Jissolva l-Misteru tas-Siġra l-Kbira
Kapitlu Sitta
Jissolva l-Misteru tas-Siġra l-Kbira
1. Xi ġralu s-Sultan Nabukodonosor, u b’hekk iqumu liema mistoqsijiet?
JEHOVAH ppermetta li s-Sultan Nabukodonosor isir ħakkiem dinji. Bħala l-monarka taʼ Babilonja, hu kellu għana kbir, provvista abbundanti taʼ ikel, palazz grandjuż—kulma kien jixtieq materjalment. Imma f’daqqa waħda sofra l-umiljazzjoni. Peress li marad mentalment, Nabukodonosor aġixxa bħal bhima! Tkeċċa lil hinn mill-mejda rjali u mir-residenza imperjali, għex fl-għelieqi u kiel il-ħaxix bħal barri. X’kien li wassal għal dan il-gwaj? U dan għala għandu jikkonċernana?—Qabbel Ġob 12:17-19; Koħèlet 6:1, 2.
IS-SULTAN IFAĦĦAR BIL-KBIR LILL-IKTAR GĦOLI
2, 3. Is-sultan taʼ Babilonja xi xtaqilhom lis-sudditi tiegħu, u kif kien iħares hu lejn Alla l-Iktar Għoli?
2 Ftit wara li fieq minn dak il-kollass mentali komplet, Nabukodonosor bagħat fir-renju kollu tiegħu rapport rimarkevoli dwar dak li kien seħħ. Jehovah nebbaħ lill-profeta Danjel biex jippreserva rakkont eżatt taʼ dawn il-ġrajjiet. Dan jibda b’dawn il-kelmiet: “Is-sultan Nabukodonosor lill-popli; ġnus u ilsna, kull fejn jgħammru fuq l-art: jalla s-sliem tagħkom joktor! Għoġobni nxandar is-sinjali u l-għeġubijiet li Alla l-Għoli għamel miegħi. Kemm huma kbar is-sinjali tiegħu, u kemm huma qawwija għeġubijietu! Saltnatu saltna taʼ dejjem, u ħakmietu minn nisel għal nisel!”—Danjel 3:98(31)-100(33) [4:1-3, NW].
3 Is-sudditi taʼ Nabukodonosor kienu “jgħammru fuq l-art” kollha—billi l-imperu tiegħu kien iħaddan il-biċċa l-kbira mid-dinja li tissemma fil-Bibbja. Rigward dak Alla taʼ Danjel, is-sultan qal: “Saltnatu saltna taʼ dejjem.” Dan il-kliem kemm faħħar bil-kbir lil Jehovah maʼ l-Imperu Babiloniż kollu! Iktar minn hekk, din kienet it-tieni darba li Nabukodonosor kien ġie muri li s-Saltna t’Alla biss hija eterna, wieqfa “għal dejjem.”—Danjel 2:44.
4. F’konnessjoni maʼ Nabukodonosor, kif bdew “is-sinjali u l-għeġubijiet” taʼ Jehovah?
4 ‘Alla l-Iktar Għoli’ liema ‘sinjali u għeġubijiet’ wettaq? Dawn bdew bl-esperjenza persunali tas-sultan rakkontata b’dan il-kliem: “Jien, Nabukodonosor, kont waħdi f’dari kuntent u sejjer tajjeb fil-palazz tiegħi. U rajt ħolma li werwritni; fuq friexi, il-ħsibijiet u d-dehriet taʼ moħħi beżżgħuni.” (Danjel 4:1, 2 [4:4, 5, NW]) X’għamel is-sultan Babiloniż dwar din il-ħolma li ħawditlu moħħu?
5. Nabukodonosor kif kien iħares lejn Danjel, u għala?
5 Nabukodonosor sejjaħ lill-għorrief taʼ Babilonja u rrakkontalhom il-ħolma. Imma kemm fallew bl-ikrah! Assolutament ma kellhomx il-ħila jipprovdu xi interpretazzjoni. Il-kitba żiedet: “Sa fl-aħħar ġie quddiemi Danjel li jismu Beltesassar, bħalma jismu l-alla tiegħi; Danjel għandu fih l-ispirtu taʼ l-allat qaddisa; u jien għedtlu l-ħolma.” (Danjel 4:3-5 [4:6-8, NW]) Isem Danjel fis-servizz irjali kien Beltesassar, u l-alla falz li s-sultan sejjaħlu “l-alla tiegħi” għandu mnejn kien Bel jew Nebu jew Marduk. Billi kien jemmen f’ħafna allat, Nabukodonosor kien iħares lejn Danjel bħala wieħed li fih kien hemm “l-ispirtu taʼ l-allat qaddisa.” U minħabba l-pożizzjoni taʼ Danjel bħala prefett fuq l-għorrief kollha taʼ Babilonja, is-sultan irrefera għalih bħala “l-kbir fost il-maġi.” (Danjel 2:48; 4:6 [4:9, NW]; qabbel Danjel 1:20.) M’għandniex xi ngħidu, il-leali Danjel qatt m’abbanduna l-qima taʼ Jehovah biex jipprattika l-maġija.—Levitiku 19:26; Dewteronomju 18:10-12.
SIĠRA GĦOLJA ĦAFNA
6, 7. Kif tiddeskrivih int dak li ra Nabukodonosor fil-ħolma tiegħu?
6 Fiex kienet tikkonsisti l-ħolma tal-biżaʼ tas-sultan Babiloniż? “Id-dehriet taʼ moħħi fuq friexi kienu dawn: Kont qiegħed inħares,” qal Nabukodonosor, “u ara, ikun hemm siġra f’nofs l-art, għolja ħafna tassew. U s-siġra kibret u ssaħħet, l-għoli tagħha laħaq sas-sema, u kienet tidher mit-trufijiet kollha taʼ l-art; il-weraq tagħha kien sabiħ, u kellha fiha ħafna frott, hekk li kien fiha biex jiekol minnha kulħadd. Il-bhejjem tar-rabaʼ kienu jistkennu għad-dell tagħha, u l-għasafar tas-sema jgħammru fil-friegħi tagħha, u l-ħlejjaq kollha kienu jieħdu l-għajxien tagħhom minnha.” (Danjel 4:7-9 [4:10-12, NW]) Jingħad li Nabukodonosor kien dilettant taċ-ċedri l-kbar tal-Libanu, mar jarahom, u ordna li xi ftit minnhom jinġiebu lejn Babilonja bħala njam. Imma qatt ma kien ra xi ħaġa bħas-siġra li dehret fil-ħolma tiegħu. Din okkupat pożizzjoni prominenti “f’nofs l-art,” kienet tidher mit-trufijiet kollha taʼ l-art, u tant kien fiha frott li pprovdiet ikel għall-ħlejjaq kollha.
7 Il-ħolma kien fiha ferm iktar, għax Nabukodonosor żied: “Jiena u nħares fid-dehriet taʼ moħħi fuq friexi, ara mis-sema niżel wieħed għassies u qaddis, li għajjat b’leħen qawwi u qal hekk: ‘Qaċċtu s-siġra u aqtgħu l-friegħi tagħha, farfru l-friegħi u xerrdu l-frott tagħha, ħalli l-bhejjem jaħarbu minn taħtha u l-għasafar mill-friegħi tagħha. Imma l-fdal li jibqaʼ miz-zokk taʼ għeruqha ħalluh fl-art, miżmum b’ċirku tal-ħadid u l-bronż qalb il-ħaxix tari tar-rabaʼ, ħalli jixxarrab bin-nida tas-sema u jaqsam mal-bhejjem mill-ħaxix taʼ l-art.’”—Danjel 4:10-12 [4:13-15, NW].
8. Min kien l-“għassies”?
8 Il-Babiloniżi kellhom il-konċett reliġjuż partikulari tagħhom dwar ħlejjaq spirti tajbin u ħżiena. Imma min kien dan l-“għassies,” jew sentinella, mis-sema? Peress li ssejjaħ “qaddis,” dan kien anġlu twajjeb li rrappreżenta lil Alla. (Qabbel Salm 103:20, 21.) Immaġina l-mistoqsijiet li bilfors li tturmentawh lil Nabukodonosor! Għala kellha titqaċċat din is-siġra? X’ġid joħroġ milli z-zokk taʼ għeruqha ma jitħalliex jikber minħabba ċrieki tal-ħadid u l-bronż? Tabilħaqq, xi skop jaqdi sempliċi fdal taʼ zokk?
9. Bażikament, x’qal l-għassies, u liema mistoqsijiet iqumu?
9 Nabukodonosor bilfors li baqaʼ mbellah għalkollox meta samaʼ l-kliem l-ieħor taʼ l-għassies: “Qalbu ma tibqax bħal tal-bnedmin, imma tingħatalu qalb taʼ bhima, u jgħaddu minn għalih sebaʼ żminijiet! Din is-sentenza ngħatat b’digriet taʼ l-għassiesa, il-kustjoni nqatgħet b’ordni tal-qaddisin, sabiex il-ħajjin ikunu jafu li l-Għoli jaħkem fuq is-saltna tal-bnedmin, u li hu jagħtiha lil min jogħġbu u jqiegħed fuqha l-iċken fost il-bnedmin.” (Danjel 4:13, 14 [4:16, 17, NW]) Iz-zokk taʼ l-għeruq taʼ siġra ma jkollux qalb umana tħabbat ġo fih. Fuq kollox, kif jistaʼ jkun li l-qalb taʼ bhima tingħata lil zokk taʼ l-għeruq taʼ siġra? X’inhuma s-“sebaʼ żminijiet”? U dan kollu kif inhu relatat mal-kariga taʼ ħakkiem fis-“saltna tal-bnedmin”? Żgur li Nabukodonosor ried ikun jaf.
AĦBAR ĦAŻINA GĦAS-SULTAN
10. (a) Is-siġar x’jistgħu jissimbolizzaw fil-lingwaġġ skritturali? (b) X’inhu rappreżentat mis-siġra l-kbira?
10 Malli samaʼ l-ħolma, għal mument Danjel baqaʼ mbellah, imbagħad sar beżgħan. Imħeġġeġ minn Nabukodonosor biex jispjegaha, il-profeta qal: “Sidi, il-ħolma għal dawk li jobogħduk, u t-tifsira tagħha għall-għedewwa tiegħek! Is-siġra li int rajt, li kibret u ssaħħet, . . . hija int, sultan, li kbirt u ssaħħaħt, u l-kobor tiegħek tkattar u laħaq is-sema u saltnatek infirxet sa truf l-art.” (Danjel 4:15-19 [4:18-22, NW]) Fl-Iskrittura, is-siġar jistgħu jissimbolizzaw individwi, ħakkiema, u saltniet. (Salm 1:3; Ġeremija 17:7, 8; Eżekjel, kapitlu 31) Bħala l-kap taʼ qawwa dinjija, Nabukodonosor kien ‘kiber u ssaħħaħ’ bħas-siġra għolja ħafna tal-ħolma tiegħu. Imma ħakma ‘mifruxa sa truf l-art,’ li tinvolvi s-saltna kollha kemm hi taʼ l-umanità, hija rappreżentata mis-siġra l-kbira. Din għalhekk tissimbolizza s-sovranità universali taʼ Jehovah, partikolarment fir-relazzjoni tagħha maʼ l-art.—Danjel 4:14 [4:17, NW].
11. Il-ħolma tas-sultan kif uriet li hu kellu jġarrab bidla li kienet se tbaxxih?
11 Bidla li kellha tbaxxih kienet maħżuna għal Nabukodonosor. Billi indika dan l-iżvilupp, Danjel żied: “Issa s-sultan ra għassies – u dan kien qaddis – nieżel mis-sema u jgħid: ‘Qaċċtu s-siġra u eqirduha, imma l-fdal li jibqaʼ miz-zokk taʼ għeruqha ħalluh fl-art, miżmum b’ċirku tal-ħadid u l-bronż, qalb il-ħaxix tari tar-rabaʼ, ħalli jixxarrab bin-nida tas-sema u jkollu sehmu mal-bhejjem tar-rabaʼ, sa ma jgħaddu sebaʼ żminijiet.’ It-tifsira taʼ dan kollu hija din, sultan: hu digriet taʼ l-Għoli għal sidi s-sultan.” (Danjel 4:20, 21 [4:23, 24, NW]) Żgur li kien meħtieġ il-kuraġġ biex dak il-messaġġ jingħata lis-sultan potenti!
12. X’kien se jiġrilu Nabukodonosor?
12 X’kien se jiġrilu Nabukodonosor? Immaġina r-reazzjoni tiegħu hekk kif Danjel żied: “Lilek għad ikeċċuk minn fost il-bnedmin, u l-għamara tiegħek tkun mal-bhejjem tar-rabaʼ; jitimgħuk ħxejjex bħall-barrin; u jħalluk tixxarrab bin-nida tas-sema; sebaʼ żminijiet jgħaddu minn fuqek, sa ma tagħraf li l-Għoli jaħkem fuq is-saltna tal-bnedmin u li hu jagħtiha lil min jogħġbu.” (Danjel 4:22 [4:25, NW]) Milli jidher saħansitra l-uffiċjali fis-servizz irjali taʼ Nabukodonosor kellhom ‘ikeċċuh minn fost il-bnedmin.’ Imma kellu jkun hemm xi raħħala jew rgħajja li b’mogħdrija kienu se jieħdu ħsiebu? Le, għax Alla kien ħareġ id-digriet li Nabukodonosor kellu jgħammar “mal-bhejjem tar-rabaʼ,” jiekol il-ħxejjex.
13. Il-ħolma tas-siġra x’uriet li kellu jiġrilha l-pożizzjoni taʼ Nabukodonosor bħala ħakkiem dinji?
13 Sewwa sew bħalma tqaċċtet is-siġra, Nabukodonosor kellu jitwaqqaʼ mill-kariga taʼ ħakkiem dinji—imma għal xi żmien biss. Danjel spjega: “Huma taw ordni biex iħallu l-fdal li jibqaʼ miz-zokk taʼ għeruq is-siġra. Dan ifisser li s-saltna tiegħek tibqaʼ żgura għalik wara li tagħraf li s-Sema jsaltan.” (Danjel 4:23 [4:26, NW]) Fil-ħolma taʼ Nabukodonosor, il-fdal li jibqaʼ miz-zokk taʼ għeruq is-siġra mqaċċta, jew il-biċċa li tibqaʼ fl-art, tħalla jibqaʼ, għalkemm kien marbut sabiex ma jikbirx. B’mod simili, il-fdal li jibqaʼ miz-zokk taʼ għeruq is-siġra tas-sultan taʼ Babilonja kellu jibqaʼ, għalkemm marbut għal “sebaʼ żminijiet” biex ma jiffjorixxix. Il-pożizzjoni tiegħu bħala ħakkiem dinji kellha tkun bħall-biċċa miz-zokk tas-siġra li baqgħet marbuta fl-art. Kellha tinżamm fis-sigurtà sakemm ikunu għaddew minn fuqha sebaʼ żminijiet. Jehovah kien se jieħu ħsieb li matul dak il-perijodu ħadd ma kellu jieħu l-post taʼ Nabukodonosor bħala l-ħakkiem uniku taʼ Babilonja, għalkemm ibnu li kien jismu Evil-merodak setaʼ kompla bħala aġent-ħakkiem għalih.
14. Danjel x’ħeġġu jagħmel lil Nabukodonosor?
14 Minħabba dak li tbassar dwar Nabukodonosor, Danjel ħeġġeġ b’kuraġġ: “Għalhekk, sultan, ilqaʼ l-parir tiegħi; infatam minn ħtijietek b’għemejjel tajba, u minn ħżunitek, billi tħenn għall-imsejknin; żgur jitwal għalik żmien ir-riżq.” (Danjel 4:24 [4:27, NW]) Kieku Nabukodonosor kellu jdur lil hinn mill-korsa midinba tiegħu t’oppressjoni u kburija, forsi r-riżultat kien ikun differenti għalih. Wara kollox, xi żewġ sekli qabel, Jehovah kien iddeċieda li jeqred lill-poplu taʼ Ninwè, il-kapitali taʼ l-Assirja, imma dan m’għamlux għaliex is-sultan tagħha u s-sudditi tiegħu nidmu. (Ġona 3:4, 10; Luqa 11:32) Xi ngħidu dwar il-kburi Nabukodonosor? Kien se jbiddel triqatu?
IT-TWETTIQ INIZJALI TAL-ĦOLMA
15. (a) Nabukodonosor liema attitudni kompla juri? (b) Xi skrizzjonijiet x’jirrivelaw dwar l-attivitajiet taʼ Nabukodonosor?
15 Nabukodonosor baqaʼ kburi. Waqt li kien qed jippassiġġa fuq il-bejt tal-palazz 12-il xahar wara l-ħolma tiegħu dwar is-siġra, hu ftaħar: “Hijiex din Babilonja l-kbira li jien, bil-qawwa taʼ setgħeti, bnejt bħala għamara taʼ sultan għal sebħ ġieħi?” (Danjel 4:25-27 [4:28-30, NW]) Nimrod kien sejjes lil Babilonja (Babel), imma Nabukodonosor sebbaħha. (Ġenesi 10:8-10) F’waħda mill-iskrizzjonijiet kunejformi tiegħu, hu jiftaħar: “Nabukodonosor, Sultan taʼ Babilonja, ir-restawratur taʼ Esagila u Ezida, bin Nabopolassar jien. . . . Il-fortifikazzjonijiet taʼ Esagila u Babilonja saħħaħthom u stabbilejt il-fama tar-renju tiegħi għal dejjem.” (Archaeology and the Bible, minn George A. Barton, 1949, paġni 478-9) Skrizzjoni oħra tirreferi għal madwar 20 tempju li hu sewwa jew bena mill-ġdid. “Taħt il-ħakma taʼ Nabukodonosor,” tgħid The World Book Encyclopedia, “Babilonja saret waħda mill-bliet l-iktar manjifiċi tad-dinja antika. Fil-kitbiet tiegħu stess, hu rari semma l-attivitajiet militari tiegħu, imma kiteb dwar il-proġetti tiegħu taʼ bini u dwar l-attenzjoni tiegħu lejn l-allat taʼ Babilonja. Nabukodonosor x’aktarx li bena l-Ġonna Mdendlin taʼ Babilonja, wieħed mis-Sebaʼ Għeġubijiet tad-Dinja Antika.”
16. Nabukodonosor kif kien wasal biex jiġi umiljat?
16 Minkejja l-ftaħir tiegħu, il-kburi Nabukodonosor kien wasal biex jiġi umiljat. Jgħid ir-rakkont imnebbaħ: “Il-kelma kienet għadha f’fomm is-sultan meta nstemaʼ leħen mis-sema: ‘Seħħ dak li qalu fuqek, sultan Nabukodonosor: is-saltna ħallietek. U lilek se jkeċċuk minn fost il-bnedmin, u mal-bhejjem tar-rabaʼ tkun l-għamara tiegħek; jitimgħuk ħxejjex bħall-barrin; u sebaʼ żminijiet jgħaddu minn fuqek, sa ma tagħraf li l-Għoli jaħkem fuq is-saltna tal-bnedmin, u li hu jagħtiha lil min jogħġbu.’”—Danjel 4:28, 29 [4:31, 32, NW].
17. Xi ġralu l-kburi Nabukodonosor, u f’liema ċirkustanzi malajr sab ruħu?
17 Nabukodonosor fil-pront iġġennen. Billi tkeċċa minn fost il-bnedmin, hu kiel il-ħxejjex “bħall-barrin.” Hemmhekk, qalb il-bhejjem taʼ l-għalqa, hu ċertament li ma kienx qiegħed mixħut fuq il-ħaxix ġo xi ġenna taʼ l-art, igawdi kuljum iż-żiffiet rifreskanti. Fl-Iraq tal-lum, fejn jinsabu r-rovini taʼ Babilonja, it-temperaturi jvarjaw minn għoli taʼ 50 grad Celsius fix-xhur tas-sajf għal kesħa inġazzata fix-xitwa. Billi kien espost għall-elementi u ma kienx jintmaxat, ix-xagħar twil u mgħaqqad taʼ Nabukodonosor deher qisu rix taʼ l-ajkli u d-dwiefer mhux maqtugħin tas-swabaʼ taʼ idejh u saqajh saru bħad-dwiefer tat-tajr. (Danjel 4:30 [4:33, NW]) X’umiljazzjoni għal dan il-ħakkiem dinji kburi!
18. Matul is-sebaʼ żminijiet, x’seħħ inkwantu għat-tron taʼ Babilonja?
18 Fil-ħolma taʼ Nabukodonosor, is-siġra l-kbira ġiet imqaċċta u l-biċċa minnha li baqgħet fl-art intrabtet biex ma titħalliex tikber ’il fuq għal sebaʼ żminijiet. B’mod simili, Nabukodonosor “tniżżel minn fuq it-tron taʼ saltnatu” meta Jehovah laqtu bil-ġenn. (Danjel 5:20) Bħala riżultat, dan biddel qalb is-sultan minn waħda taʼ bniedem għal dik taʼ barri. Madankollu, lil Nabukodonosor Alla refagħlu t-tron sakemm spiċċaw is-sebaʼ żminijiet. Waqt li Evil-merodak x’aktarx li aġixxa bħala l-kap temporanju tal-gvern, Danjel qeda bħala “gvernatur tal-Provinċja kollha taʼ Babilonja, u l-ogħla uffiċjal fuq l-għorrief kollha taʼ Babilonja.” It-tliet imseħbin Ebrej tiegħu komplew jieħdu sehem miegħu fl-amministrar taʼ l-affarijiet taʼ dak id-distrett. (Danjel 1:11-19; 2:48, 49; 3:97(30) [3:30, NW]) L-erbaʼ eżiljati stennew ir-restawr taʼ Nabukodonosor fuq it-tron bħala sultan f’sensih li kien tgħallem li “l-Għoli jaħkem fuq is-saltna tal-bnedmin, u li hu jagħtiha lil min jogħġbu.”
IR-RESTAWR TAʼ NABUKODONOSOR
19. Wara li Jehovah ġab lil Nabukodonosor lura f’sensih, is-sultan Babiloniż fil-fatt x’irrealizza?
19 Jehovah ġab lil Nabukodonosor lura f’sensih fi tmiem sebaʼ żminijiet. Imbagħad billi rrikonoxxa lil Alla l-Iktar Għoli, is-sultan qal: “Meta għadda ż-żmien, jien, Nabukodonosor, rfajt għajnejja lejn is-sema u għaqli raġaʼ ġie fija; berikt lill-Għoli, u sebbaħt u tajt ġieħ lil Dak li hu għal dejjem, għax setgħetu setgħa għal dejjem, u saltnatu minn nisel għal nisel; dawk kollha li jgħammru fuq l-art huma meqjusa bħax-xejn, u li jrid hu jagħmel bl-eżerċtu tas-sema u b’dawk li jgħammru fuq l-art, u ħadd ma hemm li se jżommlu idu u jgħidlu, ‘X’qiegħed tagħmel?’” (Danjel 4:31, 32 [4:34, 35, NW]) Iva, Nabukodonosor fil-fatt irrealizza li l-Iktar Għoli hu tabilħaqq il-Ħakkiem Sovran fis-saltna tal-bnedmin.
20, 21. (a) It-tneħħija taċ-ċrieki tal-metall minn madwar iz-zokk taʼ għeruq is-siġra tal-ħolma kif sabet parallel f’dak li ġralu Nabukodonosor? (b) Nabukodonosor x’irrikonoxxa, u għamlu dan adoratur taʼ Jehovah?
20 Meta Nabukodonosor irritorna fuq it-tron tiegħu, kien bħallikieku ċ-ċrieki tal-metall kienu tneħħew minn madwar iz-zokk taʼ għeruq is-siġra tal-ħolma. Dwar ir-restawr tiegħu, hu qal: “Minnufih għaqli raġaʼ ġie fija, u għall-glorja taʼ saltnati raġaʼ ġieni l-ġieħ u s-sebħ tiegħi; il-kunsillieri u l-kbarat tiegħi fittxewni, tqegħidt fis-saltna tiegħi, u żdiedli kobor li ma bħalu.” (Danjel 4:33 [4:36, NW]) Jekk kien hemm xi uffiċjali fis-servizz irjali li kienu ddisprezzaw lis-sultan għax kien iġġennen, issa dawn kienu qegħdin ‘ifittxuh’ bil-ħerqa b’sottomissjoni sħiħa.
21 X’‘sinjali u għeġubijiet’ kien wettaq Alla l-Iktar Għoli! M’għandux għalfejn jissorprendina li s-sultan Babiloniż restawrat qal: “Issa jien, Nabukodonosor, nfaħħar u ngħolli u nsebbaħ lis-Sultan tas-Sema, għax l-għemejjel tiegħu kollha sewwa u triqatu huma ġusti, u hu għandu s-setgħa jbaxxi ’l dawk li jimxu mkabbra.” (Danjel 3:99 [4:2, NW]; 4:34 [4:37, NW]) Madankollu, għalkemm irrikonoxxa dan, Nabukodonosor ma sarx xi adoratur Ġentil taʼ Jehovah.
HEMM EVIDENZA SEKULARI?
22. Xi wħud identifikaw il-ġenn taʼ Nabukodonosor maʼ liema marda, imma x’għandna nirrealizzaw rigward il-kawża taʼ l-istat taʼ ġenn tiegħu?
22 Xi wħud identifikaw il-ġenn taʼ Nabukodonosor mal-lycanthropy. Dizzjunarju mediku jgħid: “LYCANTHROPY . . . minn [lyʹkos], lupus, lupu; [anʹthro·pos], homo, bniedem. Dan l-isem ngħata lill-marda taʼ xi nies li jemmnu li jkunu nbidlu f’xi annimal, u li jimitaw il-ħoss jew il-karba, is-sura jew il-manjieri taʼ dak l-annimal. Dawn l-individwi ġeneralment jimmaġinaw li tbiddlu f’xi lupu, kelb jew qattus; kultant f’xi barri wkoll, bħal fil-każ taʼ Nabukodonosor.” (Dictionnaire des sciences médicales, par une société de médicins et de chirurgiens, Pariġi, 1818, Volum 29, paġna 246) Is-sintomi tal-lycanthropy huma simili għal dawk taʼ l-istat taʼ ġenn taʼ Nabukodonosor. Madankollu, ladarba l-marda mentali tiegħu kienet deċiża b’mod divin, ma tistax tiġi identifikata speċifikament maʼ xi marda magħrufa.
23. Liema testimonjanza sekulari teżisti dwar il-ġenn taʼ Nabukodonosor?
23 L-istudjuż John E. Goldingay isemmi diversi paralleli għall-ġenn u r-restawr taʼ Nabukodonosor. Per eżempju, jgħid: “Kitba kunejformi u frammentarja mid-dehra tirreferi għal xi diżordni mentali min-naħa taʼ Nabukodonosor, u forsi għall-fatt li hu ttraskura u abbanduna lil Babilonja.” Goldingay isemmi dokument imsejjaħ “The Babylonian Job” (Ġob Babiloniż) u jgħid li dan id-dokument “jikkonferma l-kastigi minn Alla, mard, umiljazzjoni, li fittex interpretazzjoni taʼ ħolma li twaħħax, li tqaċċat bħal siġra, li tefgħuh barra, li kiel il-ħaxix, li ġġennen, li kien bħal barri, li Marduk tafaʼ x-xita fuqu, li d-dwiefer tgħawġu, li x-xagħar twal u tgħaqqad, u mbagħad għal restawr li għalih ifaħħar lill-alla.”
SEBAʼ ŻMINIJIET LI JEFFETTWAWNA
24. (a) Is-siġra l-kbira tal-ħolma x’tissimbolizza? (b) Xi trażżan għal sebaʼ żminijiet, u dan kif seħħ?
24 Kif rappreżentat mis-siġra l-kbira, Nabukodonosor issimbolizza l-kariga taʼ ħakkiem dinji. Imma ftakar li s-siġra tirrappreżenta kariga taʼ ħakkiem u sovranità ferm iktar grandjużi minn dawk tas-sultan taʼ Babilonja. Din tissimbolizza s-sovranità universali taʼ Jehovah, “is-Sultan tas-Sema,” speċjalment inkwantu għall-art. Qabel il-qerda taʼ Ġerusalemm mill-Babiloniżi, is-saltna ċentrata f’dik il-belt, b’David u l-werrieta tiegħu bil-qegħda fuq “it-tron tal-Mulej” Jehovah, kienet tirrappreżenta s-sovranità t’Alla b’referenza għall-art. (1 Kronaki 29:23) Alla nnifsu qaċċat u rabat lil din is-sovranità fis-sena 607 Q.E.K. meta uża lil Nabukodonosor biex jeqred lil Ġerusalemm. L-eżerċitar tas-sovranità divina lejn l-art minn saltna fil-linja taʼ David trażżan għal sebaʼ żminijiet. Kemm kienu twal dawn is-sebaʼ żminijiet? Meta bdew, u liema ħaġa mmarkat it-tmiem tagħhom?
25, 26. (a) Fil-każ taʼ Nabukodonosor, kemm kienu twal is-“sebaʼ żminijiet,” u għala twieġeb hekk? (b) Fit-twettiq il-kbir, meta u kif bdew is-“sebaʼ żminijiet”?
25 Matul il-ġenn taʼ Nabukodonosor, “xuxtu kibret qisha rix taʼ ajkla u dufrejh sarulu qishom tat-tajr.” (Danjel 4:30 [4:33, NW]) Dan ħa iktar minn sebat ijiem jew sebaʼ ġimgħat. Diversi traduzzjonijiet jaqraw “sebaʼ żminijiet,” u alternattivi huma “żminijiet maħturin (definiti)” jew “perijodi taʼ żmien.” (Danjel 4:13, 20, 22, 29 [4:16, 23, 25, 32, NW]) Traduzzjoni differenti bil-Grieg Antik (is-Settanta) taqra “sebaʼ snin.” Is-“sebaʼ żminijiet” kienu meqjusin bħala “sebaʼ snin” minn Ġużeppi Flavju, storjografu Lhudi taʼ l-ewwel seklu. (Antiquities of the Jews, Ktieb 10, Kapitlu 10, paragrafu 6) U ċerti studjużi Ebrej qiesu dawn iż-“żminijiet” bħala “snin.” “Sebaʼ snin” hija t-traduzzjoni f’An American Translation, Today’s English Version, u t-traduzzjoni minn James Moffatt.
26 B’mod evidenti, is-“sebaʼ żminijiet” taʼ Nabukodonosor involvew sebaʼ snin qamrin. Fil-profezija, sena fiha medja taʼ 360 jum, jew 12-il xahar taʼ 30 jum kull wieħed. (Qabbel Apokalissi 12:6, 14.) Mela s-“sebaʼ żminijiet,” jew sebaʼ snin, tas-sultan kienu 360 jum moltiplikati b’7, jew 2,520 jum. Imma xi ngħidu dwar it-twettiq il-kbir tal-ħolma tiegħu? Is-“sebaʼ żminijiet” profetiċi damu ferm iktar minn 2,520 jum. Dan kien indikat mill-kliem taʼ Ġesù: “Ġerusalemm tibqaʼ tintrifes taħt saqajn il-ġnus sa ma jkun għadda żmien il-ġnus.” (Luqa 21:24) Dak l-‘irfis’ beda fis-sena 607 Q.E.K. meta Ġerusalemm inqerdet u s-saltna tipika t’Alla ma baqgħetx tiffunzjona f’Ġuda. Meta kellu jispiċċa l-irfis? Meta “jseħħ it-tiġdid kollu,” meta s-sovranità divina kienet se tintwera mill-ġdid lejn l-art permezz taʼ Ġerusalemm simbolika, is-Saltna t’Alla.—Atti 3:21.
27. Int għala tgħid li s-“sebaʼ żminijiet” li bdew fis-sena 607 Q.E.K. ma spiċċawx 2,520 jum litterali wara?
27 Kieku kellna ngħoddu 2,520 jum litterali mill-qerda taʼ Ġerusalemm fis-sena 607 Q.E.K., dan kien iġibna biss għas-sena 600 Q.E.K., sena mingħajr ebda sinjifikat Skritturali. Saħansitra fis-sena 537 Q.E.K., meta l-Lhud illiberati kienu lura f’Ġuda, ma kienx hemm evidenza tas-sovranità taʼ Jehovah fuq l-art. Dan kien hekk għaliex Żerubbabel, il-werriet tat-tron taʼ David, ma ntgħamilx sultan imma biss gvernatur taʼ Ġuda, il-provinċja Persjana.
28. (a) Liema regola trid tiġi applikata għall-2,520 jum tas-“sebaʼ żminijiet” profetiċi? (b) Kemm kienu twal is-“sebaʼ żminijiet” profetiċi, u liema dati jimmarkaw il-bidu u t-tmiem tagħhom?
28 Ladarba s-“sebaʼ żminijiet” huma profetiċi, irridu napplikaw għall-2,520 jum ir-regola Skritturali: “Jum għal kull sena.” Din ir-regola hija mniżżla fi profezija rigward l-assedju taʼ Ġerusalemm minn Babilonja. (Eżekjel 4:6, 7; qabbel Numri 14:34.) Għalhekk, is-“sebaʼ żminijiet” li matulhom qawwiet Ġentili jiddominaw l-art mingħajr indħil mis-Saltna t’Alla kienu twal 2,520 sena. Dawn bdew bil-ħerba taʼ Ġuda u Ġerusalemm fil-15 taʼ Tixri, is-sebaʼ xahar qamri tas-sena 607 Q.E.K. (2 Slaten 25:8, 9, 25, 26) Minn dak il-punt sas-sena 1 Q.E.K. hemm 606 snin. L-1,914-il sena li jifdal jgħoddu minn dak iż-żmien sa l-1914 E.K. B’hekk, is-“sebaʼ żminijiet,” jew 2,520 sena, spiċċaw fil-15 taʼ Tixri, jew fl-4/5 t’Ottubru, 1914 E.K.
29. Min hu “l-iċken [wieħed] fost il-bnedmin,” u x’għamel Jehovah biex ipoġġih fuq it-tron?
29 F’dik is-sena twettaq “żmien il-ġnus,” u Alla ta l-kariga taʼ ħakkiem lill-“iċken fost il-bnedmin”—Ġesù Kristu—li tant kien kunsidrat bħala oġġett taʼ stmerrija mill-għedewwa tiegħu li saħansitra sammruh maʼ zokk. (Danjel 4:14 [4:17, NW]) Biex ipoġġi fuq it-tron lis-Sultan Messjaniku, Jehovah ħall iċ-ċrieki simboliċi tal-ħadid u l-bronż minn madwar iz-“zokk taʼ għeruq” is-sovranità tiegħu stess. Alla l-Iktar Għoli b’hekk ippermetta li “rimja” rjali tikber miz-zokk bħala manifestazzjoni tas-sovranità divina lejn l-art permezz tas-Saltna tas-sema f’idejn l-aqwa Werriet taʼ David, Ġesù Kristu. (Isaija 11:1, 2; Ġob 14:7-9; Eżekjel 21:27) Kemm għandna għalfejn inroddu ħajr lil Jehovah għal dan ir-riżultat hieni u talli solva l-misteru tas-siġra l-kbira!
X’INNOTAJT?
• X’issimbolizzat is-siġra l-kbira tal-ħolma taʼ Nabukodonosor?
• Xi ġralu Nabukodonosor fit-twettiq inizjali tal-ħolma tiegħu dwar is-siġra?
• Wara li esperjenza t-twettiq tal-ħolma tiegħu, Nabukodonosor x’irrikonoxxa?
• Fit-twettiq il-kbir tal-ħolma tas-siġra profetika, kemm kienu twal is-“sebaʼ żminijiet,” u dawn meta bdew u meta spiċċaw?
[Mistoqsijiet taʼ Studju]
[Stampa taʼ paġna sħiħa f’paġna 83]
[Stampa taʼ paġna sħiħa f’paġna 91]
