Wa Jack na wa Mari-Line watalisile umulimo wa mpindi zyonsi mu 1988. Pa mulandu wa kuti wakayitemelwa ukupiluka zuwa, wawombela ku vifulo ivivule mu Guadeloupe na mu French Guiana. Umusambo wa ku France awuno watalika ukulolecesya pa mulimo wa kuwizya mwe zyo-o incende. Lekani tukulowozyeko wa Jack na wa Marie-Line amawuzyo yamwi.

Acani cino calenzile mutalike umulimo wa mpindi zyonsi?

Marie-Line: Pano nalinji ne mutici mu Guadeloupe, lyonsinye e mayo wansendanga mu mulimo swinya twanyokanga amanguzi. Co-o calenzile nkunde sana awantu, ica kuti nalile namala vye isukulu mu 1985 natalisile wupainiya.

Jack: Ukufuma ku wutici wane nazanwanga sana na wapainiya wa mpindi zyonsi. Fwandi nga twiyala isukulu nawombangako na wupainiya wa kwavwilizya. Pa nsilo ye sabata nene ne mama nanti umwanawitu winji twayanga ne motoka kuno wapainiya wawombelanga pa kuti tuwombe nawo. Twanyokanga amanguzi mu mulimo swinya nga twinuka twayanga na mukwizya mu mbali ye sumbi. Ala twivwanga icete!

Twalile twatwalana vye mu 1988, nelenginye ukuti, ‘Pa mulandu wa kuti tusi ni vya kutudonsa cingazipa nga twatalisile wupainiya.’ Avyo natalisile wupainiya. Umwaka wuno wakonsilepo pa nsizi ya kuzanwa kwi sukulu lya painiya, twasonsilwe ukuwa wapainiya awayiwele. Twayikundizile ukuwomba imilimo imilekane lekane mu Guadeloupe pano watani watutume ku French Guaina.

Uzye acani cino camyavwizye ukutwalilila ukuwomba wo-o umulimo asa mulandu na kuno wamituma ukuya mukuwomba?

Marie-Line: Awanawitu pa Musambo wa ku Guiana wamanyile ukuti iwaliko lino twatemwa sana we Ayizeya 6:8. Fwandi nga wakututumila foni watalicilanga na mazwi ya kuti, “Uzye mukwizuka iwaliko lino mwatemwa sana?” Nga twivwa vye wowonye twamanyanga nu kumanya ukuti wandi watutume kunji, naswe twasukanga vye ukuti, “Swe Wa-a! Tutumani!”

Tusilinganya umulimo wuno watupa ku milimo yinji yino twawombanga, amuno nga tukucita wo-o tungapotwa ukuzana insansa kuno watutuma. Konsinye  kuno watutuma, tukakwelezya na maka ukumanyana na wanawitu na wankazi.

Jack: Awanawitu na wankazi wamwi watalondanga ukuti tufume ku Guadeloupe. Lelo twalile twacinta, umwanawitu wumwi watulanjizizye amazwi yano Yesu walanzile pe Mateyu 13:38 aya kuti: “Icalo awa mu nsi.” Ya-a amazwi yakatwavwa sana, nga watutuma ukuli konsinye tukakwizuka ukuti twacinja vye incende lelo tukuwombela mu calo icili conganye. Tukalola ukuti cino cacindama awantu na kuno watutuma ukuwombela!

Nga twafika ku ncende iyipya, tukazana ukuti awantu wano wikalako wawa sana ni nsansa. Co-o cikalenga twakwelezya ukwikala wulyanye vino twazana wikala. Tusisola ivya kulya nanti aca kuti vino twazana vingapusana na vino twawelezya ukulya. Lelo tukawikako sana amano pa kuti tutalwala. Lyonsinye tukakwelezya na maka ukulanda ivizima pa ncende yonsinye yino watutumako.

Marie-Line: Tukasambilila ivivule ku wanawitu na wankazi wano tukazanako. Ntalitela njiwilile cino cacitisile pano twafisile vye mu French Guiana. Wanda wumwi imvula inkulu yatalisile ukutonya, nelenginye ukuti twandi tuye mu mulimo nga yaputuka. Nomba cino canzungusizye aca kuti nivwile vye e nkazi wati, “Uzye muyipekinye tupite?” Natili, “Twapita wuli vino yicili yikutonya?” Avyo watili, “Sendani injinga mwandi mwacova lyo ko-o mulemile ambulela!” Paponye nasambilizile ivya kucova injinga ikasa lyonga, ko-o ne ambulela. Ukulanda vye icisinka, nga ntayanga mu kuwizya icisiku inkana ukusambilila ivya kucova injinga ne ambulela!

Mwawombela mu ncende ukufika kwe 15. Avyani vino mungatemwa ukunenako wano wakulonda ukuwombela ku cifulo cinji?

Marie-Line: Ica kutalicilapo aca kuti, ukucinta kutapepuka. Lelo pa kuti utafuluka kuno wafuma, cikazipa sana ukutalicila ukuzana pano ungaficilila nga wafuma mukuwizya.

Jack: Nga twacintila mu ng’anda iyili yonsinye, natalicilanga ukupenta mukasi pa kuti mwaloleka icete. Wasusile na wa ku musambo wamanya, fwe ngawalola ukuti tutakuzimba wanenanga ukuti, “wa Jack mutafika mutalike ukupenta ing’anda!” Amuno ilivule palyanye pano namala ukupenta apano watutumanga kunji.

Wa Marie-Line wasambilila ivya kupampa icete iviiya! Wakavilonga mu vibokosi nu kulemba pe cila cimbokosi ukulingana na vino vilimo ukuti; “ivya kusambila,” “ivya kuvwimbana,” “ivya kutendela,” nga na vinji. Nga twafika kuno tukuya, tukawika iviiya  ukulingana na kuno vifwile ukuwa. Wa Marie wakalemba pi pepala vyonsinye vino vili mu cibokosi conga na conga pa kuti twavizana zuwa.

Marie-Line: Pa mulandu wa kuti twasambilila ivya kulonganika icete ivintu, cikatwavwa ukutalika zuwa ukuwomba umulimo wa kuwizya.

Uzye mwatantika wuli impindi pa kuti ‘mwawombesya mu mulimo wa kuwizya’?​—2 Tim. 4:5.

Marie-Line: Pa Mande tukapuza nu kupekanizizya ukulongana. Ne manda yano yasyala tukaya mu mulimo.

Jack: Nanti aca kuti kwawa amaawazi yano watupimila cila mwezi, cino twacindamika sana amulimo wa kuwizya, asa maawazi. Fwandi nga twakatuka vye pa ng’anda tukakwelezya na maka ukuwizizya uwili wensinye wino twasunkanya.

Marie-Line: Pano tukutandala na pano tukupuuza, tukasendako amatrakiti konsinye kuno tuli. Icakuzungusya acakuti wamwi wa kakwiza na mukulenga amabuku nanti aca kuti tutawanenile ukuti swe Nte zya kwe Yehova. Fwandi tukawika sana amano kwe vino tukazwala, vino tukaloleka na vino tukacita, amuno awantu wakalola vyonsinye vyo-o.

Jack: Ukucitila wanji ivizima kukalenga tuwawawizizya. Ku ca kulolelako nga nalola amapepala na mafwa pa wina mupalamano nkazyoola nu kusumbila mu ncelenje. Wakalanga wakulola, swinya impindi zimwi wakayitalicilako ukuwuzya ukuti; “Uzye mungakwatako e Baibolo nanti yonga nani mumpeko?”

Mwawombela sana mu ncende zya mu mpanga. Avizima ci vimwi vino vyacitisile vino mungatusimicilako?

Jack: Mu Guiana, mwawa incende zimwi zino zyawela umutali sana. Ilivule twapitanga uwulendo wa makilomita 600 mu misewo imiwipe. Tutalitela twiwilile vino vyacitisile pano twayile ku St. Élie, ku ncende ya Amazon. Twapisile umusanya wonsinye pa kuti tuye tufike, mumwi twapitanga ne motoka, mumwi twapitanga na mawato. Awavule wano wikalanga ko-o walinji awasimaini. Twalile twawapa amabuku, twazungusile pano wasanguzileko amawe ye golide pa kulanjizya ukusalifya! Amanguzi twawatambisizyeko ne vidyo swinya awavule wizile mukutamba.

Marie-Line: Wa Jack wawanenile ukuya mukulanda ilyasi lya Cizusyo mu Camopi. Twapisile amaawazi 4 mu wato pa Luzi lwa Oyapock. Wo-o uwulendo wazifile sana.

Jack: Nga ca kuti uluzi lupwezile, citapepukanga ukulamba nu wato amuno amawe yizanga papela ica kuti uwato wungaya wukwesemo nu kukwesa. Kweni civwikanga icete ukutamba vino aminzi yakunyamuka. Lelo wino akupisya uwato azipizile ukumanya icete ivya kupisya mu nduzi zya musango wo-o. Ukulanda vye icisinka twivwanga icete ukupita mwe zyo-o induzi. Nanti aca kuti pano twafisile twazanile vye wakawizya 6, wano wazanilwe ku Cizusyo wafisile mu ma 50 ukuwikako na wina Amerindia!

Marie-Line: Awacitici nga ca kuti wasolapo ukuwombela Yehova, waliyitopwa ivivule ukucila na pe vyo-o. Pa kucita wo-o pa kapinda ukusintilila sana pe Yehova, swinya isuwilo likawomelako amuno tukalola vino akutwavwa.

Mwasambilila ivitundu ivivule. Uzye mwapepuka vye umutwe?

Jack: Awe mukwai. Cino calenzile nu kuti nsambilile vyo-o ivitundu amuno nalondanga nawizizya awantu mu lulimi lwawo. Impindi yimwi wampile ukutungulula magazini mu ciSranantongo * lyo ntani ndandepo ni lyasi mwi sukulu! Nalile namala vye ukutungulula magazini nawuzizye umwanawitu ukuti anene vyo tenatungulula. Wasusile vye ukuti, “Temwatungulula icete sana nomba vimwi tutate tukwivwa.” Awana awacitici awano wanjavwizye sana. Amuno weni wizanga mukunenelapo nga naluvyanya. Nasambilizile ivivule ku wana ukucila kwa songo.

Marie-Line: Mu cifulo cino nawombelangamo, nakweti amasambililo mu ciFrench, iciPortuguese, ni ciSranantongo. E nkazi wumwi wanenile ukuti cila mpindi natalicila ukutungulula amasambililo mu citundu cino ntamanya apano indecelezya ni citundu cino namanya. Pa kutalika ntivwicisizye cino walandangapo, lelo mukulecelezya nizile injivwicisya.

 Wanda wumwi, nalinji na masambililo yawili, wenga walandanga iciSranantongo cino namanyile, winji nawe walandanga iciPortuguese cino nacilinji nkusambilila. Nalile natalicila ukusambilila na wino walandanga iciSranantongo cino namanyile. Nomba po nayile mukutungulula uwa citi wili, nivwile vye e nkazi wino twalinji nawe wati, “Wa Marie-Line, acani cino cikucitika? Mukulanda mu citundu cino wasakwivwa!” Paponye nilusile ukuti nkulanda mu iciSranantongo ku mu Portuguese!

Awanawitu na wankazi kuno mwawombelanga wamitemwa nkaninye. Acani cino calenga mu manyane na wanawitu na wankazi awavula wo-o?

Jack: Pa Imilumbe 11:25 pa kati: “Umuntu wino akapa, akawa ni vivule.” Tukakwelezya na maka ukuwa ponga na wanawitu nu kuwacitilako vimwi. Nga tukuzifya Ing’anda ya Wufumu, wamwi wakanena ukuti: “Silani vye wakawizya wandi wawombelepo.” Nani nkakwasuka ukuti: “Nga nasila weni amuno naninye ne kawizya.” Kweni swensinye tukalonda ukupuza, lelo tusilonda co-o catulesya ukwavwa wanji.

Marie-Line: Tukakwelezya na maka ukuwika sana amano ku wanawitu na wankazi. Ukucita wo-o, kukalenga twamanya nga ca kuti wakulonda uwa kuwalelelako umwana nanti nga wakulonda uwakuya mukuwasendelako umwana ku sukulu. Tukatewuluka mwe vimwi pa kuti tuwavwe. Co-o cikalenga twawa sana iviwuza, swinya twayipekanya ukuwavwa ndi wakulonda uwa kuwavwa.

Avizima ci vino mwazana mukuwombela kuno wakawizya wacepa?

Jack: Ukuwomba umulimo wa mpindi zyonsi kwalenga tupaalwe sana swinya twawa sana ni nsansa. Twayitopwa ukulola ivintu ivipusane pusane vino e Yehova welewula. Nanti aca kuti tukawa ni ntazi, tusisakamala sana amuno twamanya ukuti twawa mu lupwa lya wanawitu na wa nkazi wano wakatwavwa.

Pano nalinji ne mutici, wanyefile ku French Guiana pa mulandu wa kukana ukwinjila uwusoja. Ntelenganyangapo nu kuti ndiwombelako na wumishonari ku French Guiana nu kuwa nu longo lwa kuya mukuwizizya awafungwa. Ala ntanga nkumemo ukulumbula vyonsinye vino Yehova watucitila!

Marie-Line: Nkakwivwa icete ukuwombela wanji. Ningati vye kutawa cino cikatuletela insansa ukucila pa kuwombela Yehova. Wo-o umulimo watulemenkanya sana mu ng’anda. Nkazunguka sana vino vikacitika manda yamwi, nkazana ukuti vino wa Jack tewakwelenganya avino naninye tenkwelenganya. Ku ca kulolelako, wa Jack nga walanda ukuti twiteko awatwalane wamwi wano wakupita mu ntazi ku ca kulya. Nkalanda vye ukuti, “Naninye avino tenkwelenganya!” Nsakulumbilizya, avino vikacitika.

Jack: Wa dokota wanzanile ne kansa. E wakwane cikamuluma nkaninye, lelo nkamunena vye ukuti: “Umanyile? Kweni ntani nkoote. Nomba nanti ningafwa ilelo, ntanga ndanguluke amuno nawomvya icete uwumi wane.”​—Inta. 25:8.

Marie-Line: Tukasalifya sana e Yehova pa kuleka tuwombeko ni milimo yino tutenecelanga nu kwenecela. Tungati vye uwumi witu wizulamo ni vizima vitupunye. Ukulanda vye icisinka, ukuli konsinye kuno iwungwe lya kwe Yehova lingatutuma, nanti alilelonyene tungaya!