In-​nies qiesu lil wieħed tabib bħala xi ħadd li għamel skoperti importanti ferm fil-​kura tal-​uġigħ. Madankollu, għal iktar minn għaxar snin, mill-​1996 ’l hawn, dan l-​anestetista magħruf kien ivvinta r-​riżultati taʼ studji li ġew pubblikati f’rivisti mediċi stmati ħafna.

IT-​TABIB Steven L. Shafer, kwotat f’Anesthesiology News jgħid: “Lanqas nistaʼ nibda nifhem għala persuna tasal biex tagħmel dawn l-​affarijiet.”

X’setaʼ qanqal lil professur stmat biex iqarraq bil-​proxxmu tiegħu? Ikkunsidra erbaʼ raġunijiet possibbli.

● Regħba. F’rapport tan-​New York Times, it-​tabib Jerome Kassirer, li qabel kien editur taʼ The New England Journal of Medicine, jispjega: “Meta r-​riċerkaturi jkunu obbligati lejn kumpaniji [tal-​mediċina] għax il-​maġġuranza tad-​dħul taʼ flushom jiġi mingħandhom, hemm tendenza inkredibbli li jinkisbu r-​riżultati li jaqblu lill-​kumpanija.”

● Suċċess akkost taʼ kollox. Jintqal li l-​istudenti tal-​università fil-​Ġermanja ħallsu eluf t’ewro f’tixħim lill-​għalliema biex jiksbu t-​titlu Doktor, li jitqies bħala simbolu taʼ suċċess f’dak il-​pajjiż. Studju deskritt f’The New York Times sab li ħafna studenti li aġixxew bla etika, isostnu li “bi ħsiebhom isegwu l-​etika b’mod strett” wara li jiksbu s-​suċċess.

● Nuqqas t’eżempji tajbin. Professur wieħed ġie kwotat f’The New York Times bħala li qal dwar l-​istudenti tal-​kulleġġi: “Forsi nitħajru ngħidu  li tilfu l-​livelli morali tagħhom . . . Probabbli jkun aħjar li ngħidu li biex nibdew, l-​għalliema tagħhom, dawk li jagħtuhom il-​pariri, u l-​bqija tas-​soċjetà qatt m’għenuhom jiżviluppaw u jużaw livelli morali.”

● Prattiki li mhumiex fi qbil mal-​valuri. Fi studju taʼ kważi 30,000 student, 98 fil-​mija qalu li jemmnu li l-​onestà hija vitali fir-​relazzjonijiet persunali. Madankollu, 8 studenti minn kull 10 ammettew li kienu gidbu lill-​ġenituri tagħhom, u 64 fil-​mija minnhom ammettew li kienu qarrqu f’xi eżami matul is-​sena taʼ qabel.

Livelli Morali Superjuri

Bħalma ġie notat fil-​kaxxa f’din il-​paġna, jidher li hija parti min-​natura tal-​bniedem li jafda f’ħaddieħor. Xorta waħda, il-​Bibbja b’mod realistiku tgħid li “l-​inklinazzjoni taʼ qalb il-​bniedem hi ħażina sa minn żgħożitu.” (Ġenesi 8:21) Kif tistaʼ tissielet kontra din l-​inklinazzjoni u tirreżisti l-​attitudni tad-​diżonestà li hi tant komuni llum? Il-​prinċipji Bibliċi li ġejjin jistgħu jgħinuk:

● “Tfassal xejn ħażin kontra l-​proxxmu tiegħek, meta dan ikun qed jgħammar miegħek b’sens taʼ sigurtà.”—Proverbji 3:29.

L-​imħabba għal għajrna tqanqalna nfittxu l-​benesseri tiegħu u ma niħdux vantaġġ mill-​fiduċja tiegħu fina. Dan il-​prinċipju jistaʼ jġib fix-​xejn diversi forom taʼ trattament inġust tal-​bniedem imqanqlin mir-​regħba, bħall-​ittraffikar tal-​mediċina falza li ġie diskuss fil-​bidu taʼ din is-​sensiela t’artikli.

● “Kliem is-​sewwa jżomm sħiħ għal dejjem, imma l-​ilsien giddieb għomru qasir.”—Proverbji 12:19, “Għaqda Biblika Maltija.”

Ħafna llum jemmnu li n-​nies onesti għandhom żvantaġġ. Imma staqsi lilek innifsek, ‘X’inhu l-​iktar taʼ valur—li nikseb premjijiet mill-​ewwel jew benefiċċji li jdumu, inkluż ir-​rispett lejja nnifsi?’ Student jistaʼ jqarraq b’oħrajn dwar l-​għarfien jew is-​snajjaʼ tiegħu billi jqarraq fl-​eżamijiet, imma x’se jagħmel fuq il-​post tax-​xogħol?

● “Il-​ġust qed jimxi bl-​integrità tiegħu. Henjin uliedu li jiġu warajh.”—Proverbji 20:7.

Jekk int ġenitur, kun eżempju tajjeb għal uliedek billi ‘timxi bl-​integrità.’ Spjegalhom kif int ibbenefikajt meta mxejt b’mod rett. Meta t-​tfal jaraw lil ġenitur jimxi fit-​triq tal-​integrità, hemm ċans akbar li se jkunu taʼ min jafdahom.—Proverbji 22:6.

Veru jaħdmu dawn il-​prinċipji Bibliċi li għadna kemm semmejna? Jeżistu nies taʼ min jafdahom illum?

[Kumment f’paġna 4]

Skont il-​gazzetta Le Figaro, iktar u iktar nies Franċiżi “jaħsbu li n-​nies prominenti fis-​soċjetà—fl-​oqsma politiċi, ekonomiċi, soċjali, u kulturali—m’għandhomx morali tajbin, u għalhekk ma jarawx għala għandhom ikollhom dawn il-​morali huma.”

[Kaxxa f’paġna 5]

HIJA PARTI MIN-​NATURA TAGĦNA LI NAFDAW F’ĦADDIEĦOR

Esperimenti li mexxa Michael Kosfeld, professur tal-​amministrazzjoni tan-​negozju fl-​Università taʼ Frankfurt, il-​Ġermanja, wassluh għall-​konklużjoni li l-​fiduċja hija “parti bijoloġika min-​natura umana.” Kosfeld skopra li meta jkun hemm komunikazzjoni bejn żewġ persuni, il-​moħħ uman jipproduċi l-​ossitosin, ormon li jqanqal il-​fiduċja. Kosfeld jgħid: “Fil-​fatt, hu wieħed mill-​aspetti li jikkaratterizza lill-​bnedmin. Meta ma jkunx hemm fiduċja nkunu tlifna parti importanti min-​natura umana tagħna.”