“Sakemm uliedek ikollhom ħames snin, huma jkunu fis-​sigurtà fl-​ambjent tal-​familja u jkun iktar faċli li tnaqqax fihom kwalitajiet tajbin. Imma ladarba jibdew imorru l-​iskola, ikunu esposti għal modi differenti taʼ kif jagħmlu l-​affarijiet u modi differenti taʼ kif jitkellmu.”—Valter, l-​Italja.

HEKK kif it-​tfal jikbru, huma jiskopru l-​limiti tad-​dinja tagħhom li dejjem qed tikber. Jagħmluha maʼ iktar nies—tfal li jilagħbu magħhom, sħabhom tal-​iskola, u qrabathom. Kif jinnota Valter, ikkwotat hawn fuq, m’għadekx l-​uniku wieħed li tinfluwenza l-​ħajja tat-​tifel tiegħek, kif kont meta kien tarbija. Għalhekk, hu essenzjali li tuża dawn is-​snin biex tgħallem lit-​tifel tiegħek il-​valur tal-​ubbidjenza u tal-​manjieri tajbin. Huwa importanti wkoll li tagħtih direzzjoni rigward x’inhu tajjeb u x’inhu ħażin.

L-​abbiltajiet li għadna kif iddiskutejna ma jiġux malajr malajr u awtomatikament. X’aktarx li jkollok bżonn ‘twiddeb, iċċanfar, tħeġġeġ, bil-​paċenzja kollha u bl-​arti tat-​tagħlim.’ (2 Timotju 4:2) Il-​ġenituri Iżraelin ngħataw dan il-​kmand rigward il-​liġijiet t’Alla: ‘Daħħalhom sew f’qalb ibnek u tkellem dwarhom meta toqgħod bil-​qiegħda f’darek u meta timxi fit-​triq u meta timtedd u meta tqum.’ (Dewteronomju 6:6, 7) Kif tindika din l-​iskrittura, l-​istruzzjoni kontinwa tiegħek hi vitali.

Ir-​responsabbiltà tat-​trobbija tat-​tfal tinkludi għadd taʼ sfidi. Ejja nikkunsidraw ftit minnhom biss.

Żmien li Tagħti Widen

Il-​Bibbja tgħid li waqt li hemm “żmien li titkellem,” hemm ukoll żmien li tagħti widen. (Ekkleżjasti 3:7) Kif tistaʼ tgħallem lil ibnek biex joqgħod attent meta jitkellem ħaddieħor—inkluż int stess? Mod wieħed hu billi tħalli l-​eżempju. Tagħti widen int bl-​attenzjoni lil ħaddieħor, inkluż lil uliedek?

It-​tfal jistgħu jaljenaw ruħhom faċilment, u bla dubju l-​paċenzja tiegħek se tiġi testjata hekk kif tipprova tikkomunika magħhom. Kull wild hu differenti, u għalhekk osserva u ddetermina liema metodi taʼ komunikazzjoni jirnexxu l-​iktar mat-​tifel tiegħek. Pereżempju, David, missier fil-​Britannja, jgħid: “Lit-​tifla tagħna nqabbadha tgħidli fi kliemha stess dak li nkun għadni kif għedt. B’riżultat taʼ dan, hi qed tagħti iktar widen hekk kif tikber.”

Meta kien qed jgħallem lid-​dixxipli tiegħu, Ġesù qalilhom: “Oqogħdu attenti kif tisimgħu.” (Luqa 8:18) Jekk l-​adulti għandhom bżonn jagħmlu dan, kemm iktar għandhom jagħmluh it-​tfal!

“Aħfru lil Xulxin mill-​Qalb”

Il-​Bibbja tistqarr: “Komplu ssaportu lil xulxin u aħfru lil xulxin mill-​qalb jekk xi ħadd  għandu għalxiex jilmenta kontra ħaddieħor.” (Kolossin 3:13) It-​tfal jistgħu jiġu mħarrġin jiżviluppaw l-​abbiltà li jaħfru. Kif?

Bħalma ddiskutejna qabel rigward l-​arti taʼ li tagħti widen, int għandek bżonn tagħti l-​eżempju. Ħalli lil uliedek jaraw li int lest li taħfer lil ħaddieħor. Marina, omm fir-​Russja, tistinka biex tagħmel dan. “Nipprovaw nagħtu eżempju tajjeb lil uliedna billi naħfru lil ħaddieħor, inċedu, u ma niħdux għalina,” tgħid hi, u żżid: “Meta niżbalja, niskuża ruħi maʼ wliedi. Irridhom jitgħallmu jagħmlu l-​istess maʼ ħaddieħor.”

L-​abbiltà li jirranġaw id-​differenzi u li jaħfru se tkun neċessarja meta jsiru adulti. Ħarreġ lil uliedek issa biex ikunu qalbhom tajba m’oħrajn u biex jaċċettaw ir-​responsabbiltà għall-​iżbalji tagħhom stess. Billi tagħmel dan, se tkun qed tagħtihom għotja taʼ valur li se tkun utli ferm hekk kif jikbru.

“Uru li Intom Grati”

F’dawn iż-​“żminijiet kritiċi li diffiċli biex issib tarfhom,” ħafna nies “iħobbu lilhom infushom.” (2 Timotju 3:1, 2) Issa, waqt li wliedek għadhom żgħar, hu ż-​żmien li tnaqqax fihom spirtu taʼ gratitudni. “Uru li intom grati,” kiteb l-​appostlu Pawlu.—Kolossin 3:15.

Saħansitra meta jkunu għadhom żgħar, it-​tfal jistgħu jitgħallmu juru manjieri tajbin u jaħsbu f’ħaddieħor. Kif? It-​tabib Kyle Pruett jgħid lil rivista Amerikana (Parents) li l-​aħjar mod kif tistaʼ tgħallem lil uliedek biex ikunu grati hu li int stess tkun dejjem grat għall-​membri l-​oħrajn tal-​familja. Hu jżid: “Dan ifisser li regolarment tgħid kemm tapprezza l-​għajnuna li tingħata jew atti oħrajn taʼ qalb tajba . . . Dan jirrikjedi ħafna prattika.”

Richard, missier fil-​Britannja, jistinka biex jagħmel dan: “Jien u marti nuru kif għandna nirringrazzjaw lil dawk li juru qalb tajba magħna, bħall-​għalliema tal-​iskola jew in-​nanniet,” jgħid hu. “Kull meta mmorru għand familja li tistidinna għall-​ikel niktbu kartolina biex nirringrazzjawhom, u wliedna kollha jiffirmawha jew ipinġu xi stampa fuqha.” Billi turi l-​ħlewwa u l-​gratitudni, tistaʼ tgħin lil ibnek jiżviluppa relazzjonijiet dejjiema u mill-​qrib iktar tard fil-​ħajja.

“Iżżommx Lura d-​Dixxiplina”

Hekk kif uliedek jikbru, ikun essenzjali li jitgħallmu li kulma jagħmlu jkollu l-​konsegwenzi. Saħansitra meta jkunu żgħar, it-​tfal iridu jagħtu kont lil dawk taʼ fuqhom, mhux biss fid-​dar imma wkoll fl-​iskola u fil-​komunità. Int tistaʼ tgħin lil uliedek jitgħallmu l-​prinċipju: taħsad dak li tiżraʼ. (Galatin 6:7) Kif?

Il-​Bibbja tgħid: “Iżżommx lura d-​dixxiplina.” (Proverbji 23:13) Jekk għamiltha ċara li ċertu aġir żbaljat se jġib miegħu konsegwenza partikulari, tibżax tagħmel dak li għedt u ddixxiplina lil ibnek. “Il-​konsistenza hi vitali,” tgħid Norma, omm fl-​Arġentina. “L-​inkonsistenza tinkuraġġixxi lil tifel jimmanipula s-​sitwazzjonijiet ħalli jagħmel dak li jrid.”

Il-​ġenituri jistgħu jagħmlu ħafna biex jevitaw argumenti li ma jispiċċaw qatt wara li t-​tifel ma jobdix billi jkunu ċerti li wliedhom jifhmu x’inhuma l-​konsegwenzi tad-​diżubbidjenza minn qabel. It-​tfal x’aktarx li mhux se jibqgħu jwebbsu rashom jekk ikunu jafu r-​regoli u x’se jiġrilhom jekk jiksruhom u jekk tagħtihom għal xiex jemmnu li l-​konsegwenzi ma jistgħux jitbiddlu.

 Naturalment, biex id-​dixxiplina tkun effettiva m’għandhiex tingħata bir-​rabja. Il-​Bibbja tistqarr: “Ħa jitwarrab minnkom kull imrar malizzjuż u rabja u korla u twerżiq u tgħajjir flimkien maʼ kull ħażen.” (Efesin 4:31) Id-​dixxiplina qatt m’għandha tkun brutali u qatt m’għandha tkun abbużiva—la fiżikament u lanqas emozzjonalment.

Imma kif tistaʼ tikkontrolla t-​tempra tiegħek meta ibnek ikun kważi telliflek il-​paċenzja kollha? “Mhux dejjem faċli,” jammetti Peter, missier fin-​New Zealand, “imma t-​tfal għandhom bżonn jitgħallmu li d-​dixxiplina hi l-​konsegwenza taʼ dak li jagħmlu u mhux għax il-​ġenitur naqas li jikkontrolla lilu nnifsu.”

Peter u martu jipprovaw jgħinu lil uliedhom jaraw il-​benefiċċju fit-​tul tal-​korrezzjoni. “Anki jekk it-​tfal jagħmlu xi ħaġa li ddejjaqna ħafna,” jgħid hu, “aħna nkellmuhom dwar x’tip taʼ persuni għandhom ikunu u mhux dwar il-​persuna li kienu meta m’obdewx.”

“Ħa Jkun Jaf Kulħadd Kemm Intom Raġunevoli”

Rigward il-​korrezzjoni li kien se jagħti lill-​poplu tiegħu, Alla qal: “Se jkolli nikkastigak kemm jistħoqqlok.” (Ġeremija 46:28) Int se jkollok l-​aħjar riżultati jekk tagħti korrezzjoni li hi ġusta u xierqa għall-​ħażen li sar. “Ħa jkun jaf kulħadd kemm intom raġunevoli,” kiteb Pawlu lill-​Kristjani.—Filippin 4:5.

Parti milli tkun raġunevoli tinvolvi li tagħti korrezzjoni b’tali mod li wliedek iżommu d-​dinjità tagħhom. Santi, missier fl-​Italja, jgħid: “Jien qatt ma nċekken lil uliedi. Minflok, nipprova nidentifika l-​għerq tal-​problema u ngħinhom jikkoreġuh. Ma niddixxiplinax lil uliedi quddiem ħaddieħor, lanqas saħansitra quddiem xulxin, jekk ikun possibbli. U ma noqgħodx inwaqqagħhom għaċ-​ċajt minħabba n-​nuqqasijiet tagħhom fil-​pubbliku jew fil-​privat.”

Richard, li ssemma qabel, ukoll jara l-​għerf taʼ li wieħed ikun raġunevoli. “Il-​kastig qatt m’għandu jinġemaʼ, billi kull għemil ħażin ġdid jiżdied mal-​kastig,” jgħid hu. “Wara li tkun tajt id-​dixxiplina, huwa importanti li ma tibqax sejjer biha u tfakkar lil ibnek dwar il-​ħtijiet tiegħu.”

It-​trobbija tat-​tfal hi xogħol iebes li jinvolvi li tagħmel sagrifiċċji persunali, u madankollu jġib premjijiet kbar. Dan hu dak li sabet Yelena, omm fir-​Russja. Hi tgħid: “Għażilt xogħol part-​time sabiex inkun nistaʼ nqattaʼ iktar ħin maʼ ibni. Dan jirrikjedi sforz u jirriżulta f’telf finanzjarju, imma ma jiddispjaċinix mis-​sagrifiċċju meta nara kemm iġiblu ferħ lil ibni u kif iressaqna qrib xulxin.”

[Stampa f’paġna 11]

It-​tfal jistgħu jitgħallmu jaħsbu f’ħaddieħor

[Stampa f’paġna 12]

Ikkoreġi lit-​tfal b’tali mod li jżommu d-​dinjità tagħhom