1, 2. Min jistaʼ jibbenefika mill-Għanja taʼ Salamun, u għala? (Ara l-ewwel stampa.)

L-GĦARUS u l-għarusa ħarsu fiss f’għajnejn xulxin u tbissmu. Kulħadd setaʼ jara kemm kienu jinħabbu. Il-ħu li kien ta t-taħdita taż-żwieġ innota kemm żammew lil xulxin b’tenerezza, u ħaseb bejnu u bejn ruħu, ‘Hekk kif jgħaddu s-snin, l-imħabba tagħhom se tikber? Jew se tisfaxxa fix-xejn?’ Meta raġel u mara miżżewġa tassew ikunu jinħabbu, ir-relazzjoni tagħhom tistaʼ tiflaħ saħansitra għall-iktar problemi diffiċli. Imma sfortunatament, ħafna nies miżżewġin jitilfu l-ferħ tagħhom u jinfirdu. Għalhekk, forsi taħseb, ‘L-imħabba tassew tistaʼ tkun dejjiema?’

² Anke fi żmien is-Sultan Salamun, l-imħabba vera ma kinitx komuni. Għala? Salamun spjega: “Raġel rett minn elf sibtu, imma mara retta fost dawn kollha ma sibthiex. Ara! Dan biss sibt, li l-Alla l-veru għamel lill-bnedmin retti, imma huma fittxew ħafna pjanijiet oħrajn.” (Ekkleżjasti 7:26-29) Nisa barranin immorali li qiemu lil Bagħal kienu qed jgħixu fost l-Iżraelin. Minħabba f’hekk,  ħafna rġiel u nisa Iżraelin ukoll saru immorali. * Imma xi 20 sena qabel, is-Sultan Salamun kiteb poeżija dwar raġel u mara li tassew kienu jinħabbu. Kemm jekk aħna miżżewġin u kemm jekk le, L-Għanja taʼ Salamun tistaʼ tgħinna nifhmu x’inhi l-imħabba vera u kif nistgħu nuruha.

3. Għala hu possibbli li jkun hemm imħabba vera bejn raġel u mara?

³ Aqra L-Għanja taʼ Salamun 8:6. L-imħabba tiġi deskritta bħala “l-fjamma taʼ Jah.” Għala? Għax l-akbar kwalità taʼ Ġeħova hi l-imħabba, u hu ħalaqna bl-abbiltà li nimitaw l-imħabba tiegħu. (Ġenesi 1:26, 27) Wara li Ġeħova ħalaq l-ewwel raġel, Adam, tah mara mill-isbaħ bħala martu. Meta Adam ra lil Eva għall-ewwel darba, tant ħassu ferħan se jtir li ma setax iżomm lura milli jiddeskrivi kif ħassu dwarha. Eva wkoll ħassitha qrib ferm taʼ żewġha. Wara kollox, Ġeħova kien ħalaq lil Eva minn Adam. (Ġenesi 2:21-23) Sa mill-bidu, Ġeħova għamilha possibbli li raġel u mara jkollhom imħabba vera u dejjiema għal xulxin.

4, 5. X’inhi l-istorja tal-Għanja taʼ Salamun?

⁴ L-Għanja taʼ Salamun tiddeskrivi b’mod mill-isbaħ l-imħabba li jistaʼ jkollhom bejniethom raġel u mara. L-għanja hi dwar l-imħabba bejn tfajla mir-raħal taʼ Sunem, jew Sulem, u ragħaj żagħżugħ. Din hi l-istorja tagħhom: It-tfajla kienet qed taħdem fl-għelieqi tad-dwieli taʼ ħutha, viċin taʼ fejn kienu kkampjati s-Sultan Salamun u s-suldati tiegħu. Is-sultan ra lit-tfajla u ordna lill-qaddejja biex iġibuha fil-kamp. Imbagħad qalilha kemm hi sabiħa u offrielha ħafna rigali. Imma t-tfajla kienet tħobb lil wieħed ragħaj u insistiet li riedet tkun miegħu. (L-Għanja taʼ Salamun 1:4-14) Ir-ragħaj beda jfittixha u daħal fil-kamp. Meta sabha, esprimew l-imħabba li kellhom għal xulxin bi kliem sabiħ.—L-Għanja taʼ Salamun 1:15-17.

⁵ Meta Salamun mar lura Ġerusalemm, ħa lit-tfajla miegħu, u r-ragħaj mar warajha. (L-Għanja taʼ Salamun 4:1-5, 8, 9) Salamun ma setaʼ jgħid jew jagħmel xejn li setaʼ jisraq l-imħabba li t-tfajla kellha għar-ragħaj tagħha. (L-Għanja taʼ Salamun 6:4-7; 7:1-10) Għalhekk, Salamun ħalla lit-tfajla tmur lura d-dar. Finalment, is-Sulamija sejħet lill-għażiż tagħha, u dan ġie jiġri lejha “bħal ferħ taʼ ċerv.”—L-Għanja taʼ Salamun 8:14.

6. Għala jistaʼ jkun diffiċli li tkun taf min qed jitkellem fl-Għanja taʼ Salamun?

⁶ L-Għanja taʼ Salamun hi għanja mill-isbaħ. Fil-fatt, ġieli ġiet imsejħa “L-għanja taʼ l-għanjiet.” (Ntt. fil-paġna tat-titlu tal-Għanja taʼ Salamun) Imma fl-għanja, Salamun ma kitibx l-ismijiet tal-karattri meta kienu qed jitkellmu. Hu ried li tispikka s-sbuħija tal-poeżija u tal-għanja, u għalhekk ma qagħadx iżid ħafna dettalji. Għalkemm l-għanja ma tinkludix l-ismijiet, xorta tistaʼ tkun taf min qed jitkellem minn dak li jgħidu.—Ara nota ta’ taħt.

7, 8. Ir-ragħaj u t-tfajla kif esprimew imħabbithom għal xulxin? Agħti xi eżempji.

⁷ It-tfajla u r-ragħaj qalu affarijiet mill-isbaħ lil xulxin biex jesprimu mħabbithom. Xi ftit mill-‘espressjonijiet taʼ mħabba’ tagħhom għandhom mnejn jinstemgħu strambi għalina għax inkitbu iktar minn 3,000 sena ilu. (L-Għanja taʼ Salamun 1:2) Għalkemm il-kultura tagħhom kienet differenti minn tagħna, xorta nistgħu nifhmu kif il-koppja ħassewhom dwar xulxin. Pereżempju, ir-ragħaj qal li għajnejn it-tfajla kienu “bħal tal-ħamiem,” jiġifieri li kien iħobb lil għajnejha li kienu jirriflettu l-qalb tajba tagħha. (L-Għanja taʼ Salamun 1:15) U hi qalet li għajnejh kienu sbieħ daqs il-ħamiem. (Aqra L-Għanja taʼ Salamun 5:12.) Għaliha, il-kulur t’għajnejh kien jispikka fejn l-abjad, bħall-ħamiem li kuluru hu griż jagħti fil-blu li jinħasel fil-ħalib.

⁸ Ir-ragħaj u t-tfajla faħħru s-sbuħija taʼ xulxin, imma ma kinux moħħhom biss fis-sbuħija. Pereżempju, hu kien iħobb il-mod kif kienet tkellem lin-nies b’qalb tajba. (Aqra L-Għanja taʼ Salamun 4:7, 11.) Għalhekk, qalilha: “Xofftejk dejjem iqattru l-għasel tax-xehda, O għarusa tiegħi. Għasel u ħalib għandek taħt ilsienek.” Għalih, kliemha kien ħelu u tajjeb daqs il-ħalib u l-iktar għasel delizzjuż. Meta r-ragħaj qal lit-tfajla “int kollok kemm int sabiħa” u “m’hemm l-ebda difett fik,” ma kienx sempliċement qed jitkellem dwar kemm kienet ħelwa imma wkoll dwar il-kwalitajiet sbieħ tagħha.

9. (a) L-imħabba bejn raġel u mara x’tinvolvi? (b) Għala hu importanti li raġel u mara jesprimu mħabbithom għal xulxin?

⁹ Illum il-ġurnata, għal raġel u mara miżżewġa li jaqdu lil Ġeħova, iż-żwieġ jinvolvi ħafna iktar minn sempliċement ftehim formali jew kuntratt. Huma tassew iħobbu lil xulxin u jesprimu mħabbithom. Imma x’tip taʼ mħabba għandu jkollhom? Imħabba mhix egoistika li l-Bibbja tgħallimna li għandna nuru maʼ kulħadd? (1 Ġwanni 4:8) Imħabba naturali li nħossu għall-familja tagħna? Imħabba li jkun hemm bejn żewġt iħbieb tal-qalb? (Ġwanni 11:3) Imħabba romantika? (Proverbji 5:15-20) Infatti, bħala koppja miżżewġa, tridu turu mħabba vera maʼ xulxin b’dawn il-modi kollha. B’dak li tgħid u tagħmel, tistaʼ tkun ferħan fiż-żwieġ tiegħek u wkoll isserraħ moħħ is-sieħeb jew is-sieħba li żgur tħobbha. Iva, hu importanti ħafna li tagħmel dan, għandek kemm għandek x’tagħmel f’ħajtek. F’xi kulturi, l-għarus u l-għarusa ma jagħżlux huma stess lil min jiżżewġu u abbli lanqas ikunu jafu lil xulxin qabel  il-ġurnata tat-tieġ. Għalhekk, hekk kif isiru jafu lil xulxin u mħabbithom tikber, għandhom bżonn jgħidu lil xulxin bl-imħabba li jħossu. Dan se jressaqhom eqreb lejn xulxin u jsaħħaħ iż-żwieġ tagħhom.

10. Meta koppja jesprimu l-affezzjoni tagħhom għal xulxin, b’liema mod ieħor isaħħu ż-żwieġ tagħhom?

¹⁰ Meta koppja jesprimu l-affezzjoni tagħhom għal xulxin, isaħħu ż-żwieġ tagħhom b’mod ieħor. Fl-għanja, is-Sultan Salamun offra lit-tfajla “ċrieki tad-deheb u żibeġ tal-fidda.” Hu faħħarha u qalilha li kienet “sabiħa bħall-qamar kwinta [u] pura bħax-xemx tiddi.” (L-Għanja taʼ Salamun 1:9-11; 6:10) Imma t-tfajla ġa kienet sabet ir-raġel li tassew kienet tħobb. X’għenha tibqaʼ leali lejn ir-ragħaj? X’farraġha meta ma setgħux ikunu flimkien? (Aqra L-Għanja taʼ Salamun 1:2, 3.) Hi ftakret f’kemm kien ferraħha l-kliem tiegħu taʼ mħabba. L-espressjonijiet tiegħu t’affezzjoni kienu “aħjar mill-inbid” għaliha, u fil-palazz dawn farrġuha bħal “żejt” ifuħ fuq rasha. (Salm 23:5; 104:15) Hu importanti li raġel u mara miżżewġa spiss jesprimu l-affezzjoni tagħhom għal xulxin għax dan jgħin biex imħabbithom tikber. U l-memorji tagħhom taʼ dawn l-espressjonijiet se jgħinu biex imħabbithom tibqaʼ b’saħħitha.

11. X’nistgħu nitgħallmu mill-kliem tas-Sulamija lin-nisa fil-palazz taʼ Salamun?

¹¹ Jekk tixtieq tiżżewweġ, x’tistaʼ titgħallem mis-Sulamija? Hi ma kinitx tħobb lis-Sultan Salamun u b’mod sod qalet lin-nisa fil-palazz: “Tipprovawx tqajmu jew tqanqlu fija l-imħabba qabel ma titqanqal waħedha.” (L-Għanja taʼ Salamun 2:7; 3:5) Allura taħseb li jkun sewwa jekk tibda relazzjoni romantika maʼ xi ħadd, ikun min ikun? Le, minflok ikun għaqli jekk tistenna bil-paċenzja u tiżżewweġ lil xi ħadd li verament tistaʼ tħobb.

12. It-tfajla Sulamija għala kienet tħobb lir-ragħaj?

¹² It-tfajla Sulamija għala kienet tħobb lir-ragħaj? Għaliha kien gustuż, “bħal ferħ taʼ ċerv.” Idejh kienu b’saħħithom bħal “ċilindri tad-deheb,” u riġlejh kienu sbieħ u b’saħħithom bħal “kolonni taʼ l-irħam.” Imma ma kienx biss b’saħħtu u gustuż. It-tfajla kienet taf li r-ragħaj kien iħobb lil Ġeħova u li kellu kwalitajiet mill-isbaħ. Għalhekk kien speċjali għaliha, “bħal siġra tat-tuffieħ qalb is-siġar tal-foresta.”—L-Għanja taʼ Salamun 2:3, 9; 5:14, 15.

13. Ir-ragħaj għala kien iħobb lit-tfajla Sulamija?

¹³ Is-Sulamija kienet tassew sabiħa. Anke s-Sultan Salamun kien miġbud  lejha, avolja ġa kellu “sittin sultana u tmenin konkubina u numru bla għadd taʼ tfajliet.” Imma r-ragħaj kien iħobbha biss minħabba s-sbuħija tagħha? Le. Hi wkoll kienet tħobb lil Ġeħova u kellha kwalitajiet mill-isbaħ. Pereżempju, it-tfajla kienet umli u qabblet lilha nfisha maʼ fjura komuni taż-“żagħfran mill-pjanura tax-xatt.” Imma f’għajnejn ir-ragħaj kienet unika, “bħal ġilju qalb ix-xewk.”—L-Għanja taʼ Salamun 2:1, 2; 6:8.

14. Jekk nixtiequ niżżewġu, x’nistgħu nitgħallmu mir-ragħaj u s-Sulamija?

¹⁴ Ġeħova jikkmanda lill-qaddejja tiegħu biex jiżżewġu “biss fil-Mulej.” (1 Korintin 7:39) Dan ifisser li għandna noħorġu biss maʼ xi ħadd li hu qaddej mgħammed taʼ Ġeħova, u lil xi ħadd hekk għandna niżżewġu. Dan kif se jgħin liż-żwieġ? Raġel u mara miżżewġa jkollhom ikampaw mal-istress tal-ħajja taʼ kuljum. Imma meta t-tnejn li huma jkollhom relazzjoni mill-qrib maʼ Ġeħova, se jkollhom il-paċi u l-hena fiż-żwieġ. Għalhekk, jekk tixtieq tiżżewweġ, segwi l-eżempju tar-ragħaj u s-Sulamija. Fittex xi ħadd li għandu kwalitajiet sbieħ u li verament iħobb lil Ġeħova.

15. Il-lealtà tat-tfajla Sulamija kif inhi t’eżempju tajjeb għal koppji Kristjani mhux miżżewġin?

¹⁵ Aqra L-Għanja taʼ Salamun 4:12. Ir-ragħaj għala qal li t-tfajla Sulamija kienet bħal “ġnien imsakkar”? Ġnien bil-bieb imsakkar ma jkunx miftuħ għall-pubbliku. It-tfajla kienet bħal dak il-ġnien għax kienet tħobb biss lir-ragħaj. Hi kienet beħsiebha tiżżewġu, u għalhekk injorat kwalunkwe attenzjoni li kien jagħtiha s-sultan. U ma kinitx se tbiddel fehmitha. Kienet bħal “sur” u mhux bħal “bieb” li faċli jinfetaħ. (L-Għanja taʼ Salamun 8:8-10) Bl-istess mod, koppji Kristjani li qed jippjanaw li jiżżewġu għandhom ikunu leali lejn xulxin. Ma jagħtux attenzjoni romantika lil ħaddieħor.

16. Jekk qed toħroġ maʼ xi ħadd, x’tistaʼ titgħallem mill-Għanja taʼ Salamun?

 ¹⁶ Meta r-ragħaj saqsa lit-tfajla biex tmur passiġġata miegħu, ħutha ma ħallewhiex tmur. Minflok, bagħtuha tgħasses l-għelieqi tad-dwieli tagħhom. Għamlu hekk għax ma fdawhiex? Ħasbu huma li oħthom u r-ragħaj riedu jagħmlu xi ħaġa immorali? Le. Ħutha riedu jipproteġu lil oħthom minn sitwazzjoni li setgħet tħajjarha tagħmel xi ħaġa ħażina. (L-Għanja taʼ Salamun 1:6; 2:10-15) Jekk int qed toħroġ maʼ xi ħadd, kif tistaʼ tevita kwalunkwe ħaġa li tistaʼ twasslek għall-immoralità sesswali? Iddeċiedi minn qabel x’se tevita ħalli żżomm ir-relazzjoni nadifa. Qatt tkunu flimkien waħedkom f’post fejn ma jarakom ħadd. Esprimu l-affezzjoni tagħkom għal xulxin biss b’mod nadif.

17, 18. Dan l-istudju tal-Għanja taʼ Salamun kif għenek?

¹⁷ Ġeħova jrid li ż-żwiġijiet ikunu dejjiema. Hu jrid li koppja miżżewġa tħobb lil xulxin. Huwa naturali għalihom li jkunu jinħabbu meta jiżżewġu. Imma biex iż-żwieġ tagħhom ikun dejjiemi, iridu jżommu mħabbithom b’saħħitha, bħal fjamma li qatt ma tintefa.—Marku 10:6-9.

¹⁸ Jekk tixtieq tiżżewweġ, fittex xi ħadd li verament tistaʼ tħobb. Meta ssib lil din il-persuna, aħdmu flimkien biex iżżommu l-imħabba tagħkom lejn xulxin b’saħħitha. Bħalma tgħallimna mill-Għanja taʼ Salamun, l-imħabba vera u dejjiema hi possibbli, għax hi “l-fjamma taʼ Jah.”—L-Għanja taʼ Salamun 8:6.