1, 2. Min tahielna l-kuxjenza, u għala nistgħu nkunu grati li għandna kuxjenza?

ALLA ĠEĦOVA ħalaq lin-nies bil-libertà tal-għażla, jiġifieri li jkunu liberi li jiddeċiedu għalihom infushom. Però, Ġeħova tana gwida biex jgħinna niddeċiedu b’mod tajjeb. Din il-gwida tissejjaħ il-kuxjenza, u hi l-abbiltà li għandna ġo fina biex nifhmu jekk xi ħaġa hix tajba jew ħażina. Meta nużaw il-kuxjenza tagħna kif suppost, din tistaʼ tgħinna nagħmlu dak li hu sew u nevitaw dak li hu ħażin. Il-kuxjenza tagħna hi prova li Ġeħova jħobbna u jrid li jkollna suċċess.

² Xi nies illum jagħmlu dak li hu tajjeb u jobogħdu dak li hu ħażin avolja ma jafux x’inhuma l-livelli tal-Bibbja. (Aqra Rumani 2:14, 15.) Għala jiġri dan? Huwa minħabba l-kuxjenza tagħhom. Din twaqqaf lil ħafna nies milli jagħmlu affarijiet mill-agħar. Immaġina kemm id-dinja kienet tkun ħażina li kieku ħadd ma kellu kuxjenza! Aktarx li konna nisimgħu dwar affarijiet saħansitra aktar ħżiena milli qed nisimgħu issa. Nistgħu nkunu grati li Ġeħova ta lil bniedem kuxjenza!

3. Il-kuxjenza tagħna kif tistaʼ tgħinna fil-kongregazzjoni?

 ³ Il-maġġorparti tan-nies ma jaħsbux dwar li jħarrġu l-kuxjenza tagħhom. Madankollu, in-nies taʼ Ġeħova jridu li l-kuxjenza tagħhom taħdem kif suppost għax tistaʼ tkun t’għajnuna kbira biex tinkuraġġixxi l-għaqda fil-kongregazzjoni. Aħna rridu li l-kuxjenza tfakkarna fil-livelli tal-Bibbja taʼ x’inhu tajjeb jew ħażin. Madankollu, biex inħarrġu u nużaw il-kuxjenza tagħna, għandna nagħmlu iktar milli sempliċement nitgħallmu dak li tgħid il-Bibbja. Għandna nħobbu l-livelli t’Alla u għandu jkollna fidi li dawn huma taʼ ġid għalina. Pawlu kiteb: “L-għan taʼ din l-ordni hu l-imħabba li tiġi minn qalb nadifa u minn kuxjenza tajba u minn fidi mingħajr ipokrisija.” (1 Timotju 1:5) Meta nħarrġu l-kuxjenza tagħna u nsegwuha, l-imħabba li għandna għal Ġeħova u l-fidi li għandna fih se jikbru. Il-mod kif nużaw il-kuxjenza tagħna jagħti prova taʼ kemm għandna relazzjoni mill-qrib maʼ Ġeħova u juri kemm nixtiequ nogħġbuh. Il-kuxjenza tagħna turi wkoll x’tip taʼ persuna aħna verament.

4. Kif nistgħu nħarrġu l-kuxjenza tagħna?

⁴ Imma kif nistgħu nħarrġu l-kuxjenza tagħna? Hemm bżonn li nistudjaw il-Bibbja b’mod regulari, nimmeditaw fuq dak li naqraw, u nitolbu lil Ġeħova biex jgħinna napplikaw dak li nkunu tgħallimna. Dan ifisser li għandna nagħmlu iktar milli sempliċiment nitgħallmu fatti u regoli. Meta nistudjaw il-Bibbja, il-mira tagħna hi li nsiru nafu lil Ġeħova aħjar. Aħna nsiru nafu x’tip taʼ Persuna hu u xi jħobb u x’ma jħobbx. Hekk kif nitgħallmu iktar dwar Ġeħova, maż-żmien il-kuxjenza tagħna malajr se tibda tinduna dak li hu jqisu tajjeb jew ħażin. Iktar ma nħarrġu l-kuxjenza tagħna, iktar se nibdew naħsbu bħal Ġeħova.

5. X’se niddiskutu f’dan l-artiklu?

⁵ Madankollu, għandu mnejn insaqsu: Kuxjenza mħarrġa sew kif tistaʼ tgħinna meta jkollna bżonn nieħdu xi deċiżjoni? Kif nistgħu nirrispettaw il-kuxjenza taʼ xi ħadd minn sħabna l-Kristjani? U l-kuxjenza tagħna kif tistaʼ tqanqalna nagħmlu dak li hu tajjeb? Ejjew nikkunsidraw tliet aspetti li fihom hemm bżonn kuxjenza mħarrġa sew: (1) il-kura tas-saħħa, (2) id-divertiment, u (3) ix-xogħol tal-ippritkar tagħna.

6. Liema deċiżjonijiet nieħdu dwar il-kura tas-saħħa?

⁶ Il-Bibbja tgħidilna biex nevitaw affarijiet li jweġġgħuna u biex inkunu raġunevoli fid-drawwiet tagħna, bħal kemm nieklu u kemm nixorbu. (Proverbji 23:20; 2 Korintin 7:1) Meta nobdu l-pariri tal-Bibbja, dawn jistgħu jgħinu biex nipproteġu s-saħħa tagħna. Madankollu, xorta waħda nimirdu u nixjieħu. Allura liema deċiżjonijiet forsi jkollna nieħdu? F’xi pajjiżi, in-nies jistgħu jieħdu trattamenti normali minn tabib jew sptar. Jew jistgħu  jagħżlu li jmorru għand tabib li jtihom riċetta taʼ ħxejjex mediċinali jew jipprovdi trattamenti naturali oħra. L-uffiċċji tal-fergħa b’mod regulari jirċievu ittri mingħand aħwa rġiel u nisa li jkunu qed isaqsu dwar trattamenti differenti. Ħafna jsaqsu, “Jistaʼ qaddej taʼ Ġeħova jaċċetta dan it-trattament?”

7. Kif nistgħu nieħdu deċiżjonijiet dwar id-demm?

⁷ Uffiċċju tal-fergħa jew l-anzjani tal-kongregazzjoni lokali m’għandhomx l-awtorità li jieħdu xi deċiżjoni medika għal Kristjan, anki jekk hu jitlob biex jagħmlulu dan. (Galatin 6:5) Madankollu, l-anzjani jistgħu jgħinu Kristjan billi juruh dak li Ġeħova jgħid ħalli jkun jistaʼ jieħu deċiżjoni għaqlija. Pereżempju, Alla kkmandana biex nitbiegħdu mid-demm. (Atti 15:29) Dan il-kmand bla dubju jgħin lil Kristjan biex jifhem li m’għandux jaċċetta trattament mediku li jinvolvih biex jieħu demm sħiħ jew kwalunkwe wieħed mill-erbaʼ komponenti primarji tad-demm. Din l-informazzjoni tistaʼ saħansitra teffettwa l-kuxjenza taʼ Kristjan meta jiġi biex jagħżel jekk jaċċettax frazzjonijiet żgħar mill-erbaʼ komponenti primarji tad-demm. * (Ara n-nota taʼ taħt.) Liema parir ieħor tal-Bibbja jistaʼ jgħinna nieħdu deċiżjonijiet għaqlin dwar trattament mediku?

8. L-iskrittura taʼ Filippin 4:5 kif tistaʼ tgħinna nkunu għaqlin meta niġu biex nagħżlu kura tas-saħħa?

⁸ Proverbji 14:15 jgħid: “Kulmin hu bla esperjenza jafda f’kull kelma li jismaʼ, imma min hu prudenti jqis il-passi tiegħu.” Għandu mnejn m’hemmx kura għal ċertu mard. Allura rridu noqogħdu attenti dwar trattamenti li jgħidu li jistgħu jfejqu marda imma li m’hemm ebda prova li jirnexxu. Pawlu kiteb: “Ħa jkun jaf kulħadd kemm intom raġunevoli.” (Filippin 4:5) Ir-raġunevolezza tgħinna nibqgħu ffokati fuq li nqimu lil Ġeħova minflok li niffokaw ħajjitna fuq l-affarijiet tas-saħħa. Jekk is-saħħa saret l-iktar ħaġa importanti f’ħajjitna, nistgħu nispiċċaw naħsbu biss fina nfusna. (Filippin 2:4)Aħna nafu li ma  jistax ikollna ħajja perfetta f’din is-sistema. Għaldaqstant, kunu ċerti li l-iktar ħaġa importanti f’ħajjitkom hi li taqdu lil Ġeħova.—Aqra Filippin 1:10.

9. L-iskrittura taʼ Rumani 14:13, 19 kif teffettwa d-deċiżjonijiet tagħna dwar is-saħħa, u l-għaqda taʼ bejnietna kif tistaʼ tiġi f’riskju?

⁹ Kristjan raġunevoli ma joqgħodx jipprova jisforza oħrajn biex jagħmlu dak li hu jaħseb li hu l-aħjar. F’pajjiż partikulari, koppja miżżewġa kienu qed jinkuraġġixxu lil oħrajn biex jieħdu ċerti pilloli u biex jimxu maʼ ċerta dieta. Huma pperswadew lil xi aħwa biex jagħmlu dan, imma oħrajn ma ridux. Ħafna aħwa kienu rrabjati meta dawn l-affarijiet ma rnexxewx. Il-koppja kellhom id-dritt li jagħżlu għalihom infushom jekk jiħdux dawn il-pilloli u jekk jagħmlux din id-dieta. Madankollu, kien raġunevoli li jirriskjaw l-għaqda tal-kongregazzjoni minħabba kwistjoni taʼ saħħa? F’Ruma tal-qedem, xi Kristjani kellhom opinjonijiet differenti dwar ċertu ikel u ċerti ċelebrazzjonijiet. Pawlu liema parir tahom? Hu qal: “Min jiġġudika jum bħala li hu superjuri għal ieħor u min jiġġudika jum bħala li hu bħall-oħrajn kollha; ħa jkun kull bniedem konvint għalkollox f’moħħu.” Ejjew noqogħdu attenti li ma nfixklux lil oħrajn.—Aqra Rumani 14:5, 13, 15, 19, 20.

10. Għala għandna nirrispettaw id-deċiżjonijiet li jieħdu oħrajn? (Ara l-ewwel stampa.)

¹⁰ Kultant, forsi ma nifhmux għala xi ħadd fil-kongregazzjoni jieħu ċerta deċiżjoni dwar xi kwistjoni personali. X’għandna nagħmlu? M’għandniex inkunu ħfief biex niġġudikawh jew inġegħluh ibiddel fehmtu. Forsi għandu bżonn iħarreġ il-kuxjenza tiegħu iktar, jew forsi hi wisq sensittiva. (1 Korintin 8:11, 12) Jew forsi l-kuxjenza tagħna stess mhix imħarrġa għalkollox. Rigward il-kura tas-saħħa u kwistjonijiet oħra, kull wieħed u waħda minna għandu bżonn jagħmel għażla persunali u jrid jaċċetta r-responsabbiltà tal-għażla tiegħu.

11, 12. Il-Bibbja kif tgħinna nagħżlu d-divertiment tagħna?

¹¹ Ġeħova ħalaqna b’mod li nkunu nistgħu nieħdu pjaċir niddevertu u li nkunu nistgħu nibbenefikaw mid-divertiment. Salamun kiteb li hemm “żmien li tidħaq” u “żmien li taqbeż ’l hemm u ’l hawn.” (Ekkleżjasti 3:4) Madankollu, mhux kull divertiment hu taʼ benefiċċju, u mhux kull divertiment jirrilassana, jew iġibilna serħan. Barra minn hekk, għandna bżonn nevitaw li nqattgħu wisq ħin niddevertu. Il-kuxjenza tagħna kif tistaʼ tgħinna nieħdu pjaċir b’divertiment li japprova Ġeħova u nibbenefikaw minnu?

¹² Il-Bibbja twissi kontra ċerta mġiba li tissejjaħ “l-għemejjel tal-laħam.” Dawn l-għemejjel jinkludu “ż-żína, in-nuqqas taʼ ndafa, il-kondotta laxka, l-idolatrija, l-ipprattikar taʼ l-ispiritiżmu, il-mibegħda, il-ġlied, l-għira, l-għadab, it-tilwim, il-firda, is-setet, l-invidja, is-sokor, ix-xalar, u affarijiet bħal dawn.” Pawlu kiteb li  “min jipprattika dawn l-affarijiet ma jiritx is-saltna t’Alla.” (Galatin 5:19-21) Allura nistgħu nsaqsu lilna nfusna: ‘Il-kuxjenza tiegħi tgħinni nevita sports li hu vjolenti jew li jqanqal ġo fija attitudni aggressiva, kompetittiva, jew patrijottika? Il-kuxjenza tiegħi twissini meta nkun imħajjar biex nara xi film li juri xeni li jkun fihom il-pornografija jew xi film li jinkuraġġixxi l-immoralità, is-sokor, jew l-ipprattikar tal-ispiritiżmu?’

13. Il-pariri li nsibu fl-iskritturi tal-1 Timotju 4:8 u Proverbji 13:20, kif jistgħu jgħinuna rigward id-divertiment tagħna?

¹³ Il-prinċipji tal-Bibbja jistgħu jgħinuna nħarrġu l-kuxjenza tagħna dwar id-divertiment. Pereżempju, il-Bibbja tgħid li “t-taħriġ tal-ġisem hu taʼ benefiċċju għal ftit.” (1 Timotju 4:8) Ħafna jħossu li eżerċizzju regulari jgħin biex dak li jkun iħossu tajjeb u li jkun taʼ ġid għal saħħtu. Però, xi ngħidu jekk irridu nagħmlu l-eżerċizzju maʼ grupp? Tagħmel differenza maʼ min nagħmlu l-eżerċizzju? Proverbji 13:20 jgħidilna: “Min qed jimxi maʼ l-għorrief se jsir għaref, imma min qed jagħmilha maʼ l-istupidi se jaħbatlu ħażin.” B’mod ċar, huwa importanti li nużaw il-kuxjenza tagħna mħarrġa fuq il-Bibbja meta niġu biex nagħżlu d-divertiment.

14. Familja kif applikat il-prinċipji taʼ Rumani 14:2-4?

¹⁴ Christian u Daniela għandhom żewġ tfajliet. Christian jgħid: “Matul il-lejla tal-Qima Bħala Familja, iddiskutejna d-divertiment. Aħna qbilna li hemm tipi taʼ divertiment li mhumiex aċċettabbli mentri hemm oħrajn li huma aċċettabbli. Min jistaʼ jitqies bħala kumpanija tajba? Waħda mill-bniet tagħna lmentat li waqt il-brejk tal-iskola tagħha, xi żgħażagħ li huma Xhieda kienu qed jaġixxu b’mod li hi ħasbet li ma kienx xieraq. U hi ħassitha taħt pressjoni biex tagħmel bħalhom. Aħna rraġunajna li kull wieħed minna għandu kuxjenza, u għandna nistrieħu fuqha meta niġu biex nagħżlu x’nagħmlu u maʼ min inkunu.”—Aqra Rumani 14:2-4.

15. L-iskrittura taʼ Mattew 6:33 kif tgħinna nippjanaw id-divertiment tagħna?

 ¹⁵ Kemm tqattaʼ ħin fid-divertiment? Tpoġġi attivitajiet bħal-laqgħat, is-servizz, u l-istudju tal-Bibbja l-ewwel f’ħajtek, jew id-divertiment qed jiġi l-ewwel? X’inhu l-iktar importanti għalik? Ġesù qal: “Ibqgħu fittxu l-ewwel is-saltna u s-sewwa tiegħu, u dawn l-affarijiet l-oħrajn kollha se jiżdidulkom.” (Mattew 6:33) Meta tiddeċiedi kif tqattaʼ l-ħin tiegħek, qiegħda l-kuxjenza tiegħek tfakkrek fil-parir taʼ Ġesù?

16. Il-kuxjenza tagħna kif tinkuraġġina biex nippritkaw?

¹⁶ Kuxjenza mħarrġa mhux biss twissina biex ma nagħmlux affarijiet ħżiena, imma wkoll timmotivana biex nagħmlu affarijiet tajbin. Waħda minn dawn l-affarijiet hi li nippritkaw minn dar għal dar u lil dawk li niltaqgħu magħhom b’mod informali. Hekk għamel Pawlu. Hu kiteb: “Il-bżonn iġegħelni. Tassew, gwaj għalija jekk ma nxandarx l-aħbar tajba!” (1 Korintin 9:16) Hekk kif nimitaw lil Pawlu, se jkollna kuxjenza tajba minħabba li nkunu nafu li qed nagħmlu l-ħaġa t-tajba. U meta nippritkaw l-aħbar tajba lil oħrajn, aħna nkunu eżempju tajjeb għalihom ħalli huma jkunu jistgħu jagħrfu l-verità. Pawlu qal: “Billi nuru l-verità, quddiem Alla aħna nsiru eżempju tajjeb għall-kuxjenza taʼ kull bniedem.”—2 Korintin 4:2.

17. Oħt żagħżugħa kif imxiet fuq il-kuxjenza tagħha mħarrġa fuq il-Bibbja?

¹⁷ Meta Jacqueline kellha 16-il sena, kienet tistudja l-bijoloġija l-iskola. Madankollu, l-istudenti kienu qed jitgħallmu dwar it-teorija tal-evoluzzjoni. “Il-kuxjenza tiegħi ma ppermettitlix li nieħu sehem sew fid-diskussjonijiet tal-klassi bħalma kont nagħmel is-soltu. Ma stajtx nappoġġa t-teorija tal-evoluzzjoni. Avviċinajt lill-għalliem u spjegajt x’kont nemmen. B’sorpriża, kien dħuli ħafna u tani l-opportunità li nkellem lil tal-klassi kollha dwar is-suġġett tal-ħolqien.” Jacqueline ħassitha sodisfatta għall-fatt li kienet tat kas u mxiet fuq il-kuxjenza tagħha mħarrġa fuq il-Bibbja. Il-kuxjenza tiegħek tqanqlek biex tagħmel dak li hu sew?

18. Għala rridu li jkollna kuxjenza tajba u li nistgħu noqogħdu fuqha?

¹⁸ Il-mira tagħna hi li ngħixu fi qbil mal-prinċipji u l-livelli taʼ Ġeħova. U l-kuxjenza tagħna tistaʼ tgħinna nilħqu dik il-mira. Meta b’mod regulari nistudjaw il-Kelma t’Alla, nimmeditaw fuqha, u napplikaw dak li nitgħallmu, inkunu qed inħarrġu l-kuxjenza tagħna. Imbagħad dan ir-rigal mill-isbaħ se jsir gwida li nistgħu noqogħdu fuqha fil-ħajja Kristjana tagħna!