Jehovah Jħejji t-​Triq

“Dan l-​Evanġelju tas-​Saltna jixxandar.”—MATTEW 24:14.

1. Xi twettaq bix-​xogħol taʼ l-​ippridkar kemm fl-​ewwel seklu u kemm fis-​seklu 20?

 PERESS li Jehovah hu Alla taʼ mħabba, hija r-​rieda tiegħu li “l-​bnedmin kollha jsalvaw u jaslu biex jagħrfu l-​verità.” (1 Timotju 2:4) Dan irrikjeda kampanja internazzjonali taʼ ppridkar u tagħlim. Fl-​ewwel seklu, dan l-​ippridkar għamel il-​kongregazzjoni Kristjana “kolonna u pedament tal-​verità.” (1 Timotju 3:15) Wara dan ġie perijodu twil taʼ apostasija li matulu d-​dawl tal-​verità tbaxxa ferm. Fi żminijiet reċenti, matul iż-​“żmien tat-​tmiem,” il-​“veru għarfien” sar għal darb’oħra abbundanti, billi lil miljuni taʼ nies ġabilhom tama taʼ salvazzjoni għal dejjem ibbażata fuq il-​Bibbja.—Danjel 12:4, NW.

2. Jehovah x’għamel rigward l-​attività taʼ l-​ippridkar?

² Minkejja l-​isforzi bla waqfien taʼ Satana biex ifixkel l-​iskop t’Alla, l-​attività taʼ l-​ippridkar, kemm fl-​ewwel seklu u kemm fis-​seklu 20, kellha suċċess taʼ l-​għaġeb. Dan ifakkarna fil-​profezija taʼ Isaija. Rigward ir-​ritorn taʼ xi eżiljati Lhud lejn Ġuda fis-​sitt seklu Q.E.K., Isaija kiteb: “Jintradam kull wied, u jitniżżlu l-​muntanji u l-​għoljiet; kull art imħabbta titwitta kull art imħarbta ssir maqgħad.” (Isaija 40:4) Jehovah ħejja u witta wkoll it-​triq għall-​kampanji kbar taʼ ppridkar, kemm taʼ l-​ewwel seklu u kemm tas-​seklu 20.

3. Jehovah b’liema modi kapaċi jwettaq l-​iskopijiet tiegħu?

³ Dan ma jfissirx li Jehovah influwenza  direttament kull żvilupp fuq l-​art sabiex javanza l-​ippridkar taʼ l-​aħbar tajba; lanqas ma jfisser li Jehovah eżerċita s-​setgħa tiegħu li jara bil-​quddiem biex ikun jaf b’kull dettall kulma kellu jseħħ. Veru, hu kapaċi, kemm jara bil-​quddiem u kemm isawwar ġrajjiet futuri. (Isaija 46:9-11) Imma hu kapaċi wkoll jirreaġixxi għall-​iżviluppi hekk kif dawn jiżvolġu. Bħal ragħaj t’esperjenza li jaf jidderieġi kif ukoll jipproteġi l-​merħla tiegħu, Jehovah jiggwida lill-​poplu tiegħu. Hu jwassalhom għas-​salvazzjoni, billi jipproteġi l-​ispiritwalità tagħhom u jqanqalhom biex jieħdu vantaġġ minn ċerti sitwazzjonijiet u żviluppi li jippromwovu s-​suċċess fl-​ippridkar taʼ l-​aħbar tajba mad-​dinja kollha.—Salm 23:1-4.

Inkarigu Diffiċli

4, 5. L-​ippridkar taʼ l-​aħbar tajba għala kien inkarigu taʼ sfida?

⁴ Bħalma kien il-​bini taʼ l-​arka fi żmien Noè, ix-​xogħol taʼ l-​ippridkar tas-​Saltna kien u għadu proġett enormi​—kemm fl-​ewwel seklu u kemm fiż-​żminijiet moderni. Li tilħaq in-​nies kollha bi kwalunkwe messaġġ huwa diġà biċċa xogħol diffiċli, imma dan ix-​xogħol kien taʼ sfida speċjali. Fl-​ewwel seklu, id-​dixxipli kienu relattivament ftit. Ġesù, il-​Mexxej tagħhom, kien ngħata l-​mewt fuq l-​allegazzjoni li kien ħati taʼ sedizzjoni. Ir-​reliġjon Lhudija kienet stabbilita sew. Tempju manjifiku kien jinstab f’Ġerusalemm. Reliġjonijiet mhux Lhud fl-​inħawi tal-​Mediterran kienu wkoll stabbiliti sew, b’tempji u saċerdozji. Bl-​istess mod, hekk kif beda ż-​“żmien taʼ l-​aħħar” fl-​1914, il-​Kristjani midlukin kienu ftit, u s-​segwaċi taʼ reliġjonijiet oħrajn, li kienu jsostnu li qed jaqdu ’l Alla, kienu ħafna.—Danjel 12:9.

⁵ Ġesù kien wissa lis-​segwaċi tiegħu li kellhom ikunu persegwitati. Qal: “Mbagħad jagħtukom f’idejn min iħabbatkom u joqtolkom; u l-​ġnus kollha jsiru jobogħdukom minħabba f’ismi.” (Mattew 24:9) Minbarra problemi bħal dawn, partikolarment fl-​“aħħar jiem,” il-​Kristjani kellhom isibu ruħhom fi “żminijiet kritiċi li iebes biex issib tarfhom.” (2 Timotju 3:1, NW) L-​ammont kbir taʼ xogħol, iċ-​ċertezza tal-​persekuzzjoni, u d-​diffikultà taż-​żminijiet għamlu x-​xogħol taʼ l-​ippridkar diffiċli u taʼ sfida. Huma kellhom bżonn fidi qawwija.

6. Jehovah liema assiguranza taʼ suċċess ta lill-​poplu tiegħu?

⁶ Filwaqt li Jehovah kien jaf li kien se jkun hemm diffikultajiet, hu kien jaf ukoll li xejn ma kellu jwaqqaf ix-​xogħol. Is-​suċċess kien tbassar fi profezija magħrufa sew bi twettiq straordinarju, kemm fl-​ewwel seklu u kemm fis-​seklu 20: “Dan l-​Evanġelju tas-​Saltna jixxandar fid-​dinja kollha.” (Korsiv tagħna.)—Mattew 24:14.

7. Kemm kienet estensiva l-​attività taʼ l-​ippridkar fl-​ewwel seklu?

⁷ Mimlijin b’fidi u spirtu qaddis, il-​qaddejja t’Alla fl-​ewwel seklu rħewlha biex iwettqu l-​inkarigu tagħhom. Peress li Jehovah wera li kien magħhom, huma kisbu suċċess ferm akbar milli setgħu stennew. Sa meta Pawlu kiteb lill-​Kolossin, madwar 27 sena wara l-​mewt taʼ Ġesù, hu setaʼ jgħid dwar l-​aħbar tajba bħala li ‘tħabbret lill-​ħlejjaq kollha taħt is-​smewwiet.’ (Kolossin 1:23) B’mod simili, sa tmiem is-​seklu 20, l-​aħbar tajba qed tiġi pridkata f’233 pajjiż.

8. Ħafna wħud taħt liema xorta taʼ ċirkustanzi ħaddnu l-​aħbar tajba? Agħti eżempji.

⁸ Miljuni ħaddnu l-​aħbar tajba fis-​snin reċenti. Ħafna għamlu dan taħt ċirkustanzi mhux favorevoli​—matul perijodi taʼ gwerra, projbizzjoni, u persekuzzjoni intensa. Dan kien minnu wkoll fl-​ewwel seklu. F’okkażjoni minnhom, Pawlu u Sila ssawtu brutalment bil-​bsaten u ntefgħu l-​ħabs. X’sitwazzjoni xejn promettenti biex jagħmlu dixxipli! Madankollu, Jehovah uża dik is-​sitwazzjoni biex jagħmel preċiż dan. Pawlu  u Sila nħelsu, u l-​kalzrier flimkien mal-​familja tiegħu saru kredenti. (Atti 16:19-33) Esperjenzi bħal dawn juru li l-​aħbar tajba ma tistax tissikket minn dawk li jopponuha. (Isaija 54:17) Però, l-​istorja tal-​Kristjanità ma kinitx waħda taʼ kuntrarjetà u persekuzzjoni li ma jaqtgħu xejn. Ejja issa niffokaw fuq xi żviluppi favorevoli li għenu biex iwittu t-​triq għas-​suċċess fl-​ippridkar taʼ l-​aħbar tajba kemm fl-​ewwel seklu u kemm fis-​seklu 20.

Ambjent Reliġjuż

9, 10. Jehovah kif ħoloq stennija għall-​ippridkar taʼ l-​aħbar tajba fl-​ewwel seklu u fis-​seklu 20?

⁹ Ikkunsidra ż-​żmien meta kellhom isiru l-​kampanji globali taʼ ppridkar. Rigward l-​isfond fl-​ewwel seklu, il-​profezija tas-​70 ġimgħa taʼ snin, misjuba f’Danjel 9:24-27, identifikat bi preċiżjoni s-​sena meta kellu jidher il-​Messija​—29 E.K. Għalkemm il-​Lhud taʼ l-​ewwel seklu ma fehmux meta kellhom jitwettqu eżatt il-​ġrajjiet, huma kienu qed jistennew ħerqanin lill-​Messija. (Luqa 3:15) Il-​pubblikazzjoni Franċiża Manuel Biblique tgħid: “In-​nies kienu jafu li s-​sebgħin ġimgħa taʼ snin iffissati minn Danjel kienu waslu biex jintemmu; ħadd ma kien sorpriż li jismaʼ lil Ġwanni l-​Battista jħabbar li s-​saltna t’Alla kienet qorbot.”

¹⁰ Xi ngħidu dwar l-​isfond fiż-​żminijiet moderni? Sewwa, żvilupp kolossali kien l-​għoti tat-​tron lil Ġesù fis-​sema, li mmarka l-​bidu tal-​preżenza tiegħu bil-​qawwa tas-​Saltna. Il-​profezija tal-​Bibbja turi li dan seħħ fl-​1914. (Danjel 4:13-17) L-​antiċipazzjoni għal dan l-​avveniment ikkaġunat ukoll li xi nies reliġjużi fiż-​żminijiet moderni jimtlew bi stennija. L-​istennija kienet evidenti wkoll fost l-​Istudenti sinċieri tal-​Bibbja li bdew jippubblikaw din ir-​rivista fl-​1879 bħala Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence. B’hekk, kemm fl-​ewwel seklu u kemm fiż-​żminijiet moderni, stennija reliġjuża ħejjiet l-​ambjent għall-​ippridkar taʼ l-​aħbar tajba. a

11. Liema pedamenti reliġjużi tpoġġew biex jgħinu fl-​ippridkar taʼ l-​aħbar tajba?

¹¹ Fattur ieħor li għen ix-​xogħol tal-​Kristjani fiż-​żewġ epoki kien li ħafna nies kienu familjari mal-​Kotba Mqaddsa. Fl-​ewwel seklu, komunitajiet Lhud kienu mferrxa mal-​ġnus Ġentili ġirien kollha. Dawk il-​komunitajiet kellhom sinagogi li fihom in-​nies kienu jiltaqgħu regolarment biex jisimgħu l-​Iskrittura tinqara u tiġi diskussa. B’hekk, il-​Kristjani bikrin setgħu jibnu fuq l-​għarfien reliġjuż li n-​nies kellhom diġà. (Atti 8:28-36; 17:1, 2) Kmieni fl-​epoka tagħna, in-​nies taʼ Jehovah gawdew sitwazzjoni simili f’ħafna pajjiżi. Il-​Bibbja kienet disponibbli fil-​qasam kollu tal-​Kristjaneżmu, speċjalment f’pajjiżi Protestanti. Kienet tinqara f’ħafna knejjes; u miljuni kellhom kopja persunali. Il-​Bibbja kienet diġà f’idejn in-​nies, imma kienu jeħtieġu għajnuna biex jifhmu dak li kellhom f’idejhom.

Il-​Benefiċċji tal-​Liġi

12. Il-​liġi Rumana kif kienet normalment miżura taʼ sigurtà fl-​ewwel seklu?

¹² L-​ippridkar Kristjan taʼ spiss ibbenefika mil-​liġi governattiva. L-​Imperu Ruman iddomina d-​dinja taʼ l-​ewwel seklu, u l-​liġijiet miktubin tiegħu kellhom influwenza profonda fil-​ħajja taʼ kuljum. Dawn il-​liġijiet ipprovdew miżuri taʼ sigurtà, u l-​Kristjani bikrin ibbenefikaw minnhom. Per eżempju, l-​appell taʼ Pawlu għal-​liġi Rumana wassal biex inħeles mill-​ħabs u evitalu li jiġi flaġellat. (Atti 16:37-39; 22:25, 29) Referenza għall-​provvediment tas-​sistema legali Rumana għenet biex tikkalma marmalja  rrabjata f’Efesu. (Atti 19:35-41) Darba, Pawlu nħeles mill-​vjolenza f’Ġerusalemm għaliex kien ċittadin Ruman. (Atti 23:27) Iktar tard, il-​liġi Rumana ppermettietlu li jagħmel difiża legali tal-​fidi tiegħu quddiem Ċesari. (Atti 25:11) Għalkemm ħafna mill-​Imperaturi kienu jaħkmu b’tirannija, il-​liġijiet fl-​ewwel seklu kienu normalment jippermettu biex ‘tiġi difiża u stabbilita l-​aħbar tajba.’—Filippin 1:7, NW.

13. Ix-​xogħol taʼ l-​ippridkar fi żmienna kif ibbenefika taʼ spiss mil-​liġi?

¹³ Is-​sitwazzjoni hija l-​istess f’ħafna pajjiżi llum. Għalkemm kien hemm dawk li “jagħmlu l-​qerq taħt il-​libsa tal-​liġi,” liġijiet bil-​kitba fil-​biċċa l-​kbira mill-​pajjiżi jqisu l-​libertà reliġjuża bħala dritt bażiku. (Salm 94:20) Billi rrikonoxxew li x-​Xhieda taʼ Jehovah m’humiex taʼ theddida għall-​ordni soċjali, ħafna gvernijiet aċċettaw li niġu rikonoxxuti legalment. Fl-​Istati Uniti, fejn isir ħafna mill-​istampar tax-​Xhieda, liġijiet eżistenti għamluha possibbli li r-​rivista Torri taʼ l-​Għassa tibqaʼ toħroġ għal 120 sena bla waqfien u li tinqara mad-​dinja kollha.

Perijodi taʼ Paċi u Tolleranza

14, 15. L-​istabbiltà soċjali relattiva kif kienet taʼ benefiċċju għall-​attività taʼ l-​ippridkar fl-​ewwel seklu?

¹⁴ L-​attività taʼ l-​ippridkar ibbenefikat ukoll minn perijodi taʼ paċi relattiva. Għalkemm Ġesù bassar b’mod preċiż li fiż-​żminijiet involuti kellu jqum “ġens kontra ġens,” kien hemm intervalli taʼ stabbiltà li għamlu possibbli ppridkar intensiv tas-​Saltna. (Mattew 24:7) Il-​Kristjani taʼ l-​ewwel seklu għexu taħt il-​Pax Romana, jew Paċi Rumana. Wieħed storjografu kiteb: “Ruma tant kienet rażżnet kompletament lill-​popli tad-​dinja Mediterranja li hi temmitilhom annati taʼ kważi gwerra kontinwa.” Din l-​istabbiltà fetħet it-​triq għall-​Kristjani bikrin biex jivvjaġġaw f’sigurtà relattiva mad-​dinja Rumana kollha.

¹⁵ L-​Imperu Ruman stinka biex jgħaqqad lill-​popli taħt il-​ħakma setgħana tiegħu. Din l-​istrateġija ppromwoviet mhux biss l-​ivvjaġġar, it-​tolleranza, u l-​bdil taʼ ideat imma wkoll il-​konċett taʼ fratellanza internazzjonali. Il-​ktieb On the Road to Civilization jgħid: “L-​unità taʼ l-​Imperu [Ruman] għamlet il-​qasam [għall-ippridkar Kristjan] wieħed favorevoli. Ħitan taʼ firda bejn il-​ġnus twaqqgħu. Ċittadin Ruman kien ċittadin tad-​dinja. . . . Iktar minn hekk, reliġjon li kienet tgħallem il-​fratellanza tal-​bnedmin setgħet tiftiehem fi stat li kien żviluppa l-​idea taʼ ċittadinanza universali.”—Qabbel Atti 10:34, 35; 1 Pietru 2:17.

16, 17. Liema ħaġa qanqlet l-​isforzi għall-​promozzjoni tal-​paċi fiż-​żminijiet moderni, u ħafna nies għal liema konklużjoni waslu?

¹⁶ Xi ngħidu għal żmienna? Is-​seklu 20 ra l-​iktar gwerer distruttivi fl-​istorja, u f’xi pajjiżi gwerer reġjonali għadhom għaddejjin. (Apokalissi 6:4) Madankollu, kien hemm ukoll perijodi taʼ paċi relattiva. Il-​potenzi ewlenin ma ġġildux kontra xulxin fi gwerra totali għal iktar minn 50 sena. Din is-​sitwazzjoni għenet bil-​kbir l-​ippridkar taʼ l-​aħbar tajba f’dawk il-​pajjiżi.

¹⁷ Il-​konsegwenzi li jwaħħxu tal-​gwerer tas-​seklu 20 wasslu lil ħafna nies biex jirrikonoxxu l-​bżonn taʼ gvern dinji. Biżaʼ minn gwerra dinjija wassal għall-​formazzjoni kemm tal-​Lega tan-​Nazzjonijiet u kemm tal-​Ġnus Magħquda. (Apokalissi 13:14) Għan proklamat miż-​żewġ organizzazzjonijiet kien il-​promozzjoni taʼ kooperazzjoni u paċi internazzjonali. Nies li jħossu dan il-​bżonn taʼ spiss iwieġbu b’mod favorevoli għall-​aħbar tajba tal-​gvern dinji li se jġib paċi ġenwina u dejjiema​—is-​Saltna t’Alla.

18. Liema attitudni lejn ir-​reliġjon kienet favorevoli għax-​xogħol taʼ l-​ippridkar?

¹⁸ Għalkemm il-​Kristjani xi drabi ġew persegwitati bi ħruxija kbira, kemm l-​ewwel seklu u kemm is-​seklu 20 raw perijodi taʼ tolleranza reliġjuża. (Ġwann 15:20; Atti  9:31) Ir-​Rumani adottaw lill-​allat tal-​popli li kienu jikkonkwistaw u addattaw ruħhom liberament għalihom. Il-​Professur Rodney Stark kiteb: “F’ħafna aspetti Ruma ppermettiet livell akbar taʼ libertà reliġjuża li bħalu ma reġax deher sa wara r-​Rivoluzzjoni Amerikana.” Fiż-​żminijiet moderni, in-​nies f’ħafna pajjiżi saru iktar moħħhom miftuħ għal opinjonijiet oħrajn, bir-​riżultat li huma iktar lesti li jisimgħu l-​messaġġ Bibliku mwassal mix-​Xhieda taʼ Jehovah.

L-​Irwol tat-​Teknoloġija

19. Il-​Kristjani bikrin kif għamlu użu mill-​kodiċi?

¹⁹ Finalment, ikkunsidra kif Jehovah għen lin-​nies tiegħu jibbenefikaw mill-​avvanzi teknoloġiċi. Għalkemm il-​Kristjani bikrin ma kinux jgħixu f’era taʼ avvanz teknoloġiku mgħaġġel, żvilupp wieħed li għamlu użu minnu kien il-​kodiċi, jew ktieb bil-​folji. Il-​kodiċi ħadet post l-​iskroll li kien tqil u goff. Il-​ktieb The Birth of the Codex jgħid: “B’kuntrast mal-​proċess li ħa ħafna żmien u li bih il-​kodiċi ħadet post l-​iskroll fil-​letteratura sekulari, l-​adozzjoni tal-​kodiċi mill-​Kristjani donnha li kienet immedjata u universali.” Dan ix-​xogħol taʼ referenza jgħid ukoll: “L-​użu tal-​kodiċi mill-​Kristjani tant kien universali fit-​tieni seklu li l-​introduzzjoni tagħha żgur li tmur lura għal ħafna qabel is-​sena 100 A.D.” Il-​kodiċi kienet iktar faċli biex tużaha minn skroll. L-​iskritturi setgħu jinstabu iżjed malajr. Dan żgur li għen lill-​Kristjani bikrin li, bħal Pawlu, mhux biss spjegaw l-​Iskrittura imma wkoll ‘taw prova bir-​referenzi’ taʼ l-​affarijiet li kienu jgħallmu dwarhom.—Atti 17:2, 3.

20. In-​nies t’Alla kif għamlu użu mit-​teknoloġija moderna fl-​attività globali taʼ l-​ippridkar, u għala?

²⁰ L-​avvanzi teknoloġiċi fis-​seklu tagħna kienu taʼ l-​għaġeb. Magni li jistampaw b’ħeffa kbira għenu biex jagħmlu possibbli l-​ippubblikar simultanju taʼ letteratura Biblika f’għadd kbir taʼ lingwi. It-​teknoloġija moderna għaġġlet ix-​xogħol taʼ traduzzjoni  Biblika. Trakkijiet, ferroviji, vapuri, u ajruplani jagħmluha possibbli biex letteratura Biblika tinġarr malajr mad-​dinja kollha. Telefons u apparat tal-​fax għamlu l-​komunikazzjoni immedjata ħaġa reali. Permezz taʼ l-​ispirtu tiegħu, Jehovah qanqal lill-​qaddejja tiegħu biex ipoġġu din it-​teknoloġija għal użu prattiku biex jippromwovu t-​tixrid taʼ l-​aħbar tajba mad-​dinja kollha. M’humiex qed jużaw dawn l-​iżviluppi bix-​xewqa li jkunu jafu u jużaw dak kollu li jkun taʼ l-​aħħar fid-​dinja. Minflok, l-​interess ewlieni tagħhom hu x’jistaʼ jgħinhom iwettqu l-​inkarigu tagħhom taʼ l-​ippridkar bl-​iktar mod effettiv.

21. Dwar liema ħaġa nistgħu nkunu fiduċjużi?

²¹ “Dan l-​Evanġelju tas-​Saltna jixxandar fid-​dinja kollha,” bassar Ġesù. (Mattew 24:14) Sewwa sew bħalma l-​Kristjani bikrin raw twettiq taʼ din il-​profezija, hekk aħna llum naraw dan fuq skala vasta. Minkejja li x-​xogħol hu enormi u diffiċli, matul żminijiet favorevoli u dawk mhux favorevoli, fost liġijiet u attitudnijiet li dejjem jitbiddlu, fil-​gwerer u fil-​paċi, u fost kull xorta taʼ avvanzi teknoloġiċi, l-​aħbar tajba ġiet u għadha qed tiġi pridkata. Ma jimlikx dan b’ammirazzjoni profonda għall-​għerf u s-​setgħa taʼ l-​għaġeb taʼ Jehovah li jara bil-​quddiem? Nistgħu nkunu assolutament ċerti li x-​xogħol taʼ l-​ippridkar se jitlesta skond l-​iskeda taʼ Jehovah u li l-​iskop taʼ mħabba tiegħu se jitwettaq għall-​barka tat-​twajbin. Huma se jkollhom pussess taʼ l-​art u jgħixu fiha għal dejjem. (Salm 37:29; Ħabakkuk 2:3) Jekk ngħixu f’armonija maʼ l-​iskop taʼ Jehovah, aħna se nkunu fosthom.—1 Timotju 4:16.

[Nota taʼ taħt]

Punti għal Reviżjoni

◻ L-​ippridkar taʼ l-​aħbar tajba għala kien inkarigu taʼ sfida?

◻ Ix-​xogħol tal-​Kristjani b’liema modi bbenefika minn arranġamenti governattivi u stabbiltà soċjali relattiva?

◻ Il-​barka taʼ Jehovah fuq ix-​xogħol taʼ l-​ippridkar dwar liema żviluppi futuri tiżgurana?

[Mistoqsijiet taʼ Studju]