Meta Ġesù Kristu bagħat lit-​12-​il appostlu biex jippritkaw, kellhom jieħdu magħhom bsaten u jilbsu sandli?

Xi wħud jisħqu li t-​tliet rakkonti tal-​Evanġelji li jitkellmu dwar kif Ġesù bagħat lill-​appostli jippritkaw jikkontradixxu lil xulxin. Però, jekk inqabblu dawn ir-​rakkonti nistgħu naslu għal konklużjoni interessanti. L-​ewwel, qabbel dak li kitbu Marku u Luqa. Ir-​rakkont taʼ Marku jgħid: “[Ġesù] ordnalhom biex għall-​vjaġġ ma jieħdu xejn magħhom ħlief bastun, u la ħobż, la ħorġa taʼ l-​ikel, u lanqas flus tar-​ram aħmar fil-​bwiet taʼ ħżiemhom, imma jilbsu sandli, u ma jilbsux żewġ ilbiesi.” (Mk. 6:7-​9) Luqa kiteb: “Għall-​vjaġġ tieħdu xejn, la bastun, la ħorġa taʼ l-​ikel, la ħobż, la flus tal-​fidda, u lanqas żewġ ilbiesi.” (Lq. 9:1-​3) Hawnhekk naraw dak li jidher li hu kontradizzjoni. Skont Marku, l-​appostli ntqalilhom biex iġorru bastun u jilbsu sandli, imma r-​rakkont taʼ Luqa jgħid li ma kellhom iġorru xejn, lanqas bastun. Kuntrarju għal Marku, Luqa ma jsemmix is-​sandli.

Sabiex nifhmu x’ried jgħid Ġesù f’din l-​okkażjoni, innota l-​espressjoni li tidher fit-​tliet Evanġelji. Fir-​rakkonti li għadhom kif issemmew, kif ukoll f’Mattew 10:5-​10, l-​appostli ntqalilhom biex ma jiħdux jew ma jilbsux “żewġ ilbiesi.” Wisq probabbli, kull appostlu kien liebes libsa. Għalhekk ma kellhomx imorru jġibu oħra għall-​vjaġġ. Bl-​istess mod, kienu lebsin is-​sandli. Marku enfasizza l-​bżonn li “jilbsu sandli,” jiġifieri s-​sandli li kienu diġà lebsin. Xi ngħidu għall-​bsaten? The Jewish Encyclopedia tgħid: “Jidher li kienet drawwa komuni fost il-​Lhud tal-​qedem li jġorru wkoll bastun.” (Ġen. 32:10) Marku qal li l-​appostli ma kellhom “jieħdu xejn magħhom” ħlief il-​bastun li diġà kellhom magħhom meta Ġesù tahom il-​kmand. Għaldaqstant, il-​kittieba tal-​Evanġelji kienu qed jenfasizzaw l-​istruzzjoni taʼ Ġesù biex ma joħorġux barra minn triqithom ħalli jġibu iktar provvisti għall-​vjaġġ.

Dan il-​punt jiġi enfasizzat iktar minn Mattew, li semaʼ l-​kmand taʼ Ġesù f’din l-​okkażjoni u niżżlu bil-​miktub. Ġesù qal: “Tiħdux flus tad-​deheb jew tal-​fidda jew tar-​ram aħmar fil-​but taʼ ħżiemkom, jew ħorġa taʼ l-​ikel għall-​vjaġġ, jew żewġ ilbiesi, jew sandli jew bastun; għax il-​ħaddiem jistħoqqlu ħobżu.” (Mt. 10:9, 10) Xi ngħidu għas-​sandli li l-​appostli kienu lebsin u l-​bsaten li kellhom f’idhom? Kien qed jgħidilhom Ġesù biex jarmuhom? Le, sempliċement kien qed jgħid li ma kellhomx jaħlu ħin biex jakkwistaw dawn l-​affarijiet. Għala ta dan il-​kmand? Għax “il-​ħaddiem jistħoqqlu ħobżu.” Dan kien il-​ħsieb prinċipali tal-​kmand taʼ Ġesù, u kien fi qbil maʼ dak li ħeġġiġhom fil-​Prietka taʼ fuq il-​Muntanja. Hemmhekk qalilhom li ma kellhomx ikunu ansjużi dwar x’se jieklu, jixorbu, jew jilbsu.—Mt. 6:25-​32.

Għalkemm ir-​rakkonti tal-​Evanġelji għall-​ewwel jistgħu jidhru li jikkontradixxu lil xulxin, kienu kollha qed ikopru l-​istess punt. L-​appostli kellhom imorru kif kienu u ma jiġux aljenati biex jiksbu provvisti żejda. Għala? Għax Ġeħova kien se jipprovdilhom.

 Min kienu l-​“ħafna nisa” li semma Salamun?—Ekk. 2:8.

Ma nistgħux inkunu ċerti, imma possibbiltà waħda hi li kienu nisa prominenti li ltaqaʼ magħhom Salamun fil-​palazz irjali tiegħu.

F’​Ekkleżjasti kapitlu 2, Salamun semma diversi affarijiet li kien wettaq, inkluż il-​proġetti estensivi taʼ bini. Hu żied jgħid: “Ġmajt ukoll għalija fidda u deheb, u proprjetà li jkollhom biss is-​slaten u l-​provinċji. Ksibt għannejja rġiel u nisa għalija nnifsi, u ħafna nisa—l-​għaxqa taʼ wlied il-​bnedmin.”—Ekk. 2:8.

Bosta kummentaturi jassumu li n-​“nisa” li Salamun jirreferi għalihom kienu l-​ħafna nisa u konkubini barranin li kellu meta kiber fl-​età. Dawn in-​nisa wassluh biex jinvolvi ruħu fil-​qima falza. (1 Slat. 11:1-​4) Madankollu, hemm il-​problemi f’din l-​ispjegazzjoni. Meta Salamun kiteb dan il-​kliem, hu kien diġà jafhom lill-​“ħafna nisa.” U f’dan il-​perijodu taʼ ħajtu kien għad għandu l-​approvazzjoni taʼ Ġeħova għax Alla kien qed jispirah biex jikteb kotba tal-​Bibbja. Dan żgur li ma jaqbilx mas-​sitwazzjoni tiegħu iktar ’il quddiem meta kellu mijiet taʼ nisa u konkubini barranin u involva ruħu fil-​qima falza.

Fil-​ktieb tal-​Ekkleżjasti, Salamun qal li kien ‘ipprova jsib kliem pjaċevoli u jikteb kliem korrett u veru.’ (Ekk. 12:10) Huwa ovvju li kien jaf il-​kliem għal “mara,” “sultana,” u “konkubina,” għax uża dan il-​kliem fil-​kitbiet ispirati tiegħu. (Prov. 5:18; 12:4; 18:22; Ekk. 9:9; Għan. 6:8, 9) Imma f’Ekkleżjasti 2:8, dan il-​kliem familjari ma jintużax.

Fil-​kliem “ħafna nisa,” insibu l-​unika darba meta l-​Bibbja tuża kelma Ebrajka mhix familjari. Studjużi tal-​Bibbja jammettu li mhumiex ċerti dwar xi tfisser il-​kelma. Ħafna tradutturi tal-​Bibbja jidhrilhom li l-​frażi f’Ekkleżjasti 2:8 tirreferi għan-​nisa fil-​plural jew fis-​superlattiv. Il-​frażi “ħafna nisa” tagħti dak is-​sens.

Salamun kien magħruf ħafna, tant li sultana mis-​saltna għanja taʼ Xeba semgħet bih, żaritu, u baqgħet impressjonata. (1 Slat. 10:1, 2) Dan jippreżenta tifsira possibbli għall-​frażi taʼ Salamun dwar “ħafna nisa.” Setaʼ kien qed jirreferi għan-​nisa li spikkaw u li ltaqaʼ magħhom fil-​palazz tiegħu matul il-​ħafna snin li kien għad għandu l-​approvazzjoni t’Alla.