1. Avyani vino Yehova akawomelezya awawomvi wakwe ukucita?

E YEHOVA wacindamika nkaninye ulukundo lwa muyayaya. (Hos. 6:6) Akawomelezya na wawomvi wakwe ukuti nawonye walulola ukuti lwacindama. E Leza watuwomelezya ukupitila mwe kasesema Mika ukuti; “muwalandalila nu lukundo.” (Mika 6:8) Nomba pano tutani tucite wo-o, tuzipizile ukumanya muno mwasula ulukundo lwa muyayaya.

2. Uzye ulukundo lwa muyayaya acani?

² Uzye ulukundo lwa muyayaya acani? Izwi lyakuti ‘ulukundo lwamuyayaya’ likazanwa mu Baibolo ya New World Translation imiku mupipi ne 230. Uzye likasula mwinye? Umuntu wino wawa nu lukundo lwa muyayaya akakunda umuntu winji nkaninye swinya akatwalilila ukumukunda nu kuwa uwacisinka kwe weliwe. Lyo-o izwi wavulila ukuliwomvya nga wakulanda pevino Yehova wakunda wantu. Lelo lo-o ulukundo na wantunye wakalulanjizya ku wantu wanji. E Yehova awili icakulolelako cizima kukulanjizya ulukundo lwa muyayaya. Mwe co-o icipande twandi tusambilile pevino no e Yehova akalanjizya lo-o ulukundo ku wantu. Ne mucipande cino cikonsilepo tulisambilila pevino naswe swe wawomvi wakwe tungamukolanya ukupitila mukulanjizya ulukundo lwa muyayaya kwe wanji.

3. Uzye e Yehova wayisokolozile wuli kwe Musa?

³ Patazimvile pano awina Israeli wafumizile mu Egupti, e Yehova wayisokolozile kwe Musa ukupitila mukumunena pizina lyakwe ni miwele yakwe. Walanzile ukuti: ‘Yehova, Yehova, Leza waluse uwa cikuku, wino asifulwa zuwa. Swinya wino wavulisya inkumbu nicisinka, akatwalilila ukulanjizya icikuku ku myanda  namyanda, swinya akatetela uwuwipe nu luwembu.’ (Ukuf. 34:6, 7) Ya-a amazwi yano Yehova wanenile e Musa pamiwele yakwe, yasokolozile cimwi iciyiwele pa lukundo lwakwe ulwa muyayaya. Uzye lonye ulukundo lwa muyayaya acani?

4-5. (a) Uzye e Yehova wayilondolozile wuli? (b) Amawuzyo ci yano twandi twasuke?

⁴ E Yehova atapelezilevye pakuyilondolola ukuti wawa nu lukundo lwa cisinka. Lelo watili nu kuti wawa “nu lukundo luntasila.” Lyo-o izwi walilumbula imiku imivule mwe Baibolo. (Amalu. 86:5; 103:8; 145:8) Imiku yonsinye yino walilumbula walandavye pe Yehova asapawantu. Uzye wo-o vino Yehova umweneco wayilondolola, visitulanjizya apatiswenye ukuti wacindamika ulukundo lwa muyayaya? Ukwasowa nukuvwilika walucindamika nkaninye. * Awuli umulandu wuno imfumu Davidi walandizile ukuti: “Mfumu Leza ulukundo lwako uluntasila lukafika mwi yulu . . . Ye, lwazipa wuli ulukundo lwako uluntasila we Leza! Awalawa wakawundatilwa mumapa yako.” (Amalu. 36:5, 7) Uzye namwemwe avyo mwacindamika ulukundo lwa muyayaya ndi vyo Davidi walulolanga?

⁵ Pakuti twivwicisye icete cete muno ulukundo lwa muyayaya lwasula, lekani twasuke amawuzyo yawili yano yakonkapo: Awaweni wano Yehova akalanjizya ulukundo lwa muyayaya? Avizima ci vino wano tukazanamo nga Yehova watulanjizya ulukundo lwa muyayaya?

6. Awaweni wano Yehova akalanjizya ulukundo lwa muyayaya?

⁶ Awaweni wano Yehova akalanjizya ulukundo lwa muyayaya? E Baibolo yikalanda ukuti tungakunda ivintu ivivule. Tungakunda, ‘isundo lya kwe Leza,’ ‘amano,’ “uwumi,” ni “nsi.” (Amalu. 119:97; Imilu. 12:1; 1 Pet. 3:10; 1 Yoh. 2:15) Nomba ulukundo lwa muyayaya lweni tusilulanjizya ku vintu, tukalulanjizyavye ku wantu. Lelo e Yehova weni asakuwantu wonsi wano akalanjizyako lo-o ulukundo. Akalulanjizyavye kwe wano wawa na wuciwuza uwuwome na weliwe. E Yehova wawa ni cisinka kuviwuza vyakwe. Akalonda ukuwacitila ivizima swinya atalitela aleke ukuwakunda.

7. Uzye e Yehova walanjizizye wuli ukuti wakunda awantu wonsinye?

⁷ E Yehova walanjizizye vino wakunda awantu wonsinye. E Yesu wanenile e Nikodemu umonsi wakukali ukuti: “Amuno Leza wakunzile awa munsi acaleka atuma mwanakwe e musyupu [wino wakwatwa wenga], alyakuti wensi  wino akuwika insingo mwakwe weliwe atize ayize alowe, ukuwa awe nu wumi wamuyayaya.”—Yoha. 3:1, 16, Mat. 5:44, 45.

8-9. (a) Acani cino cikalenga e Yehova awalanjizya ulukundo lwa muyayaya kuwawomvi wakwe? (b) Avyani vino twandi tusambilile?

⁸ Ndi vino tulanzilepo kali, e Yehova akalanzizya ulukundo lwa muyayaya kuwawomvi wakwe wano wawa na wuciwuza uwuwome na weliwe. Co-o icisinka tukacizana mu mazwi yano Imfumu Davidi ne Kasesema Daniel walanzile. Ku cakulolelako e Davidi watili: “Landalila nulukundo kwewano wakumanya.” “Ukuwa ulukundo lwa Mfumu e Leza kwe wano wakamuchindika lukalandalila-pe.” E Daniel nawe watili: ‘Oko we Mfumu Leza, wemuntu ukalanjizya ulukundo lwakusimichila kwe wano wakukunda swinya wakasunga amasundo yako.’ (Amalu. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Ya-a mazwi yakulanjizya apatiswenye ukuti e Yehova akalanjizya ulukundo lwa muyayaya ku wawomvi wakwe, amuno wamumanya, wakamutina, wamukunda swinya wakakonka na masundo yakwe. Cinji acakuti e Yehova akalanjizya ulukundo lwakwe ulwa muyayaya ku wantu wano wakamupepa ukulingana na vino akalonda.

⁹ Pano tutani tutalike ukumuwombela, watukunzile ulukundo luno wakunda awantu wonsinye. (Amalu. 104:14) Lelo pe yo-o impindi pano swe wawomvi wakwe, akatulanjizya nu lukundo lwa muyayaya. Akanena awawomvi wakwe ukuti: “Ukuwa ulukundo luno nakukunda lutalitela lusile.” (Ayize. 54:10) Wulyanye vino e Davidi wayivwile, e Yehova ‘watusola ukuti tuwe swe wakwe.’ (Amalu. 4:3) Uzye ukumanya ukuti e Yehova watusola ukuti tuwe swe wakwe, kuzipizile ukulenga twavwambisya ukucita cani? E kimbila wilumbo wumwi walemvile ukuti: “Sivyo wano awamano awelengania ivintunye vyoo, sivyo awamanya ulukundo lwa Mfumu e Leza uluntasila.” (Amalu. 107:43) Ko-o ukupanda amano ukuzima kwafuma kwe Yehova. Acino twandi tulande pa nzila zitatu zino e Yehova akatulanjizizyamo ulukundo lwa muyayaya ni vizima vino tukazanamo.

10. Uzye ukumanya ukuti e Yehova asileka ukutukunda kukatwavwa wuli? (Amalumbo 31:7)

¹⁰ Ulukundo lwa kwe Leza alwa muyayaya. Lyo-o izwi lyakuti ulukundo lwakwe alwa muyayaya,  lyalumbulwa imiku 26 mwi buku lya Amalumbo 136. Mu vesi 1 mwawa amazwi yakuti: “Salifyanji Imfumu e Leza amuno amuzima, nulukundo lwakwe alwamuyayaya.” (Amalu. 136:1) Mwe vesi iyili yonsinye ukutalicila pe vesi 1 ukufika ku 26, tukazanamo izwi ilililyonganye ilyakuti “nulukundo lwakwe alwamuyayaya.” Ukuwazya amavesi yonsinye mwe co-o icipande kutanga kutwavwevye, lelo kungalenga twivwe icete ukulola inzila imvule zino Yehova akatulanjizizyamo ulukundo lwa muyayaya ukwasowa ukuleka. Wo-o vino wanyocezyapo imiku imivule izwi lyakuti “nulukundo lwakwe alwamuyayaya,” kukatwavwa ukumanya ukuti ulukundo lwa kwe Leza ku wawomvi wakwe lusipiluka. Tukakwivwa icete nkaninye ukumanya ukuti e Yehova asisamilila ukuleka ukukunda awawomvi wakwe! Lelo nga watalika ukukunda wumwi wino akamuwombela, maka maka pano akupita mu ntazi. Ivizima vino tukazanamo avyakuti: Ukumanya ukuti e Yehova akapalamila nkaninye kwe sweswe, ku katusansamusya nu kutupa amaka yakusipicizya intazi. Cinji acakuti ku katwavwa ukutwalilila ukuwombela Yehova.—Wazyani Amalumbo 31:7.

11. Ukulingana na Amalumbo 86:5, acani cino cikalenga Yehova awatutetela?

¹¹ Ulukundo lwa muyayaya lukalenga e Leza awatutetela. Ulukundo lwa muyayaya luno Yehova wawanalo lukalenga awatetela umuwembu nga walapila, swinya nga waleka nu kucita iviwipe vino wacitanga. E Davidi walanzile pe Yehova ukuti: “Asitusunda ndimuno ukulingana nukuwifya kwitu, nanti akulandula kuluwembu lwitu nakukuwifya kwitu.” (Amalu. 103:8-11) E Davidi wamanyile vino cikakwivwika uwuwi nga cakuti e kampingu yikutucuzya. Lelo wamanyile nu kuti e Yehova “wayipekanya ukutetela.” Acani cino cikalenga e Yehova awatutetela? Icasuko tukacizana pa Amalumbo 86:5. (Wazyani.) Wulyanye vino Davidi walanzile mwi pepo, e Yehova akatetela. Amuno wawa nu lukundo lwa muyayaya kwe wonsinye wano wakalenga ukuti awatetele.

12-13. Acani cino cingatwavwa nga cakuti tukuyivwa uwuwi paviwipe vino twacisile kali?

¹² Cawi cetenye ukuyivwa uwuwi nga cakuti twawembuka. Kungalenga tulapile nukuleka ukucita vino twacitanga. Awawomvi wa kwe Leza wamwi, wacili wakayivwa uwuwi pa viwipe  vino wacisile kali. Wakakwelenganya ukuti e Yehova atalitela awatetele nanti wangalapila wulinye. Lelo icisinka acakuti mulileka ukuyivwa uwuwi nga mwamanya ukuti e Yehova wawa nu lukundo lwa muyayaya.

¹³ Ivizima vino tukazanamo: Asamulandu nu kukanapwililika, tungawombela e Yehova ni nsansa ne kampingu umusanguluke. Amuno “nuwazi wakwe Yesu, umwanakwe, wukatuswefya kuluwembu lonsi.” (1 Yoh. 1:7) Fwandi nga mukayivwa uwuwi pamulandu nu kukanapwililika, mwakwizuka ukuti e Yehova wayipekanya ukutetela umuwembu wino walapila. Lolani vino e Davidi walanzilepo pa lukundo lwa kwe Yehova ulwa muyayaya luno wawanalo na vino akatetela. Walemvile ukuti: “Ndivino iyulu lili papela pa musili, avino ulukundo lwakwe luli kwe wano wakamutina. Ndivino akafumandaka [kapela], vyatawunkana na kawilandaka [kasika]. Awowonyene avino akafumya amawembuko yitu.” (Amalu. 103:11, 12) Ukwasowa nukuvwilika e Yehova “asizinguluka ukutetela.”—Ayize. 55:7.

14. Uzye e Davidi walondolozile ukuti ulukundo lwa kwe Leza ulwa muyayaya lukatucinjilila wuli?

¹⁴ Ulukundo lwa kwe Leza ulwa muyayaya lukatucinjilila kwe vyo vingonona wuciwuza witu na weliwe. Pano Davidi wapepanga kwe Yehova walanzile ukuti: “Wemasyo yakuvwama kwane, ulintula kuntazi zyane. Nkakwimbila ivyikomola lyako nukupongomoka, amuno ukanchinjilila. . . . Ukuwa wano wakasuwila Imfumu e Leza wakachinjililwa nulukundo lwakwe uluntasila.” (Amalu. 32:7, 10) Wulyanyene vino iviwumba vyamisumba yakukali vyacinjililanga awa mumusumba mukasi, avino nu lukundo lwa kwe Yehova ulwamuyayaya lukatucinjilila kwe vino vingalenga wuciwuza witu na weliwe ukononeka. Cinji acakuti lonye ulukundo lwakwe ulwa muyayaya lukalenga atupalamika nkaninye kwe weliwe.—Jere. 31:3.

15. Uzye ulukundo lwa kwe Yehova ulwa muyayaya lwawa wuli ngati amwakucinjililwa?

¹⁵ E Davidi wawomvizye izwi nalinji ilikolaneko pakulanda pe vino Yehova akacinjilila awawomvi wakwe. Walemvile ukuti: E Yehova “wekachinjilila wane, we ninga yane, we Leza, e Leza wino wankunda.” Walanzile nu kuti: “Wekachinjilila wane, e katula wane, wechisawu chane katula wane, mwakwe wino nasuwila ukuzana umutende.” (Amalu. 59:17; 144:2) Amulandu ci wuno Davidi wakolinye ulukundo lwa muyayaya ulwa kwe Yehova ku cisawu ne katula? Asa mulandu na kuno tukakwikala, e Yehova aliwatwavwa pakuti tutwalilile ukucinjilila wuciwuza witu naweliwe, amuno swewawomvi wakwe. Ya-a amazwi ayali yonganye yakazanwa namu Amalumbo 91. E kalemba we lyo-o ilumbo walanzile ukuti: “Anganena Imfumu e Leza ati: ‘Wekatula wane mbali e kachinjilila wane!’” (Amalu. 91:1-3, 9, 14) E Musa nawe wawomvizye ilizwi ilikolaneko pakulanjizya vino Yehova akatucinjilila. (Amalu. 90:1) Swinya pano walinji mupipi nukufwa, walanzile amazwi amazima nkaninye ayakuwomelezya. Watili: “Leza akulanga wekachinjilila winu penye, amakasa yakwe ayamuyayaya ayano yakawavwa.” (Amasu. 33:27) Uzye amazwi yakuti “amakasa yakwe ayamuyayaya ayano yakawavwa”, yakatusambilizya cani pe Yehova?

16. Uzye e Yehova akatwavwa wuli? (Amalumbo 136:23)

¹⁶ Ngatwasuwila ukuti e Yehova akatucinjilila, tutaliwatina icili consinye. Lelo nanti ciwe wo-o, tungapita mu ntazi icakuti tupotwe nivya kuzicimvya. Uzye icamusango wo-o nga camiciticila avyani vyo Yehova alicita? (Wazyani Amalumbo 136:23.) Aliwika amakasa yakwe ayamuyayaya pe sweswe, nukutukatusya nga nukutwavwa ukuleka ukuyivwa uwuwi. (Amalu. 28:9; 94:18) Tulizanamo Ivizima: Twamanya ukuti tungasintilila pe Yehova impindi yonsinye. Ukucita wo-o kukatwavwa  mu nzila ziwili. Inzila yakutalicila ayakuti, asamulandu nukuli konsinye kuno tungawa, tukamanya ukuti e Yehova akutucinjilila. Iyaciti wili ayakuti: Umukwasi witu uwa lukundo akatusakamala.

17. Amulandu ci wuno twasuwilila ukuti e Yehova alitwalilila ukutulanjizya ulukundo uluntasila? (Amalumbo 33:18-22)

¹⁷ Ndi vino tusambilizile, nga cakuti tukupita mu ntazi, tungasuwila ukuti e Yehova aliwatwavwa pakuti tutwalilile ukuwa awacisinka kwe weliwe. (2 Kor. 4:7-9) E kasesema Jeremiya walanzile ukuti: “Ulukundo luntasila lwa Mfumu e Leza ninkumbu zyakwe vyalandalila.” (Ukulo. 3:22) Tungasuwila ukuti e Yehova alitwalilila ukutulanjizya ulukundo lwa muyayaya, amuno e Baibolo yikalanda ukuti, “Imfumu e Leza akalolechesya wano wakamutina, wano wasuwila mulukundo lwakwe uluntasila.”—Wazyani Amalumbo 33:18-22.

18-19. (a) Avyani vino tuzipizile twakwizuka? (b) Acani cino tulisambilila mu cipandwa cino cikonsilepo?

¹⁸ Avyani vino tuzipizile twakwizuka? Pano tutani tutalike ukuwombela Yehova, watulanjizyanga ulukundo luno akalanjizya awantu wonsinye. Lelo peyo impindi pano twawa swe wawomvi wakwe, akatulanjizya nu lukundo lwa muyayaya. Acino pamulandu na lo-o ulukundo, e Yehova akatucinjilila. Alitwalilila ukutupalamika kwe weliwe swinya alificilisya na vyonsinye vino akalonda ukutucitila. Cinji acakuti, akalonda tutwalilile ukuwa iviwuza vyakwe umuyayaya. (Amalu. 46:1, 2, 7) Fwandi asamulandu ni ntazi izili zyonsinye zino tungapitamo, e Yehova aliwatupa amaka yakusipicizya pakuti tutwalilile ukuwa awacisinka kwe weliwe.

¹⁹ Tuweni vino Yehova akalanjizya ulukundo lwa muyayaya ku wawomvi wakwe. Wonye avino akalonda nasweswe tuwalanjizya ulukundo lwa muyayaya kwe wanji. Nomba tungacita wuli wo-o? Co-o acino tulilandapo mu cipandwa cino cikonsilepo.