1. Amulandu ci wuno e Yesu wakolanizizye awasambilizi wakwe ku ng’onzi?

E YESU wakolinye wuciwuza wuno walinji pe weliwe na wasambilizi wakwe ku kulemenkana kuno kukawa pe kacema ni ng’onzi. (Yoha. 10:14) Co-o icakulolelako cacindama nkaninye. Ing’onzi zikamanya e kacema nu kucita vino akuzinena. Umonsi wumwi wasinincizizye ukuti co-o acisinka. Walanzile ukuti: “Wano twalinji nawo walondanga ukukopa ing’onzi, acino twelezizye na maka ukuti zize mupipi. Lelo zyakanile ukwiza pamulandu wakuti zitamanyile amazwi yitu. Nomba mukupita kwa mpindi kwizile akwiza akalumendo kano kazicemanga. Kalile kazitavye zyonsinye zyatalisile ukukakonka.”

2-3. (a) Uzye awasambi wa kwe Yesu wakalanjizya wuli ukuti wakateyelezya kwe weliwe? (b) Avyani vino twandi tusambilile mwe co-o icipande na mwe cino cikonsilepo?

² Vino we-e umonsi walanzile vikatwizusyako pamazwi yano Yesu walanzile pa wasambilizi wakwe. Walanzile ukuti: ‘Ziliyivwa izwi lyane.’ (Yoha. 10:16) E Yesu pe yo-o impindi wawa kwi yulu. Nomba uzye tungalanjizya wuli ukuti tukateyelezya kwe weliwe? Inzila yonga yino tungalanjizizyamo ukuti tukwivwa kwi zwi lyakwe, akupitila mukuwomvya vino akutusambilizya mu wumi witu.—Mat. 7:24, 25.

³ Mwe co-o icipande na mwe cino cikonsilepo, twandi tulande pe vimwi vino Yesu wasambilizizye. Pano tukusambilila twandi tulande pa vintu vimwi vino Yesu walanzile ukuti tuzipizile ukucita na vino tutazipizile ukucita. Nomba lekani tutalicile ukusambilila pa vintu viwili vino e Yesu e kacema muzima akatunena ukuleka ukucita.

4. Ukulingana ne Luka 12:29, avyani vino vingalenga ‘twasakamikwa’?

⁴ Wazyani Luka 12:29. E Yesu wanenile awasambi wakwe ukuti watazipizile ‘ukuwasakamikwa penye’ pe vino wakulonda mu wumi. Twamanya ukuti ukusunda kwa kwe Yesu akuzima swinya akwa mano. Tukalonda ukucita vino akutunena, lelo asawelyonsi pano cikapepuka ukucita wo-o. Amulandu ci?

5. Amulandu ci wuno wamwi wangasakamikwa pe vino wakulonda mu wumi?

 ⁵ Wamwi wakasakamikwa pe vino wangazana ivyakulya, ivyakuzwala apano nu mwakwikala. Ne mpindi zimwi cino cikalenga, apamulandu wakuti wangakwikala ku ncende kuno kwawa awantu awalanda swinya kuno incito zyasyupa ukuzana. Fwandi cingasyupa ukuzana indalama izyakusunjilamo indupwa zyawo. Cinji acakuti wino akasakama ulupwa nga wafwa, ncepamwi wano wasyala watange wawe ni ndalama zyakukalilamo vino wakulonda. Ne wanji wangaleka ukuwomba pamulandu ne COVID-19. (Ekawi. 9:11) Nga cakuti tukupita mu ntazi zyamusango wo-o nanti intazivye zinji, tungakonka wuli vino e Yesu watunenile pakuleka ukusakamikwa?

6. Londololani vino vyaciticizile umutumwa Peter impindi yimwi.

⁶ Impindi yimwi umutumwa Peter na watumwa wanji walinj mu wato, pe Sumbi wa Galileya. Pe wo-o uwanda kwalinji icimuza icikulu swinya apano waweni ne Yesu akupita pa minzi. Walile wamulola, e Peter walanzile ukuti: “Mfumu, ndinawuzyenye awewe, nena njize kwewewe paminzi.” E Yesu wamunenile ukuti “zanga.” A pano e Peter afuma muwato “awapita pa minzi akuya kwe Yesu.” Lolani vino vyakonsilepo. “Ala walola ichimuza, atina, atalika ukusiwila muminzi. Apunda ati, ‘Mfumu ntula.’” E Yesu watambalisile  ikasa lyakwe nu kumupususya. Icisinka acakuti e Peter ngawapisile pa minzi wange atwalilile ukulolecesya kwe Yesu. Lelo pano waweni amangw’imbi wizile atina pa mulandu ni ntete nu kuvwilika, icakuti wizile atalika ukusiwila.—Mat. 14:24-31.

7. Acani cino tungasambililako kwe Peter?

⁷ Uzye tungasambililako cani ku cakulolelako ca kwe Peter? Pano e Peter wafumanga mu wato, atenecelanga ukuti wandi ayivwe intete nu kutalika ukusiwila mu luzi. Walondanga ukutwalilila ukupita pa minzi mpaka akafike pano palinji e Yesu. Nomba wavizilwe ukuwika amano pe cino walondesyanga ukucita. Kweni sweswe pe yo-o impindi tutanga tupite pa minzi ndi vino calinji kwe Peter, lelo tungasunkanya intazi izikulu zino zingelezya isuwilo litu. Nga twaleka ukusuwila mwe Yehova na malayo yakwe, isuwilo litu lingatonta icakuti tungawa ngati tukusiwila. Asamulandu nuwukulu wa ntazi zino twawa nazyo mu wumi, tuzipizile ukuwika sana amano kwe Yehova nu kusuwila ukuti wawa na maka yakutwavwa. Tungacita wuli wo-o?

8. Acani cino cingatwavwa ukukana sakamikwa sana pe vino tukukawila?

⁸ Tutazipizile ukusakamikwa pa ntazi zino tukupitamo. Lelo tuzipizile ukusuwila mwe Yehova. Mwakwizuka ukuti umukwasi witu uwalukundo e Yehova watulaya ukuti alitwalilila ukutusakamala nga cakuti tukuwika ukulonda kwakwe pa nkolelo mu wumi. (Mat. 6:32, 33) Twamanya ukuti alificilisya vino watulaya amuno akaficilisya vyonsinye vino akalaya. (Amasu. 8:4, 15, 16; Amalu. 37:25) Nga cakuti e Yehova akasakamala utunyunyi na maluwa, lyo tutazipizile ukusakamikwa nanti katicinye pe vino twandi tulye nu kuzwala. (Mat. 6:26-30; Flpi. 4:6, 7) Ndi wulyanye vino ulukundo lukalenga awakwasi ukupa awana wawo vino vikulondeka, avino lukalenga nu mukwasi witunye uwakwi yulu ukupa awawomvi wakwe vino wakalonda. Fwandi ukwasowa nu kuvwilika e Yehova alitwalilila ukutusakamala.

9. Avyani vino mungasambililako kwe vino vyaciticizile awatwalane wamwi?

⁹ Lolani vino vyaciticizile awatwalane wamwi, vino vikalanjizya ukuti e Yehova angatupa vino tukulonda. Wanda wumwi wa-a, awatwalane wano wakawomba umulimo wa mpindi zyonsi, wapisile ukucila pi awala lyonga mwe motoka yawo iyikali, ukuya mukusenda wankazi wano wikalanga mu nkambi muno wakasunjila wano wakasamala ukufuma ku nsi zyakumwawo. Wayile mukuwasenda pakuti waye mukulongana. Umwanawitu walanzile ukuti: “Pansizi yakulongana twanenile wa-a wa nkazi ukuti tuye nawo ku ng’anda pakuti tuye tulile caponga ivyakulya. Nomba twizile atwizuka ukuti tutakweti ivyakulya.” Uzye wa-a awatwalane wacisile wuli? Umwanawitu walanzile ukuti: “Twalile tukufikavye pa nga’nda, twazanile ivyola viwili pamulyango muno mwalinji ivyakulya. Tutamanyile na wino watuletezile. E Yehova watusakamile.” Impindi yinji, e motoka ye wa-a awatwalane yizile ayononeka. Yo-o motoka walondanga ukuti wayiwomvya pa kuya mu mulimo wakuwizya. Lelo watalinji ni ndalama zyakuyilunjisizya. Wizile awayitwala kuno wakalunjisizya pakuti wamanye indalama zino zyalondekwanga pakuyilunjisya. Nomba kwizile umonsi wumwi wino wawakolowozizye ukuti: “Uzye e motoka we aweweni?” Umwanawitu wasusile ukuti ayakwe swinya wayitwite mukulunjisya. Nu monsi nawe wasusile ukuti: “Papo pasi ntazi. E wakwane akalonda motoka ya musango wonye wo-o, ne kala yinonye. Ungankazya zinga?” Umwanawitu wakazizye we-e motoka kwe we-e umonsi swinya wamupile indalama zino zyalinji nukukumana ukukalamo e motoka yinji. Umwanawitu walanzile nukuti: “Twalinji ni nsansa nkaninyene pe wo-o uwanda. Twamanyile ukuti lo-o lutalinjivye alongo lelo e Yehova awino watwavwile.”

10. Uzye iwaliko lya Amalumbo 37:5 likatuwomelezya ukuti avyani vino tutazipizile ukucita?

¹⁰ Nga cakuti tukuteyelezya kwe kacema muzima swinya tutakusakamikwa na pe vino tukukawila  mu wumi, ukwasowa nukuvwilika e Yehova aliwatupa vyonsinye vino tukulonda. (Wazyani Amalumbo 37:5; 1 Pet. 5:7) Teyelenganyani pa ntazi zimwi zino tetulanzilepo mu  paragrafu 5. E Yehova angawomvya umutwe wa lupwa nanti wino watwinjizya incito pakutwavwa mwe vino tukulonda. Nga cakuti umutwe wa lupwa wapotwa ukukumanisya ukutupa vino tukukawila nanti nga cakuti incito yasila, tuzipizile ukusuwila ukuti e Yehova aliwatusakamala ukuwomvya inzila zinji. Tutazipizile ukuvwilika nanti katicinye ukuti alicita wo-o. Lekani nomba tulande pe vinji vino e Yesu, e kacema muzima watunena ukuleka ukucita.

11. Ukulingana ni waliko lye Mateyu 7:1, 2, acani cino Yesu watunena ukuleka ukucita, swinya amulandu ci wuno cingatuwomela ukucita wo-o?

¹¹ Wazyani Mateyu 7:1, 2. E Yesu wamanyile ukuti awantu watapwililika swinya wakawika amano ku viluwo vye wanji. Wo-o awuli umulandu wuno walandizile ukuti: “Mutize muwapanzya wanji.” Kweni tungakwelezya na maka ukukana pingula wanji. Lelo nanti ciwe wo-o, swensinye tutapwililika. Uzye tungacita wuli nga twalola ukuti mpindi zimwi tukapingula wanji? Tuzipizile ukuteyelezya kwe Yesu nukwelezya na maka ukuleka ukupingula wanji.

12-13. Uzye ukwelenganya pe vino e Yehova walolanga e Davidi kungatwavwa wuli ukukanapingula wanji?

¹² Tungazanamo ivizima ivivule nkaninye nga cakuti tukwelenganya pe Yehova. Amuno weni akawikavye amano kuvizima vino awantu wakacita. Tukakwivwicisya co-o icisinka nga cakuti twalola vino wacisile ku mfumu Davidi pano yacisile imembu inkulu. Ku cakulolelako, wacisile uwuzelele ne Betisheba swinya wakomile nu mulume. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24) E Davidi atayiletelezilevye umweneco lelo waletelezile nu lupwa lwakwe na wacinye. (2 Sam. 12:10, 11) Impindi yinji e Davidi wizile alanjizya ukuti atasuwizile mwe Yehova, pano wapenzile awasilika wa wina Israeli, icintu cino Yehova atamunenile ukucita. Ncepamwi cino calenzile e David acite wo-o, apamulandu wacilumba nu kusuwila sana muwukulu wiwumba lya wasilika lino walinji nalyo. Acani cino cafumilemo? Awina Israeli 70,000 wafwile ku cinkunka.—2 Sam. 24:1-4, 10-15.

¹³ Nga cakuti mwalinjiko mu mpindi zya wina Israeli ngamwalolanga wuli e Davidi? Uzye ngamwaweni ukuti e Yehova atazipizile ukumutetela? E Yehova asavino welenganyanga. Walolecesyangavye pe vino Davidi wawombanga ni cisinka ku nsizi na vino walapizile. Naco calenzile ukuti e Yehova amutetele pa membu inkulu zyonsinye zino wacisile. E Yehova wamanyile ukuti e Davidi wamukunzile nkaninye swinya walondesyanga ukucita icizima. Uzye mutivwile icete ukumanya ukuti e Yehova akalola ivizima mwe sweswe?—1 Izya. 9:4; 1 Imila. 29:10, 17.

14. Acani cino cavwa awina Klistu ukuleka ukupingula wanji?

¹⁴ E Yehova asikwenecela ukuti awantu wawe awapwililike. Nasweswenye tutazipizile ukwenecela wanji ukucita vintu ngati wapwililika. Lelo tuzipizile ukuwalola ivizima mwe woliwo. Kweni capepuka nkaninye ukulola iviluwo mu wantu wanji nukutalika ukuwalengulula. Lelo umuntu e songo mu vya kwe Leza nga walola umuwuye waluvyanya akamanya ukuti atapwililika swinya akatwalilila ukuwombela ponga nawe. Iliwe lye diamond pano watani walyengulule lingaloleka ngati asalicindame nanti katici. Nomba umuntu wa mano weni asilolecesyavye vino likuloleka kulonde. Lelo akamanya ukuti lyo iliwe ilicindame lyandi lizipe sana nga cakuti walyengulula. Tuzipizile ukukolanya e Yehova ne Yesu ukuwalola ivizima mwe wanji.

15. Uzye ukumanya vino wanji wakupitamo kungatwavwa wuli ukukana wapingula?

¹⁵ Ukulunda pakuwika amano pa vizima vino wanji wakacita, acani cinji cino cingatwavwa ukukana pingula wanji? Mwakwelezya ukwelenganya pe vino wakupitamo. Katulande pe co-o icakulolelako. Wanda wumwi pano e Yesu walinji  mwi tempile, waweni e mukamfwilwa akusumbila mucipawo utundalama tuwili ututici. E Yesu atalanzile ukuti: “Amulandu ci wuno atawicizilemo indalama imvule?” Mu nzila yakuti awikevye amano pa ndalama zino we mukamfwilwa wasanguzile, e Yesu waweni vino wapitangamo pe yoyo impindi na vino wawombesizye pakusangula zyozyo indalama. Icakuti wamusalifizye nkaninye pakuwombesya kwakwe.—Luk. 21:1-4.

16. Uzye mungasambililako cani kwe vino vyaciticizile e nkazi Veronica?

¹⁶ Icakulolelako ca kwe nkazi Veronica cingatwavwa ukumanya umulandu wuno cacindamila ukwelenganya pe vino wanji wakupitamo. Mwi wungwe muno Veronica walinji mwalinji e nkazi umusimbe wino walinji nu mwana umonsi. E Veronica walanzile ukuti: “Nalolanga ngati we-e nkazi nu mwana wakwe watatemilwe ukuzanwa lyonsi mukulongana nu kuwombako mu mulimo wakuwizya. Acino natalisile ukuwalola ukuti waluvyanyanga nkaninye wo-o vino wacitanga. Nomba wanda wumwi nawomvileko nawe nkazi mu mulimo wakuwizya. Wizile andondololela ukuti umwana wakwe umwezo wamutamyanga [wacitanga ngati akupena]. We e nkazi wawombesyanga ukufika pano papelelanga amaka yakwe ukuyisakamala lwa kumuwili nu kuwomya wuciwuza wawo ne Yehova. Mpindi zimwi nga wapotwa ukuzanwa mukulonga kwi wungwe kuno walinji pamulandu nu kulwala kwa mwana wakwe, wayanga mukuzanwa kwi wungwe linji.” E Veronica walanzile nukuti: “Nsitela njelenganyepo ukuti azili intazi zino wapitangamo. Pe yo-o  impindi nkasalifya nkaninye we e nkazi nu kumucindika pe vino akawombesya pakutivye awawombela Yehova.”

17. Avyani vino iwaliko lya kwe Jemusi 2:8 likatunena ukucita, swinya tungacita wuli wo-o?

¹⁷ Avyani vino tuzipizile ukucita nga cakuti twalola ukuti tukupingula umwanawitu nanti e nkazi? Twakwizuka ukuti, twazipila ukukunda awanawitu na wa nkazi. (Wazyani Jemusi 2:8.) Tuzipizile nu kupepa kwe Yehova ukufuma pansi ya mwezo ukumulenga ukuti atwavwe ukuleka ukupingula wanji. Cinji acakuti, twacita vino twapepelapo ukupitila mukulanda nu mwanawitu nanti e nkazi wino twapingula. Na co-o cingatwavwa ukumumanya icete cete. Tunganena weyo umwanawitu nanti e nkazi ukuti tuwombeko nawe mu mulimo wakuwizya nanti ukulila caponga icakulya. Pano tukuya tukumanya icete cete awanawitu na wa nkazi, tuzipizile ukuwakwelezya na maka ukukolanya e Yehova ne Yesu ukupitila mukulola ivizima vino wa-a awanawitu na wa nkazi wakacita. Nga tukucita wo-o, lyo tukulanjizya ukuti tukwivwila e kacema witu umuzima wino akatunena ukuti tuzipizile ukuleka ukupingula wanji.

18. Uzye tungalanjizya wuli ukuti tukateyelezya kwi zwi lya kwe kacema witu umuzima?

¹⁸ Wulyanye vino ing’onzi zikakwivwa kwi zwi lyakwe kacema, avino na wasambilizi wakwe Yesu wakakwivwa kwi zwi lyakwe. Nga cakuti twawombesya ukuleka ukusakamikwa pe vino tukulonda mu wumi swinya tutakupingula wanji, e Yehova ne Yesu walitulambula pakuwombesya kwitu. Nampo nga cakuti twawa ‘mwiwumba tici’ nanti ‘mwiwumba kulu,’ si lekani tutwalilile ukuteyelezya nu kwivwila izwi lya kwe kacema witu. (Luk. 12:32; Yoha. 10:11, 14, 16) Mu cipande cino cikonsilepo tulilanda pa vintu viwili vino Yesu wanenile awasambi wakwe ukuti avino wazipizile ukucita.