Tirraġunax kif tirraġuna d-dinja
“Oqogħdu attenti li ma jkunx hemm xi ħadd li jaħtafkom taħt difrejh b’filosofija u qerq fieragħ . . . tad-dinja.”—KOLOSSIN 2:8.
1. L-appostlu Pawlu x’kitbilhom lill-Kristjani f’Kolossi? (Ara l-ewwel stampa.)
WAQT li l-appostlu Pawlu kien priġunier f’Ruma madwar is-snin 60 u 61, hu kiteb l-ittra tiegħu lill-Kristjani f’Kolossi. Hu spjegalhom għala kellhom bżonn ikollhom ‘l-abbiltà mogħtija mill-ispirtu t’Alla biex jifhmu b’mod sħiħ,’ jiġifieri, l-abbiltà li jaraw l-affarijiet kif jarahom Ġeħova. (Kolossin 1:9) Pawlu qal: “Dan qed ngħidu biex ebda bniedem ma jidħaq bikom b’argumenti konvinċenti. Oqogħdu attenti li ma jkunx hemm xi ħadd li jaħtafkom taħt difrejh b’filosofija u qerq fieragħ skond it-tradizzjoni tal-bnedmin, skond l-affarijiet elementari tad-dinja u mhux skond Kristu.” (Kolossin 2:4, 8) Imbagħad, Pawlu spjega għala xi ideat popolari huma ħżiena u għala xi nies jogħġbuhom dawn l-ideat. Pereżempju, xi ideat minn dawn jistgħu jġiegħlu lin-nies jaħsbu li huma aħjar jew iktar għorrief minn oħrajn. Għalhekk, Pawlu kiteb l-ittra tiegħu biex jgħin lill-aħwa jevitaw raġunar tad-dinja u ma jagħmlux prattiki ħżiena.—Kolossin 2:16, 17, 23.
2. Għaliex se niddiskutu xi eżempji taʼ kif tirraġuna d-dinja?
2 Nies li jirraġunaw bħalma tirraġuna d-dinja ma jagħtux kas il-prinċipji taʼ Ġeħova, u jekk ma noqogħdux attenti, l-ideat tagħhom jistgħu bil-mod il-mod idgħajfulna l-fiduċja tagħna fl-għerf t’Alla. Illum, ilkoll naraw u nisimgħu r-raġunar tad-dinja fuq it-televixin, l-internet, meta nkunu fuq il-post tax-xogħol, jew l-iskola. X’nistgħu nagħmlu biex nevitaw din l-influwenza ħażina? F’dan l-artiklu, se niddiskutu ħames eżempji taʼ kif tirraġuna d-dinja u se naraw kif nistgħu niċħdu dawn l-ideat.
HEMM BŻONN NEMMNU F’ALLA?
3. Ħafna nies liema idea togħġobhom? Għala?
3 “Jien nistaʼ nkun persuna tajba mingħajr ma nemmen f’Alla.” Illum, din l-idea hi komuni f’ħafna pajjiżi. Nies li jirraġunaw hekk għandhom mnejn ma jkunux ħasbu fil-fond dwar jekk Alla jeżistix jew le u jistaʼ jkun li sempliċiment jieħdu pjaċir iħossu li għandhom il-libertà li jagħmlu li jridu. (Aqra Salm 10:4.) Oħrajn jaħsbu li jidhru intelliġenti meta jgħidu, “Jistaʼ jkolli prinċipji tajbin mingħajr ma nemmen f’Alla.”
4. X’nistgħu ngħidu biex ngħinu lil xi ħadd li jemmen li m’hemmx Ħallieq?
4 Jagħmel sens li temmen li m’hemmx Ħallieq? Xi nies jitħawdu meta jipprovaw isibu t-tweġiba permezz tax-xjenza. Imma l-verità hi sempliċi. Tistaʼ dar sempliċiment tiġi mix-xejn? Dażgur li le! Kien hemm bżonn taʼ xi ħadd biex jibniha. Madankollu, l-affarijiet ħajjin huma bil-wisq iżjed komplikati minn xi dar. Anki l-iktar ċelluli sempliċi jistgħu jagħmlu kopji tagħhom infushom, ħaġa li dar qatt ma tistaʼ tagħmel. Dan ifisser li ċ-ċelluli jistgħu kemm iżommu l-informazzjoni u kif ukoll jgħadduha lil ċelluli ġodda biex anki dawn ikunu jistgħu jagħmlu kopji tagħhom infushom. Min ħalaq iċ-ċelluli ħajjin bl-abbiltà li jagħmlu dawn l-affarijiet? Il-Bibbja twieġeb: “Kull dar tinbena minn xi ħadd, imma dak li bena kollox hu Alla.”—Ebrej 3:4.
5. X’nistgħu ngħidu dwar l-idea li nistgħu nkunu nafu x’inhu tajjeb mingħajr ma nemmnu f’Alla?
5 X’nistgħu ngħidu dwar l-idea li nistgħu nkunu nafu x’inhu tajjeb mingħajr ma nemmnu f’Alla? Huwa minnu li l-Kelma t’Alla tgħid li anki nies li ma jemmnux fih jistaʼ jkollhom prinċipji tajbin. (Rumani 2:14, 15) Pereżempju, xi ħadd għandu mnejn jirrispetta u jħobb lill-ġenituri tiegħu. Imma jekk ma jimxix mal-livelli taʼ Ġeħova, jistaʼ jieħu deċiżjonijiet ħżiena ħafna. (Isaija 33:22) Illum, ħafna nies intelliġenti huma konvinti li għandna bżonn l-għajnuna t’Alla biex insolvu l-problemi terribbli tad-dinja. (Aqra Ġeremija 10:23.) Allura qatt m’għandna naħsbu li nistgħu nkunu nafu x’inhu tajjeb mingħajr ma nemmnu f’Alla u mingħajr ma nimxu mal-livelli tiegħu.—Salm 146:3.
GĦANDNA BŻONN RELIĠJON?
6. Ħafna nies x’jaħsbu dwar ir-reliġjon?
6 “Tistaʼ tkun kuntent mingħajr reliġjon.” Ħafna nies jaħsbu li r-reliġjon hi taʼ dwejjaq u bla valur. Ukoll, ħafna reliġjonijiet jgħallmu dwar in-nar tal-infern, iġiegħlu n-nies jagħtu l-flus, jew jappoġġjaw il-politikanti. Mhix taʼ sorpriża li iktar u iktar nies jgħidu li huma kuntenti mingħajr reliġjon! Huma forsi jgħidu
affarijiet bħal, “Jien jimpurtani minn Alla, imma ma rridx inkun parti minn reliġjon.”7. Ir-reliġjon vera kif tistaʼ tgħinek tkun kuntent?
7 Nistgħu nkunu verament kuntenti mingħajr reliġjon? Huwa minnu li persuna tistaʼ tkun kuntenta mingħajr reliġjon falza. Imma ħadd ma jistaʼ jkun kuntent verament sakemm ma jkunx ħabib taʼ Ġeħova, “l-Alla l-hieni.” (1 Timotju 1:11) Kull ħaġa li Ġeħova jagħmel tgħin lil oħrajn. Bħala l-qaddejja tiegħu, aħna ferħanin għax anki aħna nfittxu modi kif ngħinu lil oħrajn. (Atti 20:35) Pereżempju, aħseb dwar kif il-qima vera tistaʼ tgħin familja tkun ferħana. Aħna nitgħallmu nirrispettaw u nkunu leali lejn is-sieħeb jew is-sieħba tagħna fiż-żwieġ, inrabbu tfal li juru rispett, u jkollna mħabba ġenwina għall-membri tal-familja tagħna. Il-qima vera tgħin lin-nies taʼ Ġeħova jaħdmu flimkien fil-paċi fil-kongregazzjoni u juru mħabba maʼ ħuthom.—Aqra Isaija 65:13, 14.
8. Mattew 5:3 kif jistaʼ jgħinna nifhmu x’inhu li verament jagħmel lin-nies kuntenti?
8 Allura, tistaʼ persuna tkun kuntenta verament mingħajr ma taqdi lil Alla? X’inhu li jagħmel lin-nies kuntenti? Xi nies jieħdu pjaċir bil-karriera, l-isports, jew il-passatempi tagħhom. Oħrajn iħossuhom tajbin meta jieħdu ħsieb il-familja u l-ħbieb tagħhom. Għalkemm hu minnu li dawn l-affarijiet iġibu sodisfazzjon, il-ħajja tagħna għandha skop ikbar li jġib ferħ għal dejjem. Peress li aħna differenti mill-annimali, aħna nistgħu nsiru nafu l-Ħallieq tagħna u nqimuh. Hu għamilna b’tali mod li nkunu ferħanin meta nagħmlu dan. (Aqra Mattew 5:3.) Pereżempju, aħna nħossuna ferħanin u inkuraġġiti meta niltaqgħu maʼ ħutna biex naqdu lil Ġeħova. (Salm 133:1) Aħna ferħanin ukoll li nagħmlu parti mill-fratellanza globali, li ngħixu ħajja nadifa, u li għandna tama meraviljuża għall-futur.
GĦANDNA BŻONN LIVELLI MORALI?
9. (a) X’inhi waħda mill-ideat popolari dwar is-sess? (b) Il-Kelma t’Alla għala tgħid li s-sess barra ż-żwieġ hu ħażin?
9 “X’fih ħażin is-sess barra ż-żwieġ?” In-nies forsi jistaqsu: “Għaliex int daqshekk strett miegħek innifsek? Gawdi naqra l-ħajja.” Imma l-Kelma t’Alla tipprojbixxi l-immoralità sesswali. * (Ara n-nota taʼ taħt.) (Aqra l-1 Tessalonikin 4:3-8.) Ġeħova għandu d-dritt jagħmel il-liġijiet għalina għax hu l-wieħed li ħalaqna. Hu jgħid li r-relazzjonijiet sesswali jistgħu jsiru biss bejn raġel u mara li huma miżżewġin lil xulxin. Ġeħova jagħtina l-liġijiet għax iħobbna. Hu jaf li jekk insegwuhom, ħajjitna se tkun aħjar. Familja li tobdi l-liġijiet t’Alla se jkollha iktar imħabba u rispett u se tħossha fis-sigurtà. Imma Alla se jikkastiga lil dawk li jafu l-liġi tiegħu u ma jobduhiex.—Ebrej 13:4.
10. Kristjan kif jistaʼ jirreżisti l-immoralità sesswali?
10 Il-Bibbja tgħallimna kif nevitaw l-immoralità sesswali. Mod wieħed kif nagħmlu dan hu billi nikkontrollaw lejn Mattew 5:28, 29) Għalhekk, irridu nevitaw il-pornografija u l-mużika immorali. Pawlu kiteb: “Mewtu l-membri taʼ ġisimkom li qegħdin fuq l-art fejn tidħol iż-żína, [jew, l-immoralità sesswali.]” (Kolossin 3:5) Ukoll, hemm bżonn nikkontrollaw dwar xiex naħsbu u nitkellmu.—Efesin 5:3-5.
xiex inħarsu. Ġesù qal: “Kulmin jibqaʼ jħares lejn mara biex jixtieqha jkun diġà għamel adulterju magħha f’qalbu. Issa, jekk għajnek il-leminija qed tfixklek, aqlagħha u armiha ’l bogħod minnek.” (GĦANDNA NIFFOKAW FUQ LI JKOLLNA KARRIERA FID-DINJA?
11. Għala nistgħu nkunu nixtiequ karriera tajba?
11 “Karriera tajba se tagħmlek kuntent.” In-nies għandhom mnejn jgħidulna biex niffokaw il-ħin u l-enerġija tagħna fuq li jkollna karriera fid-dinja, speċjalment waħda li tistaʼ ttina awtorità, tagħmilna famużi, jew sinjuri. Ladarba ħafna nies jaħsbu li karriera tajba hi s-sigriet għall-kuntentizza, aħna nistgħu nibdew naħsbu b’dal-mod ukoll.
12. Hi karriera tajba s-sigriet għall-kuntentizza?
12 Veru li karriera li tagħtik awtorità jew tagħmlek famuż se tagħmlek ukoll kuntent? Le. Ftakar li dawn kienu l-affarijiet li ried Satana. Sa ċertu punt, hu ħa dak li ried. Imma Satana hu rrabjat u mhux kuntent. (Mattew 4:8, 9; Rivelazzjoni 12:12) B’differenza, aħseb dwar kemm inkunu ferħanin meta ngħinu lil oħrajn jitgħallmu dwar Alla u l-futur meraviljuż li hu jwiegħed. L-ebda karriera fid-dinja ma tistaʼ tagħtik dan it-tip taʼ ferħ. Ukoll, sabiex in-nies ikollhom karriera tajba, huma spiss isiru kompetittivi, aggressivi, jew jibdew jgħiru għall-oħrajn. Imma xorta jispiċċaw iħossuhom vojta. Il-Bibbja tgħid li huma qed ‘jiġru wara r-riħ.’—Ekkleżjasti 4:4.
13. (a) Kif għandna nqisuh ix-xogħol sekulari tagħna? (b) X’kien li għamel lil Pawlu ferħan verament?
13 Bla dubju, għandna bżonn il-flus biex ngħixu, u mhuwiex ħażin li nagħżlu xogħol li jogħġobna. Imma xogħolna m’għandux ikun l-iktar ħaġa importanti f’ħajjitna. Ġesù qal: “Ħadd ma jistaʼ jkun ilsir taʼ żewġ sidien; għax jew jobgħod lil wieħed u jħobb lill-ieħor, jew jintrabat maʼ wieħed u jistmerr lill-ieħor. Ma tistgħux tkunu lsiera t’Alla u tal-flus.” (Mattew 6:24) Li naqdu lil Ġeħova u ngħallmu l-Bibbja lil oħrajn se jġibilna l-akbar ferħ. L-appostlu Pawlu esperjenzah dan. Meta kien żgħir, hu ffoka fuq li jkollu karriera taʼ suċċess. Iktar tard, hu sab ferħ veru meta beda jipprietka lin-nies u ra kif wieġbu għall-messaġġ t’Alla u kif dan biddlilhom ħajjithom. (Aqra l-1 Tessalonikin 2:13, 19, 20.) M’hemm l-ebda karriera fid-dinja li tistaʼ tagħmilna ferħanin daqs li naqdu lil Ġeħova u ngħallmu lil ħaddieħor dwaru!
NISTGĦU AĦNA NSOLVU L-PROBLEMI TAD-DINJA?
14. In-nies għala togħġobhom l-idea li l-bnedmin jistgħu jsolvu l-problemi tagħhom stess?
14 “Il-bnedmin jistgħu jsolvu l-problemi tagħhom stess.” Ħafna nies togħġobhom din l-idea. Għala? Kieku dan kien minnu, ikun ifisser li m’għandniex bżonn il-gwida t’Alla u li nistgħu nagħmlu dak li rridu. Forsi ġieli smajt lin-nies jgħidu li problemi bħall-gwerer, il-kriminalità, il-mard, u l-faqar qed jonqsu. Rapport stqarr: “Ir-raġuni għala l-umanità qed timxi ’l quddiem hi għaliex in-nies għażlu li jagħmlu d-dinja post aħjar.” Huwa veru dan? Qegħdin in-nies fl-aħħar isibu mod kif isolvu l-problemi tad-dinja? Ejja neżaminaw il-fatti.
15. Għala nistgħu ngħidu li l-problemi fid-dinja huma serji?
15 Solvewha l-problema tal-gwerer il-bnedmin? Matul l-Ewwel u t-Tieni Gwerra Dinjija, mietu iktar minn 60 miljun
ruħ. Matul l-2015 biss, 12.4 miljun persuna ġew imġiegħla jitilqu minn djarhom minħabba gwerer jew persekuzzjoni. Dan ammonta għal total taʼ 65 miljun persuna li telqu minn djarhom. Xi ngħidu dwar il-kriminalità? Għalkemm f’ċerti pajjiżi xi tipi taʼ kriminalità naqsu, tipi oħra, bħall-kriminalità li ssir fuq l-internet (cybercrime), vjolenza domestika, u korruzzjoni qed ikomplu jiżdiedu. U l-mard? Veru, il-bnedmin sabu kura għal ċertu mard. Imma fl-2013, rapport qal li kull sena disaʼ miljun persuna taħt l-età taʼ 60 sena jmutu minħabba mard tal-qalb, puplesija, kanċer, mard respiratorju, u dijabete. U xi ngħidu dwar il-faqar? Il-Bank Dinji rrapporta li n-numru taʼ nies li jgħixu f’faqar estrem fl-Afrika biss telaʼ minn 280 miljun fl-1990 għal 330 miljun fl-2012.16. (a) Għala s-Saltna t’Alla biss tistaʼ ttemm il-problemi tad-dinja? (b) Isaija u wieħed salmista x’qalu li se tagħmel is-Saltna?
16 Dawn il-fatti mhumiex taʼ sorpriża għalina. Illum, l-organizzazzjonijiet ekonomiċi u politiċi huma kkontrollati minn nies egoisti. Dawn in-nies ma jistgħux itemmu l-gwerer, il-kriminalità, il-mard, u l-faqar. Is-Saltna t’Alla biss tistaʼ tagħmel dan. Aħseb dwar dak li Ġeħova se jagħmel għall-umanità. Is-Saltna tiegħu se tneħħi dak kollu li jikkaġuna l-gwerer, bħall-egoiżmu, il-korruzzjoni, il-patrijottiżmu, ir-reliġjon falza, u lil Satana nnifsu. (Salm 46:8, 9) Is-Saltna t’Alla se ttemm il-kriminalità. Din is-Saltna diġà qed tgħallem lil miljuni taʼ nies biex iħobbu u jafdaw lil xulxin. M’hemmx gvern ieħor li jistaʼ jagħmel dan. (Isaija 11:9) Ġeħova dalwaqt se jtemm il-mard u jagħti lil kulħadd saħħa perfetta. (Isaija 35:5, 6) Hu se jtemm il-faqar u se jagħmilha possibbli għal kulħadd biex ikollu ħajja kuntenta u relazzjoni mill-qrib miegħu. Dan hu ħafna iktar taʼ valur minn kwalunkwe ammont taʼ flus.—Salm 72:12, 13.
‘KUN AF KIF GĦANDEK TWIEĠEB’
17. Kif tistaʼ tiċħad ir-raġunar tad-dinja?
17 Għalhekk, jekk tismaʼ idea popolari li tmur kontra l-fidi tiegħek, tgħallem x’tgħid il-Bibbja dwarha. Iddiskutiha maʼ ħu jew oħt matura. Aħseb dwar għala n-nies togħġobhom din l-idea, għala mhix korretta, u kif tistaʼ tiċħadha. Aħna nistgħu nipproteġu lilna nfusna mir-raġunar tad-dinja billi nagħmlu dak li qal Pawlu: ‘Ibqgħu mexjin bl-għerf maʼ dawk li huma barra. Kunu afu kif għandkom twieġbu lil kulħadd.’—Kolossin 4:5, 6.
^ par. 9 Xi traduzzjonijiet tal-Bibbja fihom il-versi taʼ Ġwanni 7:53–8:11, li oriġinarjament ma kinux parti mill-Bibbja. Xi wħud li qraw dawn il-versi b’mod żbaljat ikkonkludew li persuna mingħajr dnub biss setgħet tiġġudika li xi ħadd hu ħati t’adulterju. Imma l-liġi li Alla ta lil Iżrael stqarret: “Jekk raġel isibuh mimdud maʼ mara li diġà jkollha sidha, it-tnejn li huma mbagħad għandhom imutu flimkien.” (Dewteronomju 22:22) Minħabba li l-versi taʼ Ġwanni 7:53–8:11 ma kinux fil-kitba oriġinali, dawn ma tniżżlux fl-edizzjoni riveduta tat-Traduzzjoni tad-Dinja l-Ġdida bl-Ingliż.