʋs la d tõe npaam vɛrse kãensã pʋsẽ? 1) A Zeova ratame tɩ d tũusd d zo-rãmbã ne yam. A rat n kogl-d-la ne bũmb nins sẽn tõe nsãam d vɩɩmã, la zood ning d sẽn tar ne yẽ wã. 2) D zo-rãmbã tõe nkɩtame tɩ d paam zʋg-sõma wall zʋg-wẽnse. Ned pa tõe nkɩɩs rẽ ye. Vɛrse kãensã goamã wilgdame t’a Zeova ratame tɩ b kẽ d sũurã. Bala, vɛrse baa a ye pʋgẽ, b pa yeel tɩ yãmb pa segd n maan woto bɩ woto ye. B togsa goam sẽn yaa sɩd bala. Yaa wa a Zeova sẽn yet-do: ‘Sɩdã la woto. Fo na n tũu rẽ bɩ? Bõe n be fo yamẽ?’
13 Sẽn na n baase, vɛrse kãensã sẽn togs goam sẽn yaa sɩd balã, b tara yõod wakat fãa la b tõe n naf ned yɛl toor-toor pʋgẽ. Sok-y y meng woto: Wãn to la m tõe n gil “zãmb rãmbã” tũud-n-taare? Bõe n tõe n wa kɩt tɩ m lebg b tũud-n-taaga? (Yel. 3:32; 6:12) ‘Yam dãmb’ nins a Zeova sẽn dat tɩ m bao b tũud-n-taarã yaa ãnd dãmba? La ‘yalembã’ a sẽn dat tɩ m gilã yaa ãnd dãmba? (Yɩɩl 111:10; 112:1; Yel. 1:7) Wãn to la tũud-n-ta-wẽnsã tõe n sãam “nin-sõamyã”? Yaa dũniyã pʋgẽ bal la tũud-n-ta-wẽns be bɩ? (2 Pɩɛ. 2:1-3) Y na n leoka sogs-kãensã fãa wãn-wãna?
14. Wãn to la y tõe nkɩt tɩ y zak pʋgẽ zaabr Biibl zãmsgã yɩ sõma n paase?
14 Wa y sẽn maan to-to n wʋm vɛrse kãensã võorã, y tõe nmaana woto me ne Biiblã vɛrse-rãmb a taaba. Rẽ na n sõng-y lame tɩ y bãng Wẽnnaam tagsg yɛl takɩ zugu, yɛl sẽn tar yõod ne yãmb wall y zakã rãmba. * Roagdba, tags-y n ges-y y sã n pa tõe nsõs yel-kãensã zut y zak pʋgẽ zaabr Biibl zãmsgã sasa. Y sã n wa maand woto, sõng-y y zakã ned kam fãa t’a maneg n bãng tɩ Wẽnnaam nong-d lame, la t’a noyã la a saglsã wilgda rẽ. (Yɩɩl 119:72) Sɩd me, zãmsg a woto na n sõnga zakã neb fãa tɩ b maneg n nong a Zeova la b nong taaba.
15. Bõe n tõe nsõng-y tɩ y bãng y sã n lebga yam soaba, la y sã n sakda Wẽnnaam noyã?
15 Bõe n tõe nsõng-y tɩ y bãng y sã n lebga yam soaba, la y sã n sakda Wẽnnaam noyã? Bũmb sẽn tõe nsõng-yã, yaa y sẽn na n bao n bãng y sã n tara yam-sõng wa pĩnd wẽndẽ wẽn-sakdbã. Wala makre, rĩm a Davɩɩd da yeela woto: ‘Mam Wẽnnaam, mam dat n maana yãmb daabo. La yãmb tõog bee mam sũur pʋgẽ.’ (Yɩɩl 40:9) Yɩɩl Sõamyã 119 soabã gʋlsd me yeela woto: ‘Mam nonga yãmb tõogã wʋsgo. Mam tagsda a yell daar fãa.’ (Yɩɩl 119:97) Yɩl n nong Wẽnnaam tõogã woto, baooda modgre. Rẽndame tɩ y zãmsd Biiblã sõma, n pʋʋsdẽ la y bʋgsdẽ. Y sã n gũusd n get y sẽn sakd Wẽnnaam noyã n paamd barkã me, y na n maneg n nong-b lame.—Yɩɩl 34:9.
MAAN-Y Y SẼN TÕE FÃA N KELL N TALL Y LOHORMÃ
16. Sẽn na yɩl n maan d sẽn tõe fãa n kogl d lohormã, bõe yell la d segd n tẽege?
16 Hal pĩnd wẽndẽ n tãag masã, tẽns wʋsg zaba ne tẽns a taab sẽn na yɩl n soog b mense. Rẽnd y tara bʋʋm n na n maan y sẽn tõe fãa n kell n tall lohorem ning y sẽn tar Kirist tũudmã pʋgẽ wã. Tẽeg-y tɩ y bɛɛbã pa a Sʋɩtãan ne a dũniyã yam-wẽngã bal ye. Y segd n maoome me tɩ y pãn-komsmã la y sũurã sẽn tar ziri wãra tõog-y ye. (Zer. 17:9; Ef. 2:3) La ne a Zeova sõngre, y na n tõogame. Wakat ning fãa y sẽn tõog n maan sẽn yaa tɩrga, y paamda bark bugs a yiibu. Pipi, y noogda a Zeova sũuri. (Yel. 27:11) Yiib-n-soaba, y na n bãngame tɩ “tõog sẽn zems zãngã sẽn yaa lohorem tõogã” sakr nafd-y lame. Rẽ na n kɩtame tɩ y kell n modg n tũ “sor sẽn yaa bãanegã” sẽn debd vɩɩm sẽn kõn sa zĩigẽ wã. Sẽn paase, y na n wa paama Wẽnnaam kambã lohorem a Zeova sẽn pʋlem wẽn-sakdbã.—Zak 1:25; Mat. 7:13, 14.
17. D sã n wa konge, bõe yĩng tɩ d pa segd n koms raoodo, la wãn to la a Zeova sõngd tõndo?
17 Tõnd fãa mi n kongdame. (Koɛ. 7:20) Y sã n wa kong bɩ y ra koms raood n tags tɩ y ka yõod ye. Yaa wa y sẽn lak n lʋɩ. Y segd n tik n yikame. Wakat ninga, tõe nyɩɩ tɩlae tɩ y kos kãsem-dãmbã sõngre. A Zak goma sõngr ning b sẽn tõe nkõ wãyell n yeel woto: “Tẽeb pʋʋsg na maag bãadã, la Zusoabã na yik-a t’a paam laafɩ, la yẽ sã n da maana yel-wẽna, a na paam sugri.” (Zak 5:15) Tẽeg-y tɩ Wẽnnaam yaa nimbãan-zoɛta, la t’a sẽn bool yãmb tigingã pʋgẽ wã, yaa a sẽn mi tɩ y sũurã yaa tɩrgã. (Karm-y Yɩɩl Sõamyã 103:8, 9.) Bãng-y tɩ y sã n modgd n sakd a Zeova ne y sũur fãa, a pa na n tol n bas-y ye.—1 Kib. 28:9.
18. Bõe la d segd n maan n paam a Zeova koglgo?
18 Yʋng ning b sẽn yõk a Zezi wã, a pʋʋsa Wẽnnaam a tʋm-tʋmdb 11 wãsẽn kell n pa ne-a wãyĩnga, n yeel woto: “M kotame tɩ y gũ-b tɩ wẽng soabã ra tõog-b ye.” (Zã 17:15) La pa a tʋm-tʋmdbã yĩng bal la a sẽn pʋʋsã ye, yaa a karen-biisã fãa yĩnga. Dẽnd d tõe nkɩsa sɩd t’a Zeova na n deega a Zezi pʋʋsgã, n kogl tõnd rũndã-rũndã sẽn yaa toog wakatã. Yelbũn 2:7, 8 wãyeta woto: “[A Zeova] yaa gãong pʋ-peelem dãmbã yĩnga. . . . B gũuda neb nins sẽn nong bãmbã.” Yaa sɩd tɩ pa wakat fãa la a Zeova sakr yaa nana ye. La yaa d sẽn na n maand rẽ bal la d na n wa paam vɩɩm sẽn pa satã, la lohorem hakɩkã. (Rom 8:21) Woto yĩng bɩ y ra bas tɩ ned belg-y ye!
[Tẽngr not rãmbã]
^ sull 5 Wẽnnaam sẽn wa n pʋlem a Davɩɩd t’a na n kõ-a-la “biig” sẽn na n wa ledg-a naamẽ wãt’a Absalom da zoe n dogame. Rẽnd a Absalom ra segd n bãngame t’a Zeova pa yãk yẽ ye.—2 Sãm. 3:3; 7:12.
^ sull 14 Wala makre, y tõe nsõsa 1 Korẽnt dãmb 13:4-8 wãzugu. Be, a Poll wilga nonglem sẽn yaa a soabã. Wall y sõs Yɩɩl Sõamyã 19:8-12 wãzugu. Vɛrse kãens wilgda a Zeova noyã sakr sẽn wat ne bark ninsi.
[Zãmsgã sogsgã]
[Foto rãmba, seb-neng 19]
Wãn to la d tõe nbãng neb nins sẽn maand wa a Absalom rũndã-rũndã wãn gil-ba?
