1, 2. a) Zu-loe-bʋs la zags kẽer dãmb segda, tɩ wat ne sogs-bʋse? b) Wãn to la roagdbã ne b kambã tõe n segl b mens zu-loees nins kʋʋlmã sẽn wat ne wã yĩnga?

YÃMB sã n ne y roagdbã sẽn da tar keelmã sẽn kʋʋl n pa le tõe n ges b mens yellã, tõe n sãama y sũur wʋsgo. Y ma wã wall y ba wã tõe n wa lʋɩɩme t’a kɩʋʋlg rãmbe. Tõe t’a pa le mi a nenga, t’a sã n yi bɩ a pa le mi yirã sor ye. Logtoɛɛmbã me tõe n ges-a lame n mik t’a tara bã-kɛgenga. Sẽn kʋʋl-bã me sã n wa neẽ tɩ b pãngã boogame tɩ b pa le tõe n ges b mens yelle, b sũyã tõe n sãama wʋsgo. (Zoob 14:1) Bõe la d tõe n maane? Wãn to la d tõe n ges b yelle?

² Sebr a ye goma sẽn kʋʋl-bã gesgã yelle, n yeel tɩ baa sẽn pa nana tɩ zak rãmb sõs ne taab kʋʋlmã sẽn wat ne zu-loees ninsã zugã, b sã n maan woto, tõe n sõng-b lame tɩ laafɩ zu-loɛɛg sã n wa beẽ bɩ b bãng n yãk b sẽn na n maanegã tɩ zemse. D segd n bãngame tɩ ned pa tõe n gil kʋʋlmã sẽn wat ne zu-loees ninsã ye. Yaa rẽ yĩng la sẽn yaa sõma tɩ zagsã rãmb reng n segl b mensã. Sõs-kãngã na n wilga zak rãmb sẽn tõe n zems taab to-to, n welg zu-loees kẽer kʋʋlmã sẽn wat ne.

3. Sã n wa lebg tɩlae tɩ zak rãmb ges b roagdb yelle, bõe la b segd n maane? (Ges-y sõsgã sɩngrẽ fotã.)

³ Ned sã n kʋʋndẽ, wakat n wat n beẽ t’a pa le tõe n ges  a meng yell sõma, tɩ yaa tɩlae t’a paam sõngre. (Karm-y Koɛɛg Soab 12:1-7.) Sã n wa yaa woto, roagdbã ne b kambã segd n sõsa ne taab n ges b sẽn tõe n maanega. Yɩta sõma tɩ zakã rãmb tigim taaba, n bao n bãng bũmb nins b sẽn segd n maan n ges sẽn kʋʋl-bã yelle, b sẽn tõe n maan dẽ to-to, la wãn to la b ned kam fãa tõe n sõnge. Sõsgã sasa, ned kam fãa segd n pelga a pʋg n togs a tagsgo, la a yɩ wʋmda. B tõe n bao n bãnga b sã n tõe n sõnga roagdbã tɩ b kell n pa b zakẽ wã. * Pa rẽ bɩ b bao n bãng zakã ned kam fãa sẽn tõe n kẽes a toog to-to tɩ b ges roagdbã yelle. (Yel. 24:6) Wala makre, kẽer tõe n sõngda ne tʋʋm-bõones daar fãa, tɩ sãnda kõt ligd sẽn na yɩl tɩ b raad bũmb nins sẽn yaa tɩlaeyã. Ned kam fãa segd n bãnga bũmb ning a sẽn na n maane. La sã n wa kaoosdẽ, tõe tɩ rẽ toeeme, wall zakã rãmb ges b sã n pa na n tʋmda tʋʋmã n deesd taaba.

4. Roagdbã yell gesgã wɛɛngẽ, wãn to la y tõe n paam sõngre?

⁴ Y sã n wa sɩng y roagd yell gesgo, yɩta sõma tɩ y bao n bãng bãag ning sẽn namsd-a wã sõma. Sã n yaa bãag sẽn na n tar kengr bɩ y bao n bãng kengrã sẽn tõe n wa ne zu-loees ninsi. (Yel. 1:5) Y tõe n sõsa ne zakã neb a taab sẽn tõe n sõng tɩ y roagdbã yell gesgã yɩ nana, la sõma. Y sã n tags yɛlã sẽn na n toeem tɩ pa nana wã yelle, tõe n sãama y sũur wʋsgo, wall kɩt tɩ y pa mi y sẽn maandg ye. Gom-y rẽ yell ne y zoa. La sẽn yɩɩd fãa, pelg-y y pʋg n pʋʋs a Zeova n bas y yellã ne-a. Sẽn yaa zu-loɛɛg ning fãa la y tara, a tõe n kɩtame tɩ y yam gãand bãane, tɩ y tõog toogo.—Yɩɩl 55:23; Yel. 24:10, MN; Fil. 4:6, 7.

5. Sẽn kʋʋl-bã yell gesgã wɛɛngẽ, bõe yĩng tɩ yaa sõma tɩ zak rãmb reng n segl b mense?

⁵ Yʋʋm a wãn nand tɩ lebg tɩlae tɩ kambã ges b roagdbã yelle, yɩta sõma tɩ bãmb ne b roagdbã bao n bãng bũmb toor-toor roagdbã yell gesgã wɛɛngẽ. Wala makre, b tõe n sõsa ne taaba, n ges roagdã sã n tõe n tɩ zĩnda ne a bi-ribl wall a bi-pugla, pa rẽ bɩ b na n maana bũmb a to b tẽngã neb sẽn minim n maandẽ. Zak rãmb sã n maan woto, b reng n segla b mens tɩ “toog ne sũ-sãoong” ning kʋʋlmã sẽn wat ne wã nan pa sɩng ye. (Yɩɩl 90:10) La b sã n pa reng n segl b mense, tõe n wa lebga tɩlae tɩ b yãk yam zĩig pʋgẽ zu-loɛɛg taoore. Bãngd a ye yeelame tɩ pa zu-loees sasa la b segd n yãk yam-kãens buudã ye. Sɩd me, zak rãmb sã n wa segd n yãk yam zĩig pʋgẽ, tõe n waa ne no-koɛɛm la sũ-yikri. La b sã n deng n ges b sẽn tõe n maan to-to, baa sã n wa lebg tɩlae tɩ b toeeme, tõe n yɩɩ nana.—Yel. 20:18.

6. Kambã ne b roagdbã sã n sõs kʋʋlmã sẽn wat ne zu-loees ninsã zugu, wãn to la rẽ tõe n naf-ba?

⁶ Tõe tɩ yaa toog tɩ y sõs ne y roagdbã bũmb y sẽn na n maan tɩ wa ne toeeng b zakã pʋgẽ, wall y gom ne-b yik n toeem zĩig yelle. La neb wʋsg yeelame tɩ sõsg a woto nafa bãmb kaoosg zugẽ. Bõe yĩnga? Bala, sõsg a woto sasa, yaa nana tɩ b gom zu-loees yelle, n kelg taab ne waoogre, la b ges b sẽn tõe n maan to-to zu-loɛɛg taoore. Zakã ned kam fãa na n tõog n wilga a sẽn datã ne bʋgsem, tɩ b fãa neẽ tɩ b nonga taaba. Baa sẽn kʋʋl-bã  sã n tõe n ges b mens yell n dat n kell n zĩnd b ye, sõsg a woto tõe n sõnga kambã tɩ b bãng roagdbã sẽn date, tɩ sã n wa lebg tɩlae tɩ b ges b yell bɩ b bãng b sẽn na n maanega.

7, 8. Bõe yell la zak rãmb segd n sõs ne taaba, la bõe yĩnga?

⁷ Yɩta sõma tɩ yãmb a roagdbã wilg y zakã rãmb y sẽn dat bũmb ninsã, la ligd ning y sẽn tar n na n ges y mens yellã. Y sã n maan woto, bũmb sã n wa maan tɩ y pa tõe n yãk y toorẽ yam, b na n tõog n maana sẽn noom yãmba. Sãmbg sẽn kae, b sẽn waoogd yãmba, b na n modg n maana y sẽn datã. (Ef. 6:2-4) Sã n wa yaa woto, bõe la y rata? Y ratame tɩ y biig a ye tall-y n kẽng a zakẽ wã bɩ, bɩ yaa bũmb a to la y rata? Yɩ-y wʋmda, la y tẽeg tɩ zakã neb a taabã sẽn get yɛlã to-to wã tõe n yaa toor ne yãmba, la tɩ tõe n kaoosame tɩ y yaool n wʋm taaba.

⁸ Zakã ned kam fãa segd n bãngame tɩ b sã n deng n segl b mense, la b minim n yẽsd ne taaba, tõe n sõngame tɩ b gil zu-loeese. (Yel. 15:22) Yãmb a roagdbã tõe n wilga y zakã rãmb tɩbsg nins buud y sẽn na n sake. Zĩ-kãng wɛɛngẽ, y tõe n tika bũmb nins sẽn be kart DPA wã a Zeova Kaset rãmbã sẽn tarã pʋgẽ n sõse. Y tara sor n na n bao kibay tɩbsg buud toor-toorã zugu, n yãk y sẽn na n sak b rãmb la y sẽn pa na n sak b rãmb n wilgi. Reng-y n gʋls-y sebr n wilg yãmb sẽn dat bũmb ninsã. Sã n mik tɩ yãmb tẽngã laloa kõta sor bɩ y yãk ned y sẽn kɩs sɩda, tɩ y sã n wa pa tõe n yãk y toorẽ yam bɩ a gom y yʋʋr yĩnga. Sẽn kʋʋl-bã, neb nins sẽn get b yellã n paas neb nins b sẽn yãk tɩ b na n gom b yʋʋr yĩnga segd n tara kart DPA wã fotokopi. Sẽn kʋʋl-bã kẽer rɩkda b kart DPA wã fotokopi n naag b sɛb nins sẽn tar yõodã n bĩngi. Wala sebr ning b sẽn gʋls n wilg b sẽn dat tɩ b maan bũmb ning b kũum poorã, b asirãns sɛba, la b bãnk sɛba.

9, 10. Bõe n tõe n wa kɩt tɩ kambã get b roagdbã yell wʋsgo?

⁹ Naoor wʋsgo, zakã neb fãa sẽn dat yaa sõng sẽn kʋʋl-bã tɩ b kell n ges b mens yelle. Roagdbã sã n tõe n segle, n ges b roogã yelle, n tẽegd n vend b tɩtã la b sõsd sõma, pa tɩlae tɩ kambã kẽes b toog b yɛlã fãa pʋsẽ ye. La roagdbã sã n wa pa le tõe n kẽn sõma, wall b pa le tõe n tɩ ra bũmb nins b sẽn datã, pa rẽ bɩ b wae n yĩmd bũmb wʋsgo, tõe tɩ kambã segd n sɩnga b yell gesgo.

¹⁰ Ned sã n kʋʋndẽ, a tõeeme n wa pa le mi a nenga, wall a yamã pa le be a meng ye. A tʋbã tõeeme n pa le  wʋmd sõma, pa rẽ bɩ yaa a ninã n pa ne sõma. Kẽer wat n yĩmda tao-tao, wall b pa le tõe b rʋʋdmã ye. Sã n wa yaa woto, yɩta sõma t’a paam logtor sõngr tao-tao. Tõe tɩ yɩ kambã n na n tall b roagdã n kẽnge. Bilf-bilfu, tõe n wa lebga kambã n maan bũmb kẽer sẽn da yaa b roagdbã mens n maande. Tõe n wa yɩɩ tɩlae tɩ b gom b roagdbã yʋʋr yĩnga, n sõng-b n maneg sɛba, wall n dɩk-b n kẽng zĩis kẽere.—Yel. 3:27.

11. Bõe la y tõe n maan tɩ y roagdbã tõog n sak toeems nana-nana?

¹¹ Sã n mikame tɩ y roagdã bãag pa bũmb sẽn tõe n tɩp tɩ sa, tõe tɩ y na n toeema y sẽn get a yell to-to wã, wall y maneg a roogã tɩ zems ne a yɛlã sẽn yaa to-to wã. Tẽeg-y tɩ y sã n toeem bũmb wʋsg zĩig pʋgẽ, na n yɩɩ toog ne-b tɩ b minim. Sã n mikame tɩ y zãra ne y roagdbã, tõe tɩ y sã n paam tɩ y tẽed-n-taag wall y roagdbã yak mi n kẽnd n get-b la a taasd-y kibaya, y yam na n gãanda bãane. Tõe tɩ y roagdbã sẽn dat bal yaa ned sẽn na n segend rɩɩb n kõt-b la a manegd b roogã. Tõe tɩ y sã n toeem yɛl kẽer y roagdbã roogã pʋgẽ, b tõe n kẽnda roogẽ wã, n kẽed n sood koom la b maand bũmb a taab nana-nana. Tõe tɩ roagdbã sẽn dat sẽn na yɩl n ket n get b mens yelle, yaa zakã ned sẽn na n pɩʋʋgd n sõngd-ba. La sã n mik tɩ b pa le tõe n ges b mens yelle, na n yɩ sõma tɩ zakã ned a ye wa zĩnd ne-b n zã-ba. Sẽn yaa a soab fãa, zakã neb segd n bao n bãnga b sẽn tõe n maan to-to. *—Karm-y Yelbũn 21:5.

12, 13. Wãn to la kamb kẽer sẽn zãr ne b roagdbã maan sẽn na yɩl n waoog-b la b get b yelle?

¹² Kambã ratame tɩ b roagdbã vɩɩm yɩ sõma b sẽn nong-bã yĩnga. B sã n mi tɩ b geta b yell sõma, b yam gãe bãane. La kamb wʋsg zãra ne b roagdbã. La b sã n wa paam vʋʋsgo, b wat n sõng-b-la ne tʋʋm nins b sẽn pa le tõe n tʋmã. B sã n boond b roagdbã telefõnnẽ wakat fãa wall n gʋlsd-b lɛta, wilgdame tɩ b nong-b lame.—Yel. 23:24, 25.

¹³ Baa sẽn yaa a soab fãa, y segd n bao n bãnga y sẽn na n sõng y roagdbã daar fãa to-to. Yãmb sã n zãr ne y roagdbã tɩ b yaa a Zeova Kaset rãmba, y tõe n sõsa ne b tigingã kãsem-dãmb n kos saglse. Sẽn yɩɩd fãa, y segd n pʋʋsa a Zeova n kos sõngr rẽ wɛɛngẽ. (Karm-y Yelbũn 11:14.) Baa y roagdbã sã n pa a Zeova Kaset rãmba, y segd n waoog-b lame. (Yik. 20:12; Yel. 23:22) Zak fãa sẽn yãkd yam n get b roagdbã yellã tõe n yaa toor ne zak a to rẽnda. Kẽer tallda b roagdã t’a wa zĩnd b zakẽ wã, wall b kɩt t’a yik n pẽneg-ba. La pa wakat fãa la b tõe n maan woto ye. Roagdb kẽer pa rat n zĩnd b kambã zagsẽ ye. B rat n zĩnda b yembre, b sẽn pa rat n nams b kambã yĩnga. Roagdb kẽer me sẽn tar ligd rat n yao ned t’a ges b yell b zakẽ wã.—Koɛ. 7:12.

14. Zu-loe-bʋs la ned sẽn get a roagdb yell tõe n paame?

¹⁴ Naoor wʋsgo, yaa biig ning sẽn pẽ roagdbã n get b yell n yɩɩda. Ned ning sẽn get a roagdbã yellã pa segd n yĩm a meng zakã neb ye. Ned kam fãa sẽn tõe n maan tara koaka. Sẽn get-a roagdbã yellã yɛl tõe n toeemame tɩ yaa tɩlae tɩ zakã rãmb leb n ges b sẽn  na n maan to-to. Zaka ned a ye n tʋmd n yɩɩd a taaba bɩ? Rẽ yĩnga kamb a taab tõe n maana bũmb n paase, wala makre, n sõngd b roagdbã n deesd taab bɩ?

15. Bõe la ned sẽn get a roagd yell wakat fãa tõe n maan tɩ ra wa loog a nugu?

¹⁵ Sã n yaa tɩlae tɩ y ges y roagd yell wakat fãa, tõe n wa looga y nugu. (Koɛ. 4:6) Kambã rat n maana b sẽn tõe n get b roagdbã yelle, la b sã n maan dẽ n kaoosdẽ, zɩɩbã wat n yɩɩg-b lame. Neb nins sẽn be yel-kãngã pʋgẽ segd n bãngame tɩ tõe n yaa tɩlae tɩ b bõos sõngre. Tõe tɩ b sã n paam ned tɩ na n sõngd-b wakat-wakate, roagdbã yell gesgã pa na n loog b nug ye.

16, 17. Yaa zu-loe-bʋs la kamb sẽn get b roagdb yell tõe n paame, la bõe la b tõe n maan tɩ sõng-ba? (Ges-y zĩ-gũbr ning gom-zug sẽn yaa: “B geta b roagdbã yell ne sũ-noogo.”)

¹⁶ D sã n yã kʋʋlmã sẽn wat ne zu-loees nins sẽn namsd d roagdbã, sãamda d sũuri. Neb wʋsg sẽn get b roagdbã yellã sũy mi n sãamdame, wall b maand yɩɩr la b ningd b mens taale, pa rẽ bɩ b sũy mi n yikame menga. Y roagdã tõe n wa yeela gomd sẽn yikd sũuri, wall sẽn wilgd t’a pa nand bũmb nins y sẽn maandã ye. Logtor a ye yeelame tɩ bũmb sã n yikd y sũuri, y segd n sak n deegame tɩ yaa bõn-kãng n yikd y sũurã, la y modg n da ning y meng taal rẽ yĩng ye. Bɩ y gom ne y pagã wall y sɩdã, ne y zakã ned wall ne y zoa. Sõsg a woto tõe n sõng-y lame tɩ y sũurã sigi, la keng y raoodo.

¹⁷ Wakat n tõe n wa zĩnd tɩ zak rãmb pa le tõe n ges b roagdb yell wa sẽn zems ye. Tẽns kẽer pʋsẽ b tõe n talla b roagdbã n kẽng zĩis b sẽn get sẽn kʋʋl-bã yelle. Saam-bi-poak a ye ma n be zĩig a woto pʋgẽ, t’a kẽnd n get-a daar fãa la bala. A yeelame tɩ ra yaa tɩlae tɩ b ges b ma yell wĩndg ne yʋngo, la tɩ bãmb ra pa tõe n maan dẽ ye. A paasame tɩ bãmb ra pa rat n tall b ma n kẽng zĩ-kãnga, la tɩ rẽ ra sãamda b sũy wʋsgo. B ra pa tar yellã tɩɩm ye. Saam-bi-poakã ma wã meng ra neeme tɩ lebga tɩlae tɩ b maan woto.

18. Neb nins sẽn get sẽn kʋʋl-bã yellã tõe n talla bas-yard ne bõe?

¹⁸ Roagdb sã n kʋʋndẽ, b zãabã tõeeme n pa yɩ nana ye. Sẽn kʋʋl-bã yell gesgã wɛɛngẽ, d pa tõe n wilg bũmb takɩ sẽn na n zems ne ned kam fãa ye. La y sã n deng n segl y mense, tɩ zakã nebã fãa sõngd taab la b yẽsd ne taab sõma, la sẽn yɩɩd fãa y sã n pʋʋsd a Zeova n kot sõngre, y na n tõog n gesa y roagdbã yell sõma. Y sã n maand woto, y sũur na n yɩɩ noogo, bala, y miime tɩ y maanda sẽn segde. (Karm-y 1 Korẽnt dãmb 13:4-8.) Sẽn yɩɩd fãa y yam na n gãanda bãane, la y na n paama a Zeova barka.—Fil. 4:7.