Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

 SEBRÃ GOM-ZUG SÕSGÃ | GOOSNEEMA SẼN NA N KƖT TƖ PƲ-LIK BUUD FÃA SA

Pʋ-likã tʋʋm bee zĩig zãnga

Pʋ-likã tʋʋm bee zĩig zãnga

Goosneema wã nugẽ tʋm-tʋmdb kẽer wae n tũnugda ne b tʋʋmã n maand pʋ-lik buud toor-toor b mens nafr yĩnga. Rẽ pa sɩng rũndã ye. Wala makre, Biiblã pʋgẽ, noor n be be n wilgdẽ tɩ bʋ-kaood pa segd n deeg kũun n kao bʋʋd kɛgr ye. Woto wilgdame tɩ yel-kãens buudã sɩng n bee na maan yʋʋm 3500 la zaka. (Yikri 23:8) La pa ned sẽn na n deeg kũun n maan kɛgr bal la pʋ-lik ye. Goosneema wã nugẽ tʋm-tʋmdb kẽer mi n zuuda teed b tʋʋmã zĩisẽ, wall b rɩk b tʋʋmã teed n maan bũmb b sẽn pa tar sor n na n maane, pa rẽ bɩ b tolg n zu ligd menga. Sẽn paase, b mi n tũnuga ne b tʋʋmã n maan zãmb n sõng b zo-rãmb wall b roagdba.

Yaa sɩd tɩ pʋ-likã tʋʋm tõe n zĩnda ninsaalbã sigls fãa pʋsẽ. La yaa goosneema wã nugẽ tʋm-tʋmdbã sʋk la tʋʋm-kãens be n yɩɩda. Siglg a yembr n yiisd sebr yʋʋmd fãa, n wilgd dũniyã ween-vɩɩs a naasã neb sẽn get pʋ-lik tʋʋmã to-to. Yʋʋmd 2013 wã, siglgã wilgame tɩ nebã tagsdame tɩ yaa politik sulã, polɩɩs-rãmbã, tẽngã taoor dãmbã, depite-rãmbã la bʋ-kaoodbã n wae n tʋmd pʋ-lik tʋʋm n yɩɩda. Ad makr a wãn sẽn wilgd rẽ:

  • AFIRIK: Yʋʋmd 2013 wã, Afirikdisiid goosneema wã nugẽ tʋm-tʋmdb na maan bãmb 22000 n tʋm pʋ-lik tʋʋma, tɩ b tall-b n kẽng bʋ-kaoodb taoore.

  • AMERIKDISIID: Yʋʋmd 2012, Berzill bʋ-kaoodbã kaoo neb 25 bʋʋdo, n yeel tɩ b pag-b roogo. Nin-kãens zuu goosneema wã ligd n kõ politik sula, sẽn na yɩl tɩ b teel bãmb politik sullã. B nin-yend n da yaa minisr-dãmbã taoor soaba, tɩ tẽngã naab sã n yãk a toogo, yẽ naam n yɩɩda.

  • AAZI: Yʋʋmd 1995 wã, roog n lʋɩ Sewull sẽn be Kooredisiidã, n kʋ neb 502. Polɩɩs-rãmbã vaeesame n mik tɩ roogã metb talla teed sẽn pa sõma n me roogã, la tɩ b kõo tẽngã taoor dãmb ligd sẽn na yɩl tɩ b ra gom ye.

  • EROP: A Cecilia Malmström sẽn tʋmd Iniyõ Eropeyɛn pʋgẽ wã yeela woto: ‘Pʋ-likã tʋʋm sẽn paam pãng to-to Erop soolmẽ wã seka rabeem.’ A paasame tɩ “wõnda politikã taoor dãmb pa maood sẽn na yɩl tɩ pʋ-likã buud toor-toorã sa ye.”

Pʋ-lik tʋʋmã sɩd tara pãng goosneema wã nugẽ tʋm-tʋmdbã sʋka. A Susan Rose-Ackerman yaa bãngd sẽn bao n na n wʋm nebã sẽn maood to-to sẽn na yɩl tɩ pʋ-likã tʋʋm sa wã. A yeelame tɩ sẽn na yɩl tɩ pʋ-likã tʋʋm sa, yaa tɩlae tɩ “goosneema-rãmbã toeem b sẽn tʋmd to-to wã.” Yaa sɩd tɩ wõnda yɛlã pa tar tɩɩm ye. La Biiblã wilgame tɩ pa na n kell n yɩ woto ye.