Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

SAK A 3

Nong-y neb nins Wẽnnaam sẽn nongã

Nong-y neb nins Wẽnnaam sẽn nongã

“Ned sã n tũud yam dãmba, a na n lebga yam soaba.”—YELBŨNA 13:20.

1-3. a) Bõe la Biiblã yet tɩ ned pa tõe n kɩɩse? b) Wãn to la d tõe n bãng n yãk zo-rãmb tɩ naf-do?

NINSAAL yaa wa sɩfõ. Sẽn yaa koom ning buud fãa pʋgẽ la b sagl sɩfõ, a fõogd-a lame. Ninsaal me rɩkda a sẽn be neb nins sʋkã togs-n-taar nana-nana, yaa sõma tɩ pa sõma me.

2 Biiblã togsa gomd ned sẽn pa tõe n kɩɩse. A yeta woto: “Ned sã n tũud yam dãmba, a na n lebga yam soaba. La ned sã n tũud yalma, a na n paama toogo.” (Yelbũna 13:20) Tõnd nong n dɩkda neb nins d sẽn nongã togs-n-taare. Pa sɩda? Tõnd sẽn nong-b la d be ne-bã yĩng tõe n kɩtame tɩ d rɩk b manesem sõngã bɩ b manesem wẽngã.

3 Sẽn na yɩl n kell n pa Wẽnnaam nonglmã pʋgẽ, rẽnda d yõg zood ne neb nins manesem sẽn yaa sõma wã. Wãn to la d tõe n maan dẽ? Yaa d sẽn na n nong neb nins Wẽnnaam sẽn nongã, tɩ Wẽnnaam zo-rãmbã yɩ d zo-rãmba. D pa tõe n yã zoa hakɩk zĩig a to n zʋʋg neb nins sẽn tar manesem sẽn tat a Zeova yamã sʋk ye! Bɩ d bao n bãng neb nins buud Wẽnnaam sẽn nongã. D sã n bãng neb nins buud sẽn yaa a Zeova zo-rãmbã, na n sõng-d lame tɩ d bãng n yãk d zo-rãmbã.

NEB NINS BUUD WẼNNAAM SẼN NONGE

4. Bõe yĩng t’a Zeova sẽn pa sakd tɩ ned yaar yɩ a zoa wã yaa bũmb sẽn zemse, la bõe yĩng t’a bool a Abrahaam t’a “zoa”?

4 A Zeova pa sakd tɩ ned yaar yɩ a zoa ye. Woto zemsame, bala a sẽn yaa yĩngr la tẽng Naabã yĩnga, paam n yɩ a zoa yaa zu-zẽkr tɛkẽ. La yaa ãnd dãmb la a Zeova sakd tɩ yɩ a zo-rãmba? Yaa neb nins sẽn bas yard zãng-zãng ne-a la b sɩd tẽed-a wã. D ges a Abrahaam makrã. A wilgame t’a sɩd tẽeda Wẽnnaam. Makr ka be sẽn yaa toog ne ninsaal n yɩɩd b sẽn na n kos-a t’a rɩk a biig n maan maoong ye. * A Abrahaam sakame n na n “kõ a Izaak tɩ yɩ maoongo,” bala a “tẽeme tɩ Wẽnnaam tara pãng [n tõe n] vʋʋg kũum.” (Hebre dãmba 11:17-19) A Abrahaam sẽn wilg t’a tẽeda a Zeova la a sakd-a wakat fãa wã yĩnga, a Zeova bool-a lame t’a “zoa.”—Ezai 41:8; Zak 2:21-23.

5. Wãn to la a Zeova get neb nins sẽn sakd yẽ wakat fãa wã?

5 Sakrã tara yõod wʋsg a Zeova nifẽ. A nonga neb nins sẽn sakd-a n yɩɩd bũmb fãa wã. Wala tõnd sẽn yã pipi sakã pʋgẽ wã, a Zeova nonga neb nins sẽn yãk yam n na n sak yẽnda b sẽn nong-a wã yĩngã. Yelbũn 3:32 yetame t’a “nonga nin-tɩrse.” Wẽnnaam boonda neb nins sẽn sakd a noyã wakat fãa wã tɩ b wa sig yẽ zãndẽ, n waoog-a la b pʋʋs-a wakat ning fãa b sẽn date.—Yɩɩl Sõamyã 15:1-5.

6. Bõe la d tõe n maan n wilg tɩ d nonga a Zezi, la wãn to la a Zeova get neb nins sẽn nong a Biigã?

6 A Zeova nonga neb nins sẽn nong a Zezi sẽn yaa a Biig sẽn ka to wã. A Zezi yeelame yaa: “Ned sã n nong maam, a na n saka mam goamã, la m Ba na n nonga yẽnda, la tõnd na n waa yẽ nengẽ n pa ne-a.” (Zã 14:23) Wãn to la d tõe n wilg tɩ d nonga a Zezi? Yaa d sẽn na n tũud a noyã, wala makre, n moond koe-noogã la d maand karen-biisi. (Matɩe 28:19, 20; Zã 14:15, 21) D leb n wilgdame tɩ d nonga a Zezi, d sã n tũud a naoã neere, n dɩkd a togs-n-taar d goamã ne d manesmã fãa pʋgẽ wa d sẽn tõe tɛka. (1 Pɩɛɛr 2:21) Ned sã n modgd n tũud a Zezi a sẽn nong-a wã yĩngã, a Zeova sũur yaa noog ne-a.

7. Bõe yĩng tɩ yaa yam bũmbu, d zo-rãmbã sã n yaa a Zeova zo-rãmba?

7 Yaa neb nins sẽn tẽed a Zezi, n nong-a la b sakd-a wakat fãa wã la a Zeova sakd tɩ yɩ a zo-rãmba. D segd n soka d meng woto: ‘Mam zo-rãmbã yaa nin-kãensã buud bɩ? Mam zo-rãmbã yaa a Zeova zo-rãmb bɩ?’ D wilgdame tɩ d yaa yam dãmba, d zo-rãmbã sã n yaa a Zeova zo-rãmba. Neb nins sẽn tar zʋg-sõma la b moond Rĩungã koe-noog ne yẽesmã zood tõe n nafa tõndo, n sõng-d tɩ d kell n modg n ta Wẽnnaam yam.—Ges-y seb neng 29 zĩ-gũbrã sẽn sok tɩ:  “Nin-bʋg buud la zoa hakɩka?

MAK-SÕMS SẼN BE BIIBLÃ PƲGẼ ZOODÃ WƐƐNGẼ

8. Bõe n noom yãmba, a) a Naomi ne a Rut kibarã pʋgẽ? b) kom-dibl a tãabã kibarã pʋgẽ? d) la a Poll ne a Tɩmote kibarã pʋgẽ?

8 Biiblã gomda neb sẽn bãng n yãk zo-rãmb tɩ naf-b yelle. Wala makre, y tõe n karma a Naomi ne a bi-pag a Rut kibarã, kom-dibl a tãab sẽn yaa hebre rãmb sẽn da zĩnd Babilonnã kibarã, la a Poll ne a Tɩmote kibarã. (Rut 1:16; Daniɛll 3:17, 18; 1 Korẽnt dãmba 4:17; Filip rãmba 2:20-22) La d na n goma a Davɩɩd ne a Zonatã zoodã sẽn yaa mak-sõng n kõ tõndã yelle.

9, 10. Bõe n kɩt t’a Davɩɩd ne a Zonatã ra nong taab wʋsg woto?

9 Biiblã wilgdame t’a Davɩɩd sẽn kʋ a Goliatã poore, “a Zonatã sũur yɩɩ noog ne a Davɩɩd t’a nong-a wa a menga.” (1 Sãmwɛll 18:1) Rẽ tɛkã, baa ne a Zonatã sẽn da yɩɩd a Davɩɩd ne yʋʋm wʋsgã, b kell n yɩɩ zo-rãmb hal n tãag a Zonatã sẽn na n ki zabrã pʋgẽ wã. * (2 Sãmwɛll 1:26) Bõe n kɩt tɩ b zoodã tall pãng woto?

10 A Davɩɩd ne a Zonatã zoodã sẽn tall pãngã yaa b yiibã fãa sẽn da nong Wẽnnaam la b ra rat n sak-a ne b sũy fãa wã yĩnga. B fãa ra ratame me n ta Wẽnnaam yam. Ned fãa yãa zʋg-sõma a to nengẽ tɩ noom-a. A Zonatã sũur yɩɩ noogo, a Davɩɩd sẽn zab ne a Zeova bɛɛbã ne raood la yẽesem tɩ Wẽnnaam yʋʋr paam waoogrã. Sãmbg sẽn ka be, a Davɩɩd ra waoogda a kẽem a Zonatã, a sẽn pa lʋɩɩs a meng raab taoorã, la a sẽn sak n deeg t’a Zeova sẽn yãk yẽ a Davɩɩd t’a yɩ rĩmã zemsame wã. D ges a Zonatã sẽn maan bũmb ninga, rĩm-wẽng a Sayull sẽn da yaa a ba wã sẽn da rat n kʋ a Davɩɩd t’a ra zoetẽ wã. Wakat kãnga, a Davɩɩd sũur ra sãama wʋsgo. La a Zonatã sẽn da nong a Davɩɩd wʋsgã yĩnga, a kẽngame n tɩ ges-a “n keng a sũur n yeel-a tɩ Wẽnnaam na n sõng-a lame.” (1 Sãmwɛll 23:16) Tags-y n ges-y a Davɩɩd sũur sẽn yɩ noog to-to a zo-nongrã sẽn wa n keng a raoodã! *

11. A Zonatã ne a Davɩɩd zoodã wilgda tõnd bõe?

11 A Zonatã ne a Davɩɩd zoodã wilgda tõnd bõe? Sẽn tɩ yɩɩd fãa, d zo-rãmbã segd n tũuda Wẽnnaam. D zo-rãmbã sã n tũud a Zeova, n tar manesem sõngo, la b rat n kell n sak a Zeova wakat fãa wa tõndo, d tõe n sagenda taab la d kengd taab raoodo. (Rom dãmb 1:11, 12) D tõe n yãa zo-rãmb woto buud d tẽed-n-taasã sʋka. La rẽ yĩnga woto rat n yeelame tɩ ned ning fãa sẽn wat tigissã Rĩungã Roogẽ tõe n yɩɩ tũud-n-ta-sõng bɩ? Ayo.

D SẼN TÕE N YÃK D ZO-RÃMBÃ TO-TO

12, 13. a) Bõe yĩng tɩ baa tigingã pʋgẽ d pa segd n yãk ned yaar t’a yɩ d zoa? b) Yel-bʋg n zĩnd pĩndã, la a Poll yeelame tɩ bõe?

12 Baa tigingã pʋgẽ, d sã n dat zo-rãmb sẽn na n keng tõnd tẽebã, d segd n bãng n yãkame. Bõe yĩnga? Bala wala tɩɩg biis sẽn pa bɩt wakat yɛngã, tigingã pʋgẽ me, neb kẽer pa bɩt tao-tao tẽebã wɛɛngẽ ye. Rẽ kɩtame tɩ tigimsã fãa pʋsẽ, d yãt kiris-neb tẽeb pãng sẽn pa yembr ye. (Hebre dãmba 5:12–6:3) La d tog n maaga d mens ne neb nins sẽn sak sɩdã paalmã, la neb nins tẽeb sẽn ka pãngã, bala d rat n sõng-b lame tɩ b tẽebã paam pãnga, d sẽn nong-bã yĩnga.—Rom dãmb 14:1; 15:1.

13 Tigingã pʋgẽ, tõe n wa lebga tɩlae tɩ d maan gũusg ne neb nins d sẽn na n yãk tɩ yɩ d zo-rãmbã. Neb kẽer tõe n wa tara manesem sẽn pa lebd be. Sãnda me tõe n wa yikame n yẽgemdẽ. Yel-kãngã buud zĩnda pipi kiris-nebã wakatẽ. Neb wʋsg yɩɩ wẽn-sakdba, la neb kẽer talla manesem sẽn pa sõma. Korẽnt tigingã pʋgẽ, neb kẽer wa n yikame n pa sakd sɩdã zãnga, tɩ kɩt tɩ tʋm-tʋmd a Poll yeel tigingã neb woto: “Da belg-y y mens ye, tũud-n-ta-wẽns sãamda nin-sõamyã.” (1 Korẽnt dãmba 15:12, 33) A Poll yeela a Tɩmote t’a gũus tɩ baa kiris-nebã sʋk menga, neb kẽer manesem tõeeme n pa sõma ye. A yeela a Tɩmote t’a lak a meng ne nin-kãensã, n da sak tɩ b yɩ a tũud-n-taas ye.—2 Tɩmote 2:20-22.

14. Wãn to la d tõe n tũ a Poll saglgã d zo-rãmbã yãkr wɛɛngẽ?

14 Wãn to la d tõe n tũ a Poll goamã? Yaa d sẽn na n lak d mens ne ned ning fãa tũud-n-taar sẽn tõe n sãam zood ning d sẽn tar ne a Zeova wã, a soab be tigingã pʋgẽ t’a pa be tigingã pʋgẽ me. (2 Tesalonik rãmba 3:6, 7, 14) D segd n kogla zood ning d sẽn tar ne a Zeova wã. D tẽeg tɩ wala sɩfõ sẽn fõogd koom ning pʋgẽ a sẽn sagã, tõnd me rɩkda d zo-rãmbã zʋg la b manesem nana-nana. Wala ned sẽn pa tõe n sagl sɩfõ ko-rẽgd pʋgẽ n gũudẽ t’a fõog ko-yɩlemdã, tõnd me pa tõe n tar tũud-n-ta-wẽnse, n yaool n dat tɩ b sõng tõnd tɩ d paam zʋg-sõma ye.—1 Korẽnt dãmba 5:6.

Y tõe n paama zo-rãmb hakɩk y tẽed-n-taasã sʋka

15. Tigingã pʋgẽ, bõe la y tõe n maan n paam zo-rãmb sẽn nong a Zeova la b tũud-a sõma?

15 Zu-noogo, d sɩd tõe n paama zo-rãmb hakɩk d tẽed-n-taasã sʋka. (Yɩɩl Sõamyã 133:1) Tigingã pʋgẽ, wãn to la y tõe n paam zo-rãmb sẽn nong a Zeova la b tũud-a sõma? Yãmb mengã sã n modg n tall zʋg sẽn tat Wẽnnaam yam, sãmbg sẽn ka be, neb nins sẽn modgd n maand wa yãmbã na n dat n yõga zood ne yãmba. La sẽn na yɩl n paam zo-rãmba, yɛl kẽer n be y sẽn segd n maan me. (Ges-y seb-neng 30 zĩ-gũbrã sẽn yet tɩ:  “Tõnd sẽn paam zo-rãmb hakɩk to-to” wã.) Bao-y neb nins sẽn tar zʋg sẽn noom yãmbã. Yõg-y zood ne neb buud toor-toore, n da ges b buudã bɩ b bãngrã sẽn yaa to-to ye. (1 Pɩɛɛr 2:17) Ra bao-y yãmb rog-taasã sʋk bal ye. Tẽeg-y t’a Zonatã ra yɩɩda a Davɩɩd ne yʋʋm wʋsgo. Y sã n paam zo-rãmb yʋʋm sẽn yɩɩd yãmba, b yamã la b bãngrã na n nafa yãmb wʋsgo.

YELL SÃ N WA BEẼ

16, 17. D tẽed-n-taag sã n sãam d sũuri, bõe yĩng tɩ d pa segd n bas tigingã?

16 Sẽn mik tɩ tigingã pʋgẽ neb buud toor-toor n be wã, zu-loees tõe n wa zĩnda wakat ninga. D tẽed-n-taag tõe n goma gomd bɩ a maan bũmb tɩ sãam tõnd sũuri. (Yelbũna 12:18) Wakat ninga, tõe n yaa ned zʋg sẽn pa ta a to yam, pa wʋm taab moore, bɩ neb tagsa sẽn kɩɩsd taab n wat ne zu-loeesã. Tõnd segd n basa tigingã yel-kãensã yĩng bɩ? Tõnd sã n sɩd nong a Zeova la neb nins a sẽn nongã, d pa na n saag n maan woto ye.

17 Sẽn yaa a Zeova la tõnd Naandã, la sẽn yaa yẽ n kõt-d bũmb nins fãa sẽn yaa tɩlae ne-dã, d segd n nong-a lame la d sak-a zãng-zãnga. (Wilgri 4:11) Sẽn paase, d segd n sak n tũu bũmb nins a sẽn sigl tigingã pʋgẽ tõnd sõngr yĩngã. (Hebre dãmba 13:17) D tẽed-n-taag sã n maan bũmb tɩ sãam d sũuri, d pa na n bas tigingã sẽn na yɩl tɩ nebã bãng tɩ d sũur sɩd sãamame ye. Pa a Zeova n sãam d sũur ye. D sẽn nong a Zeova wã yĩng segd n kɩtame tɩ d ra lak n bas yẽ ne a tigingã abada!—Yɩɩl Sõamyã 119:165.

18. a) Bõe la tõnd tõe n maan tɩ laafɩ zĩnd tigingã pʋgẽ? b) D sã n kõ sugr sã n mik tɩ tõeeme, nafa bʋs la d paamda?

18 Tõnd sẽn nong d tẽed-n-taasã yĩnga, d segd n modgame tɩ laafɩ zĩnd tigingã pʋgẽ. A Zeova pa baood tɩ neb nins a sẽn nongã maan bũmba fãa tɩ zems zãng ye. Rẽnd tõnd me pa segd n bao tɩ neb a taabã maan bũmba fãa tɩ zems zãng ye. Nonglmã sõngda tõnd tɩ d tẽegdẽ tɩ d fãa kongdame, tɩ kɩt tɩ d basd d taabã kong-bõonegã taale. (Yelbũna 17:9; 1 Pɩɛɛr 4:8) Nonglmã kɩtdame tɩ d ‘kõt taab sugri.’ (Kolos rãmb 3:13) Woto maaneg pa nana wakat fãa ye. La d sã n bas tɩ d sũur yik ne ned n pa sigda, d tõe n wa gẽeme n pa gomd ne a soabã, n tagsdẽ tɩ woto d sɩbgd-a lame. La yaool n yaa tõnd mengã la d sɩbgda. Sã n mik tɩ tõeeme, bɩ d kõ sugri, tɩ rẽ na n nafa tõnd wʋsgo. (Luk 17:3, 4) Na n kɩtame tɩ d yamã gãand bãane, la kɩt tɩ laafɩ zĩnd tigingã pʋgẽ. La sẽn yɩɩd fãa na n kogla zood ning d sẽn tar ne a Zeova wã.—Matɩe 6:14, 15; Rom dãmb 14:19.

WAKAT NING D SẼN SEGD N LAK D MENG NE NEDA

19. Wakat bʋg la yaa tɩlae tɩ d lak d meng ne neda?

19 Wakat ninga d segd n laka d meng ne ned sẽn da be tigingã pʋgẽ. Tigingã ned sã n wa kɩɩs Wẽnnaam noor bɩ a sã n zãmsd neb ziri, n pa tek yam n kos sugr tɩ b yiis-a, walla a sã n yiis a menga, d segd n laka d meng ne-a. Wẽnnaam Gomdã yeta vẽeneg tɩ d “ra maan tũud-n-taar” ne nin-kãensã buud ye. * (1 Korẽnt dãmba 5:11-13; 2 Zã 9-11) Tõe n yɩɩ toog tɩ f lak f meng ne ned sẽn da yaa f zoa bɩ f sẽn kĩ ne. Rẽ yĩnga tõnd na n sak n maana woto n wilg tɩ d nonga a Zeova, la tɩ d sakda a noyã n yɩɩd bũmb fãa bɩ? D tẽeg tɩ sakrã tara yõod wʋsg a Zeova nifẽ.

20, 21. a) Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ yaa nonglem yĩng n kɩt tɩ b yiisd yel-wẽn-maandbã? b) Bõe yĩng tɩ yaa tɩlae ne-d tɩ d bãng n yãk d tũud-n-taasã?

20 A Zeova sẽn kɩt tɩ b yiisd yel-wẽn-maandbã tigingã pʋgẽ wã wilgdame t’a sɩd nonga tõndo. Yel-wẽn-maandbã yiisgã wilgdame me tɩ tõnd nonga a Zeova, tɩ d waoogda a yʋʋrã, la tɩ d sakda a noyã. (1 Pɩɛɛr 1:15, 16) Yel-wẽn-maandb nins sẽn pa tek yam n kos sugrã yiisgã kogenda tigingã me. Kɩtdame tɩ b ra tus neb a taabã tɩ b maan wa bãmba, la kɩtdẽ tɩ sakdbã tõe n ket n tũud a Zeova, n miẽ tɩ b bee tiging sẽn yaa yɩlemd pʋgẽ. (1 Korẽnt dãmba 5:7; Hebre dãmba 12:15, 16) Sẽn paase, yiisgã wilgdame tɩ b nonga b sẽn yiis a soabã me, bala ne neb kẽere, yaa rẽ n tõe n sõng-b tɩ b bãng tɩ b segd n teka yam n kos sugri, la b maan b sẽn segd n maaneg n lebg n wa a Zeova nengẽ.—Hebre dãmba 12:11.

21 D rat tɩ d pa rat me, d rɩkda d tũud-n-taasã zʋg bɩ b manesem. Dẽnd d segd n bãng n yãka d zo-rãmbã. D zo-rãmbã sã n yaa a Zeova zo-rãmba, tɩ d nong neb nins a Zeova sẽn nongã, yaa zo-rãmb hakɩk la d paam-yã. Zʋg-sõma nins d sẽn na n dɩk b nengẽ wã na n sõnga tõnd tɩ d kell n modg n maan sẽn sɩd tat a Zeova yam.

^ sull 4 A Zeova sẽn kos a Abrahaam woto wã, a wilga yẽ mengã sẽn da na n wa rɩk a Biig sẽn ka to wã n kõ tɩ yɩ maoongã. (Zã 3:16) La a Zeova pa bas t’a Abrahaam kʋ a Izaak ye. A kõ-a-la pe-raoog tɩ ledg a Izaak zĩigẽ.—Sɩngre 22:1, 2, 9-13.

^ sull 9 A Davɩɩd sẽn wa n na n kʋ a Goliatã t’a ra nan yaa “biiga.” La a ra zemsa yʋʋm 30 a Zonatã kũumã sasa. (1 Sãmwɛll 17:33; 31:2; 2 Sãmwɛll 5:4) A Zonatã ra zemsa yʋʋm 60 a kũumã sasa, sẽn dat n yeel t’a yɩɩda a Davɩɩd ne sẽn zems yʋʋm 30.

^ sull 10 Wala b sẽn gʋls 1 Sãmwɛll 23:17 pʋgẽ wã, a Zonatã sɩd kenga a Davɩɩd raood ne gom-kãensã a nu wã: 1) A yeelame t’a ra zoe rabeem ye. 2) T’a ba a Sayull ka na n paam-a ye. 3) T’a na n lebga Israɛll rĩm wa Wẽnnaam sẽn yeelã. 4) T’a bee a poorẽ, 5) la tɩ yẽ ba a Sayull meng mii rẽ tiiri.

^ sull 19 Sẽn na yɩl n bãng manesem ning tõnd sẽn segd n tall ne ned b sẽn yiis tigingã pʋgẽ bɩ sẽn yiis a menga, bɩ y ges vẽnegrã sẽn be seb-neng 207-9.