1. Avyani vino wamisambilizizye pe Kelewula?

 NGA CA KUTI mwakulila mu lupwa lwa kapepa, mufwile mwatalisile ukusambilila pe Yehova lyo mucili mwe watici nkaninye. Wamisambilizizye ukuti awili e Kelewula, wawa ni miwele imizima swinya akalonda ukulenga insi yonsinye ukuwa we paradaise.—Inta. 1:1; Imili. 17:24-27.

2. Uzye awantu wamwi wakalola wuli wano wasuwila ukuti kwawa e Kelewula?

² Awantu awavule watasuwila ukuti kwawa Leza nu kuti awino walewuzile ivintu vyonsinye. Lelo wazumila ukuti vizile aviwakovye ivyeneco. Nu kuti vyonsinye vino tukalola vyasangusilevye ukufuma ku tuntu ututici. Wamwi wano wazumila mwe co-o icisambilizyo awantu awasambilile sana. Wangalanda nu kuti vino sayasi yikalanga vikalanjizya ukuti Baibolo aya wufi, nu kuti wano wasuwila ukuti kwawa e Kelewula awantu wano watasambilila, awatonte swinya awa cantete.

3. Amulandu ci wuno cicindamizile ukuwa ni suwilo iliwome?

³ Uzye vino awasambilile sana wamwi wakalanda vingalenga mutalike ukuvwilika ukuti e Yehova awili e Kelewula witu uwalukundo? Co-o cisintilizile pe cino calenga tusuwile ukuti e Yehova awili e Kelewula. Uzye watusambilizizyevye ukuti e Yehova awili e Kelewula? Nanti uzye twavwambilizizyevye sweweneco pa kuti tusinincizye? (1 Kor. 3:12-15) Asa mulandu ni myaka yino twawombela Yehova, swensinye tuzipizile ukuwombesya ukuwomya isuwilo litu. Nga tukucita wo-o tutaliwipwa na “mano ya wuntu yano yakafuma mu misambilizizye ya wantu” wano wakakanya Izwi lya kwe Leza. (Kolo. 2:8; Hebe. 11:6) Co-o icipande candi cilande pa vintu vitatu vino vingatwavwa. (1) Umulandu wuno awantu watasuwilila mwe Kelewula, (2) vino mungawomya isuwilo linu mwe Kelewula winu e Yehova, ne (3) vino mungatwalilila ukuwa ni suwilo iliwome.

4. Ukulingana ni waliko lya wa Waheberi 11:1, uzye isuwilo lya cisinka lyasintilila pa cani?

⁴ Wamwi wakakwelenganya ukuti ukuwa ni suwilo, akuzumila ivintu vino utasinincizya nu kusinincizya. Lelo ukulingana na vino Baibolo yikalanda lyo-o asa lisuwilo lya kusimicila. (Wazyani Waheberi 11:1.). E Baibolo yikalondolola ukuti, isuwilo lyasintilila pa wusinincizyo. Fwandi nanti aca kuti Uwufumu, e Yehova ne Yesu tusiloleka, twawa nivisinka ivivule vino vikalanjizya ukuti akuno wawa. (Hebe. 11:3) E Sayantisiti wumwi wino wizile awa Inte ya kwe Yehova walanzile ukuti: “Wa Nte wakwata uwusinincizyo mwe vino wazumilamo. Wasipupuzyavye vino wa sayantisiti wakalanda.”

5. Amulandu ci wuno awantu awavule wazumilila ukuti ivintu vyasangusilevye?

⁵ Pamwi mungakolowozya ukuti, ‘Nomba lyo amulandu ci wuno awavule wasuwilila ukuti e Leza asa wino welewuzile ivintu vyonsinye, nanti aca kuti kwawa vino vikalanjizya ukuti awili Kelewula?’ Wamwi apa mulandu wa kuti wasitela wavwambilizye ivisinka aweneco pa kuti wasinincizye. E Robert wino we Nte ya kwe Yehova pe yo-o impindi walanzile ukuti: “Cino calenzile nalola ngati kutawa e Kelewula, amuno nsitela nsambililepo kusukulu ukuti kwawa e Kelewula. Nizile ntalika ukusuwila lyo-o nafisya ni myaka 22 pano nalanzinye ni Nte zya kwe Yehova. Wa-a awantu wandanjizizye uwusinincizyo wumwi uwa mu Baibolo wuno walenzile nsuwile ukuti e Leza awino welewuzile ivintu vyonsinye.” *—Lolani akambokosi kano kakuti “ Vino Awakwasi Wazipizile Ukucita.”

6. Amulandu ci wuno wamwi wazumilila ukuti kutawa Leza?

⁶ Wamwi wano watazumila mwe Kelewula wakalanda ukuti, wakasuwila mwe cino wangalola. Lelo  nanti aca kuti wakalanda wo-o, wazumila mu vintu vino wasilola. Kucakulolelako wazumila ukuti kwawa umuza. Cino calenga wazumile wo-o, amuno wawa nu wusinincizyo wuno wukalanjizya ukuti akuno wawa. Ni suwilonye lino lyalandwapo mu Baibolo, lyasimpwa pa wusinincizyo wa vintu “vino visilolwa.” (Hebe. 11:1) Pakapinda impindi nu kuwombesya pa kuti umuntu azane uwusinincizyo. Lelo awantu awavule wasilonda ukuwombesya pa kuti wawuzane. Umuntu wino asilonda ukuvwambilizya uwusinincizyo pa lwakwe, angalanda ukuti kutawa Leza.

7. Uzye wewonsinyene awasambilile wano wakakana ukuti e Leza asawino welewuzile ivintu vyonsinye? Londololani.

⁷ Pa nsizi ya kuvwambilizya uwusinincizyo, wasayantisiti awavule wiza wasinincizya ukuti e Leza awino welewuzile ivintu vyonsinye mu nsi na mwi yulu. * Ndi wulyanye vino calinji kwe Robert wino  tulanzilepo kali, awavule wafwile walolanga ngati kutawa e Kelewula pamulandu wa kuti wasitela wa wasambilizyepo ku masukulu. Lelo wasayantisiti awavule pe yo-o impindi wamanya e Yehova nu kumukunda nkaninye. Nasweswenye tuzipizile ukucita ndi vino wa-a wa sayantisiti wacisile. Tuzipizile ukuwomya isuwilo litu mwe Leza asamulandu twasambilila nanti tutasambilila. Amuno pasi uwili wensinye wino ungatucitila wo-o.

8-9. (a) Aliwuzyo ci lino twandi twasuke? (b) Avizima ci vino mulizana nga mukusambilila pa vyelewulwa?

⁸ Uzye mungawomya wuli isuwilo linu mwe Kelewula? Lekani tusambilile pa nzila 4 zino zingatwavwa.

⁹ Mwasambilila pa vyelewulwa. Mungawomya isuwilo linu mwe Kelewula ukupitila mukuwikako sana amano kuvinyama, ivimelwa nga ni ntanda. (Amalu. 19:1; Ayize. 40:26) Pano mukuya mukusambilila pa vyelewulwa, apano muliwaya mukusinincizya ukuti e Yehova awili Kelewula. Mu mabuku yitu mwavulila ukuwa ivipande vino vikalanda nkaninye pa vyelewulwa. Mutati mwaciluka ivipande vya musango wo-o ndi mwavizana nanti aca kuti mutakwivwicisya nkani vino wakulandapo. Mwakwelezya ukusambilila ukufika pano papelezile amaka yinu. Muzipizile mwakwizuka nu kutamba amavidyo yano yakawa pa webusaiti yitu iya jw.org ukuwikako na mavidyo yano twatamvile pa kulongana kwa citungu ukwa myaka ya kusinzi yano yakalanda pa vyelewulwa.

10. Landani pa cakulolelako cimwi cino cikalanjizya ukuti kwawa e Kelewula. (Waroma 1:20)

¹⁰ Pano mukusambilila pa vyelewulwa mwalola vino vyovyo ivintu vikumisambilizya pe Kelewula witu. (Wazyani Waroma 1:20.) Ku cakulolelako, umusanya wukafumya icilungula nu luswepo luno lukalondekwa pa kuti ivyawumi vyonsinye munsi vitwalilile ukuwako. Ne pa mpindi iyili yonganye, wukafumya insansamwenje zino zingaleta uwusanso ku wantu. Lelo nanti ciwe wo-o twacinjililwa kwe zyo-o insansamwenje. Nomba uzye twacinjililwa wuli? Insi yazingulukwa nu muza wuno wakakwita ukuti ozone layer. Wo-o umuza awuno wukatucinjilila ku nsansamwenje imbipe. Pano zyo-o insansamwenje zikuya zikuwomelako apano nu muza nawo wuno wukatucinjilila wukaya wukuvulilako. Uzye wo-o asawusinincizyo wakuti kwawa e Kelewula wino watukunda swinya uwa mano?

11. Akwinye kuno mungazana ivya kumyavwa ukuwomya isuwilo linu mwe Kelewula? (Lolani akambokosi kano kakuti “ Vino Vingamyavwa Ukuwomya Isuwilo.”)

¹¹ Nga mukuvwamba ivyewo vino vingawomya isuwilo linu, vino vikalanda pe vino Leza welewula, mungalola ibuku lya kuti Icisontelelo ca Mpapulo sha Watch Tower nanti pa jw.org. Pamwi mungatalicila ukuwazya ivipande na mavidyo yano yawa pano pakati: “Ifilanga Ukuti Kwaliba Kabumba.” Ya-a amalyasi yawa amafupi nkaninye, lelo mwawa ivisinka ivivwike vino vikalanda pa vinyama ni vimelwa. Yakalanda na pe vimwi vino wasayansi wapanga pa kuti wakolanye vino Leza welewula.

12. Pano tukuyisambilizya Baibolo, avyani vino tuzipizile twakwelenganyapo?

¹² Mwayisambilizya Baibolo. E sayantisiti wino tulanzilepo mu paragrafu 4, pakutalika atazumizile mwe Kelewula. Lelo mukupita kwa mpindi wizile asinincizya ukuti akuno wawa. Walanzile ukuti “isuwilo lyane litasintilizilevye pe vino nasambilizile mwe sayansi, lelo lyasintilizile pe vino nasambilizile mu Baibolo.” Ncepamwi pe yo-o impindi mwamanya nkaninye vino Baibolo yikalanda, lelo nanti ciwe wo-o pakuti muwomye isuwilo linu mwe Kelewula, muzipizile ukutwalilila ukuyisambilizya Izwi lya kwe Leza. (Josh. 1:8; Amalu. 119:97) Ku cakulolelako, yelenganyani pe vino Baibolo yikalunjika nga yikulondolola pa malyasi yano yacitisile pa myaka imivule yino yapita. Yelenganyani na pe vino Baibolo yalandizile lyankani vino viza vyaficiliswa wulyanyene vino yalanzile. Na vino ivyewo vya mu Baibolo vikakwivwana asamulandu nu kuti vyalemvilwe na wantu awalekane lekane. Nga mukwelenganya pe vyo-o, cililenga musuwile ukuti kwawa e Kelewula uwa mano swinya uwalukundo wino watwelewuzile. Cinji aca  kuti mulisuwila ukuti e Baibolo Alizwi lya kwe Leza. *—2 Tim. 3:14; 2 Pet. 1:21.

13. Akupanda mano ci kumwi ukuzima kuno kwa wa mwi Zwi lya kwe Leza?

¹³ Pano mukuyisambilizya Baibolo, mwalola ivisinka vino vingamyavwa. Ku cakulolelako, Baibolo yatusocezile lyankani ukuti ukukunda indalama kwawipa swinya “mukafuma amalanda amavule.” (1 Tim. 6:9, 10; Imilu. 28:20; Mat. 6:24) Uzye ko-o ukusoka kucili kukawomba namwe yanye amanda? Ibuku limwi lino likalanda pe vino imiwele ya wantu yawa pe yo-o impindi likati: “Awantu awavule wano wawa ni cuuma watawa ni nsansa swinya wakasakamikwa sana. Na wantu nye wano wakavwambisya ukuwa ni ndalama imvule, wasiwa ni nsansa swinya wakawa ni ntazi mu wumi.” Fwandi ukusoka kwa mu Baibolo ukwa kuti tutazipizile ukukunda indalama kwacindama nkaninye. Uzye mukulola ukuti kwawako ivisinka vya masundo ya mu Baibolo vimwi vino vyamyavwapo mu wumi winu? Nga ca kuti tukwelenganya pa kupanda mano ukuzima ukwa mu Baibolo, tulilola vino e Kelewula witu watukunda na vino akalonda ivintu viwatuzipila. Swinya tuliwasintilila sana pe weliwe. (Jemu. 1:5) Na co-o cililenga twawa ni nsansa sana mu wumi.—Ayize. 48:17, 18.

14. Uzye ukuyisambilizya Baibolo kulimyavwa ukumanya vyani pe Yehova?

¹⁴ Pano mukuyisambilizya Baibolo muzipizile mwavwambisya ukumanyilako e Yehova. (Yoha. 17:3) Nga mukuyisambilizya mulilola vino Yehova wawa ni miwele yino wakwata. Swinya mutalizana uwupusano nanti wumwinye pa miwele yino mulizana mu Baibolo na yino mwazanile pano mwasambililanga pe vino welewula. Ukusambilila pa miwele ya kwe Yehova, kulimyavwa ukusinincizya ukuti molimonye akuno wawa. (Ukuf. 34:6, 7; Amalu. 145:8, 9) Pano mukuya mukumanyilako e Yehova, isuwilo linu liliwaya likuwomelako, muli mukunda swinya wuciwuza winu na weliwe wuliwomelako.

15. Avizima ci vino mulizana pa kuwuzyako wanji pe vino mwazumilamo pe Leza?

¹⁵ Mwanenako wanji pe vino mwazumilamo pe Leza. Nga mukucita wo-o isuwilo linu liliwaya likuwomelako. Nomba mungacita wuli nga ca kuti umuntu wino mukuwizizyako akavwilika nga ca kuti kwawa e Leza, ne namwe mutamanyile ivyakumwasuka? Mungelezya ukuvwambilizya ivyewo vya mu Baibolo mu mabuku yitu vino mungawomvya pano mukulanzyanya. (1 Pet. 3:15) Nanti mungawuzyako e Nte ya kwe Yehova winji wino angamyavwa. Nga mukucita wo-o muliwomya isuwilo linu, asamulandu nu kuti wino mwawizizya wakana nanti ukuzumila vino Baibolo yikalanda. Ne cino cilifumamo aca kuti mutaliwipwa na wantu wano wakaloleka awa mano swinya awasambilile wano wakalanda ukuti kutawa Leza.

16. Avyani vino vingacitika nga ca kuti twaleka ukuwomya isuwilo litu?

¹⁶ Swensinye tuzipizile ukutwalilila ukuwomya isuwilo litu mwe Yehova asamulandu ni myaka yino twamuwombela. Amulandu ci? Amuno isuwilo litu lingatonta. Nga mukwizuka tusambilizile ukuti isuwilo litu lyasintilila pa vintu vino tusilola. Swinya capepuka nkaninye ukwiwilila ivintu vino tusakulola. E Paulo wisile ukukanawa ni suwilo ukuti ‘uluwembu luno lukatulema zuwa.’ (Hebe. 12:1) Nomba avyani vino tungacita pa kuti isuwilo litu litwalilile ukuwa aliwome?—2 Tes. 1:3.

17. Acani cino cingatwavwa ukutwalilila ukuwa ni suwilo iliwome?

¹⁷ Icakutalicila, mwalenga kwe Yehova impindi ni mpindi ukuti amipe umuzimu wakwe uwutele. Amulandu ci wuno tuzipizile ukucitila wo-o? Amuno isuwilo cawa acikomwa camuzimu wutele. (Gal. 5:22, 23) Tutanga tutwalilile ukuwa ni suwilo iliwome mwe Kelewula witu nga ca kuti umuzumu wutele wutatwavwile. Nga twatwalilila ukulenga  Yehova ukuti atupe umuzimu wakwe uwutele, alitupa. (Luk. 11:13) Tungapepa nu kuti: “Kuzya isuwilo litu.”—Luk. 17:5.

18. Ukulingana na Amalumbo 1:2, 3, acawila ci icicindame cino twawa naco?

¹⁸ Cinji aca kuti, muzipizile mwaisambilizya Baibolo lyonsinye. (Wazyani Amalumbo 1:2, 3.) Pano lyo-o ilumbo lyalembwanga, awantu vye watici awano wakweti amawaliko amatele yonsinye yano yalandanga pa masundo yano Leza wapile Musa. Lelo izya Mfumu na wasimapepo wonsinye weni wawanga nayo. Swinya nga papita myaka 7 watantisile ukuti wazipizile ukuwazizya “awonsi, na wanaci na wana” na walewele wano wikalanga nawo amasundo ya kwe Leza. (Amasu. 31:10-12) Wonye avino calinji na mumanda ya kwe Yesu, awantuvye watici awano walinji ni vimvungwa vya mawaliko amatele. Swinya ivimvungwa ivivule wavisunjilanga mu masunagogi. Lelo peyo impindi awantu awavule wakwata e Baibolo mu viputulwa nanti yonsinye. Ukwasowa nu kuvwilika, co-o acawila icicindame. Nomba tungalanjizya wuli ukuti tukasalifya pe co-o icawila?

19. Uzye tungacita wuli pa kuti tutwalilile ukuwa ni suwilo iliwome?

¹⁹ Tungalanjizya ukuti tukasalifya pe Baibolo nga ca kuti tukuwazya lyonsinye. Tuzipizile ukutantika impindi ya kuyisambilizya Baibolo. Asakuyisambilizyavye pano twakwata impindi. Nga ca kuti tukucita wo-o tungatwalilila ukuwa ni suwilo iliwome.

20. Avyani vino tuzipizile ukutwalilila ukucita?

²⁰ Ukupusanako “na wamano na wasambilile” awamwe yo-o insi, sweswe twawa ni suwilo lino lyasimpwa pe Baibolo. (Mat. 11:25, 26) E Baibolo yatulondololela umulandu wuno ivintu vikuya vikuwipilakovye mu nsi. Yalanda na pe vino Yehova alicita pa kuvizifya. Acino lekani tutwalilile ukuwomya isuwilo litu nu kuwombesya na maka ukwavwa wanji ukusuwila mwe Kelewula witu. (1 Tim. 2:3, 4) Swinya lekani tutwalilile ukulolecesya ku mpindi ya kunkolelo, pano wonsinye wano waliwa nu wumi mu nsi walilumbanya e Yehova nu kulanda amazwi yano yawa pa Ukuwumbulika 4:11 ukuti: “We Mfumu Leza witu wewenye awe muntu .  . . uwukankala avyako. Amuno awewenye welewula ivintu vyonsi.”