Kapitlu Tlieta

“Ejjew . . . Nirraġunaw Flimkien”

Isaija 1:​10-31

1, 2. Jehovah maʼ min iqabbilhom lill-​ħakkiema u lin-​nies taʼ Ġerusalemm u Ġuda, u dan għala huwa validu?

 L-​ABITANTI taʼ Ġerusalemm għandhom mnejn iħossu li għandhom jiġġustifikaw ruħhom wara li semgħu d-​denunzja dokumentata f’Isaija 1:​1-9. Bla dubju kieku huma jixtiequ li bi kburija jippontaw lejn is-​sagrifiċċji kollha li joffru lil Jehovah. Madankollu, Is 1 versi 10 sa 15 jagħtu r-​risposta mimlija korla minn Jehovah għal dawn l-​attitudnijiet. Din tibda hekk: “Isimgħu l-​kelma tal-​Mulej, intom prinċpijiet taʼ Sodoma; agħtu widen għat-​tagħlim taʼ Alla tagħna, intom nies taʼ Gomorra.”​—Isaija 1:10.

² Sodoma u Gomorra ma nqerdux biss minħabba l-​prattiċi sesswali perversi tagħhom imma wkoll minħabba l-​attitudnijiet tagħhom taʼ qalb iebsa u kburija. (Ġenesi 18:​20, 21; 19:​4, 5, 23-25; Eżekjel 16:​49, 50) Dawk li semgħu lil Isaija bilfors li nħasdu meta semgħu li ġew imqabblin man-​nies taʼ dawk il-​bliet misħutin. a Imma Jehovah jara lin-​nies tiegħu preċiż kif inhuma, u Isaija ma jdgħajjifx il-​messaġġ t’Alla sabiex isemmgħalhom dak li “jixtiequ” jisimgħu.​—2 Timotju 4:3.

3. X’irid ifisser Jehovah meta jgħid li ‘xabaʼ’ mis-​sagrifiċċji tan-​nies, u dan għala huwa l-​każ?

³ Innota kif iħossu Jehovah dwar il-​qima formalistika tal-​poplu  tiegħu. “‘X’tiswieli l-​kotra tas-​sagrifiċċji tagħkom?’, jgħid il-​Mulej. ‘Xbajt mis-​sagrifiċċji tal-​ħruq tal-​bdabad, u mix-​xaħam tal-​bhejjem smien. Id-​demm tal-​gniedes u l-​ħrief, u taʼ l-​imtaten ma jogħġobnix.’” (Isaija 1:11) In-​nies insew li Jehovah ma jiddependix fuq is-​sagrifiċċji tagħhom. (Salm 50:​8-13) Hu m’għandu bżonn xejn minn dak li jistgħu joffrulu l-​bnedmin. Mela jekk in-​nies jaħsbu li qegħdin jagħmlulu xi favur lil Jehovah billi jippreżentaw l-​offerti tagħhom b’nofs qalb, qed jiżbaljaw bl-​ikrah. Jehovah juża kliem figurattiv qawwi. Il-​kelma “xbajt” tistaʼ tiġi tradotta wkoll “ma niflaħx niekol iktar” jew “infqajt.” Qatt esperjenzajt il-​fatt li tant tkun imlejt żaqqek li malli tara iktar ikel quddiemek tħossok imdardar? Jehovah hekk ħassu dwar dawk l-​offerti​—imdardar għall-​aħħar!

4. Isaija 1:12 kif jesponi l-​frugħa taʼ l-​attendenza tan-​nies fit-​tempju f’Ġerusalemm?

⁴ Ikompli Jehovah: “Meta tiġu taraw wiċċi min ifittex dawn mingħandkom, biex tiġu tikkalpestawli l-​btieħi tiegħi?” (Isaija 1:12) M’hijiex il-​liġi taʼ Jehovah stess li tirrikjedi li n-​nies ‘jiġu jaraw wiċċu,’ jiġifieri, ikunu preżenti fit-​tempju tiegħu f’Ġerusalemm? (Eżodu 34:​23, 24) Iva, imma huma jiġu hemmhekk bħala sempliċi formalità, billi dak li hu mistenni minnhom fil-​qima safja jagħmluh bla sentiment u bla sinċerità, mingħajr motivi puri. Għal Jehovah, iż-​żjajjar numerużi tagħhom fil-​btieħi tiegħu jammontaw għal sempliċi ‘kalpestar,’ billi ma jwettqu xejn ħlief li minħabba fihom tittiekel l-​art.

5. Liema huma xi atti taʼ qima mwettqin mil-​Lhud, u dawn għala saru taʼ “piż” għal Jehovah?

⁵ Mhux taʼ b’xejn li Jehovah issa juża lingwaġġ saħansitra iktar qawwi! “Iġġibux iżjed offerti fiergħa; sirt nistkerrhu l-​bħur, il-​qamar ġdid, is-​sibt, u l-​laqgħat li ssejjħu: ma niflaħx għall-​ħażen [“poter soprannaturali,” “NW”] flimkien mal-​festi. L-​ewwel tax-​xhur u l-​festi tagħkom, jien nobgħodhom,  piż huma għalija, għejejt nerfgħu.” (Isaija 1:​13, 14) L-​offerti tal-​qamħ, il-​bħur (l-inċens), is-​Sibtijiet, u l-​festi huma kollha parti mil-​Liġi li Alla ta lil Iżrael. Inkwantu għall-​“ewwel tax-​xhur” (il-qamar ġdid), il-​Liġi sempliċement tesiġi li dawn jiġu osservati, imma tradizzjonijiet bnien ġew stabbiliti bil-​mod il-​mod madwar l-​osservanza. (Numri 10:10; 28:11) Il-​qamar ġdid huwa meqjus bħala sibt taʼ kull xahar, meta n-​nies kienu jieqfu mix-​xogħol u saħansitra jinġabru biex jiġu mgħallmin mill-​profeti u mill-​qassisin. (2 Slaten 4:23; Eżekjel 46:3; Għamos 8:5) Osservanzi bħal dawn m’humiex ħżiena. Il-​problema qegħda f’li wieħed jagħmilhom għal għajnejn in-​nies. Iktar minn hekk, il-​Lhud qed jirrikorru għall-​“poter soprannaturali,” prattiċi spiritistiċi, id f’id maʼ l-​osservanza formali tagħhom tal-​Liġi t’Alla. b B’hekk, l-​atti taʼ qima tagħhom lejn Jehovah huma “piż” għalih.

6. Jehovah f’liema sens sar ‘għajjien’?

⁶ Iżda, Jehovah kif setaʼ jħossu ‘għajjien’? Wara kollox, hu għandu “saħħa taʼ qawwietu . . . Ma jegħja qatt, u ma jinkeddx.” (Isaija 40:​26, 28) Jehovah qed juża kliem figurattiv ħaj biex bis-​saħħa tiegħu nkunu nistgħu nifhmu kif iħossu hu. Qatt ġarrejt xi tagħbija tqila ferm għal ħin twil li mbagħad ħassejtek għajjien għall-​aħħar u sempliċement ridt ittajjarha minn fuqek? Hekk iħossu Jehovah dwar l-​atti ipokriti taʼ qima tan-​nies tiegħu.

7. Jehovah għala ma baqax jismaʼ t-​talb tan-​nies tiegħu?

⁷ Jehovah issa jsemmi l-​atti taʼ qima li huma l-​iktar intimi u persunali. “Meta intom tiftħu jdejkom, jien inwarrab għajnejja minnkom; ukoll jekk tkattru t-​talb, jien ma nismagħkomx, għax idejkom mimlija demm.” (Isaija 1:15) Li wieħed  jiftaħ idejh, billi jżomm idejh miftuħin bil-​pali ’l fuq, huwa ġest taʼ supplikar. Għal Jehovah, din il-​pożizzjoni saret ma tfisser xejn, għax dan il-​poplu għandu idejh mimlijin tixrid taʼ demm. Il-​pajjiż miżgħud bil-​vjolenza. L-​oppressjoni tad-​dgħajfin hija ħaġa komuni. Hija ħaġa oxxena li dawn in-​nies abbużivi u egoisti jitolbu lil Jehovah u jistennew il-​barkiet mingħandu. Mhux taʼ b’xejn li Jehovah jgħid, “Jien ma nismagħkomx”!

8. Il-​Kristjaneżmu liema żball jikkommetti llum, u xi Kristjani kif jaqgħu f’nassa simili?

⁸ Fi żmienna, il-​Kristjaneżmu bl-​istess mod naqas li jirbaħ il-​favur t’Alla bir-​ripetizzjoni bla waqfien taʼ talb fieragħ u b’“għamil taʼ l-​għaġeb” reliġjuż ieħor. (Mattew 7:​21-23, Saydon) Huwa taʼ importanza vitali li aħna ma naqgħux fl-​istess nassa. Minn żmien għal żmien, xi Kristjan jiżvija billi jipprattika xi dnub serju, u mbagħad jirraġuna li jekk  sempliċement jaħbi dak li qed jagħmel u jżid l-​attività tiegħu fil-​kongregazzjoni Kristjana, l-​għemejjel tiegħu b’xi mod se jpattu għad-​dnub tiegħu. Xogħlijiet formalistiċi bħal dawn ma jogħġbuhx lil Jehovah. Hemm biss fejqan wieħed għall-​mard spiritwali, bħalma juru l-​versi li jmiss taʼ Isaija.

Il-​Fejqan għal Mard Spiritwali

9, 10. Kemm hi importanti l-​indafa fil-​qima tagħna lejn Jehovah?

⁹ Jehovah, dak Alla li jagħder, issa jibdel għal ton iktar kordjali, iktar li jiġbdek. “Inħaslu u tnaddfu, neħħu l-​ħażen taʼ għemilkom minn quddiem għajnejja, ieqfu mill-​ħażen. Tgħallmu agħmlu t-​tajjeb, fittxu d-​dritt, sewwu l-​inġustizzji, iddefendu l-​iltim, aqbżu għall-​armla.” (Isaija 1:​16, 17) Hawnhekk insibu sensiela taʼ disaʼ imperattivi, jew kmandi. L-​ewwel erbgħa huma negattivi fis-​sens li jinvolvu t-​tneħħija tad-​dnub; l-​aħħar ħamsa huma azzjonijiet pożittivi li jwasslu biex wieħed jirċievi l-​barka taʼ Jehovah.

¹⁰ Il-​ħasil u l-​indafa minn dejjem kienu parti importanti mill-​qima safja. (Eżodu 19:​10, 11; 30:20; 2 Korintin 7:1) Imma Jehovah jrid li t-​tindif ikun iktar profond, billi jidħol ġewwanett fil-​qalb taʼ l-​adoraturi tiegħu. L-​iktar importanti hija l-​indafa morali u spiritwali, u Jehovah għal din qed jirreferi. L-​ewwel żewġ kmandi fil-​vers 16 m’humiex sempliċi ripetizzjoni. Grammaturgu Ebrew jissuġġerixxi li l-​ewwel wieħed, “inħaslu,” jirreferi għal att inizjali taʼ tindif, mentri t-​tieni, “tnaddfu,” jirreferi għal sforzi kontinwi biex tinżamm dik l-​indafa.

11. Biex niġġieldu kontra d-​dnub, x’għandna nagħmlu, u x’m’għandna qatt nagħmlu?

¹¹ Lil Jehovah ma nistgħu naħbulu xejn. (Ġob 34:22; Proverbji 15:3; Lhud 4:13) Mela l-​kmand tiegħu, “Neħħu l-​ħażen taʼ għemilkom minn quddiem għajnejja,” jistaʼ jfisser biss ħaġa waħda​—li ma nibqgħux nagħmlu l-​ħażen. Dan ifisser li ma nipprovawx nostru dnubiet serji, għax li nagħmlu  hekk huwa dnub fih innifsu. Proverbji 28:13 iwissina: “Min jaħbi ħtijietu ma jiksibx ġid, imma min jistqarrhom u jaqtagħhom jaqlaʼ l-​ħniena.”

12. (a) Għala huwa importanti li ‘nitgħallmu nagħmlu t-​tajjeb’? (b) L-​anzjani b’mod partikulari kif jistgħu japplikaw id-​direttivi biex ‘ifittxu d-​dritt’ u ‘jsewwu l-​inġustizzji’?

¹² Hemm ħafna x’nitgħallmu mill-​azzjonijiet pożittivi li Jehovah jikkmanda fil-​vers 17 taʼ Isaija kapitlu 1. Innota li hu ma jgħidx biss “agħmlu t-​tajjeb” imma “tgħallmu agħmlu t-​tajjeb.” (Korsiv tagħna.) Huwa l-​istudju persunali tal-​Kelma t’Alla li se jgħinek tifhem x’inhu tajjeb f’għajnejn Alla u li tkun trid tagħmlu. Iżjed minn hekk, Jehovah ma jgħidx biss agħmlu “d-​dritt” imma “fittxu d-​dritt.” (Korsiv tagħna.) Saħansitra anzjani bl-​esperjenza jkollhom bżonn ifittxu bir-​reqqa fil-​Kelma t’Alla sabiex isibu l-​korsa ġusta f’xi kwistjonijiet komplessi. Tagħhom ukoll hija r-​responsabbiltà li ‘jsewwu l-​inġustizzji,’ bħalma mbagħad jikkmanda Jehovah. Dawn id-​direttivi huma importanti għal rgħajja Kristjani llum, għax dawn iridu jipproteġu l-​merħla minn “ilpup qalila.”​—Atti 20:​28-30.

13. Kif nistgħu napplikaw illum il-​kmandi rigward l-​iltim u l-​armla?

¹³ L-​aħħar żewġ kmandi jinvolvu lil xi wħud mill-​poplu t’Alla li huma iktar vulnerabbli​—l-​iltiema u r-​romol. Id-​dinja dejjem lesta biex tapprofitta ruħha minn individwi bħal dawn; dan m’għandux ikun fost il-​poplu t’Alla. Anzjani b’imħabba “jiddefendu” l-​iltiema subien u bniet fil-​kongregazzjoni, billi jgħinuhom jirċievu ġustizzja u protezzjoni f’dinja li trid tapprofitta ruħha minnhom u tikkorrompihom. L-​anzjani ‘jaqbżu’ għall-​armla jew, bħalma tistaʼ tfisser ukoll il-​kelma Ebrajka, “jistinkaw” għan-​nom tagħha. Tassew, il-​Kristjani kollha jridu li jkunu sors taʼ refuġju, faraġ, u ġustizzja għal dawk li huma fil-​bżonn fostna għaliex huma prezzjużi għal Jehovah.​—Mikea 6:8; Ġakbu 1:27.

14. Liema messaġġ pożittiv huwa mwassal f’Isaija 1:​16, 17?

 ¹⁴ X’messaġġ sod u pożittiv iwassal Jehovah permezz taʼ dawn id-​disaʼ kmandi! Kultant dawk li jkunu involuti fid-​dnub jikkonvinċu ruħhom li sempliċement m’għandhomx il-​qawwa li jagħmlu dak li hu xieraq. Ideat bħal dawn huma skuraġġanti. Iktar minn hekk, huma żbaljati. Jehovah jaf​—u jridna nkunu nafu—​li bl-​għajnuna Tiegħu, kwalunkwe midneb jistaʼ jwaqqaf il-​korsa midinba tiegħu, idur lura, u minflok, jagħmel dak li hu xieraq.

Appell Ġust taʼ Mogħdrija

15. Il-​frażi “ejjew . . . nirraġunaw flimkien” kif tiġi kultant mifhuma ħażin, u xi tfisser attwalment?

¹⁵ It-​ton taʼ Jehovah issa jsir saħansitra iktar kordjali u taʼ mogħdrija. “‘Ejjew, mela, nirraġunaw flimkien,’ jgħid il-​Mulej, ‘mqar jekk dnubietkom ikunu ħomor bħall-​iskarlatt, isiru bojod bħas-​silġ; mqar jekk ikunu ħomor bħall-​kremżi, isiru bojod bħas-​suf.’” (Isaija 1:18) Dan il-​vers sabiħ jiftaħ bi stedina li spiss tiġi mifhuma ħażin. Per eżempju, The New English Bible tgħid, “Ejjew nargumentawha”​—bħallikieku ż-​żewġ naħat iridu jċedu xi ħaġa biex jaslu għal qbil. Dan mhux minnu! Jehovah m’għandu l-​ebda ħtija, iktar u iktar fil-​mod kif ittratta maʼ dan il-​poplu ribelluż u ipokrita. (Dewteronomju 32:​4, 5) Il-​vers mhux qed jitkellem dwar diskussjoni taʼ kompromessi bejn uħud ugwali, imma dwar assemblea ġudizzjali li tistabbilixxi l-​ġustizzja. Huwa bħallikieku Jehovah hawnhekk jisfida lil Iżrael għal ġuri fil-​qorti.

16, 17. Kif nafu li Jehovah lest li jaħfer saħansitra dnubiet serji?

¹⁶ Dan jistaʼ jkun prospett tal-​biżaʼ, imma Jehovah hu l-​iktar Imħallef ħanin li jagħder. Il-​kapaċità tiegħu taʼ maħfra m’hawnx bħalha. (Salm 86:5) Hu biss jistaʼ jaqbad id-​dnubiet taʼ Iżrael li huma “bħall-​iskarlatt” u jnaddafhom, billi jagħmilhom “bojod bħas-​silġ.” Ebda sforz mill-​bniedem, ebda metodu sistematiku taʼ għemejjel, sagrifiċċji, jew talb ma jistgħu jneħħu t-​tebgħa tad-​dnub. Il-​maħfra  taʼ Jehovah biss tistaʼ tnaddaf id-​dnub għalkollox. Alla jagħti din il-​maħfra fuq kundizzjonijiet li jistabbilixxi hu, li jinkludu ndiema ġenwina li tiġi mill-​qalb.

¹⁷ Tant hija importanti din il-​verità li Jehovah jirrepetiha b’varjazzjoni poetika​—dnubiet “bħall-​kremżi” se jsiru bħal suf abjad li hu ġdid u mhux miżbugħ. Jehovah jridna nkunu nafu li hu verament Dak li jaħfer id-​dnubiet, saħansitra dnubiet serji ferm, sakemm isibna nedmin ġenwinament. Dawk li jsibuha diffiċli biex jemmnu li dan huwa veru fil-​każ tagħhom stess jagħmlu tajjeb li jikkunsidraw xi eżempji bħal dak taʼ Manassi. Dan dineb orribilment​—għal snin sħaħ. Madankollu, nidem u ġie maħfur. (2 Kronaki 33:​9-16) Jehovah jridna lkoll kemm aħna, inkluż dawk li kkommettew dnubiet serji, inkunu nafu li m’huwiex tard wisq biex “nirraġunaw” miegħu.

18. Jehovah liema għażla jpoġġi quddiem in-​nies ribellużi tiegħu?

¹⁸ Jehovah jfakkar lin-​nies tiegħu li għandhom għażla quddiemhom. “Jekk intom tridu u tobdu, intom tieklu l-​ġid taʼ l-​art. Iżda jekk tgħidu le u twebbsu raskom, ix-​xabla tikolkom, għax fomm il-​Mulej tkellem.” (Isaija 1:​19, 20) Hawnhekk Jehovah jenfasizza l-​attitudnijiet, u juża iktar kliem figurattiv ħaj biex jenfasizza l-​punt. L-​għażla quddiem Ġuda hija din: Jew tiekol jew tittiekel. Jekk ikollhom attitudni taʼ rieda tajba biex jagħtu widen lil Jehovah u jobduh, se jieklu l-​prodott tajjeb tal-​pajjiż. Madankollu, jekk jippersistu fl-​attitudni ribelluża tagħhom, se jittieklu​—mix-​xabla taʼ l-​għedewwa tagħhom! Bilkemm jiġina f’moħħna li poplu jagħżel ix-​xabla taʼ l-​għedewwa tiegħu minflok il-​ħniena u l-​abbundanza t’Alla li jaħfer. Minkejja dan, Ġerusalemm hekk tagħmel, bħalma juru l-​versi li jmiss taʼ Isaija.

Lamentazzjoni Funebri fuq il-​Belt Maħbuba

19, 20. (a) Jehovah kif iwassal is-​sens taʼ tradiment li jħoss hu? (b) Is-​“sewwa” b’liema mod ‘għammar f’Ġerusalemm’?

¹⁹ F’Isaija 1:​21-23, naraw sa fejn wasal il-​ħażen taʼ  Ġerusalemm f’dan iż-​żmien. Isaija issa jagħti bidu għal poeżija ispirata fl-​istil taʼ lamentazzjoni, jew bikja: “Kif saret żienja l-​belt fidila! Kienet mimlija bil-​ġustizzja, kien jgħammar fiha s-​sewwa, imma issa l-​qattiela.”​—Isaija 1:21.

²⁰ Kif waqgħet il-​belt, Ġerusalemm! Dik li darba kienet mara miżżewġa leali, issa saret prostituta. Liema ħaġa tistaʼ twassal iktar bil-​qawwa s-​sens taʼ tradiment u diżappunt li jħoss Jehovah? “Kien jgħammar fiha s-​sewwa” din il-​belt. Meta? Sewwa, saħansitra qabel ma kien jeżisti Iżrael, lura fi żmien Abraham, din il-​belt kienet tissejjaħ Salem. Fuqha kien jaħkem bniedem li kien kemm sultan kif ukoll qassis. Ismu, Melkisedek, ifisser “Sultan tal-​Ġustizzja,” u dan b’mod evidenti kien jixraqlu ferm. (Lhud 7:2; Ġenesi 14:​18-20) Xi 1,000 sena wara Melkisedek, Ġerusalemm laħqet  quċċata, taħt il-​ħakmiet taʼ David u Salamun. “Kien jgħammar fiha s-​sewwa,” speċjalment meta s-​slaten tagħha kienu taʼ eżempju għan-​nies billi mxew fil-​mogħdijiet taʼ Jehovah. Iżda, sa żmien Isaija, dawn iż-​żminijiet huma ’l bogħod, fil-​memorja biss.

21, 22. X’inhu mfisser mill-​ħmieġ u l-​inbid imħallat, u l-​mexxejja taʼ Ġuda għala tixirqilhom din id-​deskrizzjoni?

²¹ Donnu li l-​mexxejja fost in-​nies huma parti kbira ferm mill-​problema. Isaija jissokta bil-​bikja tiegħu: “Il-​fidda tiegħek inbidlet f’karfa [jew, skart], l-​inbid tiegħek mifqugħ bl-​ilma. Il-​prinċpijiet tiegħek qamu fuq tagħhom, u ssieħbu mal-​ħallelin. Lkoll iħobbu r-​rigali, u jagħmlu għal wara l-​qligħ. L-​iltim ma jagħmlulux ġustizzja, u l-​kawża taʼ l-​armla għandhom ma tasalx.” (Isaija 1:​22, 23) Żewġ tixbihat ħajjin waħda wara l-​oħra jippreparaw moħħ il-​qarrej għal dak li se jiġi wara. L-​arġentier fuq il-​forġa tiegħu jsaffi l-​iskart mill-​fidda fonduta u jarmih. Il-​prinċpijiet u l-​imħallfin taʼ Iżrael huma bħall-​iskart, mhux bħall-​fidda. Jeħtieġ li jintremew. M’humiex iktar taʼ użu bħall-​inbid li ġie mħallat bl-​ilma u tilef it-​togħma tiegħu. Xarba bħal din tkun tajba biss biex tintrema!

²² Is 1 Vers 23 juri għala l-​mexxejja jixirqilhom din id-​deskrizzjoni. Il-​Liġi Mosajka poġġiet lin-​nies t’Alla fuq pedestall, billi sseparathom minn ġnus oħrajn. Dan għamlitu, per eżempju, billi ordnat il-​protezzjoni taʼ l-​iltiema u r-​romol. (Eżodu 22:​22-24) Imma fi żmien Isaija, l-​iltim ftit li xejn għandu tama taʼ xi ġudizzju favorevoli. Inkwantu għall-​armla, lanqas biss tistaʼ ssib saħansitra lil xi ħadd biex jismaʼ l-​każ tagħha, aħseb u ara kemm se ssib lil xi ħadd biex jistinka għan-​nom tagħha. Le, dawn l-​imħallfin u mexxejja huma okkupati wisq b’li jieħdu ħsieb l-​interessi tagħhom stess​—ifittxu lil min ixaħħamhom, jiġru wara min jagħtihom ir-​rigali, u jissieħbu mal-​ħallelin, b’mod evidenti billi jipproteġu lill-​kriminali waqt li lill-​vittmi tagħhom iħalluhom  isofru. Jerġaʼ agħar, huma “qamu fuq tagħhom,” jew webbsu qalbhom, fil-​korsa taʼ ħażen tagħhom. X’sitwazzjoni tal-​biki!

Jehovah Se Jirfina lill-​Poplu Tiegħu

23. Jehovah jesprimi liema sentimenti lejn l-​avversarji tiegħu?

²³ Jehovah mhux se jittollerah għal dejjem dan l-​abbuż tal-​poter. Ikompli Isaija: “Għalhekk dan hu l-​oraklu taʼ Sidna, il-​Mulej taʼ l-​eżerċti, il-​Qawwi taʼ Iżrael: ‘Ah! Nivvendika ruħi mill-​għedewwa tiegħi; nitħallas mill-​għedewwa tiegħi.’” (Isaija 1:24) Jehovah jingħata tliet titli hawnhekk, u dawn jenfasizzaw l-​istat tiegħu taʼ Mulej bi dritt u l-​qawwa kbira ferm tiegħu. L-​esklamazzjoni “Ah!” x’aktarx li tissinjifika li l-​ħasra taʼ Jehovah hija issa mħallta mad-​determinazzjoni biex jaġixxi fuq il-​korla tiegħu. Ċertament li hemm raġuni għal dan.

24. Jehovah għandu l-​iskop li juża liema proċess taʼ rfinar għan-​nies tiegħu?

²⁴ In-​nies taʼ Jehovah stess għamlu lilhom infushom għedewwa tiegħu. Tixirqilhom bis-​sħiħ il-​vendetta divina. Jehovah se ‘jivvendika ruħu,’ jew jeħles, minnhom. Ifisser dan li l-​poplu li jġorr ismu se jinqered kompletament u għal dejjem? Le, għax Jehovah jissokta jgħid: “Nmidd idejja għal fuqek, u nsaffik fil-​forġa minn ħmieġek, u ċ-​ċomb kollu nneħħilek.” (Isaija 1:25) Jehovah issa juża bħala tixbieha l-​proċess taʼ rfinar. Irfinitur tal-​qedem spiss kien iżid is-​soder bħala għajnuna biex jissepara l-​ħmieġ mill-​metall prezzjuż. B’mod simili, Jehovah, li lin-​nies tiegħu ma jarahomx bħala mill-​agħar għalkollox, se ‘jikkastigahom kemm jistħoqqilhom.’ Se jneħħi minn nofshom iċ-​“ċomb” biss​—dawk li m’humiex mixtiqin għax rashom iebsa u jirrifjutaw li jitgħallmu u jobdu. c (Ġeremija 46:28)  B’dan il-​kliem, Isaija għandu l-​privileġġ li jikteb l-​istorja bil-​quddiem.

25. (a) Jehovah kif irfinahom lin-​nies tiegħu fis-​sena 607 Q.E.K.? (b) Jehovah meta rfinahom lin-​nies tiegħu fi żmienna?

²⁵ Jehovah fil-​fatt irfinahom lin-​nies tiegħu, billi neħħa l-​ħmieġ taʼ mexxejja korrotti u ribelli oħrajn. Fis-​sena 607 Q.E.K., ferm wara żmien Isaija, Ġerusalemm inqerdet u l-​abitanti tagħha ttieħdu għal 70 sena t’eżilju f’Babilonja. Dan f’xi modi jixbah azzjoni meħuda minn Alla żmien twil wara. Il-​profezija f’Malakija 3:​1-5, miktuba ferm wara l-​eżilju Babiloniż, uriet li Alla kien se jagħmel xogħol taʼ rfinar mill-​ġdid. Din ippontat lejn iż-​żmien meta Alla Jehovah kien se jiġi fit-​tempju spiritwali tiegħu akkumpanjat mill-​“anġlu tal-​patt” tiegħu, Ġesù Kristu. Dan seħħ b’mod evidenti fit-​tmiem taʼ l-​Ewwel Gwerra Dinjija. Jehovah spezzjona lil dawk kollha li kienu jgħidu li huma Kristjani, billi naqqa lill-​veri mill-​foloz. B’liema riżultat?

26-28. (a) Isaija 1:26 kellu liema twettiq inizjali? (b) Din il-​profezija kif twettqet fi żmienna? (ċ) Din il-​profezija kif tistaʼ tkun taʼ benefiċċju għall-​anzjani llum?

²⁶ Jehovah jwieġeb: “U nraġġaʼ l-​imħallfin tiegħek għal li kienu dari, u l-​kunsillieri tiegħek għal li kienu fil-​bidu. Mbagħad isejjħulek: ‘Belt is-​Sewwa, il-​Belt Fidila.’ Bil-​ġustizzja Sijon għad tinfeda; u dawk li jikkonvertu jinfdew bis-​sewwa.” (Isaija 1:​26, 27) Din il-​profezija twettqet l-​ewwel darba fuq Ġerusalemm tal-​qedem. Wara li l-​eżiljati rritornaw lejn il-​belt maħbuba tagħhom fis-​sena 537 Q.E.K., kien hemm għal darb’oħra mħallfin u kunsillieri leali bħal dawk tal-​passat. Il-​profeti Ħaggaj u Żakkarija, il-​qassis Ġożwè, l-​iskrib Esdra, u l-​gvernatur Żerubbabel kollha qdew biex jiggwidaw u jidderieġu lill-​fdal leali li rritorna biex jimxi fil-​mogħdijiet t’Alla. Madankollu, twettiq saħansitra iktar importanti seħħ fis-​seklu 20.

²⁷ Fis-​sena 1919, in-​nies taʼ Jehovah taʼ żmienna ħarġu  mill-​perijodu taʼ ttestjar. Dawn inħelsu mill-​jasar spiritwali taħt Babilonja l-​Kbira, l-​imperu dinji taʼ reliġjon falza. Id-​distinzjoni bejn dak il-​fdal midluk u leali u l-​kleru apostat tal-​Kristjaneżmu saret ċara. Alla reġaʼ bierek lin-​nies tiegħu, billi ‘ġabilhom lura mħallfin u kunsillieri’​—irġiel leali li jagħtu pariri lin-​nies t’Alla skond il-​Kelma tiegħu u mhux skond it-​tradizzjonijiet tal-​bnedmin. Illum fost il-​“merħla ċkejkna” li qed tonqos kontinwament u l-​miljuni li qed jiżdiedu taʼ sħabhom in-​“nagħaġ oħra,” hemm eluf minn dawn l-​irġiel.​—Luqa 12:32; Ġwann 10:16; Isaija 32:​1, 2; 60:17; 61:​3, 4.

²⁸ L-​anzjani jżommu f’moħħhom li kultant huma jaġixxu bħala “mħallfin” fil-​kongregazzjoni sabiex iżommuha nadifa moralment u spiritwalment u biex jikkoreġu lil min jiżbalja. Huma konċernati profondament li l-​affarijiet jagħmluhom kif irid Alla, billi jimitaw is-​sens taʼ ġustizzja bilanċjat u mimli ħniena tiegħu. Iżda, fil-​biċċa l-​kbira tal-​każi, dawn jaqdu bħala “kunsillieri.” M’għandniex xi ngħidu, dan huwa ferm differenti milli jkunu prinċpijiet jew tiranni, u huma jagħmlu kull sforz biex qatt ma jagħtu saħansitra l-​impressjoni li huma s-​“sidien tal-​wirt t’Alla.”​—1 Pietru 5:​3, Karm Żammit.

29, 30. (a) Jehovah liema kliem lissen għal dawk li ma jkunux iridu jibbenefikaw mill-​proċess taʼ rfinar? (b) In-​nies f’liema sens iħossuhom ‘jistħu’ minħabba s-​siġar u l-​ġonna tagħhom?

²⁹ Xi ngħidu dwar il-​“ħmieġ”  imsemmi fil-​profezija taʼ Isaija? X’jiġrilhom dawk li ma jkunux iridu jibbenefikaw mill-​proċess taʼ rfinar t’Alla? Ikompli Isaija: “Imma l-​midinbin u l-​ħatjin flimkien jitkissru; u dawk li jitilqu l-​Mulej jintemmu. Għax intom għad tistħu mill-​ballut li ħabbejtu; u għad titriegħxu minħabba l-​ġonna li għażiltu.” (Isaija 1:​28, 29) Dawk li jirribellaw u jidinbu kontra Jehovah, billi jinjoraw il-​messaġġi taʼ twissija tal-​profeti tiegħu sa meta jkun tard wisq, tabilħaqq li “jitkissru” u “jintemmu.” Dan iseħħ fis-​sena 607 Q.E.K. Madankollu, x’ifissru dawn ir-​referenzi għas-​siġar u l-​ġonna?

³⁰ Il-​Ġudeani għandhom problema persistenti bl-​idolatrija. Is-​siġar, il-​ġonna, u l-​imsaġar spiss jidħlu fil-​prattiċi baxxi tagħhom. Per eżempju, adoraturi taʼ Bagħal u taʼ Għastoret, seħbitu, jemmnu li fl-​istaġun tan-​nixfa, iż-​żewġ divinitajiet ikunu mejtin u midfunin. Biex iqanqluhom ħalli jistenbħu u jitgħammru, u b’hekk iġibu l-​fertilità fil-​pajjiż, l-​idolatri jinġabru biex iwettqu atti sesswali perversi taħt siġar “sagri” fi msaġar jew f’ġonna. Meta l-​pajjiż igawdi x-​xita u l-​fertilità, l-​allat foloz jieħdu l-​kredtu; l-​idolatri jħossuhom imsaħħin fis-​superstizzjonijiet tagħhom. Imma meta Jehovah jġib lill-​idolatri ribellużi għat-​tmiem diżastruż tagħhom, ebda allat-idoli ma jipproteġuhom. Ir-​ribelli jħossuhom ‘jistħu’ minħabba dawn is-​siġar u l-​ġonna bla saħħa.

31. L-​idolatri liema ħaġa jiffaċċjaw li hi agħar mill-​mistħija?

³¹ Iżda l-​Ġudeani idolatrużi jiffaċċjaw xi ħaġa agħar mill-​mistħija. Billi jbiddel it-​tixbieha, Jehovah issa jxebbah lill-​idolatra nnifsu maʼ siġra. “Għad tkunu bħal balluta bil-​weraq midbiel; bħal ġnien bla ilma fih.” (Isaija 1:30) Fil-​klima sħuna u niexfa tal-​Lvant Nofsani, din it-​tixbieha hija addattata. Ebda siġra jew ġnien ma jistgħu jibqgħu ħajjin għal żmien twil mingħajr provvista kontinwa taʼ ilma. Meta jinxef, dan it-​tip taʼ ħaxix jistaʼ jaqbad  malajr. Għaldaqstant, it-​tixbieha fil-​vers 31 issegwi b’mod naturali.

32. (a) Min hu “l-​bniedem b’saħħtu” li ssir referenza għalih fil-​vers 31? (b) Dan f’liema sens se jsir “stoppa,” b’liema “xrar” se jitkebbes, u b’liema riżultat?

³² “U l-​bniedem b’saħħtu jsir stoppa, u għemilu xrar, u jieħdu n-​nar flimkien, bla ma ħadd jitfihom.” (Isaija 1:31) Min hu dan il-​“bniedem b’saħħtu”? L-​espressjoni Ebrajka tagħti s-​sens taʼ saħħa u għana. Din x’aktarx tirreferi għal xi ħadd li jsegwi lill-​allat foloz u li hu prosperuż u ċert minnu innifsu. Fi żmien Isaija, bħal fi żmienna, m’aħniex neqsin minn bnedmin li jiċħdu lil Jehovah u l-​qima safja tiegħu. Xi wħud saħansitra jidhru li jirnexxu. Madankollu, Jehovah jwissi li dawn il-​bnedmin se jsiru bħal “stoppa,” ħjut tal-​qanneb tant fraġli u niexfa li jinxtorbu malli jxommu n-​nar. (Mħallfin 16:​8, 9) Għemil l-​idolatra​—kemm jekk l-​allat-idoli tiegħu, l-​għana tiegħu, jew hu x’inhu li jieħu post Jehovah fil-​qima tiegħu—​se jkun bħax-​“xrar” li jkebbes. Kemm ix-​xrar u kemm l-​istoppa se jispiċċaw fix-​xejn, jinqerdu totalment, f’nar li ħadd ma jkun jistaʼ jitfih. Ebda potenza fl-​univers ma tistaʼ xxejjen il-​ġudizzji perfetti taʼ Jehovah.

33. (a) It-​twissijiet tal-​ġudizzju li ġej mingħand Alla kif jindikaw ukoll il-​ħniena tiegħu? (b) Jehovah liema opportunità qed jestendi issa lill-​umanità, u din kif teffettwa lil kull wieħed u waħda minna?

³³ Huwa dan il-​messaġġ finali fi qbil mal-​messaġġ taʼ ħniena u maħfra fil-​vers 18? Assolutament! Jehovah qabbad lill-​qaddejja tiegħu jiktbu u jwasslu dawn it-​twissijiet għaliex hu mimli ħniena. Wara kollox, hu “ma jridx li xi ħadd jintilef, imma li kulħadd jersaq għall-​indiema.” (2 Pietru 3:9) Huwa l-​privileġġ taʼ kull Kristjan veru llum li jipproklama l-​messaġġi taʼ twissija t’Alla lill-​umanità sabiex dawk li jindmu jkunu jistgħu jibbenefikaw mill-​maħfra ġeneruża tiegħu u jgħixu għal dejjem. Kemm hu qalbu tajba Jehovah li qed jagħti ċans lill-​umanità biex ‘tirraġuna’ miegħu qabel ma jkun tard wisq!

[Noti taʼ taħt]

[Mistoqsijiet taʼ Studju]