1-2. Amulandu ci wuno awina Klistu wonsinye wazipizile ukusambilila pa kuzyulupuka kwa kwi yulu?

AWAWONVI wa kwe Yehova awavule wawa ni suwilo lya kwikala umuyayaya monye mu nsi. Lelo iwumba vye litici ilya wina Klistu awapakwe awano wawa ni suwilo lya kuzyulupucila kwi yulu. Wa-a awapakwe wakavwambisya sana ukumanya vino uwumi wawo wuliwa nga waya kwi yulu. Nomba amulandu ci wuno na wano wawa ni suwilo lya kwikala mu nsi wazipizile ukusambilila pi suwilo lino awapakwe wakwata ilya kuzyulupucila kwi yulu? Ndi vino twandi tusambilile mwe co-o icipande, ukuzyulupucila kwi yulu kulilenga na wano wawa ni suwilo lya kwikala mu nsi ukuyitopwa amapaalo amavule. Fwandi asa mulandu ni suwilo lino twakwata nampo nga lya kwikala mu nsi nanti kwi yulu, swensinye tuzipizile ukuvwambisya ukumanya pa kuzyulupucila kwi yulu.

² E Leza walenzile awasambi wamwi awakutalicila awa kwe Yesu ukulemba pa kuzyulupuka kwa kwi yulu. Umutumwa e Yohani walanzile ukuti: “Kanonzi swe wana wa kwe Leza, citani cimanyikwe icete cete vino tuliwa, ukuwa twamanya ukuti ndi Klistu wiza wiza tulimukola.” (1 Yoh. 3:2) Fwandi awina Klistu awapakwe watamanya vino waliwaloleka nga waya kwi yulu, lelo waliwa nu longo lwa kulola e Yehova pano walipocelela icilambu cino wawalaya. E Baibolo italanda vyonsi pe vino wano wakazyulupucila kwi yulu wakawa, lelo umutumwa Paulo walanzileko vimwi pe wano wakazyulupucila kwi yulu. Walanzile ukuti awapakwe waliwa ponga ne Klistu pano “alicinvya izya mfumu zyonsinye na maka yawo” ukuwikako na pano aliwakonona “umulwani wa kupelelecezya, imfwa.” Mukulecelezya e Yesu na wano aliwateka nawo walinyosezya uwufumu  na vyonsinye kwe Yehova. (1 Kor. 15:24-28) Ala yo-o impindi cilizipa nkaninye! *

3. Ukulingana ne 1 Wakorinte 15:30-32, uzye isuwilo lya kuzyulupuka lyavwizye Paulo ukucita cani?

³ Isuwilo lya kuzyulupuka lyavwizye umutumwa Paulo ukusipicizya intazi zyonsinye zino wapisilemo. (Wazyani 1 Wakorinte 15:30-32.) Wanenile awina Korinte ukuti: “Cila wanda nkasunkanya imfwa.” Walenvile nu kuti: “Nalwisyanyanga ni vinyamana mu Efeso.” Afwile pamwi e Paulo walandanga pa kulwisyanya ni vinyamana vya cisinkanye mu musumba wa Efeso. (2 Kor. 1:8; 4:10; 11:23) Nanti pamwi afwile walandanga pa waYuda nanti pa wantu wanji wano wamulwisyanga wano walinji ngati “avinyamana.” (Imili. 19:26-34; 1 Kor. 16:9) Nanti aca kuti tutamanya cino calenzile ukuti alande ya-a amazwi, icisinka aca kuti watwalilizile ukusipicizya. Amuno wamanyile ukuti ivintu ku nkolelo vilizipa.​—2 Kor. 4:16-18.

4. Uzye isuwilo lya kuzyulupuka lyavwa wuli awina Klistu pe yo-o impindi? (Lolani icikope pa nkupo.)

⁴ Amanda yano tukwikalamo yawifile nkaninye. Awanawitu na wankazi wamwi wakawafyenga. Wanji nawo wakakwikala mu ncende muno mwawa sana izya nkondo ica kuti wakakwikala vye ntete ntete. Wanji nawo wakakwikala muno wawinda umulimo witu nanti ukupepa kwitu. Lelo wonsinye wa-a wasileka ukulongana nu kuwizya nanti aca kuti manda yamwi wakawika uwumi wawo mu wusanso pa kuti wawizye nu kulongana. Ala wawa avya kulolelako ivizima kwe sweswe! Wa-a awanawitu wasitina pa mulandu wa kumanya ukuti nanti wangafwanye pe yo-o impindi, waliyitopwa ivizima nkaninye vino Yehova wawalaya ku nkolelo.

5. Akwelenganya ci ukuwipe kuno kungatonsya isuwilo litu mu kuzyulupuka?

⁵ E Paulo wasosile awina Klistu wawuye ukulewuka imyelenganizizye yino wamwi wakweti pe yoyo impindi iya kuti: “Ndi aca kuti awafwe watalizyulupulwa ku wafwe, ‘fwandi aleni tuwala ukulya nu kumwa, amuno mutondo tulifwa.’” Yo-o imiwele yazesile nkaninye ku wantu na pano Paulo atani alande yanye ya-a amazwi. Ya-a mazwi yano Paulo walanzile afwile wambuzile pe Ayizeya 22:13 yano yakalanda pa miwele yino awina Israeli walinji nayo. Amuno ukucila ukuwika amano pa kuwomya wuciwuza wawo ne Yehova weni wawisile vye amano pa kuisecelesya. Swinya wacitanga ivintu nge wakuti mutondo kutalica wonye vino na wantu pe yo-o impindi wawa. E Baibolo ikatunena ukuti ukwelenganya kwawo ukuwipe kwawaletelezile.​—2 Imila. 36:15-20.

6. Uzye ukusuwila ukuti awafwe walizyulupuka kulilenga twalewuka ukwizya na wantu wamusango ci?

⁶ Ukumanya ukuti e Yehova alizyulupula awafwe kuzipizile ukukuma na wano tukasola ukuwa iviwuza vitu. Awina Klistu wa mu Korinte watazipizile ukwizya na wano watazumizile mu kuzyulupuka. Avyani vino tungasambililako? Nga ca kuti tukwizya na wantu wa mwe yo-o insi, tungatalika ukwelenganya nu kucita ivintu ndi vino woliwo wakacita. Swinya cingalenga tutalike nu kucita ivintu vino Leza wapata. Awuli umulandu wuno Paulo walandizile ukwasowa nu kupita mumbali ukuti: “Yelenganyani icete, muleke ukupita mu nzila zinu izya luwembu.”​—1 Kor. 15:33, 34

7. Ukulingana ne 1 Wakorinte 15:35-38, aliwuzyo ci lino awantu wawuzyanga pa kuzyulupuka?

⁷ Wazyani 1 Wakorinte 15:35-38. Awantu wano walondanga awawuye wavwilika  pa kuzyulupuka wawuzyanga ukuti: “Uzye awafwe walizyulupulwa wuli?” Ukwelenganya pa casuko ca kwe Paulo kungatwavwa nkaninye, amuno na pe yonye yo-o impindi awantu wakalanda ivipusane pusane pe vino umuntu akawa ndi wafwa. Uzye avyani vino Baibolo yeni ikasambilizya?

8. Acilanjililo ci cino cingatwavwa ukumanya vino wano wakazyulupucila kwi yulu wakawa?

⁸ Umuntu ndi wafwa umuwili wakwe wukawola. Lelo wino wapanzile iyulu ni nsi vino vitalinjiko wawa na maka ya kuzyulupula umuntu nu muwili wuno umweneco akulonda. (Inta. 1:1; 2:7) Icilanjililo cino Paulo wawonvizye cikasokolola co-o icisinka. Teyelenganyani katici pe vino cikawa ku “mbeyu” yino walanzilepo. Nga ca kuti twakomela imbeyu ikatalika ukukula swinya ikakwiza mukupusana sana na cino cikakwiza mukumela. E Paulo wawonvizye co-o icilanjililo ku kulanjizya ukuti e Kelewula angapa umuntu “umuwili ndi muno akulondela.”

9. Avyani vino 1 Wakorinte 15:39-41 yalanda pa kupusana kwa miwili?

⁹ Wazyani 1 Wakorinte 15:39-41. E Paulo waweni ukuti e Leza welewula ivyelewulwa ni miwili imipusane pusane. Ku ca kulolelako, vino umuwili wa ng’ombe, uwa tunyunyi nu wanswi vyapangwa vyapusana. Watili vino ilanzi likaloleka na vino umwezi wukaloleka vyapusana. Walanzile nu kuti “cila lutanda lwapusana ukuyemba nu lutanda luwuye.” Vino walanzile vyawa avya cisinka, amuno na wasayansi wazana ukuti mwi yulu mwawa intanda impusane pusane. Zimwi ankulu zimwi antici, zimwi ambenzu zimwi zyaswepulucila ne zimwi nazyo zikaloleka ngati alilanzinye. Swinya walanzile ukuti “kwawa imiwili ya mwi yulu nga ni miwili ya mu nsi.” Nomba avyani vino Paulo wasulanga pa kulanda ya-a amazwi? Wasulanga ukuti awa mu nsi wawa ni miwili ya mutande nu wazi, lelo kwi yulu kwawa imiwili ya muzimu ndi vino iya wangeli.

10. Amiwili ci yino wano wakazyulupucila kwi yulu wakawa nayo?

 ¹⁰ Umutumwa Paulo wakonkinyepo ukulanda ukuti: “Avino ciliwa pano awafwe wiza wazyulupuka ku mfwa. Ndi umuwili wazikwa wukawola; ndi wazyulupuka awuwa awuntawola.” Twamanya ukuti umuntu ndi wafwa umuwili wukawola swinya akanyocela kwi tukumbu. (Inta. 3:19) Uzye wasuzile mwinye pa kulanda ukuti, “ndi wazyulupuka awuwa awuntawola?” E Paulo atalandanga pa wantu wano wazyulupusile kali nu kuwa nu wumi na swinya mu nsi ndi vino wano e Eliya, e Elisha ne Yesu wazyulupuzile. Lelo walandanga pe wano wakazyulupucila kwi yulu ni “miwili ya muzimu”​—1 Kor. 15:42-44.

11-12. Uzye e Yesu wazyulupusile nu muwili wa musango ci, swinya ukuzyulupuka kwa wapakwe kwakolana wuli nu kwa kwe Yesu?

¹¹ Pano Yesu walinji mu nsi walinji nu muwili wa wuntu. Lelo pano wazyulupusile wizile awa “amuzimu wuno wukapa uwumi” swinya wanyocezile kwi yulu. Na wina Klistu nye awapakwe wakazyulupulwa ni miwili ya kwi yulu. E Paulo walanzile ukuti: “Ndi vino twakolana nu muntu wino welewuzilwe ku musili, wowonye avino tulikolana nu muntu wino wafumile kwi yulu.”​—1 Kor. 15:45-49.

¹² Cacindama nkaninye ukumanya ukuti e Yesu atazyulupusile nu muwili wa wuntu. Pano umutumwa Paulo wamalizyanga ukulanda pa kuzyulupuka, walondolozile umulandu wuno Yesu atazyulupucizile nu muwili wa mu nsi. Watili: “Cino celewulwa nu muwili nu wazi citanga cipyane uwufumu wa kwe Leza” wuno wawa mwi yulu. (1 Kor. 15:50) Fwandi awatumwa na wina Klistu wanji awapakwe watalinji nu kuzyulupuka ni miwili ya wazi yino ikawola. Nomba ampindi ci yino walinji nu kutalika ukuzyulupulwa? E Paulo walanzile ukuti watalinji nu kuzyulupulwa palyanye pano wafwa, lelo palinji nu kupita impindi. Amuno pano Paulo walembanga 1 Wakorinte lyo kali kali awatumwa wamwi “wafwa,” ndi vino umutumwa e Jemusi. (Imili. 12:1, 2) Swinya awatumwa wamwi na wina Klistu wanji  awapakwe walinji nu “kufwa” pa nsizi.​—1 Kor. 15:6.

13. Avyani vino vyalinji nu kutalika ukucitika mu mpindi ya “kuwapo” kwa kwe Yesu?

¹³ E Yesu ne Paulo walandizile lyankani pa mpindi incindame yino yalinji nu kuwako ku nkolelo, akuli kuti iya kuwapo kwa kwe Klistu. Ukuwapo kwa kwe Yesu kwalinji nu kumanyicilwa ku zya nkondo, ivizumanzi, indwala nga ni vintu vinji iviwipe vino vikucitika. Vyonsinye vyo-o vino twalandapo vyatalisile ukucitika mu mwaka wa 1914. Lelo e Yesu walanzile na pe cinjinye icicindame cino calinji nu kumanyisya ukuwapo kwakwe. Walanzile ukuti, ilyasi lizima ilya kuti Uwufumu wa kwe Leza watalika ukuteka lyalinji nu kuwizwa ‘insi yonsinye ku kuwa uwunte ku myiko yonsinye nga pano insilo iyize.’ (Mat. 24:3, 7-14) E Paulo walanzile ukuti, “mu mpindi ya kuwapo kwa kwe Tatakulu” apano awapakwe wonsinye “wano wafwa” walinji nu kutalika ukuzyulupuka ukuya kwi yulu.​—1 Tes. 4:14-16; 1 Kor. 15:23.

14. Uzye cikawa wuli ku wapakwe wano wakafwa mu mpindi ya kuwapo kwa kwe Klistu?

¹⁴ Awapakwe wonsinye wano wakazyulupuka mwe ya-a amanda wakaya kwi yulu. Co-o acili cisinka cino umutumwa walanzilepo pi waliko lye 1 Wakorinte 15:51, 52 ukuti: “Teyelezyani mbali ni ca nkama, tutalifwa swensi, ukuwa mu mpindi nticinye swensinye tulipilululwa ndi vino ukukumpansya kwi linso pano ipenga lya kulecelezya lililila.” Ya-a amazwi yano Paulo walanzile yakuficiliswa pe yo-o impindi. Wa-a awanyina wa kwe Klistu ndi wazyulupuka nu kuya kwi yulu wakawa ni nsansa nkaninye, amuno “wakawa ne Tatakulu penye.”​—1 Tes. 4:17.

15. Amulimo ci wuno wano wakapilulwa ndi vino’ mukukumpansya’ kwi linso waliya mu kuwomba?

 ¹⁵ E Baibolo yatunena umulimo wuno wano wakapilulwa “mu kukumpansya kwi linso” waliya mu kuwomba kwi yulu. E Yesu akawanena ukuti: “Wino wacinvya nu kucita vino nkalonda ukufika na ku nsilo ndimupa amaka ya kuteka inko, swinya alicemela awantu ku nsonzo ya cela nu kuwafwantanya nge viya vyivu, wulyanye vino nani napocelela amaka ukufuma kwe Tata.” (Ukuwu. 2:26, 27) Walikonka Intunguluzi yawo e Yesu nu kucema inko ku nsonzo ya cela.​—Ukuwu. 19:11-15.

16. Uzye imintapendwa ya wantu walicinvya wuli imfwa?

¹⁶ Ukwasowa nu kuvwilika awapakwe walicinvya imfwa. (1 Kor. 15:54-57) Ukuzyulupuka kwawo kulilenga wawe nu longo lwa kuwombela ponga ne Yesu pa nkondo ya Armagedoni ukonona yo-o insi imbipe. Swinya imintapendwa ya wina Klistu awonsi na wanaci ‘walipusuka pa wucuzi wukulu’ nu kwinjila mu nsi mpya. (Ukuwu. 7:14) Wa-a wano walipusuka pa wucuzi wukulu, waliwa nu longo lwa kulola kuno e Yesu akucinvya imfwa pano alizyulupula wonsinye wano wafwa. Yelenganyani vino awantu walizewela pano waliwalola awafwe wakuzyulupuka! (Imili. 24:15) Wonsinye wano walitwalilila ukuwa ni cisinka kwe Yehova walicinvya imfwa yino wapyana kwe Adamu, amuno waliwa nu longo lwa kwikala umuyayaya.

17. Uzye iwaliko lye 1 Wakorinte 15:58 likatuwomelezya ukucita cani?

¹⁷ Swe wina Klistu swensinye tuzipizile ukutwalilila ukusalifya pa mazwi ya kuwomelezya yano yakalanda pa kuzyulupuka yano Paulo walembezile awina Korinte. Twawa ni milandu imivule sana yino izipizile ukulenga twakonka ukusunda kwa kwe Paulo ukwa kuwombesya “mu mulimo wa kwe Tatakulu.” (Wazyani 1 Wakorinte 15:58.) Nga ca kuti tukuwombesya mwe wo-o umulimo, tuliwa nu longo lwa kuyitopwa uwumi wuzima ku nkolelo. Ala kutawa icili consinye cino tungalinganya ku nsansa zino tuliyitopwa ku nkolelo. Nga twawombesya pe yonye impindi, cililoleka apatiswenye ukuti ukuwombesya kwitu mu mulimo wa kwe Tatakulu kutalinji akwavye.