SAK A 9
“Zoe-y yoobo!”
“Woto yĩnga, bɩ y kʋ y yĩngã wilã sẽn be tẽngã zugã sẽn na yɩl n da wa yo, n da wa tʋm tʋʋm-dẽgdo, n da wa bas tɩ pag ne rao lageng tʋlsmã soog-yã, n da wa tall tʋls-wẽnse, la sẽn na yɩl n da wa lebg yão-be-neba, bala yão-beed ne bõn-naands pʋʋsg yaa a yembre.”—KOLOS RÃMBÃ 3:5, MN.
1, 2. Bõe la a Balaam maan n wã a Zeova nin-buiidã?
ZĨM-YÕGD kẽngda zĩig ning a sẽn tõe n paam zĩm ning buud yẽ sẽn datã. A ninga lɛoogã noor dɩɩbo, n lobg lɛoogã koomẽ wã, la a gũ. A sã n wa mik tɩ zĩif n gãd lɛoogã, a yɩta tao-tao n tak n yiisi.
2 Neb me la b bẽd woto n yõke. Wala makre, Israyɛll nebã wa n bee Moaab we-raoogẽ wã, kãabg tẽngã noore. Moaab rĩmã yeela rao yʋʋr sẽn boond t’a Balaam t’a na n kõ-a-la ligd wʋsgo, a sã n sak n wa kãab Israyɛll nebã wẽnga. A Balaam pa tõog ye. Rẽ n so t’a bẽd Israyɛll nebã, tɩ b wẽneg n wã b mense. A kɩtame tɩ Moaab pagb kẽng Israyɛll nebã sik zĩigẽ.—Sõdbo 22:1-7; 31:15, 16; Vẽnegre 2:14.
3. Bõe la Israyɛll nebã maan n lʋɩ a Balaam bẽdgẽ wã?
3 A Balaam tõog n bẽda Israyɛll nebã bɩ? N-ye. Rap tusa “maana yoob ne Moaab kom-pugli wã,” Sõdbo 25:1-9.
la b pʋʋs wẽn-naands me. Wẽn-naandg a ye yʋʋr da yaa a Baall-Pewoore. Israyɛll neb 24000 n ki rẽ yĩnga. B yaool n da taa kãabg tẽngẽ wã la bala.—4. Bõe n kɩt tɩ Israyɛll neb tusa maan yoobo?
4 Bõe n kɩt tɩ Israyɛll neb wʋsg lʋɩ a Balaam bẽdgã pʋgẽ? B tagsa bãmb mensã yell bala, n yĩm bũmb nins fãa a Zeova sẽn maan n kõ-bã. Bũmb wʋsg n da tog n kɩt tɩ b maan sɩd ne a Zeova. A fãag-b-la yembd Ezipti, n dɩlg-b we-raoogã pʋgẽ, la a kogl-b tɩ b ta kãabg tẽngã noore. (Ebre-rãmbã 3:12) La b basame tɩ yoobã ratem kẽ-ba. Tʋm-tʋmd a Poll yeelame tɩ d “ra yo wa bãmb neb kẽer sẽn yo tɩ bãmb tus-pisi la a tãab ki daar-n-yɛngã ye.”—1 Korẽnt rãmbã 10:8, MN.
5, 6. Yam-bʋg la d tõe n dɩk Israyɛll nebã kibar pʋgẽ?
5 Dũni-paalgã taa n saame. Tõnd yaa wa Israyɛll nebã sẽn da be kãabg tẽngã noorã. (1 Korẽnt rãmbã 10:11) Tõnd sẽn be dũni ning pʋgẽ wã neb nonga yoobã wʋsg n yɩɩd Moaab nebã. Rẽ tõe n wãa a Zeova nin-buiidã nana-nana. Bala yaa ne yoobã la a Sʋɩtãan bẽt nebã n paamd n yɩɩda.—Sõdbo 25:6, 14; 2 Korẽnt rãmbã 2:11; Ziid 4.
6 Sok-y y meng yaa: ‘Rẽ yĩnga m datame n noog m yõor wakat bilf bal bɩ? Bɩ m dat n wa paam n vɩɩmda ne sũ-noog wakat sẽn kõn sa dũni-paalgã pʋgẽ?’ Rẽ yĩnga, d pa segd n mao wʋsg n tũ noorã a Zeova sẽn kõ n yeel tɩ d zoe yoobã sɩda?—1 Korẽnt rãmbã 6:18.
YOOB YAA BÕE?
7, 8. Yoob yaa bõe? Bõe yĩng tɩ yoob sɩd yaa yell menga?
7 Rũndã-rũndã, neb wʋsg tʋmda raglem tʋʋma, la b wilgd vẽeneg tɩ b toog kae ne Wẽnnaam noyã ye. B sã n gomd yoob yell Biiblã pʋgẽ, yaa neb a yiib sẽn pa kẽ kãadem sẽn gãe taaba. Leb n yaa rao ne rao wall pag ne pag sẽn na n kẽ ne taaba, bɩ ned sẽn na n kẽ ne rũnga. Neb sẽn mogsd taab raoolem bɩ poglem, bɩ ned sẽn gãe a to a se-nifẽ, wall n salemd a to wã raoolem bɩ a poglem me maanda yoobo.—Ges-y Vẽnegr 23.
8 Biiblã wilgda vẽeneg tɩ ned sẽn maand yoob n pa rat n tek yam pa tõe n pa tigingã pʋgẽ ye. (1 Korẽnt rãmbã 6:9; Vẽnegre 22:15) Sẽn paase, ned sẽn maand yoob pa nand a menga, neb a taabã me pa tõe n le kɩs-a sɩd ye. Yoobã wata ne yɛla. Ned sẽn maand yoob sũur-kaset wat n ningd-a-la taale, mi n wata ne pʋg rɩkre, kãadem zu-loeese, bãase la kũum menga. (Karm-y Galat rãmb 6:7, 8, MN.) Ned sã n maag a yĩng n tags yoobã sẽn wat ne yɛl ninsã, a pa na n dat n yo ye. Naoor wʋsgo, ned sã n tagsd a sẽn na n maan to-to n pids a mengã tʋlsem, tõe n kɩtame t’a wa maan bũmb sẽn na n kɩt t’a yo. Bõn-kãng wae n yaa yoobã yɛl gesgo.
YOOBÃ YƐL GESGO
9. Bõe yĩng tɩ yoobã yɛl gesg yaa wẽng wʋsgo?
9 Yoobã yɛl gesg nekda yoob tʋlsem. Rũndã-rũndã, yoobã yɛl bee zĩig fãa. Sɛbã pʋsẽ, tele wã Rom dãmbã 1:24-27; Efɛɛz rãmbã 4:19; ges-y Vẽnegr 24.
la ẽntɛrnetẽ wã, la baa mizikã pʋgẽ menga. Neb wʋsg tẽedame tɩ yoobã yɛl gesg pa wẽng ye. La pa sɩd ye. Yaa wẽng wʋsgo. Tõe n kɩtame tɩ ned pa le so a menga, n tar tʋls-yoodo. Ned sã n get yoobã yɛla, tõe n wa kɩtame t’a minim n salemd a raoolmã bɩ a poglmã, bɩ n paam zu-loees a kãadmã pʋgẽ, wall a pʋd n kao a kãadmã.—10. Wãn to la saglg ning sẽn be Zak 1:14, 15 wã tõe n sõng-d tɩ d zoe yoobo?
10 D tog n bao n bãnga bũmb ning sẽn tõe n wa kɩt tɩ yoobã yamleoog kẽ-dã. Ad Zak 1:14, 15, MN sẽn yete: “Ned kam fãa paamda makr a mengã ratem sẽn tusd-a la a belgd-a wã yĩnga. La ratmã sã n wa rɩk pʋga, a rogda yel-wẽnde. La yel-wẽndã sã n maan n sa, a wata ne kũum.” Dẽnd tags-yood sã n wa kẽ d yamẽ wã, d yiis-b tao-tao. D sã n wa yã imaaz-yoodo, yaa ẽntɛrnetã pʋgẽ tɩ yaa tele wã, d wẽnemd d nenga. D kiis d ogdinatɛɛrã bɩ n toeem d sẽn get bũmb ning tele wã pʋgẽ. D ra bas tɩ rẽ wa nek tʋls-wẽns ye. Sã n pa rẽ, tʋls-wẽnsã tõe n wa talla pãng hal tɩ lebg toog tɩ d tõog-ba.—Karm-y Matiye 5:29, 30, MN.
11. D sã n wa tar tags-yoodo, bõe la a Zeova maand n sõngd tõndo?
11 A Zeova mii tõnd sõma n yɩɩd tõnd mengã. Dẽnd a miime tɩ tõnd sẽn yaa yel-wẽn-maandbã, bũmb wʋsg la d pa tõe. La a miime me tɩ d tõe n maoo ne tʋls-wẽnsã. A yeta tõnd yaa: “Bɩ y kʋ y yĩngã wilã sẽn be tẽngã zugã sẽn na yɩl Kolos rãmbã 3:5, MN) Woto maaneg pa nana ye. La a Zeova maanda sũ-mar ne-do, a leb n na n sõng-d lame. (Yɩɩn-sõamyã 68:20) Bi-bɩɩg a ye n da minim n get yoob yɛla, la a salemd a raoolmã. A karen-bi-taasã ra yetame tɩ yaa bũmb sẽn zemse, a sẽn bɩtã yĩnga. La bi-bɩɩgã yeelame: “Mam sũur-kasetã ra pa le tʋmd sõma ye. M wa n lebga yoaada.” Bi-bɩɩgã bãngame t’a tog n yõka a menga. Ne a Zeova sõngre, a tõog n basa a minim-wẽnsã. Kiris-ned sã n tar tags-yoodo, a tog n kosa a Zeova pãng ning sẽn yɩɩd ninsaal rẽndã, tɩ sõng-a t’a tagsa wã lebg yɩlma.—2 Korẽnt rãmbã 4:7; 1 Korẽnt rãmbã 9:27.
n da wa yo, n da wa tʋm tʋʋm-dẽgdo, n da wa bas tɩ pag ne rao lageng tʋlsmã soog-yã, n da wa tall tʋls-wẽnse, la sẽn na yɩl n da wa lebg yão-be-neba, bala yão-beed ne bõn-naands pʋʋsg yaa a yembre.” (12. Bõe yĩng tɩ d segd n ‘gũus ne d sũurã’?
12 A Salomo yeelame: “Maan gũusg ne f sũurã tagsg n yɩɩd bũmb fãa, bala, ninsaal vɩɩm yita a sũur pʋgẽ.” (Yel-bũnã 4:23) Yaa bũmb ning sẽn be tõnd sũurẽ wã n wilgd tõnd sẽn sɩd yaa ned ning a Zeova nifẽ. Tõnd sẽn get bũmb ninsã tõe n sãama tõndo. Wẽn-sakd a Zoob yeelame: “Mam . . .maana kaool ne m ninã, tɩ m kõn ges pa-kul ne ratem wẽng ye.” (Zoob 31:1) Wa a Zoobe, tõnd me segd n gũusa ne d sẽn getã, la d sẽn tagsd bũmb nins yellã. Wa yɩɩn-gʋlsdã, d pʋʋs a Zeova n kos yaa: “Bɩ y kɩt tɩ m wẽnemd n da ges bũmb nins sẽn ka tar yõodã ye.”—Yɩɩn-sõamyã 119:37.
A DINA PA YÃK YAM-SÕNG YE
13. A Dina zo-rãmbã ra yaa nin-bʋs buudu?
13 Tõnd zo-rãmbã tõe n wã-d lame, bɩ n sõng-do. D zo-rãmbã sã n tũud Wẽnnaam noyã, b na n sõnga tõnd tɩ d me tũ. (Yel-bũnã 13:20; karm-y 1 Korẽnt rãmb 15:33, MN.) Bũmb ning sẽn paam a Dina wã wilgdame tɩ d tog n sɩd bãng n yãka d zo-rãmbã. A Dina ra yaa a Zakoob bi-pugla. Dẽnd yẽ ne a zakã rãmb ra tũuda a Zeova. A ra pa yoaad ye. La a zo-rãmbã ra yaa Kana kom-pugli sẽn da pa tũud a Zeova. Kana nebã ra yaa yoaadba. Dẽnd b sẽn da tagsd to-to yoobã wɛɛngẽ wã ra yaa toor ne a Zeova nebã. (Maan-kʋʋre 18:6-25) Vugri, a Dina sẽn da wa n be ne a zo-rãmbã, a yãa rao yʋʋr sẽn boond t’a Sɩkɛm. Raoã yam kẽe a Dina. Nebã ra “nanda a Sɩkɛm n yɩɩd a ba wã zakã rãmb fãa.”—Sɩngre 34:18, 19.
14. Bõe n paam a Dina?
14 A Sɩkɛm wa n maana bũmb a sẽn tagsd tɩ yaa sõma la zemsame. A yamã sẽn da kẽ a Dina wã yĩnga, a “yõk-a lame” n “gãand-a, n sãam-a.” (Karm-y Sɩngr 34:1-4.) A sẽn maan woto wã baasa ne yel-beed sẽn nams a Dina ne a zakã nebã fãa.—Sɩngre 34:7, 25-31; Galat rãmbã 6:7, 8.
15, 16. Bõe n na n sõng-d tɩ d paam yam?
15 D pa rat n maan wa a Dina n yaool n bãng t’a Zeova sẽn kõ tõnd noyã yaa d neer yĩng ye. Biiblã yetame: “Ned sã n tũud yam soaba, a paamda yam. La ned sã n tũud yalma, yɛl n paamd-a.” (Yel-bũnã 13:20) D bao n bãng bũmb nins fãa sẽn yaa sõma wã, n maan rẽ. Woto d pa na n bao yɛl n kõ-d mens zaalem ye.—Yel-bũnã 2:6-9; Yɩɩn-sõamyã 1:1-3.
16 Tõnd sã n zãmsd Biiblã, n pʋʋsd a Zeova n kot-a t’a wilgd-d sore, la d tũud sagls nins tʋm-tʋmd sẽn tũud sɩd la sẽn tar yamã sẽn kõtã, d na n paama yam. (Matiye 24:45; Zak 1:5) D miime tɩ d fãa yaa yel-wẽn-maandba, tɩ d pãn-komsmã waoogẽ. (Zeremi 17:9) La ned sã n keoog tõnd tɩ d sẽn dɩk sor ningã tõe n wa kɩtame tɩ d maan yoobo, d manesem na n yɩɩ wãna? D sũur na n yikame bɩ, bɩ d na n sika d meng n sak a sõngrã?—2 Rĩm-dãmbã 22:18, 19.
17. Rɩk-y makr sẽn wilgd tɩ tẽed-n-taag saglg tõe n sõng-d lame.
Yel-bũnã 22:3; 28:26; Matiye 6:13; 26:41.
17 Wala makre, saam-bi-poak tʋʋm zĩigẽ, rao n wa n yik n dood-a. Raoã pa tũud a Zeova ye. La wõnda a yaa nin-sõngo. Saam-bi-poak a to n seg saam-bi-poakã t’a tũud raoã, t’a keoog-a. Pipi saam-bi-poakã manesem na n yɩɩ wãna? A sũurã na n yikame bɩ, bɩ a na n gesame tɩ yɩta sõma t’a tũ saglgã? A nonga a Zeova, la a rat n maan sẽn yaa sõma me. La a sã n ket n yit ne raoã, rẽ yĩnga a wilgdame t’a zoeta yoob sɩda? Rẽ yĩnga, a pa teeg a meng bãngr sɩda?—D RƖK YAM A ZOZƐF KIBARÃ PƲGẼ
18, 19. Togs a Zozɛf sẽn maan n wilg t’a zoeta yoobo.
18 A Zozɛf sẽn wa n yaa bi-bɩɩga, b koos-a lame Sɩngr 39:7-12.
t’a lebg yamb Ezipt. Daar fãa, a zu-soabã pag ra yet-a lame t’a gãand yẽ, la a Zozɛf ra miime tɩ yaa wẽnga. A ra nonga a Zeova, n dat n ta a yam. Rẽ n so t’a zãgs t’a kõn gãand pagã ye. A sẽn da yaa yambã yĩnga, a ra pa tõe n loog n bas a zu-soabã zak ye. Daar a ye, zu-soabã pag makame n na n modg a Zozɛf t’a gãand-a, la a zoeeme n yi.—Karm-y19 A Zozɛf sã n da nong n tagsda yoob yelle, bɩ a sã n da get pagã n tar tags-yoodo, a sẽn wa n paam segbã, a ra pa na n zoe ye. La a Zozɛf ra getame t’a zoodã ne a Zeova wã tara yõod n yɩɩd bũmb fãa. Rẽ n so t’a yeel pagã yaa: “Mam . . . soaalã . . . ka gɩdg maam ne bũmb baa a yembre, sã n ka foom bala. Bala fo yaa bãmb paga. Rẽ wã, mam na n yɩɩ a wãn n maan yel-be-kẽen-kãngã n beeg Wẽnnaam?”—Sɩngre 39:8, 9.
20. Bõe n kɩt tɩ d miẽ t’a Zeova sũur yɩɩ noog ne a Zozɛfe?
20 Baa a Zozɛf sẽn da zãr ne a zakã la a buudã nebã, a saka a Zeova wakat fãa, la a Zeova ning-a-la barka. (Sɩngre 41:39-49) A Zeova sũur yɩɩ noog wʋsgo, a Zozɛf sẽn sak-a wã. (Yel-bũnã 27:11) Yɩl n tõog n zoe yoobã tõeeme n pa nana ye. La d tẽeg yɩɩn-gʋlsdã sẽn yeelã: ‘Yãmb fãa sẽn nong a Zeova, kisg-y wẽnga! Bãmb kogenda b nin-nongdsã vɩɩm, la b fãagd bãmb nin-wẽns nusẽ.’—Yɩɩn-sõamyã 97:10.
21. Bõe la bi-bɩɩg maan n dɩk a Zozɛf togs-n-taare?
21 Beoog ne a noor fãa, a Zeova nin-buiidã Amoos 5:15) D yaa biig tɩ d yaa kãsma, d tõe n saka a Zeova. Bi-bɩɩg sẽn tũud a Zeova n seg zu-loɛɛg sẽn mak a tẽebã. Devoaar sasa, bi-pugl n yeel-a t’a sã n soos n wilg-a leoorã, a na n sakame t’a gãand-a. Bi-bɩɩgã maana wãna? A maana wa a Zozɛf. Ad a sẽn yeele: “Zĩig pʋgẽ, m zãgsame. M sẽn kell n sak a Zeova wã, m sũur noomame, m nanda m menga.” Yoobã sẽn kõt sũ-noog ningã pa kaoosd ye. Naoor wʋsgo baasda sũ-sãams la namsgo. (Ebre-rãmbã 11:25) La a Zeova sakr wata ne sũ-noog wakat sẽn kõn sa yĩnga.—Yel-bũnã 10:22.
wilgdame tɩ b ‘kisa wẽnga,’ la tɩ b ‘nonga sẽn yaa neere.’ (BAS-Y T’A ZEOVA SÕNG-YÃ
22, 23. Wãn to la a Zeova sõngd tõndo, baa d sã n maan yel-wẽn-kãsenga?
22 Wakat fãa, a Sʋɩtãan na n baoome n bẽd tõnd n dat tɩ d yo. Tõe n yɩɩ toog wʋsg ne-do. Sẽn paase, d fãa mi n tara tags-yoodo. (Rom dãmbã 7:21-25) A Zeova wʋmda rẽ võore, bala a “tẽrame tɩ tõnd yaa tẽng tom.” (Yɩɩn-sõamyã 103:14) La kiris-ned sã n yo, rẽ yĩnga tɩɩm le beeme bɩ? N-ye. A sã n tek yam n kos sugri, a Zeova na n sõng-a lame. A Zeova “kõta sugri.”—Yɩɩn-sõamyã 86:5; Zak 5:16; karm-y Yel-bũn 28:13.
23 A Zeova yãka kãsem-dãmb sẽn nong tõnd la b get tõnd yelle. (Efɛɛz rãmbã 4:8, 12; Zak 5:14, 15) A sẽn yãk nin-kãensã wã yaa sẽn na yɩl tɩ b sõng tõnd tɩ d maneg d zoodã ne yẽ.—Yel-bũnã 15:32.
D TALL YAM
24, 25. D sã n tall yam, wãn to la na n sõng-d tɩ d zoe yoobo?
24 D sã n dat n yãk yam-sõma, d segd n bãnga a Zeova noyã sẽn sɩd nafd tõnd to-to. D pa rat n yɩ wa bi-bɩɩg ning yell b sẽn gomd Yel-bũn 7:6-23 pʋgẽ wã ye. Bi-bɩ-kãngã pa tall yam ye. Rẽ kɩtame t’a maan yoobo. Yam pa bãngr bal ye. Ned sẽn tar yam baoodame n bãng Wẽnnaam sẽn date, n tũ. Tẽeg-y tɩ Biiblã yetame tɩ sẽn tar-a yam nonga a menga, la tɩ sẽn maand-a yam tʋʋmd sũur yaa noogo.—Yel-bũnã 19:8.
25 Yãmb kɩsa sɩd tɩ Wẽnnaam noyã zemsa zãng bɩ? Y kɩsa sɩd tɩ y sã n tũ-ba y na n paama sũ-noog bɩ? (Yɩɩn-sõamyã 19:8-11; Ezayi 48:17, 18) Y sã n pa kɩs sɩd zãng bɩ y lebg n tẽeg bõn-sõma nins fãa a Zeova sẽn maan n kõ yãmbã. Biiblã yetame: ‘Lemb-y n ges-y n bãng t’a Zeova yaa noogo!’ (Yɩɩn-sõamyã 34:9) Y na n yãame tɩ y sã n lebgd n tẽegd rẽ fãa yelle, y nonglmã ne Wẽnnaam na n paasdame. Y na n nonga bũmb nins a sẽn nongã, la y kis a sẽn kisã. D tags bõn-sõma yelle, rat n yeel tɩ bũmb nins fãa sẽn yaa sɩda, sẽn yaa tɩrse, sẽn be pʋ-peelem, sẽn zems nonglem, la sẽn tar kaset sõngo. (Filip rãmbã 4:8, 9) D sã n dɩk a Zozɛf togs-n-taare, d na n paama yam ning a Zeova sẽn kõtã.—Ezayi 64:7.
26. Bõe yell la d na n gomd sags nins sẽn pʋgdã pʋgẽ?
26 D kẽe kãadem tɩ d pa kẽ me, a Zeova ratame tɩ d paam sũ-noogo, tɩ d vɩɩmã noome. Sags a yiibã sẽn pʋgdã na n wilga sẽn kẽ-b kãadmã sẽn tõe n maan n paam sũ-noogo.