Vino vyacitisile pe wo-o uwanda vyalenzile ntalike ukuvwamba ukusambilila pe Leza. Nomba pano ntani misimicile vino vyakonsilepo, lekani minene vino vyanciticizile pano ncili ne mutici vino vyalenzile ntalike ukuvwamba ukusambilila pe Leza.

Nakwatizilwe mu musumba wa Guesnain ku France mu 1937. Mwe wo-o umusumba wa Guesnain mwalinji ama maini. E tata na wenye wawombanga pa maininye swinya wawombesyanga nkaninye. Wansambilizizye ukuti nzipizile nawombesya. Cinji cino nasambilizile kwe tata acakukanawa nu lufyengo. Wapasile nkaninye vino wacuzyanga wa simaini wamwi. Cino calenzile ukuti apate ulufyengo, walolanga vino watiticizyanga wa simaini wamwi wano wawombelanga mu ncende zimwi imbipe nkaninye. Atapelezile vye pa kupata vino wawatiticizyanga lelo walondanga nu kuwavwa. Swinya wapasile nu wucenjezi wa kwa simapepo wano walinji mukaya muno twikalanga. Awavule pe wa-a wasimapepo walinji ni cuuma swinya wikalanga icete nkaninye. Nomba walondanga ukuti walila wa simaini amasuku pa mutwe. Wivwanga uwuwi pe vino wacitanga, swinya calenzile ukuti apate nkaninye imipepele. Fwandi atalondanga nanti katicinye ukulanda pa vya kwe Leza.

 Naninye pano nkuya nkukula natalisile ukupata ulufyengo. Pa vintu vino napasile palinji na kapatulula kano awantu walanjizyanga ku wantu wano wafumanga ku nsi zinji. Natemilwe ukuteya bola na wana we wano wafumile ku nsi zinji swinya nivwanga icete sana ukuwa ponga nawo. E mama wane walinji amwina Poland, e tata awino walinji amwina France. Mukukula kwane navwambisyanga ukuti awantu wonsinye wakwivwana swinya wakwikala umutende.

Mu nsi yitu kwalinji isundo lya kuti nga wafika pa cimo cimwi ufwile ukwinjila uwusilika. Acino mu 1957 ninjizile uwusilika. Conye co-o acino calenzile njizane na ku myamba ya ku Algeria ndi vino temisimicizile pa kutalika kwe lyo-o ilyasi. Nomba pa nsizi ya kupunda ukuti e Leza anjavwe, cino nizile indola asa walwani witu awe, lelo walinji we punda wa mumpanga. Pano namulola injivwa nu mwezo wikala munda. Vino vyacitisile pe wo-o uwanda vyalenzile ntalike ukwelenganya pa mulandu wuno twawele mu nsi, nga ca kuti Leza akatusakamala, ntanti nga ca kuti mu nsi mulitela muwe umutende.

Impindi yimwi nalile nanyocela ku France mukulamuka awakwasi nasunkinye e Nte wino wampile e Baibolo ya mululimi lwa ciFrench. Yo-o Baibolo ayino nawazyanga pano nanyocezile ku Algeria. Pano nawazyanga amazwi yano yamfisile sana pa mwezo yakazanwa pa Ukuwumbulika 21:3, 4 pano pakati: “Itenti lya kwe Leza lili ponga na wantu . . . Swinya aliwapyela aminsozi yonsinye mu minso yawo, kutaliwa imfwa swinya amalanda yataliwako nanti akulila nanti awulumilanye.” Ya-a amazwi yanzungusizye nkaninye ica kuti natalisile ukuyiwuzya ukuti, ‘uzye molimonye vyo-o vingacitika?’ Pe yoyo impindi ningati pasi cino namanyile pe Leza na pe Baibolo.

Nalile nafuma ku wusoja mu 1959 twatalisile ukusambilila Baibolo ne Nte uwizina lya kuti François. We-e umwanawitu wansambilizizye ivisinka vya mu Baibolo ivivule nkaninye. Ku cakulolelako, wandanjizizye mu Baibolo ukuti e Leza wawa ni zina lya kuti Yehova. (Amalu. 83:18) Walondolozile nu kuti e Yehova alileta umutende mu nsi, alilenga insi ukuwa paradaise nu kuficilisya vino vyawa pa Ukuwumbulika 21:3, 4.

Vino nasambililanga vivwikanga swinya vyamfikanga nkaninye pa mwezo. Lelo nivwanga uwuwi nkaninye pe vino wasimapepo wacitanga. Nga pa visambilizyo vya wufi vino wasambilizyanga peni ntalondanga ukulekapovye, nalondanga wonsinye wamanye ukuti awakasambilizya wawufi. Fwandi nanti aca kuti nasambilizile vyonsinye vyo-o, amelenganyo yane yalinji ngati aya kwe tatanye. Amuno nalondanga ukulwila wonsinye wano wawafyenganga. Nalondanga ukucitapo cimwi zuwa zuwa.

E François na waNte wanji, wanjavwizye nkaninye ukuteka umwezo. Wanenile ukuti umulimo witu asa wakupingula awantu. Lelo awakuwavwa ukuti wawe ni suwilo ukupitilila mu kuwawizizya ilyasi lizima. Wo-o awuli umulimo wuno Yesu wawombanga swinya awuno wasizile na wasambi wakwe ukuti wawomba. (Mat. 24:14; Luk. 4:43) Swinya nazipizile nu kutekanizizya awantu nu kuwalanjizya icikuku pano nkulanda nawo asa mulandu na vino wazumilamo. Amuno e Baibolo ikati: “Umuwomvi wa mfumu atazipila ukuwa ni mipanzi, wazipila ukuwa ni nkumbu ku wantu wonsi.”​—2 Tim. 2:24.

Nizile impiluka mwe vino nalinji. Swinya pa kulongana kwa muputule ukwa mu 1959 nizile mbatizwa  nu kuwa Inte ya kwe Yehova. Pe konye ukulongana apano twasunkine ne wakwane umukundwe Angèle. Mu mpindi mu mpindi nayanga mu kulongana kwi wungwe kuno walinji. Swinya twizile atutwalana mu 1960. Wawa amwanaci umuzima, umufikepo swinya icawila ukufuma kwe Yehova.​—Imilu. 19:14.

Mwe yonsinye yo-o imyaka nasambilila nkaninye ku wonsi wa mano swinya wano wamanya imilimo. Isambililo limwi ilicindame sana lino nasambilila alya kuti: Pa kuti tuwombe icete umulimo uwuli wonsinye tuzipizile ukuwa awayicefye nu kukonka ukupandwa amano kuno kwawa pa Imilumbe 15:22, pano pakati: “Pakucita icete womvya ilango zima lyonsinye.”

Mu 1964, apano nazipizile ukuwomvya sana ko-o ukupanda mano. Amuno apano nasonsilwe ukuwomba wukangalila wa muputule. Cino casanzizyemo ukuwomelezya awanawitu na wankazi mu mawumgwe nga nu kuwavwa ukupalamila sana kwe Yehova. Nomba pe yo-o impindi lyo ntani manye ivivule. Amuno nalinjivye ni myaka 27, fwandi umwakuluvyanya mwawanga we nyanya. Lelo nelezizye ukusambililako kwe wanji. Ni cicindamisye aca kuti nasambilizile amasambililo amacindame ku wonsi wa “mano” swinya wano wamanyile imilimo.

Nkakwizuka cimwi cino cacitisile pano nasonsilwe ukutalika ukuwombavye wo-o umulimo. Pa nsizi ya kumala e sabata umuyiwele ni wumgwe limwi mu Paris, umwanawitu wumwi wanenile ukuti ali na kalilyasi kamwi kano walondanga ukunena pa mbali. Namunenile ukuti cili icetenye.

Wankolowozizye ukuti, “Louis, uzye dokota akaya mukwavwa weni pa mulwale nu mupuma?”

Nasusile ukuti “amulwale.”

Wanenile ukuti: “Acisinka sana. Nomba kuli cimwi cino mbweni. Mbweni ukuti mukusumba sana impindi na wano wawoma sana mu vyakwe Leza ndi vino umuwomvi wi wumgwe. Mwe lyo-o iwumgwe tuli na wanawitu awapya, wano wawa ni nsoni na wano wakayilola ukuti watacindama. Wangawomelezwa nkaninye nga ca kuti mukuwa nawo ponga nanti ukuwatandalilako ku mang’anda ku mwawo nu kulila ponga icakulya.”

Nasalifizye nkaninye pe koko ukupanda mano kwe we-e umwanawitu. Nalile nalola vino wakunzile ing’ozi zya kwe Yehova camfisile nkaninye pa mwezo. Nanti aca kuti citapepusile ukuzumila ukuti naluvinye, natalisile ukuviwomvya paponye. Nkasalifya nkaninye e Yehova pa kumpa awanawitu awa musango wo-o.

 Pa kulongana kwa nsi kuno kwalinjiko mu 1969 na mu 1973, kuno kwawezile mu Colombes, ku Paris anemuno wapile umulimo wakusamala ku vya kulya. Pa kulongana kuno kwali mu 1973 kwalinji awantu kuma 60,000 wano walondekwanga ukuwasakamala! Swinya walondekwanga ukuwasakamala pa manda 5. Ntamanyile na pakutalicila pa kuti tusakamale awantu awavula wo-o. Lelo napanye nilusile ukuti pa kuti mbombe icete nazipizile ukukonka icisinka cino cawa pa Imilumbe 15:22. Akuli ukuti ukulenga ukupanda amano ukufuma kwe wanji. Acino nanenile awanawitu wamwi ukuti wampandeko amano pe vino nazipizile ukucita. Pe wa-a palinji wano wakazyanga inyama, wano walimanga ama gadeni, wano wawombelanga ku vyakutenda tenda na wano wakazyanga ivya kukazyakazya. Ukuwombela ponga na wa-a awanawitu kwalenzile tuwombe umulimo wuno walolekanga ngati tutange tuwuwombe.

Mu 1973, watwisile ukuya mukuwombela pa Bethel. Umulimo wakutalicila wuno wampile nawonye naweni ukuti wawoma. Wo-o walinji amulimo wakutumila awanawitu amabuku ku Cameroon kuno wawinzile umulimo witu ukufuma mu 1970 ukufika mu 1993. Umuwomvi wa musambo walile walola ukuti inkwivwa intete, wanenile ukuti: “Awanawitu ku Cameroon wakusowezya nkaninye vino vingawavwa ukuwomya uwuciwuza wawo ne Yehova. Acino tufwile ukuwavwa!” Swinya wonye avino twacisile.

Impindi imvule natandalilanga insi zino zyawezile mupipi ni nsi ya Camerron pa kuti ndanzyanye nawa eluda wa mu Camerron. Wa-a awanawitu walinji awasipe swinya wilukanga. Wanjavwizye ukumanya inzila zya kuwomvya pa kuti awanawitu mu Cameroon wapocelela amabuku lyonsinye. E Yehova watutunjilizile nkaninye. Amuno mupipi ni myaka yonsinye 20 yino wawinzile umulimo wa kuwizya mu Cameroon, awanawitu wasitela wapuswepo e magazine nanti yonga nanti amulimo wa wufumu wuno twawomvyanga mukasi ke sabata.

Ukufumilila pano twatalisile ukumanyanavye ne Angèle naweni ukuti walinji na wuciwuza uwuwome nkaninye ne Yehova. Lelo pano twizile atutwalana  apano nizile imanya ukuti wakunda sana ivya kwe Leza. Ku cakulolelako, uwanda wuno twatwaline, amanguzi wanenile ukuti mpepe kwe Yehova pa kuti atwavwe ukutwalilila ukumuwombela ponga. E Yehova wasusile lyo-o ipepo.

E Angèle wanjavwa nkaninye ukusuwila mwe Yehova. Ku cakulolelako, mu 1973 pano watwisile ukuya mukuwombela pa Bethel, ntivwile icete. Amuno nakunzile umulimo wakutandalila ama wumgwe. Lelo e Angèle wanjizusizyeko ukuti pano twapa uwumi witu kwe Yehova, tuzipizile ukuzumila umulimo uwuli wonsinye wuno watupa mwi wumgwe lyakwe. (Hebe. 13:17) Nazumizile vino walanzile swinya twayile ku Bethel. E wakwane wawa na mano, akakwiluka swinya wakunda nkaninye e Yehova. Yonye imiwele yino wawa nayo ayino yalenga nu kuti tutwalilile ukukundana nu kupingula icete pa vintu.

Nanti aca kuti tukuzile, e Angèle watwalilila ukuntunjilila nkaninye. Ku cakulolelako, amasukulu amavule yano tukazanwako yakawa mu cizungu. Acino tukawombela ponga pa kuti tuzifyeko mumwi mwe co-o icitundu. Impindi yimwi twacintizile na mwi wumgwe lya cizungu nanti aca kuti twalinji ni myaka ku ma 70. Pa mulandu wa kuwa mwe Komiti ya Musambo, citampepucilanga ukuwa ni mpindi ya kuya mu mukusambilila co-o icitundu. Lelo twatunjililananga ne wakwane. Swinya nanti aca kuti pe yo-o impindi tuli ni myaka mu ma 80 twatwalilila ukupekanizizya ukulongana mu vitundu vyowilinye, iciFrench ni cizungu. Swinya twatwalilila ukutunjilila iwumgwe litu mu kulongana na mu mulimo wa kuwizya. E Yehova watupaala nkaninye pa kuwombesya kwitu ukwa kusambilila icizungu.

Mu 2017 twizile atulola ipaalo na linjinye ilya kwe Yehova. Twalinji nu longo lwa kuzanwa kwi sukulu lye wano wawa mwe Komiti ya Musambo na Wawakwawo lino lyawezile ku Watchtower Educational Center ku Patterson, mu New York.

Ukwasowa nu kuvwilika e Yehova we Kasambilizya Mukulu. (Ayize. 30:20) Amuno swensinye wasongo na watici tukayitopwa ku misambilizizye yakwe imizima! (Amasu. 4:5-8) Cino namanya aca kuti awanawitu na wankazi wonsinye wangatunguluka mu kuwombela Yehova nu kuwa iviwuza vyakwe ivya cisinka. Pa Imilumbe 9:9 pawa icisinka icizima nkaninye ica kuti: “Consinye cino ukunena umuntu wa mano cingalenga ayonjelezye amano. Consinye cino unganena umulungamane injelu zyakwe zikavula.”

Ukufika ni lelo ntiwilila cino canciticizile ku Algeria imyaka mupipi ne 60 yino yapita. Pe wowo uwanda ntelenganyanga nanti katicinye ukuti ningiza imbepo ni nsansa zino nawa nazyo pe yo-o impindi. Nasambilila ivivule nkaninye ukufuma kwe wanji. Mu wumi witu wonsinye e Yehova watupaala sana. Acino tukulondesya nkaninye ukutwalilila ukusambilila ku mukwasi witu uwa kwi yulu na ku wanawitu na wankazi wonsinye awa mano wano wakawombesya swinya wano wamukunda.