1. Avyani vino e Yehova wacisile pano e Adamu ne Eva wawembusile vye? (Intaliko 3:15)

 PANO e Adamu ne Eva wawembusile vye, e Yehova walenzile awana wawo wawa ni suwilo ukupitila mu wusesemo. Vino walanzile vyawa pa Intaliko 3:15.​—Wazyani.

2. Amulandu ci wuno wo-o uwusesemo wacindamila?

² Wo-o uwusesemo wuno wukazanwa mwi buku lya kutalicila ilya mu Baibolo wacindama nkaninye. Lelo weni wayiweleko, amuno amabuku yanji aya mu Baibolo yalemenkana na wo-o uwusesemo mu nzila zimwi. Ngati awulyanye vino ulukusa lukalemenkanya inkuni ponga, avino na mwazwi yano yawa pa Intaliko 3:15 yakalemenkanya ponga ivisinka vino vyawa mu mabuku ya mu Baibolo yonsinye, ukuwa acisinka conga. Co-o icisinka cino yakalandapo acakuti, e Yehova alituma e Katula ukwiza mukonona e Satana na wano wakamukoncelela. b Lo-o luliwa alongo uluyiwele kwe wano wakunda e Yehova.

3. Avyani vino twandi tusambilile mwe co-o icipande?

³ Mwe co-o icipande, twandi twasuke ya-a amawuzyo yano yakalanda pa wusesemo wapa Intaliko 3:15. Amawuzyo ndi vino: Awaweni wano walandwapo mwe wo-o uwusesemo? Uzye wo-o uwusesemo wukaficilisya wuli? Swinya avizima ci vino tukazanamo?

4. Uzye “Inzoka,” weweni, swinya twamanya wuli?

⁴ Iwaliko lya Intaliko 3:14, 15 lyalumbula “inzoka,” ni “kwata”  lya nzoka, nu “mwanachi” ni “kwata” lya mwanaci. E Baibolo yikatwavwa ukumanya wenga na wenga pe wonsinye wano walandwapo pe lyo iwaliko. c Lekani tutalicile ukulanda pa nzoka. Kweni yo-o inzoka yanga yiwe ayinonye yino tukalola na minso, nga yitivwile vino e Yehova walandanga mu calo ca Edeni. Fwandi icelewulwa cino Yehova walandapo mwe wo-o uwupinguzi cifwile ukuwa acicenjele nkaninye. Nomba lyo weweni wino Yehova walandangapo? Ukuwumbulika 12:9 kusitupita na mu mbali pe wo-o umulandu. E Baibolo yikalanda ukuti “ichizoka chikali” cino calandwapo, we Satana ciwa. Nga lyo ikwata lya nzoka awaweni?

5. Uzye ikwata lya nzoka awaweni?

⁵ E Baibolo nga yalanda pikwata, lyo yikulanda pe wano wakakwelenganya nukucita ivintu ngati amukwasi wawo. Fwandi ikwata lya nzoka, awangeli wano wapondocezile e Yehova na wantu wano wawa ngati we Satana, wano wasikwivwila e Yehova Leza swinya wano wakacuzya nawantu wakwe. Pe wa-a pawa awangeli wano wapondocezile e Yehova nukusya umulimo wawo kwi yulu mu mpindi zya kwe Nowa. Na wantu awawipe wano wakacita ngati we Satana umukwasi wawo.​—Inta. 6:1, 2; Yoha. 8:44; 1 Yoh. 5:19; Yud. 6.

6. Amulandu ci wuno we-e umwanaci atawela we Eva?

⁶ Lekani nomba tulande pa mwanaci. We-e umwanaci atanga awe we Eva. Amulandu ci? Katulandevye pamulandu wonga. Uwusesemo wukalanda ukuti, ikwata lya mwanaci ‘lilimfwanta’ inzoka ku mutwe. Nomba ndi vino tulanzilepo kaali, inzoka yikakwimililako icelewulwa ca ku muzimu, e Satana. Fwandi kusi umwana wa kwe Eva uwili wensinye wino angawa na maka yakufwanta Satana.

7. Ukulingana na vino vyawa pa Ukuwumbulika 12:1, 2, 5, 10, uzye umwanaci wino walumbulwapo pa Intaliko 3:15 weweni?

 ⁷ Ibuku lya kulecelezyako ilya mu Baibolo, lya sokolola we-e umwanaci wino walumbulwapo pa Intaliko 3:15. (Wazyani Ukuwumbulika 12:1, 2, 5, 10.) We-e umwanaci wino walandwapo pa-a, asa mwanaci wakusimicila. Wawa nu mwezi ku matamba ni cisote ca Wufumu cino cawa ni ntanda 12 ku mutwe wakwe. Wizile apapa umwana umuyiwele. We-e umwana, Awufumu wa kwe Leza. Nomba pamulandu wakuti Uwufumu wawa kwi yulu, lyo nawenye umwanaci afwile ukuwa awa kwi yulu. We-e umwanaci akakwimililako iwungwe lya kwi yulu lino lyapangwa na wangeli wa kwe Yehova awa cisinka.​—Gal. 4:26.

8. Uzye ikwatwa ilicindame mwi kwata lya mwanaci weweni, swinya wizile awako mpindi ci? (Intaliko 22:15-18)

⁸ E Baibolo yikatwavwa ukumanya ni kwata lya mwanaci. Lyo-o ikwata lyalinji nukutuntuka mu luko lwa kwe Abrahamu. (Wazyani Intaliko 22:15-18.) Amasesemo yalandizile lya nkani ukuti, e Yesu walinji nukufuma mu luko lwe wenye umonsi wacisinka. (Luk. 3:23, 34) E Yesu walinji nukuwa na maka nkaninye ukucila awantu wonsinye. Amuno awino walinji nukufwanta e Satana Ciwa. Acino pano wizile awana ni myaka 30 wizile apakwa nu muzimu wutele nukuwa Amwana wa kwe Leza umukundikwe. Pano wapasilwe, wizile awa amwana umucindame nkaninye mwi kwata lya mwanaci. (Gal. 3:16) Ne pano wafwile nukuzyulupuka, e Yesu “wamuzwisile akamba [nanti akasote] kamuchinzi” nu kumupa “amaka yonsi . . . mwi yulu na mu nsi,” ukuwikako na ‘maka yakonona imilimo ya kwe Satana.’​—Hebe. 2:7; Mat. 28:18; 1 Yoh. 3:8.

9-10. (a) Awaweni wanji wano wawa alikwata lya mwanaci? (b) Avyani vinji vino twatalika ukulandapo?

⁹ Asa we Yesu mutupu wino wawa alikwata lya mwanaci, kwawa na wanjinye. Umutumwa Paulo walanzilepo pe lyo-o ikwata pano wanenanga awina Klistu awapakwe awaYuda na wano watalinji awaYuda ukuti: “Ndi mwe wakwe Klistu fwandi a pano mwe likwata lyakwe Abrahamu, ye swinya mwe mpyani ndimuno ilayilizyo lyawela.” (Gal. 3:28, 29) Nga cakuti e Yehova wapaka umwina Klistu nu muzimu wutele, weyo umuntu akakwiza mukuwa alikwata lya mwanaci. Fwandi pi kwata lya mwanaci pawa e Yesu na 144,000 wano waliwateka ponga nawe. (Ukuwu. 14:1) Wonsinye wa-a wakakolanya umukwasi wawo e Yehova Leza.

¹⁰ Wo-o vino twamanya wano walandwapo pa Intaliko 3:15, lekani nomba tulande pe vino Leza akacita pakuficilisya wo-o uwusesemo na pa vizima vino sweswe tukazanamo.

11. Uzye uwusesemo wukasula mwinye nga walanda ukuti ikwata lya mwanaci walililuma “ku chitende”?

¹¹ Ukulingana nu wusesemo wapa Intaliko 3:15, inzoka yalinji nukuluma ikwata lya mwanaci “ku chitende.” Wo-o uwusesemo waficilisizwe pano e Satana wawomvizye awaYuda na wina Roma ukukoma Umwana wa kwe Leza. (Luk. 23:13, 20-24) Wulyanye vino cikawa nga cakuti umuntu wayicisa ku citende, cikatala ukupita, pa mpindi iyitali. Wonye avino calinji na kwe Yesu. Pano wafwile atapitanga nanti ukuwomba icili consinye amuno walinji mu nkungwe pa manda yatatu.​—Mat. 16:21.

12. Uzye umutwe wa nzoka wuliyononwa wuli swinya ampindi ci?

¹² Uwusesemo wapa Intaliko 3:15 wukalanjizya ukuti e Yesu atalinji nukutwalilila vye ukuwa mu nkungwe. Amulandu ci? Amuno ukulingana nu wusesemo, ikwata alino lyalinji nukufwanta e Satana ku mutwe. Fwandi co-o cikusula mukuti e Yesu wazipizile ukuzyulupuka.  Swinya wonye avino cizile aciwa. Pa nsizi ya manda yatatu ukufuma pano wafwizile, e Yesu wizile azyulupuka nu muwili waku muzimu. Swinya pa mpindi iyiyane ukulingana na vino Yehova watantika, e Yesu alifwanta e Satana nukumulovya (Hebe. 2:14) Wonsinye wano waliwateka ponga ne Klistu waliwombela ponga ukulovya awalwani wa kwe Leza, akuli ukuti ikwata lya nzoka.​—Ukuwu. 17:14; 20:4, 10. d

13. Avizima ci vino tukazanamo mukuficiliswa kwe wo-o wusesemo?

¹³ Nga cakuti mwe wawomvi wa kwe Yehova wano wayipa, lyo namwemwenye mukuzanamo ivizima mukuficiliswa kwe wo-o uwusesemo. E Yesu wizile mu nsi nu muwili wa wuntunse swinya wakolanyanga nkaninye Umukwasi wakwe. (Yoha. 14:9) Fwandi ukupitila mwe weliwe, twiza twamanya e Yehova Leza nu kumukunda. Swinya twazanamo ivizima mu misambilizizye ya kwe Yesu na mwevino akatungulula iwungwe lyakwe mwe ya-a amanda. Tukazanamo ivizima pamulandu wakuti e Yesu wamulumile ku citende, akuli ukuti watufwizile. Amunzila ci? Amuno pano e Yesu wazyulupusile, wapile uwazi wakwe uwupwililike ukuwa anzuwi wuno “wukatuswefya kuluwembu lonsi.”​—1 Yoh. 1:7.

14. Avyani vino vyalenga tumanye ukuti uwusesemo wuno Yehova walanzile mu Edeni wutaficilisizwe pe yilyanye impindi? Londololani.

¹⁴ Amazwi yano Yehova walanzile mu Edeni yalanjizyanga ukuti palinji nukupita impindi pa kuti wo-o uwusesemo wize wuficiliswe. Palinji nukupita impindi pakuti umwanaci awe nikwata lino lyalayilizilwe, pakuti e Satana alonganike wano wakamukoncelela na pakuti uwulwani wukulileko (nanti ulupato) pe ya-a amawumba yawili. Tukakwivwa icete nkaninye ukwivwicisya wo-o uwusesemo, amuno wukatusoka ukuti insi yino yikatungululwa ne Satana yilipata awantu wa kwe Yehova. Wonye avino ne Yesu wasosile awasambilizi wakwe. (Mar. 13:13; Yoha. 17:14) Twalola vino wo-o uwusesemo waficiliswa maka maka pa myaka 100 yino yapita. Twamanya wuli?

15. Amulandu ci wuno awa mu nsi wapatila nkaninye ikwata lya mwanaci ukucila na pe vino calinji kaali, swinya amulandu ci wuno tutazipizile ukutinila Satana?

¹⁵ Patazimvile ukufumilila mu 1914 pano Yesu wawezile Amfumu Mesia, wizile awinga e Satana kwi yulu. Pe yo-o impindi e Satana wawa mu nsi, atakwata amaka yakunyocela kwi yulu swinya akalindilila vye ukononwa. (Ukuwu. 12:9, 12) Lelo nanti ciwe wo-o, pano ali mu nsi, atikalavye, akawombesya. E Satana wafulwa swinya akasansa awantu wa kwe Leza. (Ukuwu. 12:13, 17) Awuli umulandu wuno awa mu nsi watupatila nkaninye ukucila na pe vino watupasile kaali. Lelo nanti ciwe wo-o, tutazipizile ukutina e Satana na wano wakamukoncelela. Tuzipizile ukuwa ni suwilo ngati alino umutumwa Paulo wakweti wino walemvile ukuti: “Leza wekatula witu, nga weni angatusakamika?” (Roma. 8:31) Tungasuwila mwe Yehova, amuno ndi vino tuweni, ivivule vino vyalandwapo pa wusesemo wuno wawa pa Intaliko 3:15 vyaficiliswa kaali.

16-18. Avizima ci vino e Edward Curtis, Ursula, ne Jessica wazanamo mukwivwicisya vino vyawa pa Intaliko 3:15?

¹⁶ Ukwivwicisya vino Yehova watulaya pa Intaliko 3:15 kungatwavwa ukusipicizya intazi izili zyonsinye zino tungapitamo. E Edward Curtis, wino akawomba wumishonari ku Guam, watili: “Impindi zimwi napitanga mu ntazi na mu vintu vimwi vino vyelezyanga ni  suwilo lyane mwe Yehova. Lelo ukwelenganya sana pa wusesemo wuno wawa pa Intaliko 3:15 kwanjavwa ukutwalilila ukusuwila Umukwasi wane uwa kwi yulu.” E Edward Curtis wawika sana amano ku vya kunkolelo pano e Yehova alifumyapo intazi zyonsinye mu nsi.

¹⁷ E nkazi Ursula uwa ku Bavaria watili ukwivwicisya vino vyawa pa Intaliko 3:15 kwamwavwizye ukusuwila ukuti e Baibolo yafuma kwe Leza. We-e nkazi waweni vino amawusesemo yanji aya mu Baibolo yalemenkana nawo uwusesemo, naco-o camufisile sana pa mwezo. Walanzile ukuti: “Nivwile icete nkaninye ukumanya ukuti e Yehova atalemile na kwi sote ukucitapo cimwi pa kuti awantu watakasyalevye ukwasowa isuwilo.”

¹⁸ E nkazi Jessica, uwa ku Micronesia, watili: “Ncili nkakwizuka vino nayivwile pano na manyilevye ukuti inzanile icisinka. Uwusesemo wuno wawa pa Intaliko 3:15 wukuficiliswa. Na co-o canjavwizye ukusinincizya ukuti wo-o vino tukayimba pe yo-o impindi asa vino Yehova walondanga ukuti twakwikala. Wo-o uwusesemo walenga nsuwile ukuti ukuwombela Yehova, akuno kungalenga imbe ni nsansa pe yo-o impindi nga nakunkolelo.”

19. Amulandu ci wuno tungasuwilila ukuti uluwali lwa kulecelezya mwe wo-o uwusesemo lwandi luficiliswe?

¹⁹ Ndi vino tuweni uwusesemo wuno wawa pa Intaliko 3:15, watalika ukuficiliswa. Ukufika pa-a, ikwata lya mwanaci ni kwata lya nzoka tuwamanyile. E Yesu wino wacindama nkaninye mwi kwata lya mwanaci, icilonda cino wakweti ku citende capola. Swinya Amfumu ya maka. Pe yo-o impindi e Yehova asozile mupipi na wonsinye wano wawa mwi kwata lya mwanaci wano waliya mukuteka ponga ne Yesu kwi yulu. Wo-o vino uluwali lwa kutalicilako mwe wo-o uwusesemo lwaficiliswa, tusivwilika nanti katicinye ukuti nuluwali lwakulecelezyakonye lulificiliswa, ulwakufwanta inzoka ku mutwe. Ukwasowa nukuvwilika awawomvi wa kwe Yehova waliyivwa icete nkaninye pano Satana aliyononwa. Fwandi pano tukulindilila yo-o impindi, mutazipizile ukunenuka. E Yehova asiwipa. Ukupitila mwi kwata lya mwanaci, e Yehova alileta ivizima ivivule ku “imyiko yonsi iya munsi.”​—Inta. 22:18.