1. Amulandu ci wuno cacindamila ukuyipekanizizya kucili pano kutani kucitike uwusanso?

 UKUYIPEKANIZIZYA kucili kukapususya. Ku cakulolelako, nga cakuti kwacitika uwusanso, wano wakayipekanizizya kucili, awano wavulila ukupusuka nu kwavwako wanji. Pakwavwa awantu, aka wungwe kamwi ku Europe katemwa ukuwomvya amazwi yakuti: “Ukuyipekanizizya kucili kukapususya.”

2. Amulandu ci wuno tuzipizile ukuyipekanizizya kucili ku wucuzi wukulu? (Mateyu 24:44)

² “Uwucuzi wukulu” wuliyiza mukupumincizya. (Mat. 24:21) Lelo wulipusanako na masanso amalekane lekane yano yakacitika, amuno weni twamanya ukuti wuliyiza. Mupipi ni myaka 2,000 yino yapita, e Yesu wasosile awasambilizi wakwe ukuti wazipizile ukuyipekanizizya kucili kwe wo-o uwanda. (Wazyani Mateyu 24:44.) Nga twayipekanizizya kucili pe yonye impindi, cilitupepucila ukusipicizya nu kwavwako wanji.​—Luk. 21:36.

3. Uzye ukusipicizya, inkumbu, nu lukundo vingatwavwa wuli ukuyipekanizizya ku wucuzi wukulu?

³ Lekani tulande pa miwele yitatu yino yingatwavwa ukuyipekanizizya ku wucuzi wukulu. Uzye tulicita wuli nga watunena ukutalika ukuwizya imbila ya wupinguzi iya maka swinya ko-o lyo na wantu wa mwe yo-o insi wakutukanya? (Ukuwu. 16:21) Nga cawa wo-o, paliwalondekwa ukusipicizya pa kuti twivwile e Yehova nu kumusuwila ukuti wandi atucinjilile. Nomba tulicita wuli nga cakuti awanawitu na wankazi watakweti vino wakulondekwa pa kuti watwalilile ukuwa nu wumi? (Haba. 3:17, 18) Tuliwalondekwa ukuwa ni nkumbu pa kuti tuwavwilizye. Nga nga cakuti watusansa ku nko izilemenkane, tulicita wuli nga cikulondekwa ukuti twikale ponga na wanawitu na wankazi? (Ezek. 38:10-12) Paliwalondeka ukukundana nkaninye pa kuti swensinye tupusuke.

4. Avyani vino Baibolo yalandapo pa kuwa nu lukundo, inkumbu nga nu kusipicizya?

 ⁴ E Baibolo yikatuwomelezya ukuti tuzipizile ukuwa ni nkumbu, ulukundo nga nu kusipicizya. Ku cakulolelako, pe Luka 21:19 pakati: “Simpisyanji, amuno mwakwe chonye-choo mulitulila uwumi winu.” Ne pa Wakolose 3:12 pakati: ‘Achaleka fwandi, muwe . . . ni nkumbu.’ Swinya pe 1 Watesalonika 4:9, 10 pakati: “Mwasambilizwa nu Leza ukuti muwakundana . . . Achaleka, wanawitu, tukuwalambilizya, ukuti mulandalile mulutilizye napaponye.” Ya-a amazwi walembezile awatumwa wano lyo nakalinye wawa nu lukundo, inkumbu nga nu kusipicizya. Lelo nanti ciwe wo-o, wazipizile ukutwalilila ukuwa na yo-o imiwele. Swinya na sweswenye avino tuzipizile ukucita. Nomba pakulola cino cingatwavwa ukucita wo-o, katusambilile pe vino awina Klistu wakutalicila walanjizyanga yo-o imiwele. Cinji acakuti twasambilila na vino tungakolanya wa-a awatumwa nu kulola nga cakuti twayipekanya kuwucuzi wukulu.

5. Uzye awina Klistu wakutalicila wasipicizyanga wuli intazi zino wapitangamo?

⁵ Awina Klistu wakutalicila walondekwanga ukutwalilila ukusipicizya. (Hebe. 10:36) Wa-a awantu nawonye wapitanga mu ntazi zino awantu wonsinye wakapitamo. Lelo weni citapelezile vye pa-a, wapitanga na mu ntazi na zinji pamulandu vye wakuti walinji awina Klistu. Swinya awavule pe wa-a, watawacuzyanga vye ku ntunguluzi zya simapepo awaYuda na ku wa muwuteko waRoma, lelo wawacuzyanga na kwa lupwa lwawo. (Mat. 10:21) Cinji acakuti, mwi wungwe namo wawombesyanga na maka pa kuti awasangu ni visambilizyo vyawo ivyawufi, vitakalenge wapawunkane mwi wungwe. (Imili. 20:29, 30) Asamulandu na vyonsinye vyo-o, watwalilizile ukusipicizya. (Ukuwu. 2:3) Wacisile wuli wo-o? Welenganyanga sana pa wantu wa mu Baibolo wano wasipicizizye ponga ngati we Job. (Jemu. 5:10, 11) Swinya wapepanga kwe Yehova ukuti awawawomya. (Imili. 4:29-31) Wizukanga lyonsinye ukuti e Yehova walinji nu kuwalambula nga cakuti watwalilila ukusipicizya.​—Imili. 5:41.

6. Avyani vino mukusambililako kwe vino e Merita wacisile pakusipicizya intazi zino wapitangamo?

⁶ Nasweswe tungasipicizya nga cakuti tukuwazya nu kwelenganyapo lyonsinye pa wantu wano wasipicizizye wano walembwa mu Baibolo na mu mabuku yitu. Ukucita wo-o, kwavwizye e nkazi Merita uwa ku Albania wino wamucuzyanga kwa lupwa lwakwe. Watili: “Ukuwazya ilyasi lya kwe Job kwambomelezizye nkaninye. E Job wacuzile nkaninye. Atamanyile na cino calenzile iviwipe vyamuciticila. Lelo walanzile ukuti: ‘Ponsinye pano nemumi nandi ndange nkati ne wakayele!’ (Job 27:5) Nelenginyepo sana pa ntazi zino napitangamo nu kuzana ukuti zino Job wapisilemo azino zyalinji aziwipisye. Nomba ukupusanako ne Job, nene namanyile wino walenganga napita mu ntazi zyonsinye lelo weni atamanyile.”

7. Avyani vino muzipizile ukucita pe yo-o impindi nanti aca kuti mutakupita mu ntazi izikulu?

⁷ Nasweswenye tungatwalilila ukusipicizya nga cakuti tukunena Yehova vyonsinye vino vili ku mwezo. (Flpi. 4:6; 1 Tes. 5:17) Nomba ncepamwi pe yo-o impindi mungalanga mutakupitapo mu ntazi izikulu. Lelo nanti ciwe wo-o, uzye mukapepa kwe Yehova ukuti amyavwe pano mwafulwa, mwasakamikwa nanti nga pali cimwi cino camimala amano icakuti mwasowa ni vyakucita? Nga cakuti pe yo-o impindi mukapepa kwe Yehova ukuti amyavwe mu tuntu ututici tuno tukamiciticila cila wanda, lyo na ku nkolelonye nga cakuti mwiza mwapita mu ntazi izikulu, mutaliwalema na kwisote ukumulenga ukuti amyavwe. Mutaliwavwilika nanti katicinye ukuti e Yehova akamanya pano angamyavwa na vino angacita wo-o.​—Amalu. 27:1, 3.

8. Uzye icakulolelako ca kwe Mira cikutulanjizya wuli ukuti ukusipicizya intazi pe yo-o impindi kulitwavwa ukusipicizya na zino tulikwata ku nkolelo? (Jemusi 1:2-4) (Lolani ni cikope.)

⁸ Nga cakuti twatwalilila ukusipicizya intazi zino tukupitamo pe yo-o impindi, cilitupepucila  ukusipicizya na mu wucuzi wukulu. (Roma. 5:3) Amulandu ci wuno tungalandila wo-o? Awanawitu na wankazi awavule wazana ukuti nga wasipicizya intazi yino wakupitamo cikawapepucila nu kusipicizya yino yakonkapo. Nga cakuti Yehova wawavwa ukusipicizya intazi, isuwilo lyawo ilya kuti akalondesya ukuwavwa, likawomelako nkaninye. Swinya lyonye isuwilo alino likalenga wasipicizya ni ntazi yino yakonkapo. (Wazyani Jemusi 1:2-4.) E nkazi Mira e payiniya wa ku Albania, wazana ukuti ukusipicizya intazi zino wapisilemo ku nsizi, kwamwavwa ukutwalilila ukusipicizya intazi zino akapitamo pe yo-o impindi. Walanzile ukuti mpindi zimwi akalola ngati weliwe wenganye awino akapita mu ntazi izivule wo-o. Lelo akakwelenganya pe vino Yehova wamwavwa pa myaka 20 yino yapita, nu kuyinena ukuti: ‘Twalilila vye ukuwa uwa cisinka. Utakaleke imyaka yonsinye yo-o yino wawombela e Yehova na vino wakwavwa ukucimvya intazi, viye vye mu minzi.’ Na mwemwenye mwakwelenganyako pe vimwi vino Yehova wamyavwa ukusipicizya. Mwakwizuka ukuti akalola lyonsinye nga cakuti mwasipicizya intazi swinya alimilambula. (Mat. 5:10-12) Cinji acakuti uwucuzi wukulu wulila wiza, lyo mwawelela kaali, icakuti naponye mulisipicizya.

9. Uzye awanawitu awa mwi wungwe lya ku Antioki walanjizizye wuli ukuti walinji ni nkumbu?

⁹ Lekani tulande pe cino cacitisile pano awina Klistu mu Yudeya waponezilwe ni cipowe. Pano awa mwi wungwe lya ku Antioki mu Siria wivwile ukuti awina Klistu wawuye ku Yudeya waponezilwe ni cipowe, wawivwizile inkumbu. Nomba watapelezile vye pakuwivwila inkumbu lelo wacisilepo cimwi. Wawatumizile “ivyakuwavwa ndipano amaka yafisile.” (Imili. 11:27-30) Swinya nanti acakuti wa-a awanawitu ku Antioki wikalilanga ukutali nkaninye, wayikundizile ukwavwako awina Klistu wawuye ku Yudeya.​—1 Yoh. 3:17, 18.

10. Tungalanjizya wuli ukuti twawa ni nkumbu nga cakuti awanawitu na wankazi waponelwa na masanso? (Lolani ni cikope.)

¹⁰ Nasweswenye mwe ya-a amanda, tungalanjizya inkumbu ku wanawitu na wankazi, nga twivwa ukuti waponezilwe nu wusanso. Nga tukulonda ukuya mukuwavwa, tungakolowozya wa eluda nga cakuti wangatuzumilizya ukuyako. Nga asa wowo, tungasangulako ku mulimo wansi yonsi nanti ukuwapepelako vye. b (Imilu. 17:17) Ku cakulolelako, mu 2020, kwapanzilwe Amakomiti ya Kwavwilizya Wano Waponezilwe na Masanso ayali 950 ayakusakamala awanawitu na wankazi wano walondekwanga ukuwavwa mu mpindi ye Korona. Tukusalifya nkaninye awanawitu na wankazi wano wawomvileko mwe yo-o impindi ya cikuko. Amuno pamulandu ni nkumbu, watwalilanga awanawitu na wankazi vino walondekwanga pa kuti watwalilile ukupepa Yehova. Swinya wawayanizyanga na ma ng’anda ni vikulwa vyakupepelamo.​—Linganyaniko 2 Wakorinte 8:1-4.

11. Uzye ukuwa ni nkumbu kukalenga wuli e Yehova ukucindamikwa?

¹¹ Nga tukulanjizya inkumbu ku wanawitu na wankazi pano kwacitika uwusanso, awantu wanji wakalola vino tukayikundila ukuwavwa. Ku cakulolelako, mu 2019, pano kwacitisile icinzumanzi cino wakakwita ukuti Hurricane Dorian, Ing’anda ya Wufumu mu Bahamas yononesile. Pano awanawitu na wankazi wazenganga na swinya yo-o Ing’anda ya Wufumu, wanenile e kazenga wumwi wino asa Nte ya kwe Yehova, ukuti awapingule indalama zino walinji nu kumulipila nga cakuti wawomba umulimo wuno walondanga ukumupa. Wawasusile ukuti: “Ningatemwa ukumyavwako vye . . . Imyazimisye ni viwombelo vyane ukwasowa ukumilipilisya . . . Nkulonda ukwavwilizyako iwungwe linu. Amuno njivwile icete ukulola vino mukayikundila ukwavwa iviwuza  vinu.” Awantu awavule mu nsi watamanya e Yehova. Lelo awavule wakalola vino Inte zya kwe Yehova wakayikundila ukwavwako wanji. Tukakwivwa icete ukumanya ukuti ukuwa ni nkumbu, kungalenga awavule wavwambisya ukumanya Yehova wino “inkumbu zyakwe . . . zikalafuka.”​—Efes. 2:4.

12. Uzye ukuwa ni nkumbu kwe wanji pe yo-o impindi kungiza kutwavwe wuli na mu wucuzi wukulu? (Ukuwumbulika 13:16, 17)

¹² Amulandu ci wuno tuliwalondekwa ukuwa ni nkumbu mu wucuzi wukulu? E Baibolo yikatunena ukuti wano wasitunjilila amawuteko ya mwe yo-o insi, wandi wapita mu ntazi pe yo-o impindi nga na ku nkolelo mu wucuzi wukulu. (Wazyani Ukuwumbulika 13:16, 17.) Awanawitu na wankazi wangalondekwa ivya kuwavwa pakuti watwalilile ukuwa nu wumi. Fwandi pano tukulindilila ukuti Imfumu yitu, e Klistu Yesu ayize apingule insi, lekani tutwalilile ukwavwana mpaka ayize atuzane tukulanjizya inkumbu kwe wanji swinya ayize atwite ukuti “Zanji mwize mupochelele uwufumu.”​—Mat. 25:34-40.

13. Ukulingana na Waroma 15:7, uzye awina Klistu wakutalicila walanjizizye wuli ukuti wakundine?

¹³ Awantu awavule wamanyile ukuti awina Klistu wakutalicilako wakundine. Nomba uzye calinji acipepuke ukucita wo-o? Lekani tulande pe vino calinji mwi wungwe lya mu Roma. Mwe lyo-o iwungwe mutalinji vye awaYuda wano wakonkanga Amasundo ya kwe Musa ukufuma ku wutici, lelo mwalinji na wano watalinji awaYuda wano wafumile mu nko zinji swinya wano wakonkanga ni ntambi izipusane pusane. Cinji acakuti wamwi wasenzile awawuye muwuzya ne wanji walinji awazya. Uzye wo-o vino wa-a awina Klistu walinji awapusane pusane, walinji nu kucita wuli pa kuti watwalilile ukukundana? Umutumwa Paulo wawawomelezizye ukuti “Pochelelananji.” (Wazyani Waroma 15:7.) Uzye wasulanga mwinye pakuwanena wo-o? Izwi lino wapiliwula ukuti ‘Ndanji’ likasula mukupocelela wumwi ni cikuku ponga ngati apa ng’anda nanti ukumupanga iciwuza. Ku cakulolelako, e Paulo wanenile e Filimoni ukuti apocelele e Onesimasi wino wasamazile muwuzya. Watili: “Uyize umupochelele.” (Flmo. 17) Ne Prisila ne Akwila wapocelezile e Apolo, wino atamanyile ivya mu Baibolo ivivule ngati woliwo, ukupitila ‘mukumusenda’ ku ng’anda. (Imili. 18:26) Wa-a awina Klistu watalesile ukupusana kwa mikulile, kulenge wapawunkane nu kuleka ukupocelelana.

14. Uzye e Anna nu mulume walanjizizye wuli ukuti wakunzile awanawitu na wankazi?

¹⁴ Nasweswenye tungalanjizya ukuti twakunda awanawitu na wankazi ukupitila mukuwa swe viwuza vyawo nu kuzanwa nawo ponga. Na co-o cingalenga nawonye watukunde. (2 Kor. 6:11-13) Lekani tulande pe Anna nu mulume. Patazimvile ukufuma pano wawatumizile ukuya mukuwomba wu mishionary ku ncende yinji iya mu West Africa, indwala ye Korona yatalisile. Pa mulandu na yo-o indwala watalongananga ponga na wanawitu na wankazi. Na co-o, calenzile ciwatalile sana ukuwamanya. Uzye wa-a awatwalane wacisile wuli pa kuti walanjizye ukuti wakunzile awanawitu na wankazi? Wawomvyanga intaneti pakuwatumila ko-o lyo wakuwalola nu kuwanena vino wavwambisyanga ukuwamanya icete. Indupwa kwe yo-o incende wivwanga icete swinya watalisile nu kutumila wa-a awatwalane ama foni nu kuwalembela amameseji. Amulandu ci wuno wa-a awatwalane wavwambilanga sana ukumanyana na wa mwi wungwe kwe yo-o incende? E Anna watili, “Cino calenga ndavwambisya ukulanjizya ulukundo kwe wanji, apamulandu wakuti ntiwilila vino awanawitu na wankazi watulanjizizye ukuti watukunzile ponga nu lupwa lwane, pano ivintu vyalinji icete na pano vitazifile.”

15. Avyani vino mukusambililako kwe Vanessa pa kukunda awanawitu wonsinye? (Lolani ni cikope.)

¹⁵ Swe wavule twawa mu ma wungwe muno mwawa awanawitu na wankazi awa nkulilo ni vikwatilwe ivipusane pusane. Nomba tungatwalilila ukuwakunda nga cakuti tukuwika sana amano pa  miwele yawo imizima. E nkazi Vanessa wino akakwikala ku New Zealand, camuwomezile ukupanga iciwuza na wamwi mwi wungwe. Lelo ukucila ukupingulapo ukuti atandi awazanwa na wano wacitanga vino vyamulumisyanga umwezo, wasozilepo ukuwasumba impindi iyikulu nawo. Ukucita wo-o, kwalenzile alole vino Yehova watemwa mwe wa-a awantu. Walanzile ukuti: “Ukufumilila pano wakwane wawezile we kangalila wamuputule, tukalolana na wanawitu na wankazi awa nkulilo ni vikwatilwe ivilekane lekane. Swinya cikampepucila ukuwomba nawo. Nkakwivwa icete ukuzanwa na wantu awapusane pusane. Ukwasowa nu kuvwilika, ne Yehova nye akakwivwa icete ukulola awantu awa nkulilo ni vikwatilwe ivipusane pusane. Amuno wawita wonsinye ukuti wamupepa.” Fwandi nga tukulola awantu ndi vino Yehova akawalola, lyo tukulanjizya apatiswenye ukuti twawakunda.​—2 Kor. 8:24.

16. Amulandu ci wuno tuliwalondekwa ukukunda sana awanawitu na wankazi mu wucuzi wukulu? (Lolani ni cikope.)

¹⁶ Mu wucuzi wukulu, tuliwalondekwa ukukunda nkaninye awanawitu na wankazi. Uzye e Yehova alitucinjilila wuli nga cakuti uwucuzi wukulu watalika? Lekani tulande pe vino wanenile awantu wakwe ukuti avino wazipizile ukucita nga cakuti awalwani wasansa umusumba wa Babiloni. Wawanenile ukuti: “Yinjilani mu ng’anda zinu muyiyalile nivisakati. Mutele muvwame katichi wusuke uwukali wakwe Leza wusile.” (Ayize. 26:20) Cikaloleka ngati ya-a amazwi yaliwomba na kwe sweswenye mu wucuzi wukulu. ‘Ing’anda’ zino e Baibolo yalandapo pa-a, yafwile ama wungwe. E Yehova watulaya ukuti alitucinjilila mu wucuzi wukulu, nga cakuti twatwalilila ukuwa awalemenkane ponga na wanawitu na wankazi. Fwandi tutazipizile ukupelela vye pakuwamanya, lelo tuzipizile nu kuwombesya ukuwakunda. Amuno ncepamwi ukucita wo-o, akuno kulilenga tupusuke.

17. Uzye ukuyipekanizizya kucili pe yo-o impindi kulitwavwa wuli mu wucuzi wukulu?

¹⁷ “Uwanda wukulu uwa Mfumu e Leza” wulileta amalanda ku wantu wonsinye munsi. (Zefa. 1:14, 15) Na wantu wa kwe Yehova nye, walicula. Lelo nga twayipekanya kucili pe yonye impindi, tuliteka umwezo swinya tuliwakwavwako na wanji. Tulisipicizya intazi zyonsinye zino tungiza tukwate. Nga cakuti awanawitu na wankazi wacula, tuliwawombesya na maka ukuwavwa. Swinya tuliwawivwila inkumbu nu kuwapa vino wakulondekwa. Cinji acakuti, tulitwalilila ukuwa awalemenkane, amuno lyo twawakunda kaali. Icakuti e Yehova alitulambula pano alituwika munsi muno tuliwakwikala umuyayaya, ukwasowa amasanso nu kuyimba, ivya kaali viliyiwililwa.​—Ayize. 65:17.