1. Uzye icawila cakulanda cafuma kwinye?

 E YEHOVA awino watupa icawila cakulanda. E Adamu walile wamwelewulavye, watalisile ukuwomvya co-o icawila ukulanda numukwasi wakwe uwakwi yulu. Wayanga akuzifyako imilandile pano wapanganga amazwi amapya. Wawomvyanga co-o icawila cakulanda na pano wawombanga umulimo wuno Yehova wamupile uwakwinika ivinyama amazina. (Inta. 2:19) E Adamu afwile wivwile icete nkaninye pano walanzile nu muci e Eva pa muku wakutalicila!​—Inta. 2:22, 23.

2. Uzye awantu wawomvyanga wuli icawila cakulanda kaali, swinya nga peyo impindi wakaciwomvya wuli?

² Patazimvile ukufuma pano Yehova wapezile awantu icawila cakulanda, wizile awatalika ukuciwomvya uwuwi. E Satana wizile awipa e Eva, swinya wo-o uwufi walenga awantu wonsinye ukuwa awawembu. (Inta. 3:1-4) E Adamu atawomvizye icete co-o icawila pano watalisile ukupa e Yehova ne Eva umulandu pa luwembu luno wacisile. (Inta. 3:12) Ne pano e Kaini wakomile umuzuna wakwe e Abelo, wizile awipa uwufi kwe Yehova. (Inta. 4:9) Mukupita kwa mpindi pano e Lameki walinji nu wumi wizile alemba amazwi yamwi pe vino vyacitikanga munsi yano yakalanjizya ukuti awantu wawifile nkaninye. (Inta. 4:23, 24) Nga mwe ya-a amanda uzye awantu wawa wuli? Tukalola kuno intunguluzi zya mawuteko wakulanda amazwi amawipe napalwenzenye. Swinya muvyakutamba tamba ivivule mukawa imilandile imiwipe. Awacitici wakakwivwa kwe yo-o imilandile pano wali kusukulu ne wasongo wakakwivwa pano wali kuzya ncito. Ku cawulanda yonye imilandile imiwipe ayino yizesile sana peyo impindi, swinya cikulanjizya apatiswenye ukuti insi yiwifile.

3. Avyani vino tuzipizile ukucenjelako, swinya avyani vino twandi tusambilile?

 ³ Swe wina Klistu tukalonda ukusecelesya e Yehova. Awuli umulandu wuno tusiwomvezya imilandile miwipe. Lelo nga tutacenjezile tungawelela ukwivwa kwe yo-o imilandile icakuti na sweswenye tutalike nukuyiwomvya. Mwe co-o icipande, twalanda pe vyo tungacita pakuti twasecelesya Yehova mu milandile yitu pano (1) tuli mu mulimo wakuwizya, (2) tuli pakulongana, na pano (3) tukulanzyanya vye na wantu wanji. Nomba lekani tetusambilile pe vino imilandile yitu yikakuma Yehova.

4. Ukulingana ne Malakayi 3:16, uzye vino tukalanda vikalanjizya cani pe Yehova?

⁴ Wazyani Malakayi 3:16. Uzye mungamanya umulandu wuno Yehova wazumilizizye ukuti amazina ye wano wamutinanga swinya wano welenganyanga pi zina lyakwe yalembwe mwe “kalata” yakwe? Vino tukalanda vikalanjizya vino vili mu mwezo. E Yesu walanzile ukuti: “Umulomo wukavwanga vino vili mumwezo.” (Mat. 12:34) Vino tukasolapo ukulanda vikalanjizya vino twakunda e Yehova. Swinya e Yehova akalonda wano wamukunda wize wikale umuyayaya mu nsi mpya.

5. (a) Uzye vino tukawomba vyalemenkana wuli na vino tukalanda? (b) Ndi vino tuweni pa cikope, avyani vino tutazipizile ukucita pakuti twasecelesya Yehova mu milandile?

⁵ Vino tukalanda vingalenga e Yehova ukusecelela nanti ukukana secelela pa milimo yitu. (Jemu. 1:26) Wano watakunda Yehova wakalanda ni cilumba, mu wukali swinya ukwasowa icikuku. (2 Tim. 3:1-5) Awantu wamusango wo-o tusilonda ukuwakolanya nanti katicinye. Tukalonda ukusecelesya Yehova mwe vyonsinye vino tukalanda. Uzye e Yehova angasecelela nga cakuti pano tuli nu lupwa tusakulanda mulukundo ni cikuku, lelo nga cakuti tuli pa kulongana nanti pano tuli mu mulimo wakuwizya apano tukulanda mu cikuku?​—1 Pet. 3:7.

6. Avizima ci vino vyafumilemo mu milandile imizima iya kwe Kimberly?

⁶ Nga cakuti tukuwomvya icete icawila cakulanda, tungavwa wanji ukupalamila kwe Yehova. Tungalenga wamanye uwupusano wuno wawa pe wano ‘wakawombela Leza na wano wasimuwombela.’ (Mala. 3:18) Wonye avino calinji na kwe nkazi wino twakwita ukuti  Kimberly. * We-e nkazi wamupile ukuwomba umulimo wumwi ne kasukulu mu wuye umukazyana. Pansizi yakuwomba nawe, we-e umukazyana wizile alola ukuti e nkazi Kimberly wapusineko nkaninye nawa kasukulu wawuye. Wazanile ukuti e Kemberly atalandangapo iviwipe pa wantu, walandanga ivizima vitupunye swinya atawomvyangapo imvwango imbipe. We-e wino wasambililanga ne Kimberly wivwile icete nkaninye icakuti wazumizile nu kusambilila Baibolo. E Yehova akasecelela nkaninye nga cakuti imilandile yitu yikulenga wanji wavwambisya ukusambilila pe weliwe.

7. Uzye mukuvwambisya ukuwawomvya wuli icawila cakulanda cino Yehova wamipa?

⁷ Swensinye tukuvwambisya sana ukutwalilila ukulanda mu nzila yino yingasecelesya Yehova swinya yino yingalenga tupalamile sana ku wanawitu. Acino lekani tulande pe vimwi vino tungacita pakuti tutwalilile ukuwa swe ‘cakulolelako cizima mwe vino tukalanda.’

8. Aca kulolelako ci cino Yesu watusizile pevino walandanga na wantu mu mulimo wakuwizya?

⁸ Mwalanda mu mucinzi swinya mu cikuku napalyanye pano wamilumisya umwezo. Pano Yesu wawombanga umulimo wakwe munsi awantu wamunenanga ukuti wamilicisya, we cakolwa, amuwomvi wa kwe Satana, asisunga Isabata nu kuti atacindika izina lya kwe Leza. (Mat. 11:19; 26:65; Luk. 11:15; Yoha. 9:16) Lelo nanti ciwe wo-o, e Yesu asitela ayasukepo amazwi amawipe. Fwandi nga cakuti watunena amazwi amawipe tuzipizile ukukolanya Yesu nukukana wanyocezyamo. (1 Pet. 2:21-23) Kweni ukusulako vye nga cakuti wamwi watunena amazwi amawipe citapepuka. (Jemu. 3:2) Nomba acani cino cingatwavwa ukucita wo-o?

9. Acani cino cingatwavwa ukukana landa iciwipe pano tuli mu mulimo wakuwizya?

⁹ Mutafulwa zuwa nga wumwi waminena iviwipe pano muli mu mulimo wakuwizya. Umwanawitu e Sam walanzile ukuti, “Nkakwelezya na maka ukumanya vino umweneco wang’anda akuvwambisya ukumanya icisinka pe Leza nukumanya ukuti angapiluka.” Impindi zimwi umweneco wang’anda angafulwa pamulandu wakuti twaya pa mpindi yino yitazifile. Nga cakuti tukulanda nawino afuzilwe tungacitako vino e nkazi Lucia akacita. Tungapepa ipepo ilifupi nukulenga Yehova ukuti atwavwe ukuwa awatekanye nu kukanalanda icili consinye iciwipe swinya muno musi icikuku numucinzi.

10. Ukulingana ne 1 Timoti 4:13, avyani vino tuzipizile twacita?

¹⁰ Wani mwe wakasambilizya awazima. E Timoti walinji we kasambilizya muzima, lelo nanti ciwe wo-o wazipizile ukutwalilila ukuyisambilizya pakuti awazifyako imisambilizizye yakwe. (Wazyani 1 Timoti 4:13.) Tungacita  wuli pakuti tuwe swe wakasambilizya awazima? Tuzipizile ukupekanya icete. Icizima acakuti twawa ni viwombelo ivivule nkaninye vino vingatwavwa ukuwa swe wakasambilizya wazima. Mungawomvyako ivyewo vino vyawa mu kalibuku kakuti Twalililani Ukuwika Amano ku Kuwazya nu Kusambilizya navino vyawa mu kalibuku ka Imikaliile ya Wina Klistu nu Mulimo Wuno Tukawomba pano pakati “Ivya Kucita pa Kuwomba Icete umulimo wa Kuwizya.” Uzye mukawomvyako ya-a amabuku? Nga tukupekanya icete tutaliwa kwivwa nkani intete swinya tutaliwa vwilika vino tukulanda.

11. Acani cino cavwa awanawitu na wankazi wamwi ukuwa awakasambilizya awazima?

¹¹ Tungawa swe wakasambilizya wazima nga cakuti tukuwikako amano kwe vino wanji wakusambilizya nu kuwakolanya. E Sam wino tulanzilepo kali wayikolowozyanga ukuti, acani cino cikalenga awanawitu na wankazi wamwi ukuwa awakasambilizya wazima? Watalisile ukuwikako sana amano pano wakusambilizya nu kwelezya ukuwakolanya. E nkazi uwizina lyakuti Talia wasambilila ivyakwasuka amawuzyo yano awantu wavulila ukukolowozya mu mulimo, ukupitila mu kuwikako sana amano pano awanawitu wakulanda amalyasi ya kucintu wavule.

12. Antazi ci yino wamwi wakwata?

¹² Swensinye tungalenga ukulongana ukuzipa nga cakuti tukukatusyako amazwi pano tukwimbila nu kwasukapo. (Amalu. 22:22) Nomba wamwi cikawawomela ukucita wo-o. Uzye na mwemwe cikamiwomela? Nga avino cawa lyo ukusambilila pevino vyavwa wamwi ukucimvya yo-o intazi kwandi kumwavwe.

13. Acani cino cingamyavwa ukwimbila nu mwezo wonsinye pa kulongana?

¹³ Mwakwimbila nu mwezo winu wonsinye. Pano tukwimbila pa kulongana, cino tuzipizile ukuwikako sana mano akusecelesya Yehova. Ku cakulolelako, e nkazi Sara akayilola ukuti asikwimbila icete. Lelo nanti ciwe wo-o akalonda ukuwalumbanya Yehova pano akwimbila. Pakuti acite wo-o, akapekanizizya kucili indwimbo zya kwimbila pa kulongana pano ali ku ng’anda ngati awulyanye vino akapekanya imbali zinji izyakulongana. Akapituluka mu ndwimbo zino waliwa kwimbila pa kulongana nukulola vino amazwi yano yali mu ndwimbo yalemenkine nu kulongana. Sara walanzile ukuti “ukucita wo-o kukanjavwa sana ukuwika amano ku mazwi yano yali mulwimbo. Na co-o calenga ntasakamikwa pevino inkwimbila.”

14. Nga cakuti mukakwivwa intete zya kwasukapo pa kulongana, acani cino cingamyavwa?

¹⁴ Mwakwasukapo lyonsinye. Wamwi cikawawomela nkaninye ukwasukapo. E Talia wino tetulanzilepo watili: “Nkakwivwa intete nanti acakuti wanji wasimanya. Amuno izwi lyane lyatecelela nkani. Fwandi cikambomela ukwasukapo.”  Lelo nanti ciwe wo-o, e Talia ataleka ukwasukapo. Pano akupekanizizya ukulongana, akakwizuka ukuti icasuko capakutalicila cizipizile ukuwa icifupi swinya ica mu kulungatika. Walanzile nu kuti: “Nga cakuti nasuka icasuko icifupi, icipepuke swinya cino cikulandavye pa cisinka, lyo cili ICETENYE. Amuno lyo aco katungulula akulonda.”

15. Avyani vino tuzipizile ukwizuka pa vyasuko vino tukakwasukapo?

¹⁵ Mpindi zimwi nawina Klistu nye wano watakwata ni nsoni swinya wano wasikwivwa ni ntete, cikawawomela ukwasukapo. Amulandu ci? E nkazi Juliet walanzile ukuti: “Impindi zimwi nkalanguluka ukwasukapo amuno nkatina, nkalola ngati icasuko cane acifupi swinya asacizima nkani.”  *Mwakwizuka ukuti nanti acakuti e Yehova akalonda twakwasuka ivyasuko ivizima, akasecelela nkaninye nga cakuti twawombesya na maka yitu yonsinye ukwasukapo asamulandu nukuti tuli ni ntete.

16. Amilandile yamusango ci yino tutazipizile ukuwa nayo?

¹⁶ Mutawa ni ‘milandile yamukwelengula’ (Efes. 4:31) Ndi vino tulanzilepo kali, umwina Klistu atazipizile ukuwa ni milandile miwipe. Kwawa inzila imvule zino tungawelamo ni milandile imiwipe swinya yino tuzipizile ukucenjelako nkaninye. Ku cakuloleko, tutazipizile ukulanda iviwipe pa nkulilo zya wantu wanji, pa mitundu nanti pa ntambi zyawo. Cinzi acakuti tusilonda ukulanda iviwipe vino vingalumisya wanji umwezo. Umwanawitu wumwi walanzile ukuti: “Impindi zimwi nalandanga amazwi amawipe yano nalolanga ngati ayakusesya vye swinya yano yatanga yalumisye nu muntu winji umwezo. Nomba ya-a amazwi yatawanga aya cikuku swinya yacisanga awantu wanji. Lelo pa myaka imivule e wakwane wanjavwa. Akanena kumbali nga cakuti nalanda amazwi amawipe yano teyamulumisya umwezo nanti yano tewalola ukuti yalumisizye awantu wanji umwezo.”

17. Ukulingana ne Waefeso 4:29, avyani vino tuzipizile ukucita pakuwomelezya wanji?

¹⁷ Mwalanda mu nzila yino yingawomelezya wanji. Mwayikundila ukusalifya wanji ukucila ukuwalengulula nu kuyilizyanya. (Wazyani Waefeso 4:29.) Nanti acakuti awina Israeli walinji ni vivule ivya kusalifizyapo, wayilizyanyanga vye. Nga tukuyilizyanya lyonsinye tungalenga na wanjinye watalike ukuyilizyanya. Nga mukwizuka, inengu 10 zino zyalesile ilyasi lya wufi zyalenjile “awantu wawa Israeli wonsi awakwinuluka Musa.” (Impe. 13:31–14:4) Nomba ngacakuti tukusalifya tungalenga na wanji wawa ninsansa. Ukwasowa nu kuvwilika e mwana Jefuta afwile wivwanga icete nkaninye  nu kutwalilila ukuwomba umulimo ni nsansa pamulandu na wakazyana wawuye wano wayanga mu kumusalifya. (Kapa. 11:40) E Sara wino tulanzilepo kaali watili: “Nga cakuti tukusalifya wanji tukalenga wayivwa ukuti wakundikwa kwe Yehova swinya wacindama mwi wungwe lyakwe.” Acino mwalola inzila zyakusalifizyamo wanji.

18. Ukulingana na Amalumbo 15:1, 2, amulandu ci wuno tutazipizile ukuwalanda ivya wufi swinya mu kuwipa uwufi mwasanzyamo nu kucita wuli?

¹⁸ Mwalanda icisinka. Tutanga tusecelesye e Yehova nga cakuti tuli nu wufi. Amuno wapata uwufi wonsinye pano wapakula. (Imilu. 6:16, 17) Nanti acakuti awantu awavule mwe ya-a amanda wakalola ukuti ukuwipa uwufi ukuti kwawa icetenye, swe wawomvi wa kwe Yehova tusilonda ukuwipa uwufi. Amuno twamanya ukuti wakupata. (Wazyani Amalumbo 15:1, 2.) Tusilonda ukulanda uwufi wa mukulungatika swinya twapata nu kufumyamo vimwi mwi lyasi pano tukulanda pakuti awantu watakasyale wakwelenganya ivya wufi pa wantu wanji.

19. Acintu ci icicindame cino tuzipizile twakwizuka?

¹⁹ Mutawa nu lwambo. (Imilu. 25:23; 2 Tes. 3:11) E Juliet wino tulanzilepo kaali, walanzile pe vino akayivwa pa kulanda iviwipe pa wantu wanji. watili: “Nkakwivwa uwuwi nga cakuti umuntu akulanda iviwipe pa muntu winji. Swinya wino akwamba umuwuye nkaleka nu kumusuwila. Nkakwelenganya ukuti nga cakuti weyo umuntu angamba umuntu winji kwe nene lyo angaya anjambe na nenenye kwe wanji?” Nga mwalola ukuti wumwi watalika ulwambo, mwapilula ilyasi nukutalika ukulanda pa vintu vinji ivizima.​—Kolo. 4:6.

20. Avyani vino mukuvwambisya ukutwalilila ukucita mu milandile yinu?

²⁰ Pamulandu wakuti tukwikala munsi muno imilandile miwipe yizesile, tuzipizile twawombesya pakuti twasecelesya Yehova mwe vino tukalanda. Mwakwizuka ukuti ukulanda acawila ukufuma kwe Yehova swinya vino tukalanda vikamukuma. Alitulambula nga cakuti tukuwomvya icete co-o icawila ca kulanda pano tuli mu mulimo, pa kulongana nanti pano tukulanzyanyavye na wantu wanji. Nga cakuti e Yehova wiza wonona yo-o insi muno mwawa imilandile imiwipe, ciliwa tupepucila nkaninye ukumusecelesya mu milandile yitu. (Yuda 15) Pe yo-o impindi, twalililani ukusecelesya Yehova mu “mazwi” yano mukavwanga.​—Amalu. 19:14.