1. Alisundo ci lino e Yesu wapile awasambi wakwe? (Lolani icikope pa nkupo)

UWUSIKU pano Yesu atani afwe, wapile awasambi wakwe isundo ilicindame nkaninye. Wawanenile ukuti: “Ndi vino na wakunda, avino na mwemwenye mukundane.” Walunzilepo na mazwi ya kuti: “Ndi mwakundana apano awantu wonsi walimanya ukuti mwe wasambi wane.”​—Yoha. 13:34, 35.

2. Amulandu ci wuno cicindamizile ukuti tuwakundana?

² E Yesu walanzile ukuti nga ca kuti awasambi wakwe wakukunda wanji ndi vino wawakunzile, apano awantu wonsinye walimanya ukuti awasambi wakwe awa cisinka. Mu mpindi zya watumwa ulukundo aluno lwamanyisyanga Awina Klistu wa cisinka, na pe yonye impindi aluno lukatumanyisya. Fwandi cicindime sana ukuti twakundana na pano tuli ni ntazi nye!

3. Avyani vino twandi tusambilile mwe co-o icipande?

³ Pa mulandu nu kukanapwililika cisipepuka ukulanjizya ulukundo. Lelo tuzipizile twakwelezya na maka ukukolanya Klistu. Mwe co-o icipande twandi tusambilile vino ulukundo lungatwavwa ukupanga umutende nga twapusana, ukukanawa na kapatulula, nu kupocelela aweni. Pano tukusambilila, muwayiwuzya ukuti: ‘Avyani vino nkusambililako ku wanawitu na wankazi wano wakatwalilila ukulanjizya ulukundo na pano wali ni ntazi?’

4. Ukulingana ne Mateyu 5:23, 24, amulandu ci wuno tuzipizile ukupanga umutende na wino tupusine nawe?

⁴ E Yesu watusambilizizye umulandu wuno cacindamila ukupanga umutende nga twapusana na wumwi. (Wazyani Mateyu  5:23, 24.) Walanzile ukuti pa kuti twasecelesya Yehova tuzipizile twakwivwana na wanawitu na wankazi. Akatemwa nkaninye nga tukwelezya na maka ukupanga umutende. E Yehova atanga apocelele imipepele yitu nga tutawicizinye nu mwanawitu nanti e nkazi lelo twatwalilila vye ukumufulilwa.​—1 Yoh. 4:20.

5. Acani cino calenzile ukuti umwanawitu wumwi cimuwomele ukupanga umutende?

⁵ Impindi zimwi cisipepuka ukupanga umutende. Amulandu ci? Yivwani cino caciticizile wa Mark. * Wa Mark wafuzilwe nkaninye pano umwanawitu wumwi wa wasuzizye nu kutalika ukulanda iviwipe kwe wanji mwi wungwe. Uzye wa Mark wacisile wuli? Watili: “Candumile mukwivwa vye. Naposilwe ukuyilama ica kuti na mukalipizile nu kumunena vinjinye.” Mu kupita kwa mpindi wa Mark wivwile uwuwi pe vino walanzile ica kuti wayile mukulenga ukutetelwa. Lelo we-e umwanawitu wakanile ukuti wivwane. Pa kutalika wa Mark welenginye ukuti ‘Acani cino nkuyicuzizya ukupanga umutende nu muntu wino asa kulonda tuwakwivwana? Lelo e kangalila wa muputule wawomelezizye wa Mark ukuti watanenuka. Uzye wa Mark wacisile wuli?

6. (a) Uzye wa Mark wacisile wuli pa kutwalilila ukupanga umutende? (b) Uzye wa Mark wawomvizye wuli amazwi yano yawa pa Wakolose 3:13, 14?

⁶ Lyeni wa Mark wizile awiluka ukuti icilumba calenzile wapotwe ukupanga umutende. Acino wawombezilepo paponye. Watalisile ukulola wanji ukuti wawacila. (Kolo. 3:8, 9, 12) Pano wanyocezile ku mwanawitu wayitonsizye nu kulenga ukutetelwa. Swinya watalisile ukumulembela amakalata nu kumutumilako ivya wupe pa kuti watalike ukwivwana. Lelo calinji ngati wakuma vye umuza. We-e umwanawitu atanyosizye umwezo, watwalilizile vye ukuwafulilwa. Lelo wa Mark weni watalesile ukwivwila isundo lya kwe Yesu ilya kukunda awanawitu nu kuwatetela. (Wazyani Wakolose 3:13, 14.) Na sweswenye nga tukukunda wanji ndi vino Yesu watukunzile, tutaliwapita ni  cintu ku nsingo lelo tuliwalenga e Yehova ukutwavwa pa kuti tutalike ukwivwana na swinya.​—Mat. 18:21, 22; Gal. 6:9.

7. (a) Acani cino e Yesu watunenile ukuti tuwacita? (b) Antazi ci yino e nkazi wumwi wapisilemo?

⁷ E Yesu watili vino tukalonda wanji watucitila avino na swe twawacitila. Walanzile nu kuti tutazipizile ukutemwa vye wano watutemwa. (Luka 6:31-33) Nomba uzye mungacita wuli nga ca kuti wumwi mwi wungwe waleka ukumilamuka? Ica musango wo-o acino caciticizile wa Lara. Walanzile ukuti: “Naweni vye e nkazi wumwi watalika ukumvimbila, ntamanyile cino calenzile. Nasakamile sana ica kuti nanti indi mu kulongana nye ntivwanga nanti cimwi.” Pa kutalika, wa Lara welenginye ukuti: “Pasi cino naluvyanya. Swinya awanawitu na wankazi wamanyile ukuti avino wawa.”

8. Avyani vino wa Lara wacisile pa kupanga umutende, swinya avyani vino tungasambililako?

⁸ Wa Lara wakonsile vino amawaliko yakalanda pa kupanga umutende. Walile wapepa vye kwe Yehova wayile awalanzyanya ne nkazi muwuye. Pa nsizi yakulanzanya wapanzile umutende swinya watalisile ukwivwana. Wa Lara wasimika ukuti; “Ku camupamba weyo nkazi watalisile ukucita wulyanye vino wacitanga pa kutalika. Nivwile uwuwi.” Wafupuzilwe ica kuti welenginye ukuti waliwa vye ni nsansa nga weyo nkazi wiza wapiluka. Lelo mu kupita kwa mpindi wilusile ukuti wazipizile ukutwalilila vye ukumukunda nu ‘kumutetela.’ (Efes. 4:32–5:2) Wizusile ukuti ulukundo lwa cisinka ‘lusisunga iviluwo, lukasulako ku viwipe vyonsinye, lukazumila vyonsinye, lukasuwila vyonsinye, lukasipicizya vyonsinye.’ (1 Kor. 13:5, 7) Wa Lara walesile ukusakamikwa. Mu kupita kwa mpindi, wizile awatalika ukwivwana na swinya. Nga tukukunda awanawitu na wankazi swinya tukucita vino vingaleta umutende, “e Leza wa lukundo swinya uwa mutende aliwa naswe.”​—2 Kor. 13:11.

9. Ukulingana ni Imilimo 10:34, 35, amulandu ci wuno tutazipizile ukuwa na kapatulula?

⁹ E Yehova atawa na kapatulula. (Wazyani Imilimo 10:34, 35.) Fwandi nga tusi na  kapatulula lyo tukulanjizya ukuti swe wana wakwe. Tukakonka isundo lya kukunda wanji ndi vino twayikunda, ukucita wo-o kukatwavwa ukutwalilila ukwivwana na wanawitu na wankazi.​—Roma. 12:9, 10; Jemu. 2:8, 9.

10-11. Uzye e nkazi wumwi wacisile wuli pa kuti acimvye akapatulula?

¹⁰ Awantu wamwi cikawawomela ukukanawa na kapatulula. Mulole cino caciticizile e nkazi uwizina lya kuti Ruth. Pano walinji amukazyana wumwi wino wafumile ku nsi yinji wacisile iciwipe kwe lupwa lwakwe. Uzye co-o calenzile awakwivwa wuli? Watili: “Napasile wonsinye wano wikalanga kwe yoyo insi. Swinya nalolanga ngati wonsinye ukusanzyako na wanawitu na wankazi walinji icili conganye.” Uzye e Ruth wacisile wuli pa kucimvya akapatulula kano wakweti?

¹¹ Wilusile ukuti wazipizile ukuwombesya pa kuleka ukuwa na kapatulula. Watalisile ukuwazya amalyasi mwi buku lya kuti Ilyashi lya Nte sha kwa Yehova yano yakalanda pa wantu wano wikala ku nsi yino wapasile. Wasimisile ukuti: “Nelezizye na maka ukuleka ukwelenganya iviwipe pa wantu wano wikala kwe yo-o insi. Natalisile ukwelenganya ukuti awanawitu na wankazi wacincila sana mu kuwombela e Yehova. Swinya natalisile nu kuwalola ukuti na wonye wawa alupwa lwa wanawitu awa mu nsi yonsinye.” Mu kupita kwa mpindi e Ruth wizile azana ukuti wazipizile ukukunda awanawitu wonsinye. Walondolola ukuti: “Nga nasunkanya awanawitu na wankazi ukufuma kwe yo-o insi, nelezyanga na maka ukuwapanga iviwuza. Nalanzyanyanga nawo pa kuti mbamanye icete.” Cani cafumilemo? E Ruth watwalilila ukulanda ukuti: “Mu kupita kwa mpindi nalesile ukwelenganya vino nelenganyanga pa kutalika.”

12. Antazi ci yino e Sarah wakweti?

¹² Awantu wamwi wakawa na kapatulula ukwasowa nu kumanya. Ku ca kulolelako, e Sarah walolanga ngati atawa na kapatulula pa mulandu wa kuti atapingulanga awantu ukulingana na kuno wafuma, vino wikala, ni milimo yino wakawomba mwi wungwe. Lelo walanzile ukuti: “Nilusile ukuti nalinji na kapatulula.” Uzye walinji wuli na kapatulula? E Sarah wafumile mu lupwa lwa wantu awasambilile, co-o calenzile awakwizya vye na wano wasambilila. Wanda wumwi wanenile e ciwuza wakwe ukuti: “Natemwa ukwizya na wanawitu awasambilile. Nsilonda ukuwa ponga na wano watasambilila.” Ukwasowa nu kuvwilika e Sarah wayine ukupiluka. Nomba walinji nu kucita wuli?

13. Acani cino tukusambililako kwe vino e Sarah wacisile pa kuti apiluke?

¹³ E kangalila wa muputule wavwizye e Sarah ukumanya ivya kucita pa kuti aleke ukuwa na kapatulula. E Sarah walanzile ukuti: “E kangalila wansalifizye nkaninye pe vino natwalilila ni cisinka na pa vyasuko ivizima vino nasukanga pa kulongana, na pe vino namanyile Amawaliko. Lelo walanzile ukuti pano tukuya tukumanyilako ivivule apano tuzipizile ukuwa ni miwele ya Wina Klistu iya kuyicefya, ukufuuka nu luse.” E Sarah wawomvizye vino e kangalila wa muputule wamunenile. Swinya wasimika ukuti: “Nazanile ukuti ukuwa nu kutemwa nu luse akuno kwacindama nkaninye.” Cino cafumilemo aca kuti e Sarah watalisile ukucindika awanawitu na wankazi wonsinye. Walondolozile ukuti: Nelezyanga na maka ukulola imiwele imizima yino e Yehova akalolamo mwe woliwo.” Nga sweswe tungasambililako cani? Tutazipizile twasula wano watasambilila nu kuwalola ngati watacindama! Nga ‘twatemwa awanawitu,’ tutaliwawa na kapatulula.​—1 Pet. 2:17.

14. Ukulingana na Waheberi 13:16, uzye e Yehova akakwivwa wuli nga tukupocelela aweni?

¹⁴ E Yehova akatemwa nkaninye nga tukupocelela aweni. (Wazyani Waheberi 13:16.) Akalola ukuti ukwavwa wanji, maka maka wano wakusowezya lwawa aluwali lwa kupepa. (Jemu. 1:27; 2:14-17) Awuli umulandu wuno Amawaliko yakatuwomelezya ukuti, ‘mutwalilile ukusecelela aweni.’ (Roma. 12:13) Nga tukupocelela aweni lyo tukulanjizya ukuti tukawasakamala, twawakunda, swinya tukulonda wawe iviwuza vitu. E Yehova akatemwa nkaninye nga twapako wamwi tumwi utukole utwa kulya, utwa kumwa, nanti ukuwitako vye ku ng’anda pa kuti twizizye ponga nawo. (1 Pet. 4:8-10) Lelo kungawa vimwi vino vingalenga tuwapotwa ukuwa nu mwezo wa kupocelela aweni.

15-16. (a) Amulandu ci wuno wamwi wakalola ngati watanga wakwanisye ukupocelela aweni? (b) Acani cino calenzile wa Edit watalike ukupocelela aweni?

¹⁵ Impindi zimwi tungatiina ukupocelela aweni pa milandu imipusane pusane. Yelenganyani pe nkazi wumwi wino wafwilwa umulume uwi zina lya kuti Edit. Pano atani awe Inte ya kwe Yehova atalondanga ukuwa na wantu wanji. Swinya walolanga ngati weni atanga apocelele aweni.

¹⁶ Walile wawa Inte ya kwe Yehova, wapilusile mwe vino welenganyanga. Wawombesizye pa kuti atalike ukupocelela aweni. Wasimika ukuti: “Pano kwalinji uwuzengo wa Ng’anda ya Wufumu e eluda wambuzizye nga ca kuti ningazumila ukwikala na watwalane pa masabata yawili wano walinji nu kwiza mukutwavwako ukuzenga. Paponye nizusile vino e Yehova walambuzile e mukamfwilwa wa ku Sarefati wino walembwa mu Baibolo.” (1 Izya. 17:12-16) E Edit wazumizile ukwikala nawo. Uzye mwafumile ivizima? Walondolola ukuti: “Nalinji ni nsansa, amuno tutisile vye nawo amasabata yawili, lelo twisile nawo imyezi yiwili. Pa mpindi yonsinye yo-o, twakundine nkaninye swinya twalinji iviwuza.” Mwi wungwe namo mwawa iviwuza vyakwe ivivule. Pe  yo-o impindi we painiya wa mpindi zyonsi swinya akakwivwa icete ukupocelela awanawitu na wankazi wano wakamutandalila pa kuti wizizye ponga. Watili: “Nkakwivwa icete ukupako wanji vino nkweti! Swinya icisinka aca kuti, nene anemuno nkapaalwa sana.”​—Hebe. 13:1, 2.

17. Acani cino e Luke nu muci wizile awiluka?

¹⁷ Nga ca kuti tukapocelela aweni, uzye kuli vimwi vino tungacita pa kuti twawapocelela sana? Ku ca kulolelako, e Luke nu muci wakapocelela aweni. Lyonsinye witangako awakwasi wawo, walupwa, iviwuza, ne kangalila wa muputule nu muci ukwizizya ponga. Lelo e Luke walanda ukuti: “Twizile atwiluka ukuti tukakwita vye walyanye wano twamanyana nawo.” Uzye e Luke nu muci wacisile wuli pa kuti wapocelela sana aweni?

18. Uzye e Luke nu muci wacisile wuli pa kuti watalike ukupocelela sana aweni?

¹⁸ E Luke nu muci wawombesizye pa kuti wakwitako na wano watamanyana nawo pano welenginye pa mazwi ya kwe Yesu aya kuti: Amuno nga mwakunda vye wano wamikunda, nga lyo acilambu ci cino mungapocelela?” (Mat. 5:45-47) Wilusile ukuti wazipizile ukukolanya e Yehova wino akapocelela awantu wonsinye swinya asisowolola. Acino wasozilepo ukutalika ukwita awanawitu na wankazi wano wasitela witepo. E Luke watili: “Yo-o impindi tukayitopwa sana. Tukapalamila sana ku wanawitu na kwe Yehova.”

19. Uzye tungalanjizya wuli ukuti swe wasambi wa kwe Klistu, swinya avyani vino mukulonda ukutwalilila ukucita?

¹⁹ Tusambilizile ukuti ukukundana kungatwavwa ukupanga umutende pano twapusana, swinya kungatwavwa ukukanawa na kapatulula, nu kutwavwa ukupocelela aweni. Tutazipizile ukuleka icili consinye ukutulesya ukukunda nkaninye awanawitu na wankazi. Nga twacita wo-o tuliwa ni nsansa swinya tuliwalanjizya ukuti swe wasambi wa kwe Klistu awa cisinka.​—Yoha. 13:17, 35.