1. Uzye awa mu lupwa wakakwivwa wuli nga ca kuti e lupwa wawo wawingwa?

 UZYE kwawako wumwi wino mwatemwa wino waleka ukuwombela Yehova? Lyo mufwile mukayivwa uwuwi nkaninye. E nkazi uwizina lya kuti Hilda, watili, “Pano wakwane wafwile pa nsizi yakwikala nawe mwitwala pa myaka 41, nivwile uwuwi nkaninye. Nalolanga ngati kutawa icintu icili consinye iciwipe cino cingalingana nu kufwilwa. * Lelo pano umwana wane umonsi wawinzilwe mwi wungwe nu kusya e wakwakwe na wana, nivwile uwuwi nkaninye ukucila na vino nayivwile pano wakwane wafwile.”

2-3. Ukulingana na Amalumbo 78:40, 41, uzye Yehova akakwivwa wuli nga ca kuti wumwi wawingwa?

² Teyelenganyani pe vino e Yehova wayivwile pano awangeli wamwi wamupondocezile! (Yud. 6) Yelenganyani na vino wayivwile ukulola awina Israeli awantu wano wakunzile wakumupondocela imiku imivule. (Wazyani Amalumbo 78:40, 41.) Manyani ukuti e Yehova nawenye cikamuluma nkaninye nga ca kuti wumwi waleka ukumuwombela, swinya akamanya na vino mukuyivwa. Cinji aca kuti aliwamyavwa nu kumitunjilila.

³ Mwe co-o icipande twandi tusambilile vino tungacita pakupocelela ukwavwa nga ca kuti wumwi wawingwa. Twandi tulole na vino awamwi wungwe wangacita pakwavwa walupwa wewino awinzilwe. Lelo lekani tutalicile ukulanda pe vino tutazipizile ukwelenganyapo nga ca kuti wumwi wawingwa.

4. Uzye awakwasi wakayivwa wuli nga ca kuti umwana waleka ukuwombela Yehova?

⁴ Nga ca kuti umwana wawingwa, awakwasi wavulila ukutalika ukuyipa imilandu ukulola ngati pali vimwi vino wazipizile ukucita pa kuti wavwe umwana wawo ukutwalilila ukuwombela  Yehova. Pano umwana we Luke wawinzilwe, e Luke walanzile ukuti: “Naweni ngati anemuno nalenzile. Ntalalanga utulo. Nelenganyanga pe conye co-o. Manda yamwi nalilanga nkaninye swinya umwezo walumanga.” E nkazi Elizabeth wino umwana wakwe wawinzilwe welenganyanga ukuti: “Pafwile pawa vimwi vino naluvyanya. Nalolanga ngati nce pamwi ntafikangapo ukusambilizya umwana wane ukukunda Yehova.”

5. Uzye umuntu nga waleka ukuwombela Yehova lyo weweni walenga?

⁵ Tuzipizile ukwizuka ukuti swensinye e Yehova watupa insambu izya kuyisolela. Co-o cikusula mukuti cila muntu wawa ni nsambu izya kumuwombela nanti ukukana muwombela. Wamwi awana watasambilila icisinka ca mu Baibolo ukufuma kuwakwasi wawo. Lelo nanti ciwe wo-o, watwalilila ukuwombela Yehova mu wucisinka. Ne wamwi, awakwasi wawo wakawombesya ukuwasambilizya ukukunda Yehova, lelo mukupita kwa mpindi wakakwiza mukuleka ukumuwombela. Lelo twakwizuka ukuti, cila muntu awino azipizile ukusolapo ukuwombela Yehova nanti awe. (Josh. 24:15) Acino mwe wakwasi mwe wano awana winu waleka ukuwombela Yehova mutakwelenganya nanti katicinye ukuti amwewano mwalenga.

6. Uzye awana wakakwivwa wuli nga ca kuti umukwasi waleka ukuwombela Yehova?

⁶ Manda yamwi awakwasi wakaleka ukuwombela Yehova nu kusya ulupwa lwawo. (Amalu. 27:10) Ica musango wo-o nga cacitika cikawipa nkaninye ku wana wano wamusuwizile nu kumucindika. E Esther wino yisi wawinzilwe walanzile ukuti: “Nalilanga cila mpindi amuno e tata atawinzilwevye mwi wungwe. Lelo wapinguzilepo nu kuti atalitela atalike ukuwombela Yehova na swinya. Namukunda nkaninye. Acino pano wawinzilwe nasakamikwanga sana ica kuti impindi zimwi nalwalanga nu kulwala.”

7. Uzye e Yehova akayivwa wuli pa wacitici wano umukwasi wawo wawingwa?

⁷ Mwe wacitici, nga ca kuti umukwasi winu wumwi wawingwa mwi wungwe, manyani ukuti mutawa mwenga. Nasweswenye cikatulumilamo! Muwamanya nu kuti ne Yehova nye wamanya vino mukayivwa. Wamikunda nkaninye swinya akakwivwa icete wo-o vino mwatwalilila ukumuwombela ni cisinka. Wonye wo-o avino nasweswenye swe wamunyonko tukayivwa. Cinji cino mutati muwakwilila aca kuti asa mwemwe mwalenga awakwasi winu ukuleka ukuwombela Yehova. Ndi vino tulanzilepo kali, e Yehova wapa cila muntu insambu zyakuyisolela vino akulonda ukucita. Amuno umuntu uwili wensinye nga wayipa nu kubatizwa azipizile “ukuyisendela ichisendo chakwe umwenecho.”​—Gal. 6:5.

8. Avyani vino wa lupwa wazipizile ukucita pano wakulindilila ukuti e lupwa lwawo wino wawingwa anyoke kwe Yehova? (Lolani akambokosi kano kakuti “ Nyocelani kwe Yehova.”)

⁸ Nga ca kuti wino twakunda waleka ukuwombela Yehova, tukasuwila ukuti wanda wumwi alinyoka. Nomba avyani vino muzipizile ukucita pano mukulindilila ukuti ayize anyocele kwe Yehova? Mwakwelezya na maka ukucita ivintu vino vingalenga isuwilo linu ukuwomelako. Nga mwacita wo-o muliwa icakulolelako icizima kwe wanji mu lupwa. Swinya nce pamwi mungavwa na wilyanye wino awinzilwe. Cinji aca kuti muliwa na maka ayakutwalilila ukusipicizya. Nomba avyani vino muzipizile ukucita pa kuti mutwalilile ukuwa ni suwilo iliwome?

9. Avyani vino vingamyavwa ukutwalilila ukuwa ni suwilo iliwome? (Lolani akambokosi kano kakuti “ Amawaliko Yano Yangamyavwa nga Lupwa Lwinu Waleka Ukuwombela Yehova.”)

⁹ Mwakwelezya na maka ukucita ivintu vino vingalenga isuwilo linu ukuwomelako. Cacindama nkaninye ukutwalilila ukuwomya isuwilo linu nu kwavwa wanji mu lupwa. Nomba avyani vino vingamyavwa ukucita wo-o? Mwayisambilizya Baibolo lyonsinye nu kwelenganyapo. Swinya mwazanwa mukulongana. E nkazi Joanna wino e yisi nu munyina wakwe umwanaci walesile ukuwombela Yehova watili: “Ukuwazya amalyasi ya wantu wano walembwa mu Baibolo ndi vino ilya kwe Abigail, e Esthere, e Jobo, e Josefu, ne Yesu kukalenga ntasakamikwa nkani. Ya-a amalyasi yakanteka umwezo. Swinya yakalenga ndakwelenganya vye pa vintu ivizima. Ukuteyelezya ku ndwimbo iziyiwele nakonye kukanjavwa.”

10. Uzye Amalumbo 32:6-8, yangatwavwa wuli ukusipicizya nga ca kuti twasakamikwa?

¹⁰ Muwanena Yehova vyonsinye vino vikumisakamika. Mutaleka ukupepa. Mwatwalililavye ukumulenga ukuti amyavwe ukutwalilila ukulola ivintu ndi vino akavilola. Swinya muzipizile ukumulenga ukuti amisambilizye ‘inzila yino muzipizile ukupita mwenemo nu kumipa ilango.’ (Wazyani Amalumbo 32:6-8.) Kweni manda yamwi citanga cimipepucile ukulondololela Yehova vino mukuyivwa. Lelo nanti ciwe wo-o, e Yehova wamanya vino mukayivwa, wamikunda swinya akalonda mwamulondololela vyonsinye vino vili ku mwezo.​—Ukuf. 34:6; Amalu. 62:7, 8.

11. Ukulingana na Waheberi 12:11, amulandu ci wuno tuzipizile ukusuwila ukusunda kwa kwe Yehova? (Lolani akambokosi kano kakuti “ Ukuwinga Wumwi mwi Wungwe Anzila Yino Yehova Akalanjizizyamo Ulukundo.”)

¹¹ Mwawombela ponga na waeluda pe vino wapingulapo. Ukuwinga umuntu anzila yonga yino e Yehova akasundilamo wino aluvinye. Kukalenga ni vintu ukuzipila wonsinye mwi wungwe  ukuwikako na wilyanye wino aluvinye. (Wazyani Waheberi 12:11.) Nga mwivwa wamwi mwi wungwe watalika ukulanda viwipe pe vino waeluda wapinguzilepo. Mwakwizuka ukuti, wano wakalanda ivya musango wo-o, wakalanda vye uluwali longa, wasilandapo na paviwipe vino wino awinzilwe wacisile. Swinya tusikwata ivisinka vyonsi. Acino mwasuwila ukuti waeluda wano wawombezile mwe komiti ya wupinguzi wawombesizye na maka ukukonka vino Amawaliko yakalanda nu kupingulilako ‘e Yehova.’​—2 Imila. 19:6.

12. Avizima ci vino vyafumilemo pano wamwi watwalilizile ukuwombela ponga nu kusunda kwa kwe Yehova?

¹² Nga tukuwombela ponga na vino waeluda wapinguzilepo, tungavwa na wino awinzilwe ukunyocela kwe Yehova. E Elizabeth wino tulanzilepo kali walanzile ukuti “Cambomezile nkaninye ukuleka ukuvwanzyanya nu mwana wane. Nomba walile wanyoka walanzile ukuti waeluda wacisile icetenye pa kumuwinga. Swinya mukupita kwa mpindi wizile alanda na pavizima vino wasambilizileko. Co-o calenga ncindike sana ukusunda kwa kwe Yehova.” Ne yisi, e Mark watili: “Umwana wane wambuzizye ukuti cino calenzile awavwambisya ukunyoka, akukana muvwanzya kuno tutamuvwanzyanga. Twakunda nkaninye wo-o vyo Yehova watwavwizye ukutwalilila ukuwa awacisinka.”

13. Awaweni wano wangamyavwa ukuleka ukuyivwa uwuwi?

¹³ Cimwi cino cingamyavwa, akusimicila e ciwuza winu wino angivwicisya vino mukuyivwa. Ne cinji, mwazanwa ponga na wanawitu na wankazi wano wangamyavwa ukutwalilila ukuwa ni suwilo iliwome. (Imilu. 12:25; 17:17) E Joanna wino tulanzilepo kali watili: “Mu mwezo wane nalolanga ngati nsyazilevye nenga lelo pano nanenileko iviwuza vyane, vyanjavwizye ukusipicizya.” Nomba mungacita wuli nga ca kuti wamwi mwi wungwe wakulanda vimwi vino vikulenga mwayivwa uwuwi?

14. Amulandu ci wuno tuzipizile ‘ukwavwana swinya nu kutetelana nga wumwi ali nakakukwinuluka ku muwuye?’

¹⁴ Mwatekanizizya awina Klistu wawuyo. Mutakwenecela ukuti a wanawitu na wankanzi waliwalanda ivizima lyonsinye. (Jemu. 3:2) Mwakwizuka ukuti tutapwililika, manda yamwi awanawitu na wankazi wangalanda vimwi vino vingamicisa ukwasowa nukumanya. Nanti pamwi watanga wawe na mazwi ayali yonsinye aya kumiwomelezya. Mutakwiwilila na mazwi ya kwe Paulo aya kuti: “Yavwananji swinya tetelenanji ndi wumwi ali nakakukwinuluka wumwi.” (Kolo. 3:13) E nkazi wumwi wino lupwa wakwe wawinzilwe walanzile ukuti: “E Yehova wanjavwile ukutetela awanawitu na wankazi pano welezyanga na maka ukumbomelezya lelo pamulandu nu kukanapwililika awalanda amazwi yano yalenganga ndayivwa uwuwi.” Avyani vino awa mwi wungwe wangacita pa kwavwa wa lupwa we wino awinzilwe?

15. Avyani vino tungacita pa kwavwa wano lupwa lwawo awinzilwe?

¹⁵ Mwawa ni cikuku kwa lupwa we wino awinzilwe. E nkazi uwizina lya kuti Miriam wivwanga intete zya kuya mukulongana pano e ndume yakwe wawinzilwe. Walanzile ukuti: “Nivwanga  intete pe vino awantu walinji nu kuwalanda. Lelo nanti ciwe wowo kwalinji awanawitu na wankazi awavule wano wivwile uwuwi pe cino cacitisile swinya watalandangapo iviwipe ivili vyonsinyene pe ndume yane. Nkasalifya nkaninye wa-a wanawitu na wankazi amuno walenzile ndayivwa ukuti nsi nenga.” E nkazi winji walanzile ukuti: “Pano umwana wane wawinzilwe iviwuza vyane vizile mukunsansamusya. Wamwi walandangavye ukuti watakweti na mazwi yano wangalanda ne wanji walililanga ponga nanene nanti ukundembelakovye amakalata yakumbomelezya. Vyo-o vino wacisile vyamfisile sana pa mwezo!”

16. Uzye awa mwi wungwe wangatwalilila wuli ukwavwa walupwa we wino awinzilwe?

¹⁶ Mwatwalilila ukwavwa walupwa we wino awinzilwe. Pe yo-o impindi apano wakulondekwa sana ukuwavwa nu kuwawomelezya. (Hebe. 10:24, 25) Manda yamwi walupwa wewino awinzilwe wakazana ukuti awa mwi wungwe wamwi wakaleka ukuwavwanzya ngati nawo wawinzilwe. Mutazipizile ukuleka wayivwa wowo nanti katici. Lelo tuzipizile ukutwalilila ukuwawomelezya nu kuwasalifya, maka maka awacitici wano awakwasi wawo waleka ukuwombela Yehova. E Maria wino e wakwakwe wawinzilwe nu kusya ulupwa lwakwe walanzile ukuti: “Awanawitu na wankazi wizanga ku ng’anda mu kututendelako nu kunjavwa ukutungulula amapepo ya lupwa. Wamanyanga vino nkuyivwa swimya walililanga ponga nanene. Cinji aca kuti wandandilangako ngawivwa awantu wakulanda iviwipe penene. Wa-a awanawitu na wankazi wambomelezyanga nkaninye!”​—Roma. 12:13, 15.

17. Avyani vino waeluda wazipizile ukucita pa kusansamusya wano wasakamisilwe?

¹⁷ Nga mwe waeluda muzipizile ukuwomvya impindi iyili yonsinye yino mwasyucila ukuwomelezya ulupwa lwe wino awinzilwe. Amuno mwawa nu luwali ulukulu nkaninye ulwa kuwomelezya ulupwa lwe wino alesile ukuwombela Yehova. (1 Tes. 5:14) Mwapawulako impindi yakulanzyanya nawo pano ukulongana kutani kutalike na pano kwasila. Mwawatandalilako nu kupepela ponga nawo. Asapapo ponga mwawomba nawo mu mulimo wakuwizya nukuwitako ku mapepo ya lupwa. Waeluda wazipizile ukuwikako sana amano kwe wano wasakamisilwe nu kuwalanjizya icikuku nu lukundo.​—1 Tes. 2:7, 8.

18. Ukulingana ne 2 Peter 3:9, avyani vino Yehova akalonda wano waleka ukumuwombela ukucita?

¹⁸ E Yehova “asilonda ukuti wumwi ayizelowe ukuwa akalonda wonsi watontolokwe ku luwembu lwawo.” (Wazyani 2 Peter 3:9.) Nanti aca kuti umuntu angacita uluwembu ulukulu wuli, e Yehova acili akamulola ukuti wacindama. Mwakwizuka ukuti wapile uwumi wa mwana wakwe wino wakunda nkaninye pa kuti atuluwule ku luwembu. E Yehova akakwelezya na maka ukwavwa wano waleka ukumuwombela ukuti wanyocele kwe weliwe. Akakwenecela ukuti wanda wumwi walinyoka wulyanye vino calinji mucilanjililo ca kwe Yesu ica mwana musowe. (Luk. 15:11-32) Awavule wano walesilepo ukuwombela Yehova wanyoka ku mukwasi wawo uwa lukundo. Awa mwi wungwe wivwile icete sana wowo uwanda ukumupocelela. E Elizabeth wino tulanzilepo kaali wasecelezile nkaninye ukulola umwana wakwe wanyoka mwi wungwe. Walanzile ukuti: “Nkasalifya nga nizuka pe vino awanawitu na wankazi watuwomelezyanga ukutwalilila ukusuwila ukuti wanda wumwi alisuka anyoke.”

19. Amulandu ci wuno tuzipizile ukutwalilila ukusuwila Yehova?

¹⁹ Tuzipizile ukutwalilila ukusuwila mwe Yehova. Amuno vyonsinye vino akatunena ukucita vikatuzipila. Wayipekanya ukwavwa. Akawa mupipi kwe wonsinye wano wamukunda swinya wano wakamupepa ni myezo yawo yonsinye. Mwamanya ukuti e Yehova atalitela amisye pano muli ni ntazi. (Hebe. 13:5, 6) E Mark wino tulanzilepo kali walanzile ukuti: “E Yehova asitela atusye swinya alitwalilila ukutwavwa mu ntazi zyonsinye zino tungapitamo.” Alitwalilila ukutupa “amaka makulu yano yasi amaka yitu.” (2 Kor. 4:7) Tusakuvwilika ukuti mungatwalilila ukuwa awa cisinka kwe Yehova nu kusuwila ukuti wanda wumwi e lupwa lwinu wino wawingwa alinyoka.