Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Y tẽeda Wẽnnaam Rĩungã ne y sũy fãa bɩ?

Y tẽeda Wẽnnaam Rĩungã ne y sũy fãa bɩ?

“Tẽeb yaa bãngr sũur pʋgẽ tɩ tõnd na n paama bũmb nins tõnd sẽn gũuda.”—HEB. 11:1.

1, 2. Bõe n tõe n sõng-d tɩ d maneg n kɩs sɩd tɩ Rĩungã na n pidsa raab ning Wẽnnaam sẽn tar ne ninsaalbã, la bõe yĩnga? (Ges-y fotã sẽn be yĩngrã.)

TÕND sẽn yaa a Zeova Kaset rãmbã, d moonda ne yẽesem n wilgd nebã tɩ yaa Wẽnnaam Rĩungã bal n tõe n wa ne ninsaalbã zu-loeesã tɩɩm. Sẽn paase, d sẽn tẽed bũmb nins Wẽnnaam Rĩungã sẽn na n maanã kengda d raoodo. La yãmb kɩsa sɩd ne y sũur fãa tɩ Rĩungã beeme, la tɩ Rĩungã maasem yĩnga, Wẽnnaam na n pidsa a raabã bɩ? Bõe la y tõe n tik n tẽ Rĩungã ne y sũur fãa?—Heb. 11:1.

2 Yaa Rĩungã maasem yĩng la a Zeova na n pids raab ning a sẽn sɩng n tar ne ãdem-biisã. Rĩungã sẽn yẽbg to-to wã kɩtame t’a pa tõe n vigs ye. Bala, yaa a Zeova sẽn yaa yĩngr la tẽng naabã n lugl-a. Ãnda la Rĩungã Rĩma, la ãnd dãmb n na n naag-a n dɩ naam? B na n dɩɩ naamã yɛ, la ãnd dãmb zutu? Pĩnd wẽndẽ, a Zeova ne a Biig a Zezi Kirist fãa maana kaool ne neba, la b pʋlem sãnda bũmb toor-toore, tɩ tõe n sõng-d tɩ d paam sogs-kãensã leoore. D na n goma kaool la pʋlem-kãensã yelle. Rẽ na n sõng-d lame tɩ d bãng a Zeova sẽn na n pids a raabã to-to wã. Sẽn paase, d na n bãnga  bũmb ning sẽn kɩt tɩ d tõe n kɩs sɩd tɩ Rĩungã pa na n tol n vigsã.—Karm-y Efɛɛz rãmb 2:12.

3. Bõe yell la d na n gom sõs-kãngã, la sẽn na n pʋgl-a wã pʋgẽ?

3 Biiblã pʋgẽ, kaool la pʋlems n be be, n gomd Wẽnnaam Rĩungã a Zezi Kirist sẽn yaa a Rĩmã yelle. Yaa bãmb b yoobe. 1) kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne Abrahaamã, 2) tõogã kaoolã, 3) kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Davɩɩdã, 4) kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne Mesi wã, t’a na n yɩ maan-kʋʋd wa a Melkisedɛkã, 5) kaool-paalgã, la 6) Rĩungã kaoolã. D na n gesa kaool bɩ pʋleng fãa sẽn gomd Rĩungã yell to-to, la a sẽn kẽed raab ning Wẽnnaam sẽn tar ne tẽngã la ninsaalbã pidsg pʋgẽ wã to-to.—Ges-y zĩ-gũbr ning gom-zug sẽn yet tɩ  “wẽnnaam sẽn na n pids a raabã to-to” wã.

PƲLENG SẼN WILG WẼNNAAM DAABÃ SẼN NA N PIDS TO-TO

4. A Zeova sẽn maneg tẽngã tɩ ninsaalb tõe n vɩɩmd a zugã poore, bõe la a yeel-yã?

4 A Zeova sẽn maneg tẽngã tɩ ninsaalb tõe n vɩɩmd a zugã poore, a togsa goam a tãabo. 1) a yeelame t’a na n naana ninsaal a meng wõnego. 2) ninsaalbã ra na n gesa tẽngã yell t’a lebg arzãna, la b rog kamb sẽn zems zãng n pids-a. 3) ninsaalbã ra pa segd n dɩ sõma ne wẽng bãngr tɩɩgã biis ye. (Sɩng. 1:26, 28; 2:16, 17) Gom-kãensã b tãabã wilgda Wẽnnaam daabã sẽn yaa a soab ne ninsaalbã la tẽngã. La bũmb n maane, tɩ lebg tɩlae tɩ Wẽnnaam maan kaool la pʋlemse. Bõn-kãng yaa bõe?

5, 6. a) Bõe la a Sʋɩtãan maan sẽn na yɩl tɩ Wẽnnaam daabã ra pidsi? b) B sẽn kɩɩs a Zeova Edɛnnã poore, bõe la a maan-yã?

5 A Sʋɩtãan lebga tõata, n pa rat t’a Zeova raabã pids ye. Rẽ n so t’a bao n na n kɩt tɩ ninsaalbã kɩɩs Wẽnnaam. A belga a Ɛɛv t’a yãk sõma ne wẽng bãngr tɩɩgã bil n dɩ. (Sɩng. 3:1-5; Wil. 12:9) A sẽn maan woto wã, a wilgame tɩ Wẽnnaam pa tar sor n na n dɩ naam a bõn-naandsã zug ye. Kaoos zugẽ, a yeelame me tɩ ninsaalbã sẽn tũud Wẽnnaamã yaa b mens nafr yĩng bala.—Zoob 1:9-11; 2:4, 5.

6 Bõe la a Zeova ra na n maan n welg yel-kãngã? A ra tõe n kʋʋ kɩɩsdbã. La woto ra na n kɩtame t’a sẽn yeel t’a ratame t’a Ãdem ne a Ɛɛv rog kamb n pid tẽngã pa tõog ye. Yaa rẽ yĩng la a sẽn pa sãam kɩɩsdbã. A togsa bãngr-gomd d sẽn boond tɩ Edɛn pʋlenga. Bãngr-gom-kãng wilgdame tɩ Wẽnnaam na n pidsa bũmb nins fãa a sẽn togs tẽngã la ninsaalbã zugã.—Karm-y Sɩngr 3:15.

7. Edɛn pʋlengã pʋgẽ, bõe la b yeel waafã la a yagengã zugu?

7 A Zeova sẽn pʋlem bũmb ning Edɛnnã wilgdame tɩ waafã ne a yagengã segda ne kũum. Waafã yaa a Sʋɩtãana, t’a yagengã yaa sẽn na n zĩnd-b yẽ poor n kɩɩs Wẽnnaam naamã. Wẽnnaam kõo pagã yageng tõog t’a na n sãam a Sʋɩtãan ne a poorẽ dãmbã. Rẽnd Edɛn pʋlengã wilgame tɩ b na n sãama a Sʋɩtãana, la tɩ kɩɩsgã sẽn wa ne yɛl ninsã me na n saame. Pʋlengã wilga a soab ning sẽn na n maan woto wã.

8. Bõe la d tõe n yeel pagã sẽn makd bũmb ningã, la a yagengã sẽn na n yɩ ned ningã wɛɛngẽ?

8 Pagã yagengã ra na n yɩɩ ãnda? Yagengã segd n yɩɩ malɛka. Bõe yĩnga? Bala, a segd n ‘sãama Sʋɩtãanã’ sẽn yaa malɛkã. (Heb. 2:14) Rẽnd pag ning sẽn na n dog yagengã makda bũmb ninsaal sẽn pa tõe n yã. Wẽnnaam sẽn togs bãngr-gomdã poore, waafã  yagensã sõor talla paasgo. La kolga yʋʋm 4000 tɩ ned baa a ye pa mi pagã sẽn makd bũmb ninga, la yagengã sẽn na n yɩ ned ning ye. La yʋʋm-kãens pʋgẽ, a Zeova maana kaool la pʋlemse, n na n wilg yagengã sẽn na n yɩ ned ninga, la yẽ sẽn na n maan to-to n welg yɛl nins a Sʋɩtãan kɩɩsgã sẽn wa ne wã.

KAOOL SẼN WILG YAGENGÃ SẼN NA N YƖ NED NINGA

9. Wakat bʋg la kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Abrahaamã sɩng-yã?

9 A Zeova sẽn togs Edɛn bãngr-gomdã na maan yʋʋm 2000 poore, a yeela a Abrahaam t’a yik n bas a ba-yirã Uur tẽngã, n kẽng Kanaã soolmẽ wã. (Tʋʋ. 7:2, 3) A Zeova yeel-a-la woto: “Yik n bas f tẽngã ne f buudã la f yirã n kẽng tẽng ning mam sẽn na n wilg foomã. Mam na n kɩtame tɩ f lebg buud sẽn yaa kãseng ba, la mam na n ninga f zug barka, n kɩt tɩ f yʋʋr yɩ kãsenga, la fo na n waa ne barka. Neb nins sẽn ningd fo zug barkã, mam na n ninga bãmb dãmb zut barka, la neb nins sẽn kãabd foom wẽngã, mam na n kãaba bãmb dãmb wẽnga. La dũniyã buud fãa na n paama bark fo yĩnga.” (Sɩng. 12:1-3) Yãoã n yɩ pipi b sẽn gom kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Abrahaamã yelle. D pa mi wakat ning a Zeova sẽn pʋlem a Abrahaam woto wã takɩ ye. La wõnda kaoolã sɩnga yʋʋmd 1943 sẽn deng a Zezi rogmã, sasa ning a Abrahaam sẽn yi Harã n pasg Efrat kʋɩlgã. Wakat kãng t’a ra tara yʋʋm 75.

10. a) Wãn to la a Abrahaam wilg t’a tẽeda Wẽnnaam pʋlemsã ne a sũur fãa? b) Bõe la a Zeova vẽneg pagã yagengã zugu?

10 A Zeova lebs n togsa a Abrahaam bũmb ning a sẽn pʋlm-a wã n yɩlme, la wakat fãa, a vẽnega yɛl a taab n paase. (Sɩng. 13:15-17; 17:1-8, 16) A Abrahaam ra tẽeda Wẽnnaam pʋlemsã  ne a sũur fãa, hal n sak n na n dɩk a bi-nongrã n kʋ maoongo. Rẽ n so t’a Zeova wẽen n wilg tɩ bũmb ning a sẽn pʋlm-a wã sɩd na n pidsame. (Karm-y Sɩngr 22:15-18; Hebre dãmb 11:17, 18.) Wẽnnaam sẽn maan kaool ne a Abrahaamã poore, a vẽnega pagã yageng sẽn na n yɩ ned ningã bilf-bilfu. A wilgame tɩ yagengã na n yi a Abrahaam pendẽ wã, tɩ na n yɩɩ neb wʋsgo, tɩ b na n yɩɩ rĩm-dãmba, tɩ b na n sãama Wẽnnaam bɛɛbã fãa, la tɩ neb wʋsg na n paama bark nin-kãens maasem yĩnga.

A Abrahaam wilgame t’a tẽeda Wẽnnaam pʋlemsã ne a sũur fãa (Ges-y sull 10)

11, 12. Bõe la Biiblã yeel tɩ wilgdẽ tɩ kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Abrahaamã na n pidsa naoor a yiib-n-soaba, la wãn to la pids-kãng na n naf tõndo?

11 Kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Abrahaamã pidsa sasa ning a Abrahaam yagensã sẽn deeg kãabg tẽngã. La Biiblã wilgame tɩ kaool-kãngã na n le pidsame, tɩ wa ne bark sẽn yɩɩd pipi pidsgã. (Gal. 4:22-25) Tʋm-tʋmd a Poll wilgame t’a Abrahaam yagengã meng-meng yaa a Zezi Kirist. La a tara yagen-taase, sẽn yaa neb 144000 sẽn yaa kiris-neb sẽn paam vʋʋsem sõng zaeebo. (Gal. 3:16, 29; Wil. 5:9, 10; 14:1, 4) Edɛn bãngr-gomdã pʋgẽ, pagã makda Wẽnnaam siglgã babg ning sẽn be saasẽ wã. Pʋg-kãng b sẽn boond tɩ “Zerizalɛm ning sẽn be yĩngrã” makda malɛgs nins sẽn sakd Wẽnnaamã. (Gal. 4:26, 31) Wa kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Abrahaamã sẽn wilgã, pagã yagengã maasem yĩnga, neb wʋsg na n paama barka.

12 Kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Abrahaamã gomda Wẽnnaam Rĩungã Rĩm la a na-rɩt-n-taasã yelle. A wilgdame me tɩ Wẽnnaam Rĩungã sẽn be saasẽ wã yẽbga tɩrlem zugu. (Heb. 6:13-18) La kaool-kãng na n kaoosa wakat a wãna? Sɩngr 17:7 yeelame tɩ “yaa kãabg sẽn ka sɛta.” Kaoolã na n kaoosa hal tɩ Rĩungã wa sãam Wẽnnaam bɛɛbã fãa, tɩ dũniyã buud fãa me paam barka. (1 Kor. 15:23-26) La kaoolã sẽn na n wa ne bark ninsã na n paa wakat sẽn kõn sa yĩnga. Rẽnd kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Abrahaamã wilgdame t’a rat n pidsa a raabã, n kɩt tɩ dũniyã pid ne neb sẽn zems zãnga.—Sɩng. 1:28.

KAOOL SẼN WILGD TƖ RĨUNGÃ NA N KAOOSAME

13, 14. Kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Davɩɩdã kɩtame tɩ d tõe n kɩs sɩd ne bõe Mesi wã naam wɛɛngẽ?

13 Edɛn pʋlengã, n paas kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Abrahaamã wilgdame tɩ wakat fãa, a Zeova sẽn dɩt a naamã to-to wã zemsda ne a noyã. Rẽnd a Rĩungã a sẽn luglã me zemsa ne a noyã. (Yɩɩl 89:15) La rẽ yĩnga, wakat n na n wa zĩnd tɩ Rĩungã pa le yaa sõma, tɩ lebg tɩlae tɩ Wẽnnaam sãam-a bɩ? Kaool a to Wẽnnaam sẽn maan ne ned n wilgd tɩ pa na n tol n yɩ woto ye.

14 A Zeova pʋlma Israyɛll rĩm a Davɩɩd bũmbu. Yaa rẽ la b sẽn boond tɩ kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Davɩɩdã. (Karm-y 2 Sãmwɛll 7:12, 16.) Yɩ a Davɩɩd sẽn wa n be Zerizalɛm n dɩt naamã la a Zeova pʋlm-a tɩ Mesi wã na n yi a pendẽ wã. (Luk 1:30-33) A sẽn maan woto wã, a vẽnega kibay a taaba, n wilg Mesi wã yaab-rãmbã roog n paase. A yeelame me t’a Davɩɩd yagen-kãng sẽn yaa “ned ning sẽn so noorã” n na n lebg Wẽnnaam Rĩungã Rĩma. (Eze. 21:30-32) A Davɩɩd naamã na n kaoosa “wakat fãa yĩnga,” bala a Zezi sẽn yaa a Davɩɩd yagengã “na n  zĩnda wakat fãa la yẽ naamã geer na n kaoosa . . . wa wĩndga.” (Yɩɩl 89:35-38) D tõe n kɩsa sɩd t’a Zezi naamã pa na n tol n lebg yooko, la tɩ bark nins a naamã sẽn na n wa ne wã na n paa wakat fãa.

KAOOL SẼN WILG TƖ MESI WÃ NA N YƖƖ MAAN-KƲƲDA

15-17. A Zeova maana kaool ne Mesi wã, t’a na n yɩ maan-kʋʋd wa a Melkisedɛke. Rẽ wilgdame tɩ bõe me la yagengã na n maane, la bõe yĩnga?

15 Kaool nins Wẽnnaam sẽn maan ne a Abrahaam la ne a Davɩɩdã wilgdame tɩ pagã yageng na n dɩɩ naam. La rẽ bal pa sek dũniyã buud fãa na paam bark a maasem yĩng ye. Sẽn na yɩl tɩ ninsaalbã paam bark hakɩka, b segd n paama b mens ne yel-wẽndã, n lebg a Zeova zakã neba. Yaa tɩlae tɩ yagengã yɩ maan-kʋʋda, n tõog n sõng-b zĩ-kãng wɛɛngẽ. Rẽ n so t’a Zeova maan kaool ne Mesi wã, t’a na n yɩ maan-kʋʋd wa a Melkisedɛke.

16 A Zeova tũnuga ne rĩm a Davɩɩd n wilg tɩ yẽ na n maana kaool ne a Zezi. A pʋlma a Zezi bũmb a yiibu. Pipi, a na n ‘zĩnda yẽ dɩtgo,’ n tãag wakat ning a sẽn na n kɩt t’a tõog a bɛɛbã. La yiibu, a Zezi na n yɩɩ “maan-kʋʋd wakat sẽn ka sɛta, wa a Melkisedɛke.” (Karm-y Yɩɩl Sõamyã 110:1, 2, 4.) La bõe yĩng tɩ b yeel t’a na n yɩɩ maan-kʋʋd “wa a Melkisedɛke”? Bala, yʋʋm wʋsg sẽn deng a Abrahaam yagensã sẽn na n deeg kãabg tẽngã, a Melkisedɛk ra yaa Salem rĩma, la “Wẽnnaam sẽn-ka-to maan-kʋʋda.” (Heb. 7:1-3) Yaa a Zeova meng n yãk-a t’a ra yaa rĩm la maan-kʋʋda. La sẽn deng a Zezi, yaa a Melkisedɛk bal n yɩ rĩm la maan-kʋʋda. Sẽn paase, b pa wilg zĩig baa a ye tɩ ned n deng a Melkisedɛke, wall ned n ledg-a ye. Rẽnd b tõe n yeelame t’a yaa “maan-kʋʋd wakat sẽn ka sɛta.”

17 Kaool-kãng maasem yĩnga, Wẽnnaam mengã yãka a Zezi t’a yaa maan-kʋʋda. A na n yɩɩ ‘maan-kʋʋd wakat sẽn ka sɛta, n wẽnd a Melkisedɛke.’ (Heb. 5:4-6) Kaool-kãng wilgdame t’a Zeova pʋlmame t’a na n tũnuga ne a Rĩungã, n pids raab ning a sẽn sɩng n tar ne ninsaalbã la ne tẽngã.

RĨUNGÃ TIKA KAOOL LA PƲLEMS ZUGU

18, 19. a) Kaool nins yell d sẽn gomã sõngame tɩ d bãng bõe Wẽnnaam Rĩungã wɛɛngẽ? b) Sõsg ning sẽn pʋgdã na n goma bõe yelle?

18 Tõnd sẽn gom kaool nins yellã sõng-d lame tɩ d bãng b sẽn gomd Wẽnnaam Rĩungã yell to-to. Sõng-d lame me tɩ d bãng tɩ Rĩungã tika kaool la pʋlems Wẽnnaam sẽn maane. Edɛn pʋlengã wilgame t’a Zeova na n tũnuga ne pagã yagengã, n pids raab ning a sẽn tar ne tẽngã la ne ninsaalbã. Kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Abrahaamã wilga yagengã sẽn na n yɩ ned ninga, la tʋʋmd ning a sẽn na n tʋmã me.

19 Kaool ning Wẽnnaam sẽn maan ne a Davɩɩdã vẽnega kibay a taaba, n wilg Mesi wã yaab-rãmbã roog n paase. Kaool-kãng kõ a Zezi sor me t’a na n dɩ naam dũniyã zug wakat sẽn kõn sa yĩnga. A Zeova sẽn maan kaool ne Mesi wã t’a na n yɩ maan-kʋʋd wa a Melkisedɛkã wilgdame tɩ yagengã na n tʋma maan-kʋʋr tʋʋmde. La pa a Zezi a ye n na n sõng ãdem-biisã tɩ b zems zãng ye. Neb a taab me la Wẽnnaam yãk tɩ b na n yɩ rĩm-dãmb la maan-kʋʋdba. Nin-kãens yita yɛ? Sõsg ning sẽn pʋgdã na n goma rẽ yelle.