1-2. (a) Avyani vino Yesu wanenile awatumwa wakwe watatu ukucita, swinya wacisile wuli? (b) Avyani vino twandi tusambilile mwe co-o icipande?

PANSIZI ya cakupitililwa cino calinjiko pa 32 C.E., umutumwa Peter, e Jemusi ne Yohani, waweni icilolwa cakuzungusya. Pano walinji pa mwamba wa Hemoni wizile awalolavye Yesu wapiluka. “Impumi yakwe iwala wi lanzi, nimyenda yakwe iwa amitiswe ngati akuwala.” (Mat. 17:1-4) Mupipi nukusila kwa cilolwa wizile awivwa Leza akulanda akuti: “Wee a Mwanane umukundwe, mwakwe wino nkusechela nkani; mwivwanji!” (Mat. 17:5) Vino wa-a watumwa watatu wasyazile wakucita mu wumi wawo, vyalanjizizye apatiswenye ukuti wateyelezizye kwe Yesu. Nasweswenye tuzipizile ukuwakolanya.

² Mu cipande cino cafumileko twasambilizile ukuti ukwivwila kwizwi lya kwe Yesu kwasula mukuleka ukucita ivintu vwimwi. Mwe co-o icipande twandi tusambilile pa vintu viwili vino Yesu walanzile ukuti tuzipizile ukucita.

3. Ukulingana ne Mateyu 7:13, 14, avyani vino tuzipizile ukucita?

³ Wazyani Mateyu 7:13, 14. E Yesu walanzile pa nzila ziwili izipusane swinya zino zikatungulula ukupusane pusane. Yonga anzila “mfyenenkane” ni mbuye anzila ‘iyipapatale’. Kutawa inzila yaciti tatu. Fwandi swe weneco aswewano tuzipizile ukuyisolela inzila yakupitamo. Co-o acili icintu icicindame pe vyonsinye cino tuzipizile ukupingulapo. Amuno inzila yonga pe  zyo-o ayino yikatungulula ku wumi wa muyayaya.

4. Mungalondolola wuli inzila ‘impapatale’?

⁴ Tuzipizile ukumanya uwupusano wuno wawa pe zyo-o inzila ziwili. Awantu awavule wakasolapo ukupita mu nzila ‘impapatale’ amuno yapepuka ukuyizana. Swinya ku cawulanda wakasolapo ukutwalilila ukupita mwe yinonye inzila pamulandu wakuti amuno awavule wakupita. Wapotwa ukwiluka ukuti wino akatungulula mwe yo-o inzila we Satana, nu kuti yikatungulula ku mfwa.—1 Kor. 6:9, 10; 1 Yoh. 5:19.

5. Avyani vino wamwi wacisile pakuzana inzila “mfyenenkane”, swinya avyani vino wacita pa kutwalilila ukupitamo?

⁵ E Yesu walanzile pa wupusano wuno wawa pa nzila ‘impapatale’ ni nzila “mfyenenkane.” Walanzile nu kuti inzila imfwenenkane awacepe wano wakayizana. Amulandu ci? Mu vesi 15 e Yesu wasosile awasambilizi wakwe ukuti wazipizile ukucenjela sana kwa kasesema wa wufi. (Mat. 7:15) Awantu wamwi wakalanda ukuti kwawa imipepele imivule swinya mupipi na yonsinye yikalanda ukuti yikasambilizya icisinka. Naco calenga awantu awavule ukuwayivwa uwuwi swinya wakapotwa nu kwelezya ukuvwamba inzila yino yingawatungulula ku wumi. Lelo nanti ciwe wo-o wangayizana yo-o inzila. E Yesu watili: ‘Ndachino mukutontela vino nkuwasambilizya ye, nachawuzimanye mwe wasambilizi wane, mulimanya ukusimichila, ukusimichilanye koko kulileka muwe mwe wantungwa.’ (Yoha. 8:31, 32) Cazipa nkaninye wo-o vino mutakonka icinawuvule lelo mwavwambilizya icisinka. Mwayikundizile ukutalika ukusambilila Baibolo pakuti mumanye vino Leza akalonda, swinya mwivwila vino Yesu akasambilizya. Asa co-o citupu, mwasambilizile ukuti e Yehova akalonda mwakana ivisambilizyo vino vikafuma ku mipepele ya wufi. Swinya mwalesile nu kuzevya amaholide yano yafuma ku mipepele ya wufi. Cinji acakuti mwasambilizile ukuti asacipepuke ukuleka ukucita iviwipe vino mwacitanga kali nu kutalika ukucita vino Yehova akalonda. (Mat. 10:34-36) Citamipepucizile nanti katicinye ukupiluka. Lelo nanti ciwe wo-o mwelezizye na maka pakuti mupiluke, pamulandu wakuti mwakunda Yehova swinya mukalonda ukumusecelesya. Ukwasowa nu kuvwilika, e Yehova afwile akakwivwa icete nkaninye pevyo mwacita!—Imilu. 27:11.

6. Ukulingana na Amalumbo 119:9, 10, 45, 133 acani cino cingatwavwa ukutwalilila ukupita mu nzila imfyenenkane?

⁶ Ngacakuti tukapita mu nzila imfyenenkane, acani cino cingatwavwa ukutwalilila ukupita mwenemo. Lekani tulanjilile, tuti wawika ivyakucinga mumbali ya musewo wuno wawela mupipi numwamba. Vyo-o ivyakucinga waviwika pakuti vyacinjilila wakapisya wamotoka pa kuti watafuma mumusewo nukuya mukupitila mu mbali. Kweni nga cawa wo-o kusi uwili wensinye wino angatalika ukuyilizyanya nukulanda ukuti, vyo-o ivyakucinjilako vikumulesya ukuti afume mumusewo pakuti aye ayicise nukufwa. Amasundo yakwe Leza aya mu Baibolo yawa ngati avyo-o ivyakucinjilako. Yakatwavwa ukutwalilila ukupita mwe yo-o inzila imfyenenkane.—Wazyani Amalumbo 119:9, 10, 45, 133.

7. Uzye e Yehova akalonda awacitici walola wuli inzila imfyenenkane?

⁷ Mwe wacitici, uzye mukalola ukuti amasundo yakwe Leza yakamicinga ukucita vino mukalonda mu wumi? Wonye wo-o avino satana akalonda mwakwelenganya. Angatemwa mwawika sana amano kwe vino wano wakapita mu nzila insalale wakacita. Pamulandu wakuti wakaloleka ngati wawa ni nsansa nkaninye.  Angawomvya wano mukasambilila nawo, nanti vyo mukalola nu kutamba pa intaneti pakulenga mwayivwa ngati pali vimwi vino mukupuswako pakuti mwawa ni nsansa. E Satana akalonda mwakwelenganya ukuti amasundo yakwe Yehova yakamicinga ukucita vino mukalonda mu wumi. * Lelo cino muzipizile ukumanya acakuti: e Satana asilonda wano wakapita munzila yino akatungulula ukumanya vino viliwaciticila kunkolelo. Nomba e Yehova weni waminena vyonsinye vino akalonda ukucitila wano wakapita mu nzila yino yikatungulula ku wumi.—Amalu. 37:29; Ayize. 35:5, 6; 65:21-23.

8. Uzye awacitici wangasambililako cani kwe Olaf?

⁸ Lekani tulole vino mungasambililako kucakulolelako camwanawitu uwacitici e Olaf. * Wano wasambililanga nawo wamupaticizyanga ukucita uwuzelele. Pano wawalondololezile ukuti swe Nte zya kwe Yehova tukakonka  vino Baibolo yikalanda pakukanawa ni miwele miwipe, apano awakazyana wano wasambililanga nawe wacizilemo ukumupaticizya ukuti acite nawo uwuzelele. Lelo e Olaf asitela alekepo ukukonka vino Baibolo yikalanda. Swinya yo-o yitalinjivye ntazi yonga yino wakweti. Walanzile ukuti: “Awasambilizya wane wambomelezyanga ukuti nsambilile amasambililo yapapela pakuti awantu wize wancindike. Wanenile ukuti nga ntacisile wo-o, ntalizana incito iyizima swinya ntaliwa ni nsansa mu wumi.” Cani cavwizye e Olaf ukucimvya zyo-o intazi? Walanzile ukuti: “Napanzile wuciwuza nawanawitu nawa nkazi mwiwungwe, swinya wizile awawa ngati awalupwa lwane. Natalisile nukuyisambilizya sana e Baibolo. Nga nkuyisambilizya Baibolo apano nayanga nkusinincizya ukuti co-o acili icisinka. Naco cafumilemo acakuti nizile insolapo ukubatizwa.”

9. Avyani vino wano wakulonda ukutwalilila ukupita mu nzila imfyenenkane wazipizile ukucita?

⁹ E satana angatemwa ukuti mufume mwe wo-o umusewo wuno wukatungulula ku wumi. Akalonda muwapita mu nzila insalale muno awantu awavule wakapita ‘yino yikatungulula kwilowelwe.’ (Mat. 7:13) Lelo nga tukulonda ukutwalilila ukupita mwe yo-o inzila imfyenenkane tuzipizile ukwivwila e Yesu nukulola ukuti yo-o inzila yikatucinjilila. Lekani nomba tulande pa cintu na cinji cino Yesu walanzile ukuti tuzipizile ukucita.

10. Ukulingana ne Mateyu 5:23, 24, uzye e Yesu walanzile ukuti avyani vino tuzipizile ukucita?

¹⁰ Wazyani Mateyu 5:23, 24. E Yesu wanenile awaYuda icintu icicindame nkaninye cino wazipizile ukucita. Yelenganyani ukuti wumwi wafika pi tempile swinya akulonda ukupa e simapepo mukulu inyama yino akulonda ukutula inzuwi. Nomba palyanye pano akuti amupe wizuka ukuti wapusine ne munyina. Nga cawa wowo weyo umuntu wazipizile ukusya inzuwi ‘nukupita.’ Amulandu ci? Amuno kwalinji icintu icicindame cino wazipizile ukucita ukucila na pakupa inzuwi kwe Yehova. E Yesu walanzile ukwasowa nukupita mu mbali ukuti: “Uwapita nanti kuzinguluka amuya amulanjililana numwinaso.”

11. Avyani vino Yakobi wacisile pakupanga umutende ne Esau.

¹¹ Tungasambililako amasambililo amacindame kwe vino Yakobi wacisile pakupanga umutente ne munyina. Pa nsizi ya myaka 20 ukufuma pano e Yakobi wafumizile ku nsi yakumwawo kuno wakwatizilwe, e Yehova watumile umungeli ukuya mukumunena ukuti anyocelemo kumwawo. (Inta. 31:11, 13, 38) Lelo palinji intazi pakuti anyocelemo. Amuno e ndume yakwe e Esau walondanga ukumukoma. (Inta. 27:41) E Yakobi wizile awa “nintete nkulu mbali namalanda” amuno walolanga ngati e ndume yakwe afwile wacilinji akalifile. (Inta. 32:7) Uzye e Yakobi wacisile wuli pakupanga umutende ne songo wakwe? Icakutalicila wapefile nkaninye kwe Yehova nukutuma ivyawupe ivivule kwe ndume yakwe e Esau. (Inta. 32:9-15) Namukulecelezya pano Yakobi wasunkinye e Esau wamulanjizizye umucinzi nkaninye, icakuti wamufukamizile imiku 7. Wo-o vino Yakobi wayicefizye nukulanjizya umucinzi kwe Esau calenzile wapange umutende.—Inta. 33:3, 4.

12. Tukusambililako cani kwe Yakobi?

¹² Tukasambililako icintu icicindame kwe vino Yakobi wacisile pakuya mukusunkanya Esau na vino wacisile pano wamusunkinye. Walenzile ukuti e Yehova amwavwe. Swinya welezizye na maka ukucita vyonsinye vino wapepezilepo pa kuti apange umutende ne ndume yakwe. Pano wasunkine, e Yakobi atatalisile ukuyipokolola nukulanda pe wino waluvinye na wino ataluvinye. Amuno cino  walondesyanga sana akupanga umutende ne ndume yakwe. Tungakolanya wuli e Yakobi?

13-14. Avyani vino tuzipizile ukucita nga cakuti twapusana nu mwanawitu nanti e nkazi?

¹³ Nasweswenye pakuti tutwalilile ukupita mu nzila yino yikatungulula ku wumi wamuyayaya tuzipizile ukupanga umutende nawanawitu nawa nkazi. (Roma. 12:18) Acani cino tuzipizile ukucita nga cakuti twapusana nu mwanawitu nanti e nkazi? Ngati awulyanye vino Yakobi wacisile tuzipizile ukupepa kwe Yehova. Tungamulenga ukuti atwavwe ukupanga umutende nu mwanawitu nanti e nkazi.

¹⁴ Cinji acakuti tuzipizile ukuyipitulukamo sana swe weneco. Tungayikolowozya amawuzyo ponga ngati: ‘Uzye nandi njikundile ukulanda ukuti naluvinye, nu kuyicefya pano nkulenga ukuti antetele nukupanga umutende? Uzye e Yehova ne Yesu wandi wivwe wuli nga cakuti nawombesya na maka yane ukupanga umutende nu mwanawitu nanti e nkazi?’ Vino mwasuka ya-a amawuzyo vingamyavwa ukwiluka nga cakuti mukuteyelezya kwe Yesu nanti awe. Swinya tungayicefya nukupanga umutende nu mwanawitu nanti e nkazi. Tuzipizile ukukolanya vino e Yakobi wacisile.

15. Uzye iwaliko lyawa Waefeso 4:2, 3 lingatwavwa wuli ukupanga umutende nu mwanawintu nanti e nkazi wino tupusine nawe?

¹⁵ Teyelenganyani pe vino vyanga vicitike wanga e Yakobi atalike ukuyipokolola nukulanda pe wino walinji niciluwo na wino atalinji naco. Vyo vyanga vicitike nga vitazifile nanti katicinye. Fwandi nga cakuti twaya mukwivwana nu mwanawitu nanti e nkazi wino tupusine nawe, tuzipizile ukuyicefya. (Wazyani Waefeso 4:2, 3.) Pa Imilumbe 18:19 pakalanda ukuti: “Yavwilizya umunyonko nawe alikutula ngati akaya kamaka, ukuwa ndi mwapokota nawe alikwiyalila.” Nga twayicefya nukulenga ukuti watutetele cilitupepucila ukupanga umutende na wino tupusine nawe.

16. Avyani vino tuzipizile ukwelenganyapo sana swinya amulandu ci?

¹⁶ Tuzipizile ukwelenganyapo sana pa mazwi yano twandi tulande pano tukuya mukwivwana nu mwanawitu nukulola vino twandi tuye tuyalande. Nga cakuti twayipekanya tuzipizile ukuya mukulanzyanya naweyo umwanawitu nukwelezya na maka ukupanga umutende. Manda yamwi weyo umwanawitu angalanda iviwipe. Nga vino cawa manda yamwi tungafulwa nukutalika ukwelezya ukuyipokolola. Nomba uzye vwilani ukucita wo-o kungalenga mupange  umutende? Awe nakalya. Mwakwizuka ukuti ukupanga umutende nu mwanawitu nanti e nkazi acili icintu icicindame, asa kutalika ukuvwambilizya wino waluvinye na wino ataluvinye.—1 Kor. 6:7.

17. Avyani vino mungasambililako kwe Gilbert?

¹⁷ Umwanawitu e Gilbert wawombesizye ukufika pano papelezile amaka yakwe ukupanga umutende. Walanzile ukuti: “Ukucila pa myaka yiwili twapusine nkaninye nu mwana wane umukazyana. Nelezizye na maka ukupanga umutende pakuti twakwivwana icete.” Avyani vinji vino Gilbert wacisile? Walanzile ukuti: “Lyonsinye pano tutani tutalike ukulanzyanya napepanga nukwelenganyapo sana ukuti nga walandavye iviwipe ivili vyonsinye ntazipizile ukufulwa. Nayikundizile ukumutetela. Amuno namanyile ukuti ntazipizile ukutalika ukuyipokolola pakuti cimanyikwe ukuti nsi niciluwo. Lelo nelezizye na maka ukupanga umutende.” Vyani vyafumilemo? E Gilbert walanzile ukuti: “Peyo impindi nawa nu mutende wamumelenganyo, amuno tukakwivwana icete nu lupwa.”

18-19. Avyani vino tuzipizile ukucita nga cakuti twapusana nu mwanawitu nanti e nkazi, swinya amulandu ci?

¹⁸ Avyani vino muzipizile ukucita nga cakuti mwapusana nu mwanawitu nanti e nkazi? Mwakonka vino Yesu walanzile pakupanga umutende. Mwanena Yehova pa ntazi yino mukweti, nukumulenga ukuti amyavwe nu muzimu wakwe uwutele ukupanga umutende. Nga mwacita wo-o muliwa ni nsansa. Swinya mulilanjizya apatiswenye ukuti mukwivwila e Yesu.—Mat. 5:9.

¹⁹ Tukakwivwa icete nkaninye ukumanya ukuti e Yehova wawikako uwutunguluzi uwuzima ukupitila mwe Yesu Klistu ‘umutwe wi wungwe.’ (Efes. 5:23) Acino lekani tutwalilile ‘ukwivwila’ e Yesu ngati avino umutumwa Peter, e Jamesi, ne Yohani wacisile. (Mat. 17:5) Tusambilizile vino tungacita wo-o ukupitila mukupanga umutende nawanawitu nawa nkazi nga cakuti twapusana. Nga twacita wo-o, swinya twatwalilila nukupita mu nzila imfyenenkane yino yikatungulula ku wumi, tulipocelela amapaalo amavule peyo impindi nakunkolelo.