Kapitlu Sittax

Afda f’Jehovah biex Jiggwidak u Jipproteġik

Isaija 20:​1-6

1, 2. In-​nies t’Alla liema periklu jiffaċċjaw fit-​tmien seklu Q.E.K., u ħafna minnhom lejn min huma inklinati li jduru għall-​protezzjoni?

 BĦALMA rajna fil-​kapitli taʼ qabel taʼ dan il-​ktieb, il-​poplu t’Alla jiffaċċja theddida tal-​biżaʼ fit-​tmien seklu Q.E.K. L-​Assirjani għatxana għad-​demm qegħdin iħarbtu pajjiż wara l-​ieħor, u dalwaqt se jattakkaw is-​saltna taʼ Ġuda fin-​nofsinhar. L-​abitanti tal-​pajjiż lejn min se jduru għall-​protezzjoni? Huma qegħdin f’relazzjoni taʼ patt maʼ Jehovah u fuqu għandhom jistrieħu għall-​għajnuna. (Eżodu 19:​5, 6) Hekk għamel is-​Sultan David. Hu rrikonoxxa: “Il-​Mulej il-​blata tiegħi, il-​fortizza u l-​ħellies tiegħi.” (2 Samwel 22:2) Iżda, b’mod evidenti, fit-​tmien seklu Q.E.K. hemm ħafna li ma jpoġġux il-​fiduċja f’Jehovah bħala l-​fortizza tagħhom. Huma iktar inklinati li jħarsu lejn l-​Eġittu u l-​Etjopja, bit-​tama li dawn iż-​żewġt iġnus jipprovdu protezzjoni qawwija kontra t-​theddida taʼ invażjoni mill-​Assirja. Qegħdin jiżbaljaw.

² Permezz tal-​profeta tiegħu Isaija, Jehovah jwissi li diżastru se jġarrbu jekk ifittxu refuġju fl-​Eġittu jew fl-​Etjopja. Il-​kliem imnebbaħ tal-​profeta jipprovdi lezzjoni taʼ benefiċċju għall-​kontemporanji tiegħu u fih lezzjoni siewja għalina dwar kemm huwa importanti li nafdaw f’Jehovah.

Pajjiż it-​Tixrid taʼ Demm

3. Iddeskrivi l-​enfasi li l-​Assirja poġġiet fuq il-​qawwa militari.

³ L-​Assirjani kienu magħrufin għas-​setgħa militari tagħhom.  Il-​ktieb Ancient Cities jinnota: “Huma kienu jqimu s-​saħħa, u kienu jitolbu biss lil idoli kolossali tal-​ġebel, iljuni u gniedes li kellhom saqajn goffi, ġwinħajn l-​ajkla, u rjus taʼ bnedmin, li kienu simboli taʼ saħħa, kuraġġ, u rebħa. Il-​ġlied kien l-​attività ewlenija tal-​ġens, u l-​qassisin kienu jippromwovu l-​gwerra bla waqfien.” Kellu raġun il-​profeta Bibliku Naħum jiddeskrivi lil Ninwè, il-​belt kapitali taʼ l-​Assirja, bħala “belt id-​dmija.”—Naħum 3:1.

4. L-​Assirjani kif nisslu l-​biżaʼ fil-​qlub taʼ ġnus oħrajn?

⁴ L-​Assirjani wżaw tattiċi tal-​gwerra li kienu krudili b’mod mhux tas-​soltu. Riljievi taʼ dak iż-​żmien juru gwerriera Assirjani jiġbdu lill-​ilsiera tagħhom permezz taʼ ganċijiet imqabbdin maʼ mneħirhom jew maʼ xofftejhom. Lil xi lsiera kienu jagħmuhom bil-​lanez. Skrizzjoni minnhom tirrakkonta dwar konkwista fejn l-​eżerċtu Assirjan qattaʼ lill-​ilsiera f’biċċiet u fforma żewġt igzuz barra l-​belt—wieħed bl-​irjus u l-​ieħor bl-​idejn u bir-​riġlejn. It-​tfal taʼ dawk  konkwistati kienu jiġu maħruqin fin-​nar. Il-​biżaʼ mqanqal minn din il-​krudeltà żgur li swielhom ferm lill-​Assirjani f’sens militari, billi skuraġġixxa r-​reżistenza minn dawk li kienu jisfidaw lill-​eżerċti tagħhom.

Il-​Gwerra Kontra Asdod

5. Min kien ħakkiem Assirjan potenti fi żmien Isaija, u r-​rakkont Bibliku dwaru kif ġie vindikat?

⁵ Fi żmien Isaija, l-​Imperu Assirjan laħaq l-​ogħla livell taʼ qawwa taħt is-​Sultan Sargon. a Għal ħafna snin, il-​kritiċi ddubitaw l-​eżistenza taʼ dan il-​ħakkiem, għax ma setgħu jsibu ebda referenza għalih f’sorsi sekulari. Madankollu, maż-​żmien, xi arkeoloġi skoprew ir-​rovini tal-​palazz taʼ Sargon, u b’hekk ir-​rakkont tal-​Bibbja ġie vindikat.

6, 7. (a) X’aktarx għal liema raġunijiet Sargon jordna attakk fuq Asdod? (b) Il-​waqgħa taʼ Asdod kif teffettwahom lill-​ġirien tal-​Filistja?

⁶ Isaija jiddeskrivi fil-​qosor waħda mill-​kampanji militari taʼ Sargon: “Fis-​sena meta Tartan kien mibgħut minn Sargon, sultan taʼ l-​Assirja, u ħabat għal Asdod u ħadha f’idejh.” (Isaija 20:1) b Sargon għala jordna attakk fuq il-​belt Filistea taʼ Asdod? L-​ewwelnett, il-​Filistja hija alleata taʼ l-​Eġittu, u Asdod, fejn hemm tempju taʼ Dagon, tinsab fit-​triq li tgħaddi matul il-​kosta mill-​Eġittu u minn ġol-​Palestina. B’hekk, il-​belt qegħda f’post strateġiku. Il-​waqgħa tagħha tistaʼ titqies bħala pass preliminarju għall-​konkwista taʼ l-​Eġittu. Iżjed minn hekk, dokumenti Assirjani jirrapportaw li Ażuri, is-​sultan taʼ Asdod, kien qed jikkonfoffa kontra l-​Assirja. Għaldaqstant, Sargon ineħħi lis-​sultan ribelluż u jpoġġi fuq it-​tron lil Aħimiti, wieħed minn ħut is-​sultan  Ażuri, taʼ warajh. Xorta waħda, dan ma jissetiljax l-​affarijiet. Tfaqqaʼ rewwixta oħra, u din id-​darba Sargon jaġixxi b’iktar forza, billi jordna attakk fuq Asdod, li tiġi assedjata u konkwistata. X’aktarx li Isaija 20:1 qed jalludi għal din il-​ġrajja.

⁷ Il-​waqgħa taʼ Asdod isservi taʼ theddida għall-​ġirien tagħha, speċjalment għal Ġuda. Jehovah jaf li n-​nies tiegħu huma inklinati li jfittxu “driegħ tal-​laħam,” bħalma huma l-​Eġittu jew l-​Etjopja lejn in-​nofsinhar. Għalhekk, hu jinkariga lil Isaija biex jirreċta twissija waħxija.—2 Kronaki 32:7, 8.

“Għarwien u Ħafi”

8. Isaija jirreċta liema att profetiku mnebbaħ?

⁸ Jehovah jgħid lil Isaija: “Mur, ħoll il-​libsa tax-​xkejjer minn ġenbejk u neħħi l-​qorq minn riġlejk.” Isaija jaġixxi fi qbil mal-​kmand taʼ Jehovah. “U għamel hekk, u kien jimxi għarwien u ħafi.” (Isaija 20:2) Il-​libsa tax-​xkejjer hija biċċa lbies ħarxa li spiss tintlibes mill-​profeti, kultant f’konnessjoni maʼ xi messaġġ taʼ twissija. Tintlibes ukoll fi żminijiet taʼ kriżi jew meta tinstemaʼ xi aħbar taʼ gwaj. (2 Slaten 19:2; Salm 35:13; Danjel 9:3) Ifisser dan li Isaija tassew jippassiġġa ’l hawn u ’l hinn għarwien fis-​sens li jkun assolutament mingħajr xi għata protettiv? Mhux bilfors. Il-​kelma Ebrajka tradotta “għarwien” tistaʼ tirreferi wkoll għal li wieħed ikun liebes ħafif jew ftit li xejn. (1 Samwel 19:​24, nota taʼ taħt fin-​NW) Mela jistaʼ jkun li Isaija sempliċement neżaʼ l-​ilbies taʼ fuq, waqt li żamm il-​bluża qasira li kienet normalment tintlibes fuq il-​laħam. Ilsiera rġiel spiss jiġu rappreżentati b’din il-​manjiera fi skulturi Assirjani.

9. X’inhi t-​tifsira profetika taʼ l-​azzjoni taʼ Isaija?

⁹ Ma jitħalla ebda dubju dwar xi tfisser l-​azzjoni mhix tas-​soltu taʼ Isaija: “U l-​Mulej qal: ‘Bħalma l-​qaddej tiegħi Isaija kien jimxi għarwien u ħafi għal tliet snin b’sinjal u theddida għall-​Eġittu u għal Kus [“Etjopja,” “KŻ”], hekk  issa s-​sultan taʼ l-​Assirja jkaxkar il-​priġunieri mill-​Eġittu u l-​itturufnati minn Kus, żgħażagħ u xjuħ għeriewen u ħafjin, b’warranihom mikxuf b’għajb għall-​Eġittu.’” (Isaija 20:​3, 4) Iva, l-​Eġizzjani u l-​Etjopjani dalwaqt se jittieħdu lsiera. Ħadd ma se jeħlisha. Anki “żgħażagħ u xjuħ”—it-​tfal u l-​anzjani—se jittiħdilhom kulma għandhom u jittieħdu fl-​eżilju. Permezz taʼ din l-​istampa skuraġġanti, Jehovah jwissi lill-​abitanti taʼ Ġuda li se jkun għalxejn li jpoġġu l-​fiduċja tagħhom fl-​Eġittu u fl-​Etjopja. Il-​kollass taʼ dawn il-​ġnus se jwassal għall-​“għajb” tagħhom—l-​umiljazzjoni aħħarija tagħhom!

It-​Tama Titfarrak, il-​Ġmiel Jgħib

10, 11. (a) X’se tkun ir-​reazzjoni taʼ Ġuda meta din tirrealizza li l-​Eġittu u l-​Etjopja huma bla saħħa quddiem l-​Assirja? (b) L-​abitanti taʼ Ġuda għala għandhom mnejn huma inklinati li jafdaw fl-​Eġittu u fl-​Etjopja?

¹⁰ Wara dan, Jehovah jiddeskrivi profetikament ir-​reazzjoni tan-​nies tiegħu hekk kif jirrealizzaw li l-​Eġittu u l-​Etjopja, ir-​refuġju li ttamaw fih, spiċċaw bla saħħa quddiem l-​Assirjani. “U jitħawwdu u jistħu minħabba Kus [“Etjopja,” “KŻ”], it-​tama tagħhom, u mill-​Eġittu, il-​ftaħir tagħhom. U dakinhar dawk li jgħammru f’din ix-​xtajta jgħidu: ‘Araw, din kienet it-​tama tagħna, għandhom morna maħruba għall-​għajnuna biex neħilsu mis-​sultan taʼ l-​Assirja! U issa aħna kif se nsalvaw?’”—Isaija 20:​5, 6.

¹¹ Ġuda tidher bħala sempliċi strixxa art max-​xtajta meta titqabbel mal-​qawwiet taʼ l-​Eġittu u l-​Etjopja. Forsi ftit mill-​abitanti taʼ “din ix-​xtajta” huma msaħħrin bil-​ġmiel taʼ l-​Eġittu—il-​piramidi impressjonanti tagħha, it-​tempji għoljin tagħha, u l-​vilel spazjużi tagħha mdawrin bil-​ġonna kollha fjuri u siġar tal-​frott, u vaski. L-​arkitettura manjifika taʼ l-​Eġittu donnha hi evidenza taʼ stabbilità u permanenza. Żgur li dan il-​pajjiż ma jistax isir ħerba! Bla dubju li l-​Lhud huma impressjonati wkoll bl-​arċiera, il-​karrijiet, u l-​ifirsa taʼ l-​Etjopja.

12. Ġuda f’min għandha tpoġġi l-​fiduċja tagħha?

 ¹² Meta tqis it-​twissija rreċtata minn Isaija u l-​kliem profetiku taʼ Jehovah, dawk kollha li jgħidu li jemmnu f’Alla u li huma inklinati li jafdaw fl-​Eġittu u fl-​Etjopja għandhom għalfejn jirriflettu bis-​serjetà. Kemm ikun aħjar li jpoġġu l-​fiduċja tagħhom f’Jehovah milli fil-​bniedem taʼ l-​art! (Salm 25:2; 40:5 [40:​4, NW]) Kif jiżvolġu l-​affarijiet, Ġuda ssofri ħafna taħt idejn is-​sultan taʼ l-​Assirja, u iktar tard, tara t-​tempju u l-​belt kapitali tagħha meqrudin minn Babilonja. Madankollu, jibqaʼ “l-​waħda fl-​għaxra,” “żerriegħa qaddisa,” bħaz-​zokk taʼ siġra massiċċa. (Isaija 6:13) Meta jasal il-​waqt, il-​messaġġ taʼ Isaija se jsaħħaħ bil-​kbir il-​fidi taʼ dan il-​grupp żgħir li jkompli jafda f’Jehovah!

 Poġġi l-​Fiduċja Tiegħek f’Jehovah

13. Illum liema pressjonijiet jeffettwaw lil kulħadd—kemm lil dawk li jemmnu u kemm lil dawk li ma jemmnux?

¹³ It-​twissija li hemm f’Isaija dwar kemm ikun għalxejn li wieħed jafda fl-​Eġittu u fl-​Etjopja m’hijiex biss xi storja antika. Għandha valur prattiku għal żmienna. Aħna qegħdin ngħixu fi “żmien iebes.” (2 Timotju 3:1) Diżastri finanzjarji, faqar mifrux maʼ kullimkien, inċertezza politika, taqlib ċivili, u gwerer fuq skala żgħira jew kbira għandhom effetti devastanti—mhux biss fuq dawk li jiddisprezzaw il-​ħakma t’Alla imma wkoll fuq dawk li jqimu lil Jehovah. Il-​mistoqsija li tiffaċċja lil kull wieħed minna hi, ‘Lejn min se ndur għall-​għajnuna?’

14. Għala għandna npoġġu l-​fiduċja tagħna f’Jehovah biss?

¹⁴ Xi wħud jistgħu jimpressjonaw ruħhom bil-​ġenji finanzjarji, il-​politikanti, u x-​xjenzati tal-​lum, li jgħidu li huma kapaċi jsolvu l-​problemi tal-​bniedem billi jużaw l-​inġenwità u t-​teknoloġija tal-​bniedem. Madankollu, il-​Bibbja tgħid b’mod ċar: “Aħjar tistkenn fil-​Mulej milli tittama fil-​kbarat.” (Salm 118:9) Il-​proġetti kollha tal-​bniedem biex iġib il-​paċi u s-​sigurtà ma se jkunu taʼ ebda fejda għar-​raġuni li semma b’mod xieraq il-​profeta Ġeremija: “Jien naf, Mulej, triq il-​bniedem m’hijiex f’idejh, anqas min jimxi ma jistaʼ jiddirieġi l-​passi tiegħu.”—Ġeremija 10:23.

15. Fejn qegħda l-​unika tama għall-​umanità mnikkta?

¹⁵ Għalhekk, huwa imperattiv li l-​qaddejja t’Alla ma jimpressjonawx ruħhom bla bżonn b’dawk li jistgħu jidhru li huma saħħa jew għerf taʼ din id-​dinja. (Salm 33:10; 1 Korintin 3:​19, 20) L-​unika tama li teżisti għall-​umanità mnikkta qegħda f’idejn il-​Ħallieq, Jehovah. Dawk li jpoġġu l-​fiduċja tagħhom fih se jiġu salvati. Bħalma ġie mnebbaħ biex jikteb l-​appostlu Ġwanni, “[i]d-dinja bil-​ġibdiet tagħha tgħaddi, iżda min jagħmel ir-​rieda taʼ Alla jibqaʼ għal dejjem.”—1 Ġwann 2:17.

[Noti taʼ taħt]

[Mistoqsijiet taʼ Studju]

[Stampa f’paġna 209]

L-​Assirjani kienu jagħmuhom lil xi wħud mill-​ilsiera tagħhom

[Stampi f’paġna 213]

Xi wħud jistgħu jimpressjonaw ruħhom b’dak li jwettaq il-​bniedem, imma jkun aħjar li tafda f’Jehovah