1. Avyani vimwi vino vikalenga awawomvi wa kwe Yehova wamwi walola ngati wawa wonga?

 SWE WAVULE tukatalalilwa impindi zimwi. Wamwi wakaleka zuwa ukutalalilwa ne wanji cikasenda impindi. Manda yamwi tungatalalilwa na pano tuli na wantu nye. Wamwi wakatalalilwa pa mulandu wa kuti cikawawomela ukupanga iviwuza nga wacintila mwi wungwe linji. Wanji nawo cino cikalenga watalalilwa, wakatalika ukwelenganya pa vintu vino wacitilanga ponga nu lupwa lwawo pano walinji nawo. Ne wanji nawo amulandu wa kulucila e lupwa lwawo wino wafwa. Awina Klistu awavule wakatalika ukulola ngati wawa wonga nga ca kuti walupwa lwawo wano wasilongana watalika ukuwacuzya nanti wawakana.

2. Amawuzyo ci yano twandi twasuke?

² E Yehova watumanya icete nkaninye swinya akatwivwicisya. Acino nga twatalalilwa akamanya swinya akalondesya ukutwavwa. Nomba uzye Yehova akatwavwa wuli? Uzye tungacita wuli pa kuti tutatalalilwa? Swinya avyani vino tungacita pa kuwomelezya awanawitu na wankazi wano wakatalalilwa? Lekani tulole ivyasuko kwe ya-a amawuzyo.

3. Uzye Yehova walanjizizye wuli ukuti wawisile nkaninye amano kwe Eliya?

³ E Yehova akalonda awawomvi wakwe wonsinye wawa ni nsansa. Wawa mupipi kwe swensinye. Swinya akalola nga ca kuti twivwa uwuwi nanti twafupulwa. (Amalu. 145:18, 19) Teyelenganyani pe vino wawisile amano kwe vino kasesema wakwe e Eliya wayivwanga na vino wamwavwile. E Eliya wisile pa mpindi yino ivintu vyawifile nkaninye mu Israeli. Awantu wa  kwe Yehova wawacuzyanga nkaninye. Swinya e Eliya walondanga ukumukoma kwe wano watapepanga e Yehova. (1 Izya. 19:1, 2) Cinji aca kuti e Eliya walolanga ngati awili kasesema wenganye wino wasyazile akuwombela Yehova. Co-o calenzile afupulwe nkaninye. (1 Izya. 19:10) E Leza paponye wacisilepo cimwi pa kumwavwa. Watumile umungeli wino wayile amwavwa ukumanya ukuti mu Israeli mwacilinji muli awavule wano wawombelanga e Yehova!​—1 Izya. 19:5, 18.

4. Uzye iwaliko lye Marko 10:29, 30 likalanjizya wuli ukuti e Yehova akasakamala wonsinye wano wakasya wa lupwa lwawo ni viwuza wano wawatunjililanga?

⁴ E Yehova wamanya ukuti swe wamwi nga twasolapo ukumuwombela tukalondekwa ukupiluka mu vivule. Pe vyo-o pangasanzya nu kusya walupwa ni viwuza wano wasiwombela Yehova wano watutunjililanga mwe vimwi. Pamwi acino casakamisile nu mutumwa e Peter pano wakolowozizye e Yesu ukuti: “Lola twasya vyonsi twakukonka, nga fwandi tuliwa na cani?” (Mat. 19:27) E Yesu mu cikuku wanenile awasambi wakwe ukuti awina Klistu wawuye awano walinji nu kuwa ngati awa lupwa lwawo. (Wazyani Marko 10:29, 30.) E Yehova Umukwasi witu uwa kwi Yulu, walaya ukuti alitwalilila ukwavwa wonsinye wano wasolapo ukumuwombela. (Amalu. 9:10) Lolani vino mungacita pa kupocelela ukwavwa kwa kwe Yehova nga ca kuti mwatalalilwa.

5. Awuzima ci wuno wawa mu kuwika amano kwe vino Yehova akumyavwa?

⁵ Mwawika amano kwe vino Yehova akumyavwa. (Amalu. 55:22) Ukucita wo-o kulimyavwa ukumanya ukuti mutawa mwenga. E nkazi umusimbe uwizina lya kuti Carol, * e Nte ya kwe Yehova wenganye pa lupwa walanzile ukuti: “Nga nelenganya sana pa ntazi zyonsinye zino Yehova wanjavwa cikalenga nayivwa ukuti ntawa nenga. Swinya cikalenga ntavwilika ukuti na ku nkolelonye alinjavwa.”

6. Uzye iwaliko lye 1 Peter 5:9, 10 lingawomelezya wuli wano wakatalalilwa?

⁶ Mwawika amano kwe vino e Yehova akakwavwa awanawitu na wankazi wano wakawa ni ntazi. (Wazyani 1 Peter 5:9, 10.) Umwanawitu Hiroshi, e Nte ya kwe Yehova  wenganye mu lupwa lwakwe walanzile ukuti: “Mwi wungwe cikapepuka ukumanya ukuti swensinye tukapita mu ntazi. Fwandi ukumanya ukuti tukawombesya pa kuti twawombela Yehova cikatwavwa na sweswenye swe wakuti mu lupwa lwitu mutawa wa Nte wanji.”

7. Uzye ipepo likamyavwa wuli?

⁷ Mwapepa lyonsinye, mwayisambilizya Baibolo swinya mwazanwa mu kulongana. Co-o cisanzizyemo nu kunena e Yehova vyonsinye vino tukuyivwa mu mwezo. (1 Pet. 5:7) E nkazi Massiel wino watalisile ukuyilola ngati wasyala wenganye pa mulandu wakutalika ukuwombela e Yehova, watili: “Icintu conga cino canjavwanga akupepa lyonsinye kwe Yehova. Swinya walanzile nu kuti: “Namunenanga vyonsinye vino nayivwanga amuno namulolanga ukuti Amukwasi wane.”

8. Uzye ukuwazya Baibolo nu kwelenganyapo sana kukamyavwa wuli?

⁸ Mwawazya e Baibolo lyonsinye. Swinya mwakwelenganya pa mawaliko nanti pa malyasi yano yakalanjizya ukuti e Yehova wamikunda sana. E nkazi Bianca wino wamunenanga amazwi amawipe kwa lupwa lwakwe walanzile ukuti: “Vino vyanjavwanga sana, akuwazya Baibolo nu kwelenganyapo sana pe vino nkuwazya nu kuwazya amalyasi ya wanawitu na wankazi wano wapitanga mu ntazi zino zyakoline na yino napitangamo.” Awina Klistu wamwi wasunjilako amawaliko yano yakawasansamusya ndi vino Amalumbo 27:10 ne Ayizeya 41:10. Wanji nawo pano wakupekanya ukulongana nanti pano wakuyisambilizya Baibolo, wakateyelezyavye ku vyewo ivikopwe. Amuno wazana ukuti ukucita wo-o kukawavwa ukukanasakamikwa nkani.

9. Uzye ukuzanwa mu kulongana kukamyavwa wuli?

⁹ Mwakwelezya na maka yinu yonsinye ukuzanwa mu kulongana. Nga mukuzanwa mu kulongana, muliwawomelezwa nkaninye. Swinya mulimanyana icete na wanawitu na wankazi. (Hebe. 10:24, 25) E Massiel wino tulanzilepo watili: “Nanti aca kuti nalinji ni nsoni, nayanga lyonsinye mu kulongana nu kwasukapo. Ukucita wo-o kwanjavwizye ukumanya ukuti nacindama mwi wungwe.”

10. Amulandu ci wuno tuzipizile ukupanjila iviwuza na wina Klistu wanji?

¹⁰ Pangani wuciwuza na wina Klistu wawuyo. Pangani wuciwuza na wina Klistu wawuyo wano mungasambililako vimwi kwe woliwo asa mulandu ni cimo nanti vino wawa. E Baibolo ikatwizusya icisinka ca kuti amano “yawa mu wakote.” (Job 12:12) Wasongo nawonye wangasambililako vimwi ku wanawitu na wankazi awacitici. Nanti aca kuti e Davidi ne Yonatani wapusine ivimo, co-o citawalesizye ukuti wapange wuciwuza uwuwome. (1 Sam.  18:1) E Davidi ne Yonatani watwalilizile ukutunjililana mu ntazi zyonsinye zino wapitangamo pano wawombelanga Yehova. (1 Sam. 23:16-18) E nkazi Irina e Nte wenganye mu lupwa, walanzile ukuti: “Awanawitu na wankazi mwi wungwe wangawa ngati awakwasi nanti awanyina witu. E Yehova angalenga wawe awa lupwa lwitu wano tungasintililapo.”

11. Avyani vino tuzipizile ukucita pa kuti tupange iviwuza mwi wungwe?

¹¹ Citapepuka ukupanga iviwuza maka maka nga ca kuti mwawa ni nsoni. E nkazi Ratna wino wasambilizile icine asa mulandu nu kumucuzya watili, “Nanti aca kuti nalinji ni nsoni, nilusile ukuti nalondekwanga ukwavwa ukufuma ku wanawitu na wankazi.” Kweni cisipepuka ukunena wumwi vino ukuyivwa. Lelo nga wamunena, angawa we ciwuza wako uwa pa mwezo. Iviwuza vinu vingatemwa ukuvyavwa nu kumiwomelezya. Lelo wangacitavye wo-o nga ca kuti mwawanena.

12. Uzye umulimo wa kuwizya wungamyavwa wuli ukupanga iviwuza ivizima?

¹² Inzila inzima yino mungapanjilamo iviwuza, akuwombako na wanawitu na wankazi mu mulimo wa kuwizya. E Carol wino tetulanzilepo watili: “Napanga iviwuza ivivule ukupitila mukuwombako nawo mu mulimo wa kuwizya na mu milimo yinji iya wufumu. E Yehova watwalilila ukuwomvya vyonye iviwuza ku kunjavwa pa myaka imivule.” Ivintu vikatuzipila lyonsinye nga twapanga iviwuza na wanawitu na wankazi. E Yehova akawomvya vyonye iviwuza nga ca kuti twatalalilwa nanti twafupuka.​—Imilu. 17:17.

13. Amulimo ci wuno swensinye twawa nawo?

¹³ Swensinye twawa nu mulimo wakulenga mwi wungwe mwawa umutende nu kulenga wonsinye wayivwa ukuti wakundikwa pa kuti watatalalilwa. (Yoha. 13:35) Vino tungalanda nu kucita vingawomelezya wanji nkaninye! E nkazi wumwi watili: “Pano nasambilizile icine, awanawitu na wankazi awano wizile awawa ngati awalupwa lwane. Wange wantaluke pamwi nge nsi ne Nte ya kwe Yehova pe yo-o impindi.” Uzye mungavwa wuli wano wakayikala na walupwa wano asa waNte pa kuti wayivwa ukuti wakundikwa?

14. Uzye mungacita wuli pakupanga wuciwuza na wapya?

¹⁴ Yelezyani ukupanga wuciwuza na wapya. Tungacita wo-o ukupitila mukuwapocelela ni nsansa. (Roma. 15:7) Lelo tutazipizile ukupelelavye pa kuwapocelela ni nsansa. Kuli na vinjinye vino tuzipizile ukucita. Tuzipizile ukuwapanga ukuwa aviwuza vitu. Acino mwawa ni cikuku swinya mwawalanjizya ukuti mwawawikako amano. Mungelezya ukumanya intazi zimwi zino wakupitamo. Lelo mutazipizile ukuwakolowozya pe vino vitamikumile. Wamwi cisiwapepucila ukulanda vino wakuyivwa. Acino mutazipizile ukuwapaticizya ukulanda. Lelo mwawa ni cikuku swinya mwakwiluka pano mukuwawuzya amawuzyo. Cinji aca kuti mwawatekanizizya pano wakwasuka. Ku cakulolelako, pamwi mungawakolowozyavye pe vino wasambilizile icine.

15. Uzye awina Klistu wasongo mwi wungwe wangavwa wuli wanji?

¹⁵ Awa mwi wungwe wonsinye wakawomelako nga tukuwalanjizya ukuti twawawikako amano. Swinya cikazipa nga ca kuti waeluda awano wakuwa pa nkolelo kukulanjizya ukuti wawika amano kwe wanji. E Melissa wino wasambilizile icine ukufuma kwe mama wakwe watili: “Nkasalifya nkaninye ku wanawitu wonsinye wano walinji ngati awakwasi wane awa consi. Amuno pa myaka yonsinye yoyo, wambikangako sana amano nga ca kuti nkulonda  ukulanda nawo, swinya wasumbanga impindi inkulu na nene. Co-o calenganga napepucilwa ukulanda nawo nanti nkweti intazi inkulunye.” Umwanawitu e Mauricio wino walolanga ngati wasyazile wenga pano wino wamusambilizyanga Baibolo wizile atonta, watili: “Cino canjavwizye, akulola vino waeluda wambikangako sana amano. Cila mpindi wazanwanga na nene. Twawombelanga ponga umulimo wa kuwizya swinya wansimicilangako ivisinka vimwi vino wazananga pano wakuyisambilizya Baibolo. Cinji aca kuti twayanga mukwizizya ponga.” Pe yo-o impindi e Melissa ne Mouricio wakawombela pa Bethel.

16-17. Avyani vinji vino mungacita pa kwavwa awanawitu na wankazi mwi wungwe?

¹⁶ Mwawacitilako vimwi vino vingawavwa. (Gal. 6:10) E Leo wino akawomba wu mishonari ukutali nkaninye na kuno kwawela ulupwa lwakwe watili: “Impindi yimwi pakulanjizya awantu ukuti twawawikako amano, tusilondekwa nu kuwacitila ivivule. Amuno nkwizuka impindi yimwi pano nalinji mu wusanso wa pamusewo, nafisile pa ng’anda lyo nsakamisilwe nkaninye. Lelo awatwalane wawili wanjisile ku ng’anda nu kuyampekanizizya ivya kulya ivipepuke. Nsikwizuka ivya kulya vino twalile. Lelo nkakwizuka vino wandanjizizye icikuku nu kuntekanizizya pano nawalondololelanga. Co-o calenzile ukuti njivweko ni cete!”

¹⁷ Pa kulongana kwa muputule nu kwa citungu, tukayitopwa ukulanzyanya na wanawitu na wankazi pa malyasi na kuvizima vino tetwayitopwa pa kulongana. Nomba e Carol wino tetulanzilepo watili, “Nkatalalilwa sana maka maka pa kulongana kwa citungu nu kwa muputule.” Amulandu ci wuno we-e nkazi akayivwila wo-o? Watili: “Amuno nanti aca kuti kukawa awantu awavule, wonsinye wakalanga wali na walupwa lwawo nanti iviwuza. Acino nga nawalola nkatalalilwa nkaninye.” Wanji nawo wano wafwilwa wawakwawo cikawawomela ukuzanwa ku kulongana kukulu wonga. Uzye mwamanyako wumwi mwi wungwe linu wino akapita mu ntazi zya musango wo-o? Nga amuno wawa, uzye citange cizipe ukwiza musendako pa kulongana kuno kulikonkapo?

18. Ukulingana ne 2 Wakorinte 6:11-13 tungalanjizya wuli ukuti tukapocelela aweni?

 ¹⁸ Mwapawulako impindi ya kuwa nawo. Mwapawulako impindi ya kuwa na wanawitu na wankazi wano wakatalalilwa. Tuzipizile “ukwiyula imyezo yitu,” maka maka ku wamusango wo-o. (Wazyani 2 Wakorinte 6:11-13.) E nkazi Melissa wino tulanzilepo kali watili, “Twivwanga icete nkaninye nga ca kuti awanawitu na wankazi watwita ku mang’anda yawo nanti ukuya mukwizizya nawo ponga.” Uzye mwi wungwe linu mungawako wumwi wino mungitako ukwizayizizya nawe ponga?

19. Ampindi ci yino cingazipa sana ukuwa ponga na wanawitu na wankazi?

¹⁹ Kukawa impindi zino awanawitu na wankazi wangivwa icete nga twawa nawo ponga. Ku cakulolelako cingawomela wamwi ukuwa ponga na walupwa lwawo wano wakuzevya amaholide yano yasikwivwana na vino amawaliko yakalanda. Wanji nawo wangayivwa uwuwi nkaninye nga ca kuti uwanda wuno umukundwe wawo wafwile wafika. Nga ca kuti tukuwako ni mpindi ya kuwa na wanawitu wano wakupita mwe zyo-o intazi, lyo tukulanjizya ukuti twawawikako amano.”​—Flpi. 2:20.

20. Uzye amazwi yano yawa pe Mateyu 12:48-50 yangatwavwa wuli nga twatalalilwa?

²⁰ Kwawa imilandu imivule yino ingalenga umwina Klistu ukutalalilwa. Lelo muzipizile mwakwizuka ukuti, e Yehova wamanya vino mukayivwa. Akawomvya awanawitu na wankazi ukutupa vino tukulonda. (Wazyani Mateyu 12:48-50.) Nasweswe tungalanjizya ukuti tukasalifya pe vino Yehova watuwika mwi wungwe lyakwe, ukupitila mukwavwa awanawitu na wankazi wano wakapita mu ntazi. Fwandi asa mulandu na vino tukayivwa mpindi zimwi, tutawa swenga. E Yehova wawa ku luwali lwitu!