Kapitlu Tmienja

Meħlus Minn Ħalq l-​Iljuni!

1, 2. (a) Dariju l-​Medi kif organizzah l-​imperu mifrux tiegħu? (b) Iddeskrivi d-​dmirijiet u l-​awtorità tas-​satrapi.

 BABILONJA kienet waqgħet! L-​isplendur tagħha bħala qawwa dinjija, li kien ilu mitt sena, spiċċa fix-​xejn f’temp taʼ ftit sigħat. Kienet qed tibda era ġdida​—dik tal-​Medi u tal-​Persjani. Bħala suċċessur għat-​tron taʼ Beltassar, Dariju l-​Medi issa ffaċċja l-​isfida li jorganizza l-​imperu mifrux tiegħu.

² Wieħed mill-​ewwel xogħlijiet li Dariju daħal għalih kien li jaħtar 120 satrapa. Hawn min jemmen li dawk li qdew f’din il-​kariga kultant kienu jintgħażlu minn fost il-​qraba tas-​sultan. Kien x’kien il-​każ, kull satrapa kien jiggverna distrett kbir jew parti żgħira mill-​imperu. (Danjel 6:​2, Saydon [6:​1, NW]) Dmirijietu kienu jinkludu li jiġbor it-​taxxa u jħallas il-​ħaraġ lis-​sultan. Għalkemm kien suġġett għal spezzjoni perjodika minn xi rappreżentant mibgħut mis-​sultan, is-​satrapa kellu awtorità konsiderevoli. It-​titlu tiegħu kien ifisser “protettur tas-​Saltna.” Fil-​provinċja tiegħu s-​satrapa kien meqjus bħala sultan vassall, bi kważi poter sovran.

3, 4. Dariju għala ffavorieh lil Danjel, u s-​sultan f’liema pożizzjoni ħatru?

³ Fejn kien postu Danjel f’dan l-​arranġament il-​ġdid? Kien sejjer Dariju l-​Medi jġagħlu jirtira lil dan il-​profeta Lhudi mdaħħal fiż-​żmien li issa kien qabeż id-​disgħin sena? Bl-​ebda mod! Bla dubju Dariju rrealizza li Danjel kien bassar b’eżattezza l-​waqgħa taʼ Babilonja u li tbassira bħal din irrikjediet dixxerniment sovruman. Iżjed minn hekk,  Danjel kellu snin twal taʼ esperjenza f’li jittratta mad-​diversi komunitajiet taʼ lsiera f’Babilonja. Dariju kien deċiż li jżomm relazzjonijiet paċifiċi mas-​sudditi li kien għadu kif ikkonkwista. Għalhekk, ċertament li hu ried li jkollu lil xi ħadd bl-​għerf u l-​esperjenza taʼ Danjel qrib it-​tron. F’liema kariga?

⁴ Kienet tkun sorpriża kbira biżżejjed kieku Dariju ħatar lil Danjel, l-​eżiljat Lhudi, bħala satrapa. Imma immaġina ftit il-​kommozzjoni meta Dariju ħabbar id-​deċiżjoni tiegħu li jaħtar lil Danjel bħala wieħed mit-​tliet uffiċjali għoljin li kellhom jispezzjonaw lis-​satrapi! Mhux hekk biss, imma Danjel “kien jinqalaʼ ħafna tassew,” billi wera li kien superjuri għal sħabu l-​uffiċjali għoljin. Tabilħaqq, instab fih “spirtu mill-​aqwa.” Dariju saħansitra kellu l-​ħsieb li jagħtih il-​pożizzjoni taʼ prim ministru.​—Danjel 6:​3, 4 [2, 3, NW].

5. L-​uffiċjali għoljin l-​oħrajn u s-​satrapi kif żgur li rreaġixxew għall-​ħatra taʼ Danjel, u għala?

⁵ L-​uffiċjali għoljin l-​oħrajn u s-​satrapi bilfors li kellhom demmhom ibaqbaq bir-​rabja. Iva, huma ma setgħux iġerrgħu l-​ħsieb li jkollhom lil Danjel​—li la kien Medi, la Persjan u lanqas membru tal-​familja rjali—​f’pożizzjoni t’awtorità fuqhom! Kif setaʼ Dariju jgħolli lil barrani għal prominenza bħal din, billi jaqbeż lin-​nies taʼ pajjiżu stess, saħansitra lill-​familja tiegħu stess? Manuvra bħal din bilfors li kienet tidher inġusta. Iktar minn hekk, is-​satrapi b’mod evidenti qiesu l-​integrità taʼ Danjel bħala rażna mhix mixtieqa għall-​prattiċi tagħhom stess taʼ korruzzjoni u ksib taʼ flus b’mod diżonest. Madankollu, l-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi ma kellhomx il-​kuraġġ javviċinaw lil Dariju dwar il-​kwistjoni. Wara kollox, Dariju kellu stima kbira lejn Danjel.

6. L-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi kif ipprovaw jitfgħu dell ikrah fuq Danjel, u dan l-​isforz għala kien għalxejn?

⁶ Għalhekk, dawn il-​politikanti għajjurin ikkonfoffaw bejniethom. Huma pprovaw “ifittxu xi skuża ħalli Danjel  jinstab ħati taʼ xi nuqqas kontra s-​saltna.” Setaʼ kien hemm xi ħaġa żbaljata dwar il-​mod kif ħa ħsieb ir-​responsabbiltajiet tiegħu? Kien hu diżonest? L-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi ma setgħu jsibu assolutament ebda negliġenza jew korruzzjoni fil-​mod kif Danjel ħa ħsieb id-​dmirijiet tiegħu. “Ebda skuża m’aħna se nsibu kontra dan Danjel,” irraġunaw huma, “jekk ma nsibulux waħda li għandha x’taqsam mal-​liġi taʼ Alla tiegħu.” U b’hekk kien li dawn l-​irġiel qarrieqa ppjanaw komplott. Huma ħasbu li din kienet se ttemm lil Danjel darba għal dejjem.​—Danjel 6:​5, 6 [6:​4, 5, NW].

JIBDA GĦADDEJ KOMPLOTT QATTIEL

7. L-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi liema proposta għamlulu lis-​sultan, u dan b’liema manjiera għamluh?

⁷ Dariju ġie avviċinat minn grupp taʼ uffiċjali għoljin u satrapi taʼ madwaru li “marru jgħaġġlu flimkien.” L-​espressjoni Aramajka hawnhekk iġġorr l-​idea taʼ kommozzjoni storbjuża. Mid-​dehra, dawn l-​irġiel riedu jagħtu l-​impressjoni li kellhom kwistjoni t’urġenza kbira x’jippreżentawlu lil Dariju. Setgħu rraġunaw li jkun inqas probabbli li hu jiddisputi l-​proposta tagħhom jekk jippreżentawha bil-​konvinzjoni u bħala xi ħaġa li rrikjediet azzjoni immedjata. Għaldaqstant, huma ġew dritt għall-​punt, billi qalu: “Il-​prefetti tas-​saltna, il-​kapijiet u s-​satrapi, il-​kunsillieri u l-​gvernaturi, lkoll jaqblu bejniethom li s-​sultan jagħmel digriet u interdett sħiħ biex jekk xi ħadd, fi żmien tletin jum, jitlob lil xi alla jew lil xi bniedem ieħor ħliefek, sultan, jixħtuh fil-​ħofra taʼ l-​iljuni.” a​—Danjel 6:​7, 8 [6:​6, 7, NW].

8. (a) Dariju għala għoġbitu l-​liġi proposta? (b) X’kien il-​motiv veru taʼ l-​uffiċjali għoljin u tas-​satrapi?

⁸ Kitbiet storiċi jikkonfermaw li kienet ħaġa komuni li  slaten tal-​Mesopotamja jitqiesu u jiġu meqjumin bħala li kienu divini. Mela Dariju bla dubju ħassu minfuħ b’din il-​proposta. Jistaʼ jkun ukoll li ra xi vantaġġ f’dan. Ftakar li Dariju kien barrani u wieħed ġdid għal dawk li kienu jgħixu f’Babilonja. Din il-​liġi l-​ġdida kienet se sservi biex lilu tistabbilixxih bħala sultan, u kienet se tinkuraġġixxi lill-​kotriet li kienu jgħixu f’Babilonja biex jiddikjaraw apertament il-​lealtà u l-​appoġġ tagħhom lejn ir-​reġim il-​ġdid. Iżda, f’li jipproponu d-​digriet, l-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi ftit li xejn kien jimpurtahom mill-​benesseri tas-​sultan. Il-​motiv veru tagħhom kien li jaqbdu lil Danjel fin-​nassa, għax kienu jafu li kienet id-​drawwa tiegħu li jitlob lil Alla tliet darbiet kuljum quddiem it-​twieqi miftuħin taʼ l-​għorfa tiegħu.

9. Il-​liġi l-​ġdida għala ma kinitx se toħloq problemi għall-​biċċa l-​kbira minn dawk li ma kinux Lhud?

⁹ Kellha din ir-​restrizzjoni fuq it-​talb toħloq xi problema għall-​komunitajiet reliġjużi kollha f’Babilonja? Mhux bilfors, speċjalment ladarba l-​projbizzjoni kellha ddum biss xahar. Barra minn hekk, ftit kienu dawk li ma kinux Lhud li kienu se jqisuh bħala kompromess il-​fatt li għal xi żmien jidderieġu l-​qima tagħhom lejn xi bniedem. Jinnota wieħed studjuż tal-​Bibbja: “Il-​qima lejn is-​Sultan m’esiġiet xejn stramb mingħand l-​iktar ġens idolatruż; għalhekk meta l-​Babiloniż kien jintalab biex jagħti lill-​konkwistatur​—Dariju l-​Medi—​ir-rispett mistħoqq lil xi alla, kien pront jobdi t-​talba. Kien il-​Lhudi biss li kien jistmerrha talba bħal din.”

10. Il-​Medi u l-​Persjani kif kienu jqisuha liġi maħruġa mis-​sultan tagħhom?

¹⁰ Kien x’kien il-​każ, dawk li żaru lil Dariju ħeġġewh biex ‘joħroġ l-​interdett u jiffirma d-​dokument, hekk li ma jkunx jistaʼ jitbiddel, skond il-​liġi tal-​popli tal-​Medja u l-​Persja, li ma tistax titħassar.’ (Danjel 6:9 [6:​8, NW]) Fil-​lvant tal-​qedem, ir-​rieda taʼ sultan kienet spiss titqies bħala assoluta. Dan kompla ġab ’il quddiem il-​konċett li hu kien infallibbli.  Saħansitra liġi li setgħet tikkaġuna l-​mewt taʼ nies innoċenti kellha tibqaʼ effettiva!

11. Danjel kif kien se jiġi effettwat mid-​digriet taʼ Dariju?

¹¹ Mingħajr ma ħaseb f’Danjel, Dariju ffirma d-​digriet. (Danjel 6:10 [6:​9, NW]) Meta għamel hekk, hu ffirma mingħajr ma ried id-​daqqa tal-​mewt għall-​iktar uffiċjal siewi tiegħu. Iva, Danjel żgur li kien se jiġi effettwat b’dan id-​digriet.

DARIJU SFORZAT JAGĦTI ĠUDIZZJU ĦAŻIN

12. (a) X’għamel Danjel malli skopra dwar il-​liġi l-​ġdida? (b) Min kien qed jgħassislu lil Danjel, u għala?

¹² Danjel malajr sar konxju tal-​liġi li kienet tirrestrinġi t-​talb. Immedjatament, daħal f’daru u telaʼ fl-​għorfa tiegħu, fejn it-​twieqi kienu miftuħin iħarsu lejn Ġerusalemm. b Hemmhekk Danjel beda jitlob lil Alla bħalma kien ‘jagħmel is-​soltu’ regolarment. Danjel setaʼ ħaseb li kien waħdu, imma n-​nassaba kienu qegħdin jgħassulu. F’daqqa waħda, huma “ġrew flimkien għal ħdejn Danjel,” bla dubju bl-​istess manjiera mqanqla kif kienu avviċinaw lil Dariju. Issa kienu qegħdin jaraw kollox b’għajnejhom stess​—Danjel kien qed “jitlob u jfaħħar lil Alla tiegħu.” (Danjel 6:​11, 12 [6:​10, 11, NW]) L-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi kellhom l-​evidenza kollha li kellhom bżonn biex jakkużaw lil Danjel quddiem is-​sultan.

13. L-​għedewwa taʼ Danjel x’irrapportawlu lis-​sultan?

¹³ L-​għedewwa taʼ Danjel staqsew b’makakkerija lil Dariju: “Sultan, m’hux int kont li ffirmajt l-​interdett biex jekk xi ħadd, fi żmien tletin jum, jitlob lil xi alla jew lil bniedem ieħor ħliefek, sultan, jixħtuh fil-​ħofra taʼ l-​iljuni?” Dariju wieġeb: “L-​ordni għadu sħiħ, skond il-​liġi tal-​popli  tal-​Medja u l-​Persja li ma tistax titħassar.” Issa n-​nassaba malajr ġew għall-​punt. “Dan Danjel, wieħed mill-​itturufnati Lhud, la ta kas tiegħek, sultan, u lanqas taʼ l-​interdett iffirmat minnek, għax baqaʼ jitlob tliet darbiet kuljum!”​—Danjel 6:​13, 14 [6:​12, 13, NW].

14. B’mod evidenti, l-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi għala rreferew għal Danjel bħala li kien “wieħed mill-​itturufnati Lhud”?

¹⁴ Huwa sinjifikanti l-​fatt li l-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi rreferew għal Danjel bħala li kien “wieħed mill-​itturufnati Lhud.” B’mod evidenti, riedu jenfasizzaw li dan Danjel li lilu Dariju kien għolla għal prominenza bħal din fir-​realtà ma kienx għajr ilsir Lhudi. Huma emmnu li bħala tali, hu ċertament li ma kienx eżentat mil-​liġi​—minkejja kif is-​sultan kien iħossu dwaru!

15. (a) Kif irreaġixxa Dariju għall-​aħbar li ġabulu l-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi? (b) L-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi kif urewha iktar l-​istmerrija tagħhom lejn Danjel?

¹⁵ Jistaʼ jkun ukoll li l-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi ppretendew li s-​sultan jippremjahom għax-​xogħol stuż taʼ tkixxif tagħhom. Jekk inhu hekk, kien hemm sorpriża lesta għalihom. Dariju kien inkwetat ferm bl-​aħbar li ġabulu. Minflok ma tmasħan għal Danjel jew immedjatament tefgħu fil-​ħofra taʼ l-​iljuni, Dariju qattaʼ l-​jum kollu jipprova jeħilsu. Imma kien kollu għalxejn. Fi żmien qasir, in-​nassaba rritornaw, u bi spirtu sfiq, talbu għal demm Danjel.​—Danjel 6:​15, 16 [6:​14, 15, NW].

16. (a) Dariju għala rrispettah lil dak Alla taʼ Danjel? (b) Dariju x’tama kellu rigward Danjel?

¹⁶ Dariju ħass li ma kellu ebda għażla fil-​kwistjoni. Il-​liġi ma setgħetx tiġi annullata, u n-​“nuqqas” taʼ Danjel ma setax jinħafer. Kulma Dariju setaʼ jgħid lil Danjel kien: “Ħa jeħilsek Alla tiegħek, li lilu dejjem [“b’kostanza,” NW] taqdi.” Dariju donnu li kien jirrispettah lil dak Alla taʼ Danjel. Kien Jehovah li kien ta lil Danjel l-​abbiltà li jbassar il-​waqgħa taʼ Babilonja. Alla kien ta wkoll lil Danjel “spirtu  li ma bħalu,” li ddistingwieh mill-​uffiċjali għoljin l-​oħrajn. Forsi Dariju kien konxju tal-​fatt li għexur taʼ snin qabel, dan l-​istess Alla kien ħeles lil tliet żgħażagħ Ebrej minn forn tan-​nar iħeġġeġ. X’aktarx li s-​sultan ittama li Jehovah kien se jeħles lil Danjel issa, ladarba Dariju ma setax idawwar lura l-​liġi li kien iffirma. Għaldaqstant, lil Danjel tefgħuh fil-​ħofra taʼ l-​iljuni. c Imbagħad, “ressqu ġebla, qegħduha mad-​daħla tal-​ħofra, u s-​sultan għamlilha fuqha l-​marka bis-​siġill tiegħu u s-​siġill tal-​kbarat tiegħu, ħalli ma jinbidel xejn minn dak li hu ddeċieda fuq Danjel.”​—Danjel 6:​17, 18 [6:​16, 17, NW].

L-​AFFARIJIET JINBIDLU B’MOD DRAMMATIKU

17, 18. (a) X’juri li Dariju kien imnikket minħabba s-​sitwazzjoni taʼ Danjel? (b) X’ġara meta l-​għada fil-​għodu s-​sultan irritorna lejn il-​ħofra taʼ l-​iljuni?

¹⁷ Dariju rritorna dipress lejn il-​palazz tiegħu. Ma nġabulux mużiċisti quddiemu, għax ma kienx fil-​burdata li jiddeverti. Minflok, Dariju baqaʼ mqajjem il-​lejl kollu, isum. In-​“ngħas ħarab minn xfar għajnejh.” Mas-​sebħ, Dariju telaq jgħaġġel lejn il-​ħofra taʼ l-​iljuni. Hu għajjat b’leħen imnikket: “Danjel, qaddej taʼ Alla l-​ħaj, kellu l-​ħila jeħilsek mill-​iljuni dak Alla li lilu dejjem [“b’kostanza,” NW] taqdi?” (Danjel 6:​19-21 [6:​18-20, NW]) Bi stagħġib kbir​—u b’serħan assolut—​għalih, kien hemm tweġiba!

¹⁸ “Jalla tgħix għal dejjem, sultan!” B’din it-​tislima rispettabbli, Danjel wera li ma żammx f’qalbu għas-​sultan. Hu rrealizza li l-​persekuzzjoni tiegħu ma kinitx ġejja minn Dariju imma mill-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi għajjurin. (Qabbel Mattew 5:44; Atti 7:60.) Danjel kompla: “Alla tiegħi bagħat l-​anġlu tiegħu jagħlaq ħalq l-​iljuni biex ma jagħmluli xejn,  għax huwa sab li jiena kont bla ħtija, mhux biss quddiemu, iżda wkoll quddiemek, sultan, għax jien m’għamilt xejn ħażin.”​—Danjel 6:​22, 23 [6:​21, 22, NW].

19. Dariju kif kien ġie mqarraq u manipulat mill-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi?

¹⁹ Min jaf kemm tniggżet il-​kuxjenza taʼ Dariju b’dak il-​kliem! Hu kien jaf il-​ħin kollu li Danjel ma kien għamel xejn li jimmeritah li jiġi mitfugħ fil-​ħofra taʼ l-​iljuni. Dariju kien konxju sewwa tal-​fatt li l-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi kienu kkomplottaw biex Danjel jingħata l-​mewt u li kienu mmanipulaw lis-​sultan biex iwettqu l-​objettivi egoistiċi tagħhom. Billi insistew li ‘l-​kapijiet kollha tas-​saltna’ kienu rrikkmandaw li jingħadda d-​digriet, huma implikaw li Danjel ukoll kien ġie konsultat fil-​kwistjoni. Dariju kien se jieħu ħsieb dawn l-​irġiel qarrieqa iktar tard. Madankollu, l-​ewwel, hu ta l-​kmand biex Danjel jittellaʼ mill-​ħofra taʼ l-​iljuni. Mirakolożament, Danjel ma kienx sofra girfa li hi girfa!​—Danjel 6:24 [6:​23, NW].

20. Xi ġralhom l-​għedewwa malizzjużi taʼ Danjel?

²⁰ Issa li Danjel kien fis-​sigurtà, Dariju kellu missjoni oħra x’jaqdi. “Mbagħad, bl-​ordni tas-​sultan, qabdu lil dawk l-​irġiel li gidbu fuq [“xlew ’il,” Saydon] Danjel u xeħtuhom fil-​ħofra taʼ l-​iljuni, lilhom, lil uliedhom u lin-​nisa tagħhom; u anqas biss laħqu messew qiegħ il-​ħofra li l-​iljuni ma farrkulhomx għadamhom.” d​—Danjel 6:25 [6:​24, NW].

21. Liema kuntrast eżista bejn il-​Liġi Mosajka u l-​liġijiet taʼ xi kulturi antiki f’dak li għandu x’jaqsam mal-​mod kif kienu jiġu trattati l-​membri tal-​familja taʼ xi ħadd li jkun għamel il-​ħażin?

²¹ Il-​fatt li jinqatlu mhux biss in-​nassaba imma wkoll in-​nisa u t-​tfal tagħhom jistaʼ jidher li hu aħrax u inġust. B’kuntrast, il-​Liġi li Alla ta permezz tal-​profeta Mosè kienet  tgħid: “M’għandekx tagħti l-​mewt lill-​missirijiet minħabba wliedhom, jew lill-​ulied minħabba missirijiethom. Agħti l-​mewt lil kulħadd għal dnubu.” (Dewteronomju 24:16) Minkejja dan, f’xi kulturi antiki, ma kinitx ħaġa rari li membri tal-​familja jinqatlu flimkien maʼ dak li jkun għamel il-​ħażen, fil-​każ taʼ xi att kriminali serju. Forsi dan kien isir sabiex il-​membri tal-​familja ma kinux ikunu jistgħu jivvendikaw ruħhom iktar tard. Madankollu, dan l-​att kontra l-​familji taʼ l-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi ċertament li ma kienx kaġunat minn Danjel. X’aktarx li hu kien imnikket minħabba l-​gwaj li dawn l-​irġiel mill-​agħar kienu ġabu fuq il-​familji tagħhom.

22. Dariju liema proklama ġdida ħareġ?

²² Spiċċaw l-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi li kkonfoffaw. Dariju ħareġ proklama, li kienet tgħid: “Qiegħed nagħmel dan id-​digriet biex fl-​art kollha li fuqha jiena nsaltan kulħadd għandu jibżaʼ u jitriegħed quddiem Alla taʼ Danjel, għax hu Alla l-​ħaj taʼ dejjem, li s-​saltna tiegħu ma tinqeridx, u l-​ħakma tiegħu ddum sa l-​aħħar; minnu l-​ħelsien u s-​salvazzjoni, hu jagħmel il-​mirakli u l-​għeġubijiet fis-​sema u fl-​art; kien hu li ħeles lil Danjel mill-​iljuni!”​—Danjel 6:​26-28 [6:​25-27, NW].

AQDI LIL ALLA B’KOSTANZA

23. Danjel liema eżempju ta rigward ix-​xogħol sekulari tiegħu, u aħna kif nistgħu nkunu bħalu?

²³ Danjel kien taʼ eżempju mill-​aħjar għall-​qaddejja kollha t’Alla fi żmienna. Il-​kondotta tiegħu kienet dejjem bla ħtija. Fix-​xogħol sekulari tiegħu, Danjel “kien raġel sewwa, bla ebda nuqqas jew ħtija.” (Danjel 6:5 [6:​4, NW]) Bl-​istess mod, Kristjan għandu jkun ħabrieki fuq xogħlu. Dan ma jfissirx li għandu jkun xi individwu krudili u bla prinċipju fin-​negozju li jfittex bil-​ħerqa li jistagħna materjalment jew li jgħaffeġ lil ħaddieħor biex javanza l-​karriera tiegħu. (1 Timotju 6:10) L-​Iskrittura tirrikjedi li Kristjan iwettaq l-​obbligi  sekulari tiegħu bl-​onestà u b’ruħu kollha, “bħallikieku lill-​Mulej,” Jehovah.​—Kolossin 3:​22, 23; Titu 2:​7, 8; Lhud 13:18.

24. Danjel kif wera li ma kienx jagħmel kompromessi fil-​kwistjoni tal-​qima?

²⁴ Fil-​qima tiegħu, Danjel m’għamel ebda kompromess. Kulħadd kien jaf bid-​drawwa tiegħu li jitlob. Barra minn hekk, l-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi kienu jafu sewwa li Danjel ħadha bis-​serjetà l-​qima tiegħu. Tabilħaqq, huma kienu konvinti li hu kien se jżomm maʼ din ir-​rutina saħansitra jekk xi liġi pprojbietha. X’eżempju mill-​aħjar għall-​Kristjani taʼ żmienna! Huma wkoll għandhom ir-​reputazzjoni li jpoġġu l-​qima t’Alla fl-​ewwel post. (Mattew 6:33) Dan għandu jkun evidenti mill-​ewwel għal kulmin jarahom, għax Ġesù kkmanda lis-​segwaċi tiegħu: “Hekk għandu jiddi d-​dawl tagħkom quddiem il-​bnedmin, biex jaraw l-​għemejjel tajba tagħkom u jagħtu glorja lil Missierkom li hu fis-​smewwiet.”​—Mattew 5:16.

25, 26. (a) Xi wħud x’jistgħu jikkonkludu dwar l-​aġir taʼ Danjel? (b) Danjel għala qies li bidla fir-​rutina tiegħu kienet tammonta għal kompromess?

²⁵ Jistaʼ jkun hemm min jgħid li Danjel setaʼ evitaha l-​persekuzzjoni billi talab lil Jehovah fis-​sigriet għall-​perijodu taʼ 30 jum. Wara kollox, m’huma meħtiġin ebda pożizzjoni jew setting partikulari sabiex wieħed jinstemaʼ minn Alla. Hu jistaʼ saħansitra jagħraf il-​meditazzjonijiet tal-​qalb. (Salm 19:15 [19:​14, NW]) Minkejja dan, Danjel kien iqis kwalunkwe bidla fir-​rutina tiegħu bħala li tammonta għal kompromess. Għala?

²⁶ Ladarba kien magħruf sewwa li Danjel kellu d-​drawwa li jitlob, liema messaġġ kien jitwassal kieku ħabta u sabta ma kompliex jitlob? Xi osservaturi setgħu bir-​raġun ikkonkludew li Danjel kien jibżaʼ mill-​bnedmin u li d-​digriet tas-​sultan kien jisboq il-​liġi taʼ Jehovah. (Salm 118:6) Imma bl-​aġir tiegħu Danjel wera li Jehovah rċieva d-​devozzjoni  esklużiva tiegħu. (Dewteronomju 6:​14, 15; Isaija 42:8) M’għandniex xi ngħidu, meta għamel hekk Danjel ma kienx qed jinjora b’diżrispett il-​liġi tas-​sultan. Madankollu, lanqas ma ċeda għall-​biżaʼ billi għamel xi kompromess. Danjel sempliċement kompla jitlob fl-​għorfa tiegħu, ‘bħalma kien jagħmel is-​soltu’ qabel ma ħareġ id-​digriet tas-​sultan.

27. Qaddejja t’Alla llum kif jistgħu jkunu bħal Danjel f’li (a) ikunu sottomessi lejn l-​awtoritajiet superjuri? (b) jobdu lil Alla bħala ħakkiem iktar milli lill-​bnedmin? (ċ) jistinkaw biex jgħixu fil-​paċi mal-​bnedmin kollha?

²⁷ Qaddejja t’Alla llum jistgħu jitgħallmu mill-​eżempju taʼ Danjel. Huma jibqgħu ‘jobdu lill-​awtorità taʼ fuqhom,’ billi jobdu l-​liġijiet tal-​pajjiż fejn jgħixu. (Rumani 13:1) Madankollu, meta l-​liġijiet tal-​bniedem jiġu f’konflitt maʼ dawk t’Alla, in-​nies taʼ Jehovah jadottaw il-​pożizzjoni taʼ l-​appostli taʼ Ġesù, li bi qlubija qalu: “Jeħtieġ li nobdu aktar lil Alla milli l-​bnedmin.” (Atti 5:29) Meta jagħmlu dan, il-​Kristjani ma jkunux qed jippromwovu xi rewwixta jew ribelljoni. Minflok, il-​mira tagħhom hi sempliċement li jgħixu fil-​paċi mal-​bnedmin kollha sabiex ‘ikunu jistgħu jgħaddu ħajja fil-​kwiet u fis-​sliem, fit-​tjieba u kif jixraq.’—1 Timotju 2:​1, 2; Rumani 12:18.

28. Danjel kif qeda lil Jehovah “b’kostanza”?

²⁸ F’żewġ okkażjonijiet Dariju kkummenta li Danjel kien qed jaqdi lil Alla “b’kostanza.” (Danjel 6:​17, 21 [6:​16,20, NW]) L-​għerq Aramajk għall-​kelma tradotta “kostanza” jfisser “moviment ċirkulari.” Dan jissuġġerixxi l-​idea taʼ ċiklu kontinwu, jew xi ħaġa li hi perpetwa. Hekk kienet l-​integrità taʼ Danjel. Segwiet mudell li wieħed setaʼ jbassru. Ma kien ikun hemm ebda dubju dwar x’kien se jagħmel Danjel meta kien jiġi ffaċċjat mill-​provi, kemm kbar u kemm żgħar. Kien se jkompli fil-​korsa li kien diġà stabbilixxa għexur taʼ snin qabel​—dik taʼ lealtà u fedeltà lejn Jehovah.

29. Qaddejja taʼ Jehovah llum kif jistgħu jibbenefikaw mill-​korsa leali taʼ Danjel?

 ²⁹ Il-​qaddejja t’Alla taʼ żmienna jridu jsegwu l-​korsa taʼ Danjel. Tabilħaqq, l-​appostlu Pawlu ammonixxa lill-​Kristjani kollha biex jikkunsidraw l-​eżempju taʼ bnedmin tal-​qedem li kienu jibżgħu minn Alla. Permezz tal-​fidi, huma “għamlu l-​ġustizzja, kisbu l-​wegħdiet,” u​—b’mod evidenti b’referenza għal Danjel—​“saddew ħalq l-​iljuni.” Bħala qaddejja taʼ Jehovah llum, ejjew nuru l-​fidi u l-​kostanza taʼ Danjel u “b’qalbna qawwija nibqgħu niġru t-​triq tal-​prova li għandna quddiemna.”​—Lhud 11:​32, 33; 12:1.

[Noti taʼ taħt]

X’INNOTAJT?

• Dariju l-​Medi għala ddeċieda li juża lil Danjel f’pożizzjoni għolja?

• L-​uffiċjali għoljin u s-​satrapi liema komplott qarrieq ikkonfoffaw? Jehovah kif ħelsu lil Danjel?

• X’tgħallimt int billi osservajt bir-​reqqa l-​eżempju taʼ fedeltà taʼ Danjel?

[Mistoqsijiet taʼ Studju]

 [Stampa taʼ paġna sħiħa f’paġna 114]

 [Stampa taʼ paġna sħiħa f’paġna 121]

[Stampa f’paġna 127]

Danjel qeda lil Jehovah “b’kostanza.” Hekk tagħmel int?