RAO sẽn be sũ-sãoong pʋgẽ gʋlsda woto: “B sẽn wub maam Ãngeletɛɛrã yĩnga, b zãmsa maam tɩ m da wilg m yĩn-sidsã zãma sʋk ye. M tẽra m ba wã sẽn da yɩ sodaagã sẽn yet maam ne pẽdgr tɩ: ‘Ra wa yãb ye!’ bũmb sã n zabd maam wakate. Mam pa tẽre m ma sã n tol n moka tõnd baa bilf ye (ra yaa tõnd d naase). Mam sẽn da yã m ba wã kũum tɩ m da tara yʋʋm 56. A kaalma yɩɩ toog wʋsg ne-ma. La pipi wã m da makda yãbr n kongdẽ.”

Buud vɩɩm-halhaal kẽer pʋsẽ, nebã wilgda b yĩn-sidsã vẽenega. B sũyã noom tɩ pa noom me, neb a taabã mii b yĩn-sidgã. Sẽn yaa lebende, dũniyã babs a taab pʋsẽ, sẽn yɩɩd fãa Erop rɩtgã la Gãrãnd Bertayn, nebã, sẽn yɩɩd fãa, roapã b zãmsd b lame tɩ b solg b yĩn-sidsã, n sĩnd tamm, la b ra wilg b sũur tagsg ye. La f sã n namsa wʋsg ned f sẽn nong kaalem yĩnga, yaa wẽng tɩ f wilg f sũ-sãoong ne manesem buud bɩ a to bɩ? Bõe la Biiblã yeta?

Biiblã gʋlsdb yɩɩ Hebre dãmb sẽn yit Mediterane babgã yaangã, sẽn da yaa nin-buiid sẽn wilgd b yĩn-sidsã. A tara makr wʋsg ne neb sẽn wilg b yĩn-sidga. Rĩm a Davɩɩd yãba a biribl a Amno b sẽn kʋ wã kaalem yĩnga. Sɩda, a “yãba ne sũ-sãoong wʋsgo.” (2 Sãmwɛll 13:28-39) A yãba zãmb soab a Absalom sẽn da mak meng n na n deeg naamã. Biiblã yeta tõnd woto: “Rĩma [a Davɩɩd] sũur sãama wʋsgo. La rĩma kẽe tẽnga noor doog a ye pʋgẽ n yãb n yeele: ‘M biig a Absalom, m biig a Absalom, mam sã n da ki tɩ fo pa n são.’” (2 Sãmwɛll 18:33) A Davɩɩd yãba wala ba fãa sen zems sẽn na n maan-a wã. Ad sɩd yaa naoor wʋsg la roagdb tʋlg n ki b kamb zĩigẽ! A wẽnda bũmb sẽn pa zems lɛ-lɛ tɩ biig reng a ba bɩ a ma n ki.

Wãn-wãn la a Zezi maan a zoa a Lazaar kũumẽ wã? A sẽn pẽneg a yaoogã a yãbame. (Zã 11:30-38) A Maari Madelɛn yãba a Zezi yaoogã sɛɛga. (Zã 20:11-16) Yaa sɩda, kiris-ned sẽn tar vʋʋgrã saagr sẽn be Biiblẽ wã pa sãamd a sũur tɩ loog noor ye, wala neb nins sẽn pa tar Biiblã yẽbgr tẽeb sẽn tɩ loe ne kũumã halhaalã sẽn maandã ye. La wala ninsaal sẽn tar  yĩn-sids sẽn zemse, baa ne vʋʋgrã saagre, kiris-ned hakɩɩk maanda sũ-sãoong n yãb ned a sẽn nong kaalem.—1 Tesalonik rãmba 4:13, 14.

La yaa wãn to yẽ ne tõnd manesmã rũndã-rũndã? Y getame tɩ yaa toog bɩ yãnd tɩ y wilg y yĩn-sidsã bɩ? Sagendbã sagenda bõe? Bãmb sẽn get yɛlã to-to rũndã-rũndã wã lebsd n dɩka Biiblã pĩnd yamã. B yetame tɩ d segdẽ lame n wilg d sũ-sãoongã, la d pa segd n solg-a ye. Woto tẽegda tõnd Tẽn-kʋdemd wẽndẽ kɩs-sɩd roap wala a Zoob, a Davɩɩd la a Zeremi tɩ Biiblã gomd b sẽn wilg b sũ-sãoongã yelle. Sɩd-sɩda roap kãensã pa solg b yĩn-sidsã ye. Woto yĩnga, pa yam bũmb tɩ y zãag y meng ne nebã ye. (Yelbũna 18:1) Yaa sɩda, sũ-sãoongã yaa bũmb b sẽn wilgd ne manesem toɛ-toɛ  buud vɩɩm-halhaal toɛ-toɛyẽ, la sẽn zems ne tũudmã tẽeb sẽn yaa to-to. *

La y sã n dat n yãbe? D tẽeg t’a Lazaar kũumẽ wã, a Zezi “wẽe sir kãsenga la . . . a Zezi yãbame.” Woto, a wilgame tɩ zemsame tɩ f yãb f nin-nongr kũum.

Yaa woto la a Ann wilg-yã, a bi-pɛɛlg a Rasɛll sẽn ki zĩig pʋgẽ wã. A sɩdã wilga woto: “Sẽn yɩ lingrã yaa t’a Ann ne maam fãa pa yãb a mumbẽ wã ye. Neb a taabã fãa ra yãbdame sã n pa tõnd bala.” A Ann leoka rẽ woto: “La sɩda, mam yãba tõnd d yiibã fãa yĩng tɩ seke. M tẽedame tɩ rẽ sɩd tuk-m-la semen a wãn yel-beedã poore, wakat ning m sẽn waa n yaa m yembr yirã. M yãba daarã tõre. La m tẽedame tɩ woto sõng-m lame. Bala rẽ poore, yaa wa sãooga m yĩnga. M da segd n yãba m bi-pɛɛlgã kaalem. Sɩd-sɩda m tẽedame tɩ y segd n basa neb nins sẽn be sũ-sãoong pʋgẽ wã tɩ b yãbe. Baa neb a taabã sã n nong n yetẽ tɩ ‘Ra yãb ye,’ woto sɩd pa tõe n sõng ye.”

Wãn-wãna la neb kẽer maanda, b sũy sã n sãam ned b sẽn nong kaalem yĩnga? D rɩk a Zuanita makrã. A mii bi-pɛɛlg kaalem sẽn wat ne yĩn-sids ninsã. A pʋs sẽn sãam ya a nu. Masã wã a ra tʋtame yɛsa. Woto, fãoob ne mubill sẽn kɩt tɩ b gãneg-a logtor-yir yĩnga, a bee bʋʋm n na n sãam a sũuri. Semen a yiib poore, a sɩngame n yãbd rogem—tɩ wakatã pa ta ye. Rẽ poore, sẽn pa kaoos pʋgẽ, bi-pugl kɩdg a Vanessa rogame—t’a zɩslmã pa ta kɩlo a yembr ye. “M sũurã ra yaa noog wʋsgo,” woto la a Zuanita tẽra. “M me yaa n lebga ma!”

La a sũ-noogã pa kaoos ye. Rasem a naas loogr poore, a Vanessa kiime. A Zuanita tẽra woto: “Vɩʋʋg yĩn-sidg wʋsg n da tar-ma. Mam da pa leb n yaa ma ye. Yaa wa bũmb n da paoog-ma. Ra yaa sũ-sãoong wʋsg  ne-m tɩ m wa yiri, ro-gãag ning pʋgẽ tõnd sẽn segl a Vanessa yĩngã, n ges fu-bi nins mam sẽn da ra a yĩngã. Kiis a yiib nins sẽn pʋglã, mam tagsa a rogmã daar yell wʋsgo. M da pa rat n wʋm ned ba a yembr yũug ye.”

Yaa manesem sẽn loog noor bɩ? Tõe n yɩɩ toog ne neb a taabã tɩ b wʋm a võore, la sã n yaa ne neb wala a Zuanita sẽn vɩɩnd-a wã, b wilgdame tɩ b maana sũ-sãoong b bi-pɛɛlgã yĩng wala b sẽn da na n maanẽ to-to ne ned sẽn vɩɩnd wakat a wãna. B wilgdame tɩ hal sẽn deng tɩ biig roge, a roagdbã nong-a lame. Loees sẽn yaa zall n maand ne ma wã. Bi-pɛɛlgã sã n ki, yaa ned meng-meng la sẽn maan kaalma. La yaa rẽ la neb a taabã segd n bãnge.

Ma a to wilgda a manesem sẽn yɩ to-to, b sẽn togs-a t’a yʋʋm a yoob biriblã kii zĩig pʋgẽ, a sẽn dog ne sũur komslem yĩnga. “Mam talla manesem toɛ-toɛya—zʋmbo, yellã zãgsgo, taale, la sũ-yikr ne m sɩdã la ne logtorã sẽn da pa reng n bãng a Daviid bãagã wẽng sẽn ta zĩig ningã.”

Sũ-yikrã tõe n yɩɩ sũ-sãoongã bãnd a to. Tõe n yaa sũ-yikr ne logtoɛɛmbã la logtoeem-pogsã, f sẽn tẽed tɩ b ra tõe n maana sẽn yɩɩd woto n sõng kiidã yĩnga. Tõe n yaa sũ-yikr ne zo-rãmbã la roagdb nins sẽn wẽnd b yeelame bɩ b maana bũmb sẽn pa zemsã yĩnga. Kẽer sũy yikda ne kiidã a sẽn pa ges a yĩns-laafɩ wã yellã yĩnga. A Stella yeta woto: “M tẽrame tɩ m sũur yika ne m sɩdã, bala m miime t’a ra tõeeme n põs kũumã. A bãagã yɩɩ kɛgenga, la a ra pa tũ logtoɛɛmbã keoogr ye.” Tɩ wakat kẽere, sẽn vɩ-a wã ningda sẽn ki-a wã taal zɩɩb ning a sẽn ki n bas ne-a wã yĩnga.

Neb kẽer tara taal yĩn-sidg sũ-yikrã yĩnga—tõe n yɩɩ b sẽn ningd b mens taale, b sũyã sẽn yikã yĩnga. Neb a taab ningda b mens taale, ned ning b sẽn nongã sẽn ki wã yĩnga. “A ra tõeeme n pa ki ye,” woto la b yet b mens ne bas-yardo, “mam sã n kɩtẽ lame t’a kẽng logtor-yir tao-tao,” bɩ “n kɩt t’a yã logtor a to,” bɩ “n kɩtẽ t’a ges a laafɩ wã yell sõama n yɩɩda.”

Sã n yaa ne neb a taaba, taalã zʋʋgda rẽ, sẽn yɩɩd fãa ned ning b sẽn nongã sã n ki  zĩig pʋgẽ ne lingri. B sɩngdame n tẽegd sasa nins b sũyã sẽn yik ne kiidã, bɩ b sẽn da wẽ nokoeemd ne-a wã yelle. Bɩ b tõeeme n tẽ tɩ b sɩd pa yɩ wa b sẽn da segd n yɩ to-to ne kiidã ye.

Ma rãmb wʋsg sũ-sãoongã sẽn tũud so-wook ningã wilgdame tɩ mitb wʋsg sẽn yet bũmb ning biig kaalem sẽn wat ne vɩʋʋg sẽn kaoosd roagdbã nengẽ wã, sẽn yɩɩd fãa ma wã nengẽ wã, yaa sɩda.

F kẽed-n-taag kaalem yaa sũ-sãoong kãseng a to buudu, sẽn yɩɩd fãa b yiibã fãa sã n lagma taab n maan tʋʋm wʋsg b vɩɩmã pʋgẽ. Tõe n yɩɩ vɩɩm buud ning b sẽn tall ne taaba, n tog sore, n tʋme, n deeme, la b sõng taabã fãa saabo.

A Eunis wilgda bũmb ning sẽn zĩndi, a sɩdã sẽn ki zĩig pʋgẽ sũ-zabr yĩngã. “Pipi semenã, mam da bee yĩn-sidg zʋmb pʋgẽ, tɩ yaa wa m pa leb n vɩ ye. M da pa tõe n wʋm noom bɩ yũug meng ye. La baasg zãnga, m yama ra ket n vẽena sõama. Mam sẽn da be ne m sɩdã, tɩ b da rĩisd a sũurã sẽn na yɩl n t’a yẽeg la b tɩpd-a wã wakate,  kiime wã reegr sẽn mi n yaa toogã mam pa bãng rẽ ye. Baasg zãnga, ra yaa pãn-tõog kãseng kaalem yĩn-sidg n da tar-ma, tɩ ra yaa wa m da geta mubill sẽn na n yi geemd sẽn zãntẽ n lʋɩ tɩ m pa tar a tɩɩm ye.”

A yãbame bɩ? “Yaa vẽeneg tɩ m yãbame, sẽn yɩɩd fãa m sẽn karem toogã pʋʋsg kart rãmb kob-gĩnã m sẽn da paama. B fãa kʋmsa maam. Rẽ sõnga maam tɩ m tõog daarã sẽn ketã. La ra pa tõe n sõng maam baa bilfu, b sã n da sok maam tɩ m keemame ye. Yaa vẽeneg tɩ m da bee ninbãaneg pʋgẽ.”

Yaa bõe n sõng a Eunis t’a tõog n pasg a sũ-sãoongã? “Baa ne m sẽn pa bãngã, m dɩka sard n na n kẽng taoor ne m vɩɩmã,” woto la a yeel-yã. “La bũmb ning sẽn kell n tuk maam yaa m sẽn waa n tẽeg tɩ mam sɩdã sẽn nong vɩɩmã wʋsg woto wã kae n na n dɩ a nafa ye.”

Sẽn gʋls-b sebr ning sẽn yaa Yõorã-yãkre—Wakat Bʋg la Wãn-wãn la D Na n Yeel tɩ Wẽnd na Wĩnig-d Taaba (ãngilindi) sagenda woto: “Ra bas-y tɩ neb a taab soog-y n wilg y sẽn segd n maan bũmb ning bɩ y sẽn segd n tall yĩn-sidg ning ye. Sũ-sãoongã sẽn wat ne manesem ninsã toeemda ned ne a to. Neb a taabã tõe n tagsame—n bas tɩ f bãng tɩ b tagsdame—tɩ f sũurã sãamame tɩ loog noore, bɩ a pa sãam tɩ sek ye. Kõ-y-b sugr la y yĩm dẽ. Y sã n modg y meng n na n tũ neb a taabã, bɩ nebã fãa sẽn yetã, y yalsda y yĩn-sidgã maagre.”

Yaa sɩda, neb toɛ-toɛ maooda ne b sũ-sãamsã ne manesem toɛ-toɛya. Tõnd goamã pa rat n wilg tɩ manesem a yembr yaa sõama n yɩɩd a taabã tɩlae ne ned fãa ye. La sẽn yaa yellã yaa yam-kaalg sẽn na n vigli, wakat ning a soab ning toogã sẽn tarã sã n pa tõe n sak n deeg tɩ yellã yaa sɩdã. Rẽ zo-rãmb sẽn tar ninbãan-zoeer sõngr tõe n yaa tɩlae. Woto, ra yɛɛs-y n bao sõngr la y gom, la y yãb ye.

Sũ-sãoong yaa manesem sẽn zems ned kaalem sasa, la pa wẽng tɩ y wilg y sũ-sãoongã neb a taabã ye. La sogsg a taaba n baood leoore: ‘Wãn-wãn la m tõe n vɩɩnd ne m sũ-sãoongã? Bõe n tõe n sõng maam tɩ m tõog toog ne ned kaalmã la sũ-sãoongã?’ Babg ning sẽn pʋgdã na n leoka sogs-kãensã la a taaba.