PA MYAKA imivule, awina Israeli wasangulanga indalama pa kutunjilila ukupepa kwa cisinka. Lelo yo-o imisonko yizile ayicilamo pa mpindi yino Yesu walinji mu nsi. Co-o calenzile ivintu ukuwawomela sana awaYuda.

Pakutunjilila ukupepa kwa cisinka pa cikulwa ca kupepelapo e Leza nanti pi tempile, cila muYuda wazipizile ukulipila hafu wi shekele lyonga nanti amadrakima yawili pa mwaka. Mu mpindi ya kwe Yesu, yo-o imisonko wayiwomvyanga ku kukalilamo inzuwi nu kusakamalilamo itempile lino Herodi wazenzile. Impindi yimwi awaYuda wawuzizye e Peter nga ca kuti e Yesu akalipila wo-o umusonko. E Yesu nawe walanzile ukuti citawipa ukulipila wo-o umusonko. Wanenile ne Peter kuno angaya akazane yo-o indalama pa kuti alipile.​—Mat. 17:24-27

Awantu wa kwe Leza kaali walipilanga ica pikumi, pa vizawalo vyawo nanti pe vinji. (Lev. 27:30-32; Impe. 18:26-28) Lelo wasimapepo wa mu mpindi ya kwe Yesu walanzile ukuti awantu wazipizile ukulipila ica pikumi na mumisalunye ndi vino “inkwila nu fulwa nga nu lutindi.” E Yesu atalanzile ukuti cawipa ukulipila ica pikumi, lelo walanzile ukuti inzila yino wakalemba na waFalisi wawomvezyangamo lyo-o isundo lyakulipila icapikumi ayino yitazifile.​—Mat. 23:23.

Pe yo-o impindi kwalinji imisonko na yinjinye yino awaYuda walipilanga ku wina Roma wano wawatekanga. Ku cakulolelako, wano wakweti impanga walipilanga umusonko pe yoyo impanga ukuwomvya indalama nanti ivintu vinji. Cazanwa ukuti wo-o umusonko wafikanga kwe kota ye vino umuntu ali navyo. Wo-o awuli umusonko wuno na waFalisi wayile awawuzyapo kwe Yesu pano walondanga ukuti wamuleme. Amazwi yano Yesu wawasusile ayakuti: “Panji Imfumu vino avyakwe, ni vya kwe Leza panji Leza,” yakalanjizya vino tuzipizile twalola ukusoncela imisonko.​—Mat. 22:15-22.

Kwalinji umusonko na wunji wuno wano wacitanga ivyawukazi walipilanga. Wo-o umusonko walipilanga pano wakufumya nanti wakwinjizya vino wakukazya mu citungu cinji. Wakasoncezya wazanwanga pano awantu wakwelelanga amawato, pa mabuliji, pa manzila mpandanya na pa mamaliketi.

Imisonko yino awantu walipilanga mu wuteko wa ciRoma yavuzile nkaninye. E kalemba wa malyasi ya kaali umwina Roma e Tacitus, wino walinjiko mu mpindi ya kwe Yesu pano Tiberi watekanga, walanzile ukuti, “Awina Syria na wina Yudea, walenzile ukuti wawanyosezyeko imisonko. Amuno wapotwanga ukulipila yonsi.”

Inzila yino watalisile ukuwomvya pa kusoncezya imisonko yalenzile citalike ukuwomela sana awantu ukusonka imisonko. Amuno pa kuti wumwi awe wekasoncezya wa misonko walipilanga indalama imvule. Nga winjila incito nawe winjizyanga wanji pa kuti wamwavwako. Wonsinye wa-a walondanga ukulyako kamwi pano wakusoncezya. Cikaloleka ngati ne Zakeyo nye wakwetiko awantu wamusango wo-o wano wamwavwangako ukuwomba wo-o umulimo. (Luk. 19:1, 2) Co-o calenzile awantu wayivwa uwuwi swinya wapasile sana wakasoncezya wa misonko.