Kont Taf?
Fi żmien Ġesù, in-nies liema taxxi kellhom iħallsu?
GĦAL ħafna snin l-Iżraelin kienu jagħtu l-flus biex jappoġġaw il-qima vera. Imma sa żmien Ġesù, il-Lhud kellhom iħallsu ħafna taxxi u għalhekk il-ħajja kienet saret diffiċli ħafna.
Biex jappoġġaw it-tabernaklu u iktar tard it-tempju, l-irġiel Lhud kellhom iħallsu nofs xekel (żewġ drakmi). Fi żmien Ġesù, din it-taxxa kienet tintuża għas-sagrifiċċji u biex jinżamm sew it-tempju li bena Erodi. Xi Lhud staqsew lil Pietru jekk Ġesù kienx iħallas din it-taxxa. Ġesù ma qalx li kien ħażin, fil-fatt, hu qal lil Pietru fejn kellu jsib munita biex iħallas it-taxxa.—Mt. 17:24-27.
F’dak iż-żmien il-poplu t’Alla kellu jħallas taxxa oħra li kienet tissejjaħ l-għexur. L-għexur kienet parti minn għaxra, jiġifieri, għaxra fil-mija. Għalhekk kellhom jagħtu wieħed minn kull għaxra tal-ħxejjex jew id-dħul li kellhom. (Lev. 27:30-32; Num. 18:26-28) Il-mexxejja reliġjużi qalu li n-nies għandhom jagħmlu ċert li jħallsu din it-taxxa fuq il-ħxejjex kollha anke fuq in-“nagħniegħ, il-bużbież, u l-kemmun.” Ġesù ma qalx li kien ħażin li n-nies iħallsu l-għexur, imma l-mod kif l-iskribi u l-Fariżej applikaw il-liġi dwar l-għexur kien ħażin.—Mt. 23:23.
Barra minn hekk, dak iż-żmien il-Lhud kellhom iħallsu ħafna taxxi oħrajn lir-Rumani li kienu qed imexxu fuqhom. Pereżempju, dawk li kellhom ir-rabaʼ kellhom iħallsu t-taxxa bil-flus jew bil-prodotti tagħhom. In-nies kellhom iħallsu bejn wieħed minn kull erbgħa u wieħed minn kull ħamsa tal-prodotti li kien ikollhom. Kull Lhudi kellu jħallas taxxa oħra fuq kull ras. Il-Fariżej kienu staqsew lil Ġesù dwar din it-taxxa. Hu wera kif għandha tkun il-ħarsa tagħna lejn it-taxxi meta qal: “Agħtu lura lil Ċesari dak li hu taʼ Ċesari, imma lil Alla dak li hu t’Alla.”—Mt. 22:15-22.
Kien hemm taxxa wkoll fuq l-affarijiet li jidħlu u joħorġu mill-pajjiż. Din it-taxxa kienet tinġabar fil-portijiet, fil-pontijiet, f’salib it-toroq, jew huma u deħlin fl-irħula jew fuq il-monti.
It-taxxi kollha li kellhom iħallsu n-nies taħt il-ħakma Rumana kienu taʼ piż kbir. Skont l-istudjuż tal-istorja Taċitu, taħt it-tmexxija tal-Imperatur Ruman Tiberju, meta Ġesù kien fuq l-art, “is-Sirjani u l-Lhud kienu jitolbu biex ma jħallsux daqshekk taxxi għax kien sar diffiċli wisq għalihom.”
It-toqol kien sar iktar diffiċli minħabba li dawk li kienu qed jiġbru t-taxxi kienu qed jitolbu iktar flus milli suppost. Ix-xogħol taʼ kollettur tat-taxxi kien jingħata lil dik il-persuna li toffri l-iktar flus għalih. Imbagħad hu jqabbad lil nies oħrajn biex jiġbru t-taxxi u dawn jipprovaw jagħmlu l-qligħ minn dan ix-xogħol. Milli jidher, Żakkew kellu ħafna kolletturi jaħdmu għalih. (Lq. 19:1, 2) Mhux taʼ b’xejn li n-nies kienu rrabjati ħafna u kienu jobogħdu lil dawk li jiġbru t-taxxi mingħandhom.