‘Ġib ir-Rombli, Speċjalment il-Parċmini’
BIL-KLIEM t’hawn fuq, l-appostlu Pawlu ħeġġeġ lil Timotju, sieħbu missjunarju, biex jiħodlu xi materjal bil-miktub. Pawlu għal liema tipi taʼ rombli u parċmini kien qed jirreferi? X’ġiegħlu jgħid dan? U x’nistgħu nitgħallmu minn din ir-rikjesta?
Sa nofs l-ewwel seklu E.K., meta Pawlu kiteb dan il-kliem, id-39 ktieb tal-Iskrittura Ebrajka kienu ġew maqsumin jew fi 22 jew 24 ktieb, li l-biċċa l-kbira minnhom x’aktarx li kienu f’rombli separati. Il-Professur Alan Millard qal li dawn ir-rombli għalkemm kienu jiswew ħafna, ‘kienu disponibbli anki għal dawk li kienu xi ftit tat-tajjeb.’ Xi wħud kellhom aċċess għal minn tal-inqas wieħed minnhom. Pereżempju, l-ewnuku Etjopjan kellu romblu fil-karru tiegħu u kien qed “jaqra b’leħen għoli mill-ktieb tal-profeta Isaija.” Hu kien ‘raġel fil-poter taħt Kandaċe, sultana taʼ l-Etjopjani u kien fuq it-teżori kollha tagħha.’ Bilfors li kien għani biżżejjed biex ikollu xi porzjonijiet tal-Iskrittura.—Atti 8:27, 28.
Fir-rikjesta tiegħu lil Timotju, Pawlu kiteb: “Meta tiġi, ġibli l-mantar li ħallejt fi Troas maʼ Karpu, u r-rombli, speċjalment il-parċmini.” (2 Tim. 4:13) Dan jissuġġerixxi li Pawlu kellu għadd taʼ kotba. X’setaʼ kellu daqstant importanti fil-librerija tiegħu iktar mill-Kelma t’Alla? Rigward il-kelma “parċmini” f’dan il-vers, l-istudjuż tal-Bibbja A. T. Robertson osserva: “Dawn b’mod partikulari x’aktarx li kienu kopji tal-kotba tat-Testment il-Qadim, peress li l-parċmina kienet tiswa iktar mill-papiru.” Minn żgħożitu ’l quddiem, Pawlu kien “mgħallem . . . f’riġlejn Gamaljel,” li kien jgħallem il-Liġi Mosajka u kien stmat min-nies kollha. Allura nistgħu nifhmu li Pawlu kien kiseb kopji persunali tar-rombli tal-Kelma t’Alla.—Atti 5:34; 22:3.
Kif il-Kristjani Użaw ir-Rombli
Xorta waħda, dawk li kellhom xi rombli tal-Iskrittura Mqaddsa kienu privileġġati. Allura, il-biċċa l-kbira mill-Kristjani f’dak iż-żmien kif kellhom aċċess għall-Kelma t’Alla? L-ittra li Pawlu bagħat qabel lil Timotju tagħtina ħjiel. Hu kiteb: “Sakemm niġi, kompli agħti ruħek għall-qari pubbliku.” (1 Tim. 4:13) Il-qari pubbliku kien parti mill-programm tal-laqgħat tal-kongregazzjonijiet Kristjani, prattika tradizzjonali fost il-poplu t’Alla minn żmien Mosè.—Atti 13:15; 15:21; 2 Kor. 3:15.
Bħala anzjan, Timotju kellu ‘jagħti ruħu’ għall-qari b’leħen għoli, li minnu kienu jibbenefikaw dawk li ma kellhomx kopji tal-Iskrittura. Ċertament, matul il-qari pubbliku tal-Kelma t’Alla, kollha kienu jagħtu widen
b’attenzjoni sabiex ma jitilfux xi kelma, u l-ġenituri u t-tfal żgur li kienu jiddiskutu d-dar dak li kien jinqara fil-laqgħat.Ir-Romblu tal-Baħar il-Mejjet taʼ Isaija, li hu magħruf sew, hu twil kważi 7.3 metri. B’virga f’kull tarf u spiss b’għata għall-protezzjoni, romblu kien ikun tqil. Probabbilment, il-maġġuranza tal-Kristjani ma setgħux iġorru ħafna magħhom fl-ippritkar. Anki jekk Pawlu kellu xi rombli tal-Iskrittura għall-użu persunali tiegħu, x’aktarx li ma setax jieħu r-rombli kollha li kellu fil-vjaġġi tiegħu. Evidentement, hu ħalla xi ftit għand sieħbu Karpu fi Troas.
X’Nistgħu Nitgħallmu mill-Eżempju taʼ Pawlu?
Eżatt qabel m’għamel ir-rikjesta tiegħu, Pawlu, li kien priġunier f’Ruma għat-tieni darba, kiteb: “Jien iġġilidt il-ġlieda t-tajba, ġrejt il-korsa sat-tmiem . . . Minn issa ’l quddiem hemm merfugħa għalija l-kuruna tal-ġustizzja.” (2 Tim. 4:7, 8) Hu x’aktarx li kiteb dan il-kliem madwar is-sena 65 E.K. matul il-persekuzzjoni li qajjem Neruni. Din id-darba l-priġunerija kienet ħarxa ħafna. Fil-fatt, hu ħass li dalwaqt kien se jinqatel. (2 Tim. 1:16; 4:6) Nistgħu nifhmu għala Pawlu esprima x-xewqa tiegħu mill-qalb biex ikollu r-rombli miegħu. Għalkemm kien fiduċjuż li kien iġġieled il-ġlieda tajba sat-tmiem, ixxennaq biex ikompli jsaħħaħ lilu nnifsu billi jistudja l-Kelma t’Alla.
Timotju x’aktarx li kien għadu f’Efesu meta rċieva r-rikjesta taʼ Pawlu. (1 Tim. 1:3) Minn Efesu għal Ruma, mit-triq li tgħaddi minn Troas, bejn wieħed u ieħor hemm 1,600 kilometru. Fl-istess ittra, Pawlu ħeġġeġ lil Timotju: “Agħmel l-almu tiegħek biex tasal qabel ix-xitwa.” (2 Tim. 4:21) Il-Bibbja ma tgħidilniex jekk Timotju sabx dgħajsa biex tieħdu Ruma saż-żmien li xtaq Pawlu.
X’nistgħu nitgħallmu mir-rikjesta taʼ Pawlu għar-“rombli, speċjalment il-parċmini”? Hu baqaʼ jixxennaq għall-Kelma t’Alla matul dan l-iktar perijodu stressanti taʼ ħajtu. Ma tqisx dan bħala sigriet għala dejjem kien ħaj u attiv spiritwalment u sors taʼ inkuraġġiment għal ħafna?
Illum, kemm aħna mberkin jekk għandna kopja persunali tal-Bibbja kollha! Xi wħud minna saħansitra għandhom diversi kopji u edizzjonijiet. Bħal Pawlu, għandna bżonn nikkultivaw xenqa biex niksbu fehma akbar tal-Iskrittura. Mill-14-il ittra ispirata li Pawlu kellu l-privileġġ jikteb, it-tieni ittra tiegħu lil Timotju kienet l-aħħar waħda. Ir-rikjesta persunali tiegħu tidher lejn l-aħħar tal-ktieb. Infatti, it-talba bil-ħrara taʼ Pawlu lil Timotju biex ‘iġib ir-rombli, speċjalment il-parċmini,’ kienet waħda mill-aħħar xewqat tiegħu li tniżżlu bil-miktub.
Hija x-xewqa qawwija tiegħek li tiġġieled il-ġlieda t-tajba tal-fidi sat-tmiem, sewwasew bħalma għamel Pawlu? Tixtieq tibqaʼ żżomm lilek innifsek attiv fis-servizz taʼ Ġeħova u preparat biex tieħu sehem fix-xogħol tal-għoti taʼ xhieda sakemm il-Mulej iridna nkomplu? Allura, għala ma tagħmilx dak li Pawlu inkuraġġixxa lill-Kristjani biex jagħmlu? “Oqgħod attent il-ħin kollu għalik innifsek u għat-tagħlim tiegħek,” billi b’ħeġġa u b’mod kostanti tistudja l-Bibbja, li issa hi disponibbli għal iktar nies minn qatt qabel f’forom iktar konvenjenti mir-rombli.—1 Tim. 4:16.
[Mappa/Stampi f’paġna 18, 19]
(Għall-formazzjoni sħiħa tat-test, ara pubblikazzjoni)
Efesu
Troas
Ruma