1. Avyani vino vingacitika nga ca kuti wamwi watalika ukuvwambisya ukucila wanji?

AWANTU awavule mu nsi wakakwelezya ukucita ivintu vino vikalanjizya ukuti wacila wanji. Swinya wasisakamala vino vyovyo ivintu vingakuma wanji. Ku cakulolelako, e simabizinesi wino akulonda ukucila awawuye, angatalika ukucita ivintu iviwipe ukwasowa nu kusakamala vino vyovyo ivintu vingakuma awantu wanji. Mu ndwizyo, uwa kwi timu lyonga angasolapo nu kucisa uwa kwi timu linji pa kuti vye wacimvye. E kasukulu nawe wino akulonda ukuti wize wamusole ukuya kwi sukulu lya papela angasolapo nu kuwipa uwufi pa kuti ayize aye kwe lyolyo isukulu. Kweni, swe wina Klistu twamanya ukuti ukucita wo-o kwawipa, amuno ko-o ‘akulonda kwa muwili.’ (Gal. 5:19-21) Nomba uzye cingacitika ku Nte ya kwe Yehova ukulenga wanji ukutalika ukuvwambisya ukuwa papela ukwasowa nu kuti amanye? Lyo-o iwuzyo licindime sana. Amuno nga ca kuti awanawitu na wankazi watalika ukucimvyanya, mwi wungwe mutanga muwe ukulemenkana.

2. Avyani vino twandi tusambilile mwe co-o icipande?

² Mwe co-o cipande twalanda pe vino vingalenga tutalike ukuvwambisya ukuloleka ngati twacila wanji. Twalanda na pa wawomvi wa kwe Yehova wano walembwa mu Baibolo wano watalolanga ukuti wacizile wanji. Nomba lekani tutalicile ukulanda pe vino vingatwavwa ukumanya nga tutalisile ukalola ukuti twacila wanji.

3. Amawuzyo ci yano tuzipizile ukuyiwuzya?

³ Cila mpindi tuzipizile twayiweweta pa kuti tumanye umulandu  wuno tukacitila vimwi. Cimwi cino cingatwavwa, akuyikolowozya amawuzyo ya kuti: ‘Uzye nkasecelela vye nga nalola ukuti nacila wamwi? Uzye cino cikalenga ukuti nawombesya mwi wungwe amulandu wa kuti nkalonda naloleka ukuti nacila wanji nanti apa mulandu wa kuti nkalonda ukusecelesya Yehova?’ Amulandu ci wuno ya-a amawuzyo yacindamizile? Lolani vino Izwi lya kwe Leza likalanda.

4. Ukulingana na Wagalatiya 6:3, 4 amulandu ci wuno tutazipizile twayilinganizizya kwe wanji?

⁴ E Baibolo ikatunena ukuti tutazipizile twayikolanya kwe wanji. (Wazyani Wagalatiya 6:3, 4.) Amulandu ci? Amuno nga twatalika ukuyikolanya kwe wanji tungatalika ukulola ukuti twacila wamwi. Ukucita wo-o kungalenga tuwe ni cilumba. Cinji aca kuti nga twatalika ukuyikolanya kwe wanji wano wakucita icete tungatalika ukuyisula. Fwandi ukuyilinganya kwe wanji kutazipa. (Roma. 12:3) E nkazi Katerina, * wino akakwikala ku Greece, watili: “Natalisile ukuyilinganya ku wantu wano walolekanga awayembe, wano wawombanga icete mu mulimo wa kuwizya, na wano wapanganga zuwa iviwuza. Cino cafumilemo aca kuti natalisile ukuyisula nkaninye.” Tuzipizile twakwizuka ukuti cino calenga e Yehova atulete mwi wungwe lyakwe asa pa mulandu wa kuyemba, vino tukalanda icete nanti vino twakundikwa ku wantu. Lelo waweni ukuti tungamukunda nu kwivwila umwana wakwe.​—Yoha. 6:44; 1 Kor. 1:26-31.

5. Uzye avyani vino mukusambililako ku mwanawitu Hyun?

⁵ Iwuzyo linji lino tungayiwuzya alya kuti, ‘Uzye awanawitu na wankazi wamanya ukuti ne muntu wa mutende, nanti wamanya ukuti lyonsinye nkakanya vino wanji wakulanda? Lolani cino caciticizile umwanawitu Hyun, wino akakwikala ku South Korea. Impindi yimwi watalisile ukulola awanawitu wano wakweti imilimo mwi wungwe ngati awalwani wakwe. Walanzile ukuti, “Nasuzyanga nu kukanya vyonsinye vino walandanga nu kucita.” Avyani vino vyafumilemo? We-e umwanawitu watili, “Co-o calenzile mwi wungwe mutawa ukulemenkana.” Waciwuza wakwe wamwi wamwavwizye ukumanya intazi yino wakweti. E Hyun wapilusile swinya pe yo-o impindi we eluda umuzima nkaninye. Fwandi nga twalola ukuti twatalika ukuwa nu mwezo wa kucimvyanya tuzipizile ukupiluka paponye.

6. Amiwele ci yino walumbula pa Wagalatiya 5:26, yino yingalenga twavwamba ukuloleka nge twacila wanji?

⁶ Wazyani Wagalatiya 5:26. Amiwele ci yimwi yino yingalenga twalola ukuti twacila wanji? Iya kutalicila, acilumba. Umuntu wa cilumba akayivwa swinya akawikavye amano kwe vino vingamuzipila. Imiwele yinji awuzuwa. Umuntu wa wuzuwa asipelela vye pa kukumbwa vino wanji wakweti, lelo akalonda nu kuti viwe avyakwe. Co-o cikalenga apata wino akuzuwila. Acino tuzipizile ukutaluka sana kwe yo-o imiwele!

7. Acakulolelako ci cino cikulanjizya uwuwipe wuno wawa mu kuwa ni cilumba nu wuzuwa?

⁷ Imiwele ya cilumba nu wuzuwa tungavikolanya ku luswa. Uluswa nga ca kuti lwinjila mu musonje wa ng’anda, yoyo ing’anda nanti iyembe wulinye, umusonje wungasuka wupone pamwi wucise na wantu. Wonye avino cingawa na ku muwomvi wa kwe Yehova wino wazumilizya icilumba ukwinjila mu mwezo wakwe, angapona. (Imilu. 16:18) Angaleka ukuwombela Yehova swinya angalenga na  wanji ukwivwa uwuwi. Nomba tungacita wuli pa kucimvya icilumba nu wuzuwa?

8. Uzye tungacimvya wuli icilumba?

⁸ Tungacimvya icilumba ukupitila mu kukonka amazwi yano Paulo walembezile Awafilipi aya kuti: “Mutize muwayikunda nanti akuyitumvya mu vyavye, ukuwa muwatontelelana nanti kuyikuzya ukulusye wanji.” (Flpi. 2:3) Nga tukulola ukuti wanji watucila tutaliwacimvyanya mwe vino wacenjelamo nanti mu vyawupe vinji vino wakwata. Lelo tuliwasecelela ponga nawo, maka maka nga wakuviwomvya mu mulimo wa kwe Yehova. Umwanawitu nanti e nkazi nawe wino wamanya imilimo yimwi ukutucila, aliwalola imiwele mizima mwe sweswe nga akukonka ukusunda kwe Paulo. Na cino cilifumamo aca kuti mwi wungwe muliwa umutende nu kulemenkana.

9. Uzye tungacita wuli pa kuti tutazuwila awanawitu na wankazi?

⁹ Tungalewuka imiwele ya cilumba nga tukwizuka ukuti kwawa vimwi vino awanawitu wakacita icete ukutucila. Nga ca kuti swe wayicefye tutaliwavwsambisya ukuyilanjizya ukuti twamanya ivivule ukucila wanji. Lelo tuliwalonda ukusambilila kwe woliwo. Ku cakulolelako, uzye mulicita wuli nga ca kuti mwi wungwe linu mwawa umwanawitu wumwi wino akalanda icete nkaninye amalyasi? Mungamukolowozya ukuti amineneko vino akacita pa kupekanya. Ne nga twamanyako e nkazi wumwi wino wamanya ukutenda tungamukolowozya pa kuti atusambilizye. Uwa citici nawe wino cisimupepucila ukupanga iviwuza angakolowozya wanji wano wakapanga zuwa iviwuza pa kuti wamunene vino wakacita. Nga tukucita wo-o tutaliwawa nu wuzuwa swinya tuliwamanyilako imilimo na yinji.

10. Antazi ci zino Gideoni wapisilemo?

¹⁰ Teyelenganyani pe vino vyaciticizile Gideoni uwa mu mwiko wa kwe Manase, na wina Efulemu. E Yehova wavwizye e Gideoni na wonsi 300 ukucimvya awalwani wawo. Co-o nga calenzile wawe ni cilumba nkaninye. Lelo asa vino wacisile. Walile awina Efulemu wivwa lyo-o ilyasi wayile mukupokosya  Gideoni, ukucila ukumusalifya. Cikaloleka ukuti cawalumile nkaninye wowo vino Gideoni atafisile awita ku wulwi mu kulwisya awalwani wa kwe Leza. Weni cino wawisileko sana amano akuti awantu wacindike uluko lwawo. Wiwilizile na kwe cino Gideoni wawisileko sana amano ica kucindika izina lya kwe Yehova nu kucinjilila awantu wakwe.​—Kapa. 8:1.

11. Amazwi ci yano Gideoni wanenile awina Efulemu?

¹¹ Gideoni wanenile awina Efulemu mukuyicefya ukuti: “Nga fwandi nacita cani cino mungankolanya na co-o?” Apano awizusya na vino Yehova wawavwizye ukucita ivintu ivikulu. Walile wivwa ya-a amazwi “ukuvitwa akusila.” (Kapa. 8:2, 3) E Gideoni wayicefizye pa kuti pawe umutende pa wantu wa kwe Leza.

12. Avyani vino tukusambililako ku wina Efulemu na kwe Gideoni?

¹² Avyani vino tungasambilila kwe lyo-o ilyasi? Ku wina Efulemu tukusambililako ukuti tutazipizile twavwambisya ukuyicindika sweweneco, lelo tuzipizile twacindika Yehova. Nga ca kuti swe mutwe wa lupwa nanti swe waeluda tungasambilila isambililo ilicindame kwe Gideoni. Nga ca kuti wumwi wafulwa pa mulandu na vino twalanzile nanti vino twacisile tuzipizile ukwelezya na maka ukumanya cino calenzile ukuti afulwe. Cinji aca kuti tungamusalifya pa vizima vino akucita icete. Lelo pa kuti tucite wo-o tuzipizile ukuyicefya, maka maka nga tumanyile nu kumanya ukuti aluvinye. Amuno ukupanga wuciwuza nu mwanawitu kwazipa kwalusya nu kumusinila ukuti aluvinye.

13. Antazi ci yino e Hana wapisilemo swinya wacimvizye wuli?

¹³ Winji wino tungakolanya we Hana. E Hana walinji we muka Elkana uwa mu mwiko wa wina Levi swinya umulume wamukunzile nkaninye. Elkana wakunzile Hana ukucila Penina. Lelo nanti ciwe wo-o e “Penina walinji ni mpapo ukuwa Hana atalinji nu mwana wumwi.” Co-o calenganga e Penina awacuzya sana Hana. Uzye Hana wivwanga wuli? Wivwanga uwuwi nkaninye. E Baibolo ikati “walilanga akana nu kulya cimwi.” (1 Sam. 1:2, 6, 7) Lelo patawa pamwi pano Baibolo yalanda ukuti e Hana wanyocezyanga uwuwipe pe vino Penina wacitanga. Wapepanga vye kwe Yehova nu kumunena vyonsinye vino akuyivwa nu kusuwila ukuti e Yehova walinji nu kumwavwa. Uzye e Penina walesilepo ukucuzya Hana? Kweni e Baibolo italandapo. Cino twamanya aca kuti e Hana watwalilizile ukuwa nu mutende swinya “atafwilimine na wanda.”​—1 Sam. 1:10, 18.

14. Acani cino tukusambililako kwe Hana?

¹⁴ Avyani vino tungasambililako kwe Hana? Nga ca kuti mwalola wumwi watalika ukucimvyanya na mwemwe mu cili consinye,  mutazipizile ukutalika ukucimvyanya nawe. Muzipizile ukupanga umutende asa kunyocezya uwuwipe pa wuwipe. (Roma. 12:17-21) Nga mwacita wo-o muliwawa ni nsansa nu mutende nanti aca kuti weyo umuntu atapilusilenye.

15. Amuvyani muno e Apolo ne Paulo wakoline?

¹⁵ Mukulecelezya lekani tulole vino tungasambilila ku musambi e Apolo na ku mutumwa e Paulo. Wonsinye wowili wamanyile Amawaliko, wamanyisilwe swinya walinji awakasambilizya awazima. Cinji aca kuti wowilinye wavwizye awantu awavule ukuwa awasambi. Lelo pasi wino wazuwilanga umuwuye.

16. Uzye Apolo walinji wuli?

¹⁶ E Apolo “wakwatizilwe mu Alexandria,” umusumba uwumanyikwe nkaninye kuno awantu wayanga mukusambilila amasambililo ya papela. “Wamanyicisizye Amawaliko amatele” swinya walinji we kasambilizya umuzima. (Imili. 18:24) Pano wayile awombela ku Korinte awa mwi wungwe wamwi wayile awamutemwa nkaninye ukucila na vino watemilwe awanawitu wanji ukuwikako ne Paulo nye. (1 Kor. 1:12, 13) Uzye mukwelenganya ukuti kwalinji vimwi ivya kuyizifilizya vino Apolo wacitanga pa kuti awanawitu wamukunde wo-o? Awe nakalya! Amuno mukupita kwa mpindi lyo ne Apolo wafuma kali ku Korinte, e Paulo wamunenile ukuti anyoceleko na swinya. (1 Kor. 16:12) E Apolo wange awacita ivya kupawunkanya iwungwe e Paulo nge atamunenile nu kunyocelako. Ukwasowa nu kuvwilika e Apolo wawomvyanga ivya wupe vino wakweti ku kulundulula umulimo wa kuwizya nu kuwomya awina Klistu wawuye. Cinji aca kuti e Apolo walinji amuyicefye nkaninye. Ku cakulolelako, pano Akwila ne Prisila wamusenzile “awamwilulila inzila ya  kwe Leza icete cete,” patawa pano Baibolo yalanda ukuti e Apolo wafuzilwe.​—Imili. 18:24-28.

17. Uzye e Paulo wacisile wuli pa kutunjilila umutende?

¹⁷ Umutumwa e Paulo wamanyile imilimo imizima yino Apolo wawombanga. Lelo e Paulo atelenganyanga ukuti awantu waliwacindika sana Apolo ukucila weliwe. Vino walembezile awina Korinte vikalanjizya ukuti walinji amuyicefye swinya wilukanga. Ku cakulolelako, ativwile icete pano wivwile awina Korinte wamwi wakulanda ukuti “ne wa kwe Paulo.” Lelo wawawomelezizye ukuti wacindika e Yehova Leza ne Yesu Klistu.​—1 Kor. 3:3-6.

18. Ukulingana ne 1 Wakorinte 4:6, 7, avyani vino tukusambililako kwe Apolo ne Paulo?

¹⁸ Avyani vino tukusambililako kwe Apolo ne Paulo? Impindi zimwi tungawombesya nkaninye mu mulimo wa kwe Yehova, twavwe na wavule ukulunduluka ukufika na kulubatizyo. Lelo tuzipizile twakwizuka ukuti cino cikalenga tutunguluke mwe vyonsinye vyo-o amulandu wa kwavwa kwa kwe Yehova. Cinji cino tukusambilila kwe Apolo ne Paulo aca kuti, nga twakwata imilimo yimwi mwi wungwe apano tuzipizile ukuwombesya pa kuti mwi wungwe muwe umutende. Tukakwivwa icete sana nga ca kuti waeluda na wawomvi wano wakatumicila wakutunjilila umutende nu kutwavwa ukulemenkana mwi wungwe. Wakacita wo-o ukupitila mukuwomvya Baibolo pano wakutwavwa. Swinya wasilonda wanji wawacindika sana, lelo wakalonda wonsinye mwi wungwe wakwivwila Yesu nu kumukolanya!​—Wazyani 1 Wakorinte 4:6, 7.

19. Avyani vino swensinye tuzipizile ukuvwambisya ukutwalilila ukucita? (Lolani na kambokosi kano kakuti “ Mutati Mwalenga Wanji Walola Ukuti Wacila Awawuye.”)

¹⁹ Swensinye twakwata ivya wila vino Leza watupa. Acino tuzipizile ukuviwomvya “ukucitila wanji ivizima.” (1 Pet. 4:10) Manda yamwi tungakwelenganya ukuti vino tukacita vitacindama na sana. Nga avino mukayivwa mwakwizuka ukuti wulyanye vino akamunyeta akatici kakalemenkanya imyenda yiwili nu kupanga icizwalo icizima, avino nu tuticinye tuno mukacita tukalenga mwi wungwe muwe ukulemenkana. Acino Lekeni tutwalilile ukuwombesya pa kuti tutayilola ukuti twacila wanji nu kutwalilila ukucita vino vingalenga mwi wungwe muwe umutende nu kulemenkana.​—Efes. 4:3.