1, 2. a) Kom-bɩɩs kẽer roagdb maanda yɩɩr ne bõe? b) Bõe la kom-bɩɩsã tõe n maan b bi-bɩɩlmã wakat tɩ naf-ba?

ROAGDB nins sẽn yaa kiris-nebã sã n wa get b biig sẽn deegd lisgu, noom-b-la wʋsgo. * A Berenis yaa pag sẽn tar kamb a naase. B ned kam fãa reega lisg t’a pa ta yʋʋm 14 ye. A yeelame tɩ biig fãa lisg daar yɩɩ sũ-noog tɛkẽ, la t’a kambã sẽn yãk yam n na n tũ a Zeova wã nooma bãmb wʋsgo. La a paasame tɩ bãmb miime tɩ b kambã sẽn yaa kom-bɩɩsã, b na n sega zu-loees wʋsgo. Yãmb sã n tara biig sẽn lebg bedr bilfu, wall sẽn yaa bi-bɩɩga, tõe tɩ yãmb me maanda yɩɩre.

² Bãngd a ye n bao n na n bãng kom-bɩɩsã sẽn tagsd to-to. Rẽ poore, a yeelame tɩ bi-bɩɩlmã wakat tõe n yɩɩ toog ne roagdbã la b kambã, la tɩ roagdbã pa segd n tagsdẽ tɩ b kom-bɩɩsã yaa tõatba, wall tɩ b maanda yãadr ye. A paasame tɩ kom-bɩɩsã wae n data zo-rãmba, la tɩ b nonga bõn-paal maanego. Rẽnd y kambã sẽn wat n yaa kom-bɩɩsã, b tõe n bao a Zeova zoodo, la b paas zoodã pãng wa a Zeezi sẽn maan a sẽn wa n yaa bilfã.  (Karm-y Luk 2:52.) B tõe n paasa b koe-moonegã minim me, la b yãk bũmb b sẽn dat n maan a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ, n modg n maane. B tõe n yãka b toorẽ yam. Wala makre, b tõe n dɩka b meng n kõ a Zeova, la b vɩɩmd tɩ zems b sẽn pʋlm-a wã. La bõe la yãmb a roagdbã tõe n maan n sõng y kambã tɩ b tũ a Zeova?

3. Bõe n kɩt t’a Zeezi tʋm-tʋmdbã ra miẽ t’a yaa b zoa?

³ A Zeezi ra nonga a tʋm-tʋmdbã wʋsgo, n bool-b t’a zo-rãmba. (Karm-y Zã 15:15.) Pĩnd wẽndẽ wã, ned sã n tar tʋm-tʋmd bɩ yamba, a pa wae n togsd-a a sũur gomd ye. La a Zeezi yẽ ra yaa a tʋm-tʋmdbã zu-soab la b zoa me. A ra nonga b zĩigẽ, n da togsd-b bũmb ning sẽn be a sũurẽ. B sã n da rat n gom ne a Zeezi me, a maagda a yĩng n kelge. (Mark 6:30-32) Woto kɩtame tɩ yẽ ne a tʋm-tʋmdbã ra nong taaba. Leb n sõnga tʋm-tʋmdbã tɩ b wa tõog n tʋm tʋʋmd ning Wẽnnaam sẽn bobl-bã.

4. Bõe la roagdbã tõe n maan n lebg b kambã zo-rãmba? (Ges-y sõsgã sɩngrẽ fotã.)

⁴ A Mikayɛll sẽn yaa kamb a yiib ba wã yeelame tɩ baa roagdbã ne b kambã yʋʋm sẽn pa ye wã, b tõe n yɩɩ zoodo. Ned ne a zoa nong n bee ne taaba. Sẽn na yɩl n paam sẽk n zĩnd ne y kambã, tõe tɩ y na n booga y tʋʋmã, wall y bas bũmb a taab y sẽn maande. Tags-y rẽ yell neere, la y pʋʋs a Zeova n kos t’a sõng-y-yã. Neb sã n yaa zo-rãmba, b mi n tara bũmb b fãa sẽn nonge. Woto wã, bɩ y bao n bãng mizik nins y biigã sẽn nong n kelgdẽ, filim-dãmb nins a sẽn gete, la ɛspoor ning a sẽn nonge. A Ilariya sẽn be Itali wã yeela woto: “Mam roagdbã bao n bãnga mizik ning mam sẽn nong n kelgdẽ wã. Sɩd me, m baaba lebga m zoa meng-menga, tɩ m da tõe n pelg m pʋg n togs-a m sũur pʋgẽ yelle.” Y sã n bao y kambã zoodo, y sẽn dat n sõng-b tɩ b lebg a Zeova zo-rãmbã yĩnga, pa rat n yeel tɩ y bas-b lame tɩ b maand b yam ye. (Yɩɩn. 25:14, Wẽnnaam Sebre, 1983) Rẽ na n pʋd n kɩtame tɩ b neẽ tɩ y nong-b lame, la tɩ y nand-b lame. Woto, bũmb sã n wa namsd-ba, b na n wa goma ne yãmb n pa yɛɛs ye.

5. Bõe la a Zeezi karen-biisã tõe n maan n paam sũ-noog a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ?

⁵ A Zeezi ra miime tɩ yaa a karen-biisã sẽn na n tũud a Zeova ne b sũur fãa, la b moond koe-noogã ne yẽesem la b na n paam sũ-noog hakɩka. Rẽ n so t’a sagl-b tɩ b wɩng ne koɛɛgã moonego, la karen-biisã maanego. Sẽn paase, a pʋlmame t’a na n sõng-b lame.—Mat. 28:19, 20.

6, 7. Y sã n sõngd y kambã sẽn na yɩl tɩ b tũ a Zeova ne b sũur fãa, wãn to la wilgd tɩ y nong-b lame?

⁶ Yãmb sẽn dat yaa y kom-bɩɩsã tẽeb sẽn na n tar pãnga. A Zeova me ratame tɩ y zãms-ba, la y sagl-ba. A kõ-y-la sor tɩ y maan dẽ. (Efɛ. 6:4) Rẽnd y segd n modgdame tɩ y kambã paamd zãmsg wakat fãa. D rɩk makre: Yãmb maanda y sẽn tõe fãa sẽn na yɩl tɩ y kambã kẽng lekolle, bala y miime tɩ zãmsg ning b sẽn paamd be wã na n naf-b lame, la sõng-b tɩ b nong bõn-paal zãmsgo. Woto me, yãmb sẽn nong y kambã, y modgd n maanda zak pʋgẽ Biibl zãmsgã ne-ba, la y maand y sẽn tõe fãa tɩ b kẽnd tigissã, la tigis-kãsemsã. Bala y miime tɩ zãmsg ning b sẽn paamd a Zeova nengẽ wã na n naf-b lame n yɩɩge. Woto wã, bɩ y sõng y kambã tɩ b lebg neb sẽn nong Biiblã zãmsgo, la sẽn kɩs sɩd t’a Zeova tõe n sõng-b lame tɩ b paam yam. (Yel. 24:14) Maan-y wa a Zeezi sẽn sõng a karen-biisã to-to wã. Sõng-y y kambã tɩ b bãng tɩ b segd n yita koɛɛgã mooneg n pa vaandẽ, la y sõng-b tɩ b wa nong nebã zãmsgo.

 ⁷ Kom-bɩɩsã sã n minim n zãmsd Biiblã, n kẽnd tigissã la moond koɛɛgã n pa vaandẽ, wãn to la nafd-ba? A Erin sẽn be Afirikdisiidã yeela woto: “Tõnd roagdbã sã n da wa rat tɩ d zãms Biiblã, n kẽng tigsg wall n yi koɛɛgã moonego, d ra wae n yẽgemdame. D sã n mi n zĩ n zãmsd Biiblã, d tõe n maana pʋ-toog sẽn na yɩl n sãam zãmsgã. La d roagdbã zɩ n bas-d tɩ d maan d yam ye.” A Erin sũur nooma b sẽn wub-a woto wã yĩnga. Kɩtame t’a bãng t’a pa segd n deem ne bũmb nins a sẽn maand a Zeova tũudmã pʋgẽ wã ye. A paasame: “Rũndã-rũndã, yell sã n kɩt tɩ m pa tõog n maan bũmb m sẽn minim n maand a Zeova tũudmã yĩnga, m sũur pa noom ye. M maanda m sẽn tõe tɛk sẽn na yɩl n maneg yellã. Mam miime tɩ d roagdbã sã n da pa yɩ dem-dem ne tõndo, ra pa na n yɩẽ woto ye. B sã n da basdẽ tɩ d maand d yam, m kɩsa sɩd tɩ rũndã-rũndã, m da na n vaanda tigissã wall tũudmã tʋʋm a taabã tɩ pa sãamd m sũur ye.”

8. a) Wãn to la a Zeezi wilg t’a yaa sik-m-meng soaba? b) A Zeezi sẽn da yaa sik-m-meng soabã, wãn to la naf a karen-biisã?

⁸ Baa a Zeezi sẽn da zems zãngã, a ra yaa sik-m-meng soaba. A ra pa solgd a karen-biisã t’a rata a Zeova sõngr ye. (Karm-y Zã 5:19.) Woto kɩtame t’a Zeezi karen-biisã ra pa waoogd-a sõma bɩ? Ayo. B sẽn da ne t’a teega a Zeova wã kɩtame tɩ b maneg n kɩs-a sɩda. Kaoosg zugẽ, bãmb me rɩka a togs-n-taar sik-m-mengã wɛɛngẽ.—Tʋʋ. 3:12, 13, 16.

9. Yãmb sã n tudgi, n sak n deeg tɩ y kongame, wãn to la nafd y kambã?

⁹ Tõnd pa wa a Zeezi ye. D yaa neb sẽn pa zems zãnga, n mi n tudgdẽ. Woto wã, yɩ-y sik-m-meng soaba. Sak-y n deeg-y tɩ bũmb wʋsg la y pa tõe n maane. Y sã n wa tudgi, bɩ y sak n deeg tɩ y kongame. (1 Zã 1:8) Y sã n maan woto, tõe n kɩtame tɩ y biigã sã n wa tudgi, bɩ yẽ me sak n deege. Na n kɩtame t’a maneg n waoogd-y me. D rɩk makre: Yãmb sã n tar tʋʋmd taoor soaba, t’a sã n wa tudg bɩ a sak n deeg t’a kongame n kos sugri, pa na n kɩt tɩ y maneg n waoogd-a sɩda? A Roozmaari sẽn tar kamb a tã wã yeelame tɩ yẽ wall a sɩdã sã n tudgi, b sakd n deegame. A paasa woto: “Rẽ kɩtame tɩ d kambã mi n pelgd b pʋs n togsd tõnd b zu-loeese. D sẽn mi tɩ pa bũmb fãa la d tõe n bãngã, d wilga d kambã zĩig ning b sẽn tõe n paam b zu-loeesã tɩɩm. B sã n mi n wa kos tõnd sõngre, d sagend-b lame tɩ b ges siglgã sɛbã sẽn tik Biiblã zugã pʋgẽ, la d naag-b n pʋʋse.”

10. A Zeezi sã n da na n wilg a karen-biisã bũmb b sẽn segd n maane, wãn to la a wilgd t’a yaa sik-m-meng soaba?

¹⁰ A Zeezi ra tara sor n na n yeel a karen-biisã b sẽn segd n maanega. La a sẽn da yaa sik-m-meng soabã, a sã n da yeel-b bũmbu, a mi n wilga b sẽn segd n maan dẽ wã võore. Wala makre, a pa yeel a karen-biisã tɩ b segd n deng n baoo Wẽnnaam soolmã ne a tɩrlmã bal ye. A paasa woto: “B na n kõo yãmb bõn-kãens fãa n paase.” A sẽn wa n yeel-b tɩ b ra ‘bʋ neb a taab bʋʋdã’ me, a paasame tɩ rẽ la b pa na n bʋ bãmb me bʋʋdo. A yeel-b-la woto: “Yãmb sẽn bʋʋd nebã bʋʋd to-to wã, b na n bʋʋ yãmb me bʋʋd a woto.”—Mat. 6:31–7:2.

11. Y sã n yãk yam n na n maan bũmb sẽn pak y biigã n wilg-a rẽ võore, wãn to la nafd-a?

¹¹ Y sã n wilg y bi-bɩɩgã bũmb a sẽn pa segd n maane, wall y yãka yam bũmb sẽn pak-a wɛɛngẽ, sã n tõe bɩ y wilg-a rẽ võore. A sã n wʋm a võore, tõe n yɩɩ nana t’a sake. A Baari wuba kamb a naase. A yeelame tɩ y sã n wilg y bi-bɩɩg y yam-yãkr võore, tõe n sõng-a lame t’a bãng tɩ y pa  maand dẽ y sẽn yaa a roagdã yĩng bal ye. A paasame tɩ kom-bɩɩsã yaa toor ne kom-bõonegã. B sẽn dat yaa tõog n tagse, n yãk b toorẽ yam. Rẽnd roagdbã segd n sõnga kom-bɩɩsã tɩ b bãng b sẽn na n tags to-to n wʋm yɛlã võore. (Yɩɩn. 119:34) Woto wã, bɩ y yɩ sik-m-meng soaba. Y sã n yãk yam n na n maan bũmb sẽn pak y biigã, bɩ y wilg-a rẽ võore. Y sã n maand woto, y na n sõng-a lame t’a bãngd n yãkd a toorẽ yam. Sẽn paase, a na n bãngame tɩ y nand-a lame, la tɩ y miime t’a pa le yaa yãag ye.

12. Wãn to la a Zeezi sõng a Pɩyɛɛr ne yam?

¹² A Zeezi tʋma ne yam, n da baood n bãngd sõngr ning a karen-biisã sẽn datã. Wala makre, a sẽn wa n yeel-b t’a bɛɛbã na n yõka yẽ n kʋ wã, a Pɩyɛɛr yeel-a lame tɩ Wẽnnaam pa na n sak t’a buud paam-a ye. A Zeezi ra miime t’a Pɩyɛɛr nonga yẽ, la a ra miime me t’a tagsgã pa zems ye. Bõe la a maan n sõng a Pɩyɛɛr ne karen-biis a taabã? Pipi, a wilg-a lame t’a tagsgã pa zems ye. Rẽ poore, a wilga bũmb ning sẽn na n paam neb nins sẽn pa rat n nams a Zeova raabã yĩngã. A yeelame me t’a Zeova na n keoa neb nins sẽn sakd n mongd b mens bũmb wʋsg yẽ yĩngã. (Mat. 16:21-27) A Pɩyɛɛr pa yĩm sagl-kãens ye.—1 Pɩy. 2:20, 21.

13, 14. a) Bõe la y tõe n yã n bãng tɩ y biigã tẽebã pãng boogame? b) Bõe la y tõe n maan n bãng sõngr ning y biigã sẽn datã?

¹³ Pʋʋs-y-yã a Zeova n kos t’a sõng-y tɩ y bãng sõngr ning y biigã sẽn datã. (Yɩɩn. 32:8) Wala makre, bõe la y tõe n yã n bãng tɩ y biigã tẽebã pãng boogame? Tõe tɩ y neeme t’a sũurã pa noome, wall a wɩta a tẽed-n-taasã, pa rẽ bɩ yaa wa a tara zu-loɛɛga, n yaool n pa rat n togs yãmb ye. Ra yɩ-y tao-tao n tags t’a soosd n maanda yel-wẽn ye. * La y pa segd n maan wa y pa ne rẽ, wall y tags tɩ yaa bũmb sẽn na n wa loog n bas-a ye.

¹⁴ Rɩk-y-yã a Zeezi togs-n-taare, n maagd y yĩng n sokd y biigã sogsgo. Yaa wa y sẽn na n dat n toog koom ne lʋʋg bulg pʋgẽ. Y sã n tak wĩirã ne pãnga, lʋʋgã na n lengdame tɩ koomã raagdẽ. Y sã n sok y  biig sogsg n dat n modg-a t’a togs-y bũmb ning sẽn be a sũurẽ wã, pa na n zems ye. (Karm-y Yel-bũn 20:5.) A Ilariya sẽn yaa pʋg-sad ning yell d sẽn zoe n gomã yeela woto: “Mam bi-bɩɩlmã wakate, mam da rat n tũu Biiblã saglsã, la m dat me n be ne m karen-bi-taasã wakat fãa. Sẽn da pa nana ne maamã kɩtame tɩ m sũurã mi n sãame. La m doagdbã bãngame tɩ m tara zu-loɛɛga. Daar a ye zaabre, b yeela maam tɩ bãmb neeme tɩ mam sũurã pa noom ye. B soka maam n na n bãng zu-loɛɛg ning sẽn da namsd maamã. Mam ninga nintãm, la m togs-b yellã, n kos-b sõngre. B mobga maam, n yeel-m tɩ b wʋmame, la tɩ b na n sõng-m lame.” A Ilariya roagdbã yɩɩ tao-tao n sõng-a t’a paam zo-rãmb tigingã pʋgẽ.

15. Wãn to la a Zeezi sẽn tall manesem ning ne nebã wilgd t’a tara yam?

¹⁵ Bũmb a to me la a Zeezi maan tɩ wilg t’a tara yam. A ra geta a karen-biisã zʋg-sõma wã. Wala makre, a Natanayɛll sẽn wa n wʋm t’a Zeezi yita Nazarɛtã, a soka woto: “Dẽ yĩnga, bõn-sõng tõe n yii Nazarɛt sɩda?” (Zã 1:46) Y sã n tik a Natanayɛll gom-kãensã zugu, y na n tagsame t’a yaa nin-bʋg buudu? Ned sẽn wɩt a taab bɩ? Bu-wɛls bɩ? Bɩ y na n tagsame t’a pa tẽed a Zeezi? La a Zeezi ra tara yam. A bãngame t’a Natanayɛll yaa pʋ-peelem soaba. Rẽ n so t’a yeel woto: “Ad Israyɛll ned sɩd-sɩda, zãmb sẽn ka be a pʋgẽ ye.” (Zã 1:47) A Zeezi ra tõe n bãnga bũmb ning sẽn be nebã sũyẽ wã. A ra tũnugda ne tõ-kãnga, n baood n bãngd nebã zʋg-sõma wã.

16. Wãn to la y tõe n sõng y biigã t’a bɩɩs zʋg-sõma?

¹⁶ Yaa sɩd tɩ y pa tõe n bãng sẽn be nebã sũyẽ wã ye. La y tõe n tʋma ne yam. A Zeova tõe n sõng-y lame tɩ y bao n bãng y biigã zʋg-sõma wã. Baa a sã n wa maan bũmb n sãam y sũuri, y pa segd n yeel t’a yaa bi-yoogo, wall pʋ-to-ned ye. Ra tags-y woto meng ye. Wilg-y-yã-a tɩ y miime t’a tara zʋg-sõma, la tɩ y kɩsa sɩd t’a rat n maana sẽn yaa sõma. A sã n wa maan bũmb tɩ wilgdẽ t’a yamã paasdame bɩ y pẽg-a. Sõng-y-yã-a t’a bɩɩs zʋg-sõma. Rẽ baoodame tɩ y mi n kõ-a tʋʋmde. A Zeezi maana woto ne a karen-biisã. Yʋʋmd la pʋɩ-sʋk a sẽn bãng a Natanayɛll b sẽn boond me t’a Bartelemi wã poore, a kõ-a-la tʋʋmd sẽn tar yõod wʋsgo. A yãk-a lame t’a lebg a tʋm-tʋmda. A Natanayɛll yɩɩ tʋm-tʋmd b sẽn tõe n teege. (Luk 6:13, 14; Tʋʋ. 1:13, 14) Bɩ y ra maan tɩ y biigã wa tagsdẽ t’a zɩ n maan bõn-sõng ye. Pẽgd-y-yã-a, la y kengd a raoodo. Sõng-y-yã-a t’a bãng t’a tõe n nooga yãmb ne a Zeova sũuri, la t’a tõe n tũnuga ne a bãngrã n maan a Zeova raabã.

17, 18. Y sẽn modgd n sõngd y kambã sẽn na yɩl tɩ b tũ a Zeova wã tõe n woma bi-bʋse?

¹⁷ Yãmb kambã wubr wɛɛngẽ, y tõe n wa maanda yɩɩr wa tʋm-tʋmd a Polle. A sõnga neb wʋsg tɩ b lebg kiris-neba, tɩ yẽ lebg wa b ba. A sẽn wa n neẽ tɩ Korẽnt kiris-neb kẽer pa le tũud a Zeova ne pʋ-peelmã, a yeel-b lame t’a sũur sãamame t’a raag nintãm, a sẽn nong-b wʋsgã yĩnga. (2 Kor. 2:4; 1 Kor. 4:15) A Viktor wuba kamb a tã. A yeela woto: “Kambã bi-bɩɩlmã wakat pa nana ye. La sũ-noog ning d sẽn paamã yɩɩda zu-loeesã hal zĩig sẽn zãre. A Zeova sõnga tõndo, tɩ tõnd ne d kambã ra noom ne taab sõma.”

¹⁸ Bɩ y kell n modg n sõng y kambã n da koms raood ye. Y sã n ket n wilgdẽ tɩ y nong-b lame, b tõe n wa yãka yam n na n tũ Wẽnnaam, la b kell n modg n sak a noyã, tɩ kõ-y sũ-noog wʋsgo.—3 Zã 4.