1. Ukulingana ne Ekawizya 7:20, avyani vino Imfumu Solomoni yalanzile?

 IMFUMU Solomoni yalemvile ukuti: “Pasi umuntu nanti wenga munsi wino akachita ivintu vyonsi ichete nanti kuwifya chimwi.” (Ekawi. 7:20) Vyo walemvile avya cisinka. Amuno swensinye swewawembu. (1 Yoh. 1:8) Awuli umulandu wuno tukalonda e Yehova na wantu wanji watutetela.

2. Uzye cikakwivwika wuli nga cakuti e ciwuza wako wakutetela?

² Uzye mukakwizuka impindi yimwi pano mwaluvinyepo e ciwuza winu? Ukwasowa nukuvwilika pano calinji wo-o, mufwile mwavwambisyanga sana ukulanzyanya nukuwa mweviwuza na swinya. Acino mwayicefizye nukulenga ukuti amitetele. Mwivwile wuli pano wamitetezile? Uzye mutivwivwile icete nkaninye? Ukwasowa nukuvwilika mufwile mwivwile icete swinya mwalinji ni nsansa.

3. Avyani vino twandi tusambilile mwe co-o icipande?

³ Tukavwambisya sana ukuti e Yehova awe we ciwuza witu. Lelo mpindi zimwi tuliwalanda nukucita vimwi vino vingamulumisya umwezo. Acino mwe co-o icipande twakwasuka ya-a amawuzyo. Tungasinincizya wuli ukuti e Yehova akalonda ukututetela? Uzye vino Yehova akatutetela vyapusana wuli navino sweswe tukatetela wanji? Swinya awaweni wano Yehova akatetela?

4. Tungasuwila wuli ukuti e Yehova wayipekanya ukutetela?

⁴ E Baibolo yikatwavwa ukusinincizya ukuti e Yehova wayipekanya ukututetela. E Yehova wayilondolozile umweneco pa  Mwamba wa Sinai. Watumile umungeli ukulanda ukuti: ‘Yehova, Yehova, awili Leza wino wizula ninkumbu nichikuku, wino asivitwa zuwa, swinya wino akalanjizya ulukundo lwakwe nu kusuwilwa kwakwe. Akasunga ilayilizyo lyakwe ku wantu imyanda ni myanda swinya akutetelanga iviluwo, nu wuwipe, nu luwembu.’ (Ukuf. 34:6, 7) E Yehova we Leza waluse ni cikuku. Wayipekanya ukutetela awawembu wonsinye wano walapila.​—Nehe. 9:17; Amalu. 86:15

5. Ukulingana na Amalumbo 103:13, 14, avyani vino Yehova akacita pamulandu wakuti wamanya icete vino swe wantu twawa?

⁵ Pamulandu wakuti e Yehova we Kelewula, wamanya vyonsinye pe sweswe. Acakuzungusya sana ukumanya ukuti e Yehova wamanya vyonsinye pa muntu wenga nawenga munsi. (Amalu. 139:15-17) Akamanya vyonsinye vino tukacita pamulanda waluwembu luno twapyana ku wakwasi witu. Swinya wamanya navino vya tuciticilapo mu wumi vino vyalenga tuwe wo-o vino twawa. Uzye wo-o vino e Yehova watumanya, calenga awacita cani? Calenga awatutetela.​—Amalu. 78:39; wazyani Amalumbo 103:13, 14.

6. Uzye e Yehova walanjizya wuli ukuti akalondesya ukututetela?

⁶ E Yehova walanjizya apatiswenye ukuti akalondesya ukututetela. Wamanya ukuti pamulandu na vino Adamu wacisile, twapyana uluwembu ni mfwa. (Roma. 5:12) Kutalinji nanti cimwinye cino twalinji nu kucita nanti cino umuntu winji walinji nu kucita pa kutuluwula ku luwembu ni mfwa. (Amalu. 49:7-9) Lelo e Yehova Leza walukundo watulanjizizye uluse nukupekanya inzila yakutuluwulilamo. Avyani vino wacisile? Pe Yohani 3:16 pakatunena ukuti, e Yehova watumile umwana wakwe wino wakunda ukuti ayize atufwile. (Mat. 20:28; Roma. 5:19) E Yesu wizile atufwila pakuti wonsinye wano wamusuwila, wize wawe nu wumi wa muyayaya. (Hebe. 2:9) Ukwasowa nu kuvwilika e Yehova afwile wivwile uwuwi nkaninye ukulola umwana wakwe akufwa imfwa ya musewanya swinya imbipe. Co-o cikutulanjizya apatiswenye ukuti nga cakuti e Yehova asilonda ukututetela, nga atatumile umwana wakwe ukwiza tufwila.

7. Avya kulolelako ci ivya wantu wamu Baibolo wano Yehova watetezile?

⁷ Mu Baibolo mwawa ivya kulolelako vya  wantu wano Yehova watetezile. (Efes. 4:32) Mwelenganya pe weni wino Yehova watetezile? Ncepamwi mwelenganya pa Mfumu Manase. We-e umonsi wawembucizile e Yehova mu nzila imbipe. Wapepanga twa leza twa wufi swinya wawomelezyanga na wanji ukuti wapepa tonye twaleza. Wakomile awana wakwe nukuwapa inzuwi kwe twaleza twakwe utwa wufi. Nicikulu nkani cino wacisile, wimisile ikolano iwaze ilye ka leza ka wufi mwi tempele lya kwe Yehova. E Baibolo yikalanda pe Manase ukuti: “Wachisile uwuwi nkaninye ku Mfumu e Leza, amufyenga avitwa.” (2 Imila. 33:2-7) Lelo pano walapizile ukufuma pansi ya mwezo, e Yehova wamutetezile. Swinya wamunyocezizye na pa wufumu. (2 Imila. 33:12, 13) Ncepamwi mwelenganya na pa Mfumu David, wino wacisile imembu izivule ukuwikako na wucikoma nu wuzelele. Lelo nawenye watili walapila ukufuma pansi ya mwezo, e Yehova wamutetezile. (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14) Co-o cikutulanjizya vye apatiswenye ukuti e Yehova akalondesya sana ukututetela. Swinya twandi tulole nukuti vino e Yehova akatetela vya pusana navino swe wantu tukatetela.

8. Uzye wo-o vino Yehova we kapingula muzima, calenga awacita wuli nga akulonda ukututetela?

⁸ E Yehova awili e “kapanzya wa nsi yonsi.” (Inta. 18:25) E kapingula muzima azipizile ukumanya icete amasundo. E Yehova we kapingula witu swinya wamanya icete sana amasundo, amuno awili e kapa wa masundo. (Ayize. 33:22) Pasi nanti wumwinye wino angacila Yehova ukumanya icizima ni iciwipe. Avyani vinji vino e kapanzya muzima azipizile ukucita? Pano atani apingule umulandu, azipizile ukumanya ivisinka vyonsinye. E Yehova wekapingula muzima, amuno akamanya vyonsinye.

9. Avisinka ci vimwi vino Yehova akamanya pano atani apingulepo ukutetela umuntu wumwi?

⁹ Vino Yehova akapingula vyapusanako navino awantu wakapingula, amuno weni akamanya ivisinka vyonsinye pa mulandu. (Inta. 18:20, 21; Amalu. 90:8) Weni asipelelavye pevino awantu wakalola nu kwivwa. E Yehova akamanya imiwele ya muntu, imiwele yino wasenda ku wakwasi wakwe, vino wasambilila, kuno akakwikala, vino akakwelenganya nga nu wumi wakwenye. Cinji acakuti akamanya navino vili mumwezo, swinya akamanya nacino umuntu wacitila cimwi. Pasi nanti cimwi cino cikavwama mu minso yakwe. (Hebe. 4:13) Fwandi nga cakuti e Yehova wapingulapo ukutetela umuntu wumwi, lyo amanyile ivisinka vyonsinye.

10. Amulandu ci wuno tungalandila ukuti e Yehova akapingula mu wulungamane? (Amasundo 32:4)

¹⁰ Lyonsinye e Yehova akapingula mu wulungamane. Atawa nakapatulula nanti katicinye. E Yehova asitetela pamulandu wakuti umuntu akaloleka icete, wawa ni vyuuma, wacindama nanti pamulandu wakuti wamanya ivivule. (1 Sam. 16:7; Jemu. 2:1-4) Pasi wumwi wino angapaticizya Yehova nanti ukumuwozya. (2 Imila. 19:7) Asileka kufulwa nanti uwukali akuno kulenge apingule pa vintu. (Ukuf. 34:7) Ukwasowa nu kuvwilika e Yehova awili e kapingula muzima, amuno wamanya vyonsinye pe sweswe swinya akamanya navino tukupitamo.​—Wazyani Amasundo 32:4.

11. Uzye vino Yehova akatetela vyapusana wuli navino swe wantu tukatetela?

¹¹ Wakalemba wa Mawaliko ya ciHeberi wamanyile ukuti vino Yehova akatetela vyapusana na vino swe wantu tukatetela. Impindi zimwi, wawomvyanga izwi limwi ilya ciHeberi “pakulondolola vino Yehova akatetela, lyo-o izwi wataliwomvyangapo pano wakulondolola  vino awantu wakatetela awantu wawuye.” E Yehova wenganye awino wakwata insambu zyakutetela umuwembu nga walapila ukufuma pansi ya mwezo. Avyani vino vikafumamo nga cakuti e Yehova watutetela?

12-13. (a) Avizima ci vino umuntu akazanamo nga cakuti Yehova wamutetela? (b) Avyani vino Yehova akacita nga cakuti watetela wumwi?

¹² Nga twasinincizya ukuti e Yehova atutetezile, tulimanya ukuti ‘avulunginie amawembuko yitu’ swinya tuliwa nu mutende wa melenganyo ne kampingu umusanguluke. Ko-o ukutetela kusifuma kuwantu, lelo kukafuma “ku Mfumu e Leza” (Imili. 3:19, 20) Nga cakuti e Yehova watutetela, akatuzumilizya ukuwa swe viwuza vyakwe naswinya. Cinji acakuti akatwavwa ukuwayivwa ngati tusitela tuwembukepo nu kuwembuka.

¹³ Nga cakuti e Yehova watutetela, atalitalika ukutucuzya nanti ukutusunda naswinya pa luwembu luno twacisile. (Ayize. 43:25; Jere. 31:34) E Yehova akatalusya amawembuko yitu ngati awulyanye vino ‘akapela katawunkana na kasika.’ * (Amalu. 103:12) Nga cakuti twelenganya pevino Yehova akatutetela, tukakwivwa icete swinya tukapepucilwa. (Amalu. 130:4) Nomba awaweni wano Yehova akatetela?

14. Avyani vino twasambilila ukufika pa-a, pe vino Yehova akatetela?

¹⁴ Ndi vino tusambilizile, e Yehova asilola pawukulu nanti pakucepa kwaluwembu luno wumwi acisile pano akulonda ukumutetela. Tusambilizile nukuti e Yehova akawomvya amano ngati we Kelewula, e Kapa Wamasundo, swinya e Kapingula pano akutetela wumwi. Nomba avintu ci ivicindame vino Yehova akawikako amano pano atani atetele wumwi?

15. Ukulingana ne Luka 12:47, 48, acintu ci cimwi cino Yehova akawikako amano?

¹⁵ Icintu conga cino Yehova akawikako amano, akulola nga cakuti wino wacisile uluwembu asinincizizye ukuti cino wacisile aciwipe. E Yesu watwavwa ukwivwicisya co-o icisinka pamazwi yano yawa pe Luka 12:47, 48. (Wazyani.) Nga cakuti umuntu akwelenganya pakucita cimwi iciwipe cino amanyile  nukumanya ukuti Yehova wacipata swinya wacicita nukucicita, lyo wacita uluwembu ulukulu. Umuntu wamusango wo-o e Yehova angapingulapo nukukana mutetela. (Mar. 3:29; Yoha. 9:41) Fwandi nga twaluvyanya tuzipizile ukuzumila ukuti vino twacisile aviwipe. Nomba uzye nga cawa wo-o, tungasuwila ukuti e Yehova angatutetela? Angatutetela! Swinya co-o catuleta nakucisinka cinji cino Yehova akawikako amano.

16. Uzye ukulapila kwasula mwinye, swinya amulandu ci wuno tuzipizile ukulapila?

¹⁶ Icintu cinji cino Yehova akawikako amano, akulola nga cakuti wino wacisile uluwembu alapizile ukufuma pansi ya mwezo. Uzye ukulapila casula mwinye? Ukulapila kukasula ukupiluka mwe vino tukakwelenganya, vino tukalola ivintu ni miwele yitu. Mukulapila mwasanzyamo ukutalika ukulanguluka pa nsizi pa viwipe vino tucisile, ukuyivwa uwuwi pa luwembu luno tucisile, nukuyivwa uwuwi pamulandu wakuti mwaposilwe ukucita icizima cino twazipizile ukucita. Umuntu wino walapila asikwivwavye uwuwi pa viwipe vino wacisile, lelo akakwivwa nuwuwi pevino wuciwuza wakwe ne Yehova wutonsile pamulandu nuluwembu luno wacisile. Nga mukwizuka, e Yehova watetezile Imfumu Manase ni Mfumu David paluwembu ulukulu luno wacisile pamulandu wakuti walapizile ukufuma pansi ya mwezo. (1 Izya. 14:8) Fwandi e Yehova akatutetela nga cakuti walola ukuti tulapizile ukufuma pansi ya mwezo. Lelo tutazipizile ukupelela vye pa kuyivwa uwuwi pa luwembu luno tucisile. Tuzipizile ukucitapo cimwi. * Na co-o catuleta na ku cisinka cinji cino Yehova akawikako amano.

17. Avyani vino umuntu azipizile ukucita pakuti awakwikala ukulingana na vino Yehova akalonda? Amulandu ci wuno ukucita wo-o kwacindamila nga tutakulonda ukunyocezyapo imembu izili zyonganye? (Ayizeya 55:7)

¹⁷ Icintu na cinji icicindame cino Yehova akawikako amano, akulola nga cakuti umuntu alesile ukucita iviwipe swinya akucita ivintu ukulingana navino Yehova akalonda awantu wakwe wakwikala. (Wazyani Ayizeya 55:7.) Azipizile ukuleka ukwelenganya iviwipe nukutalika ukwelenganya ndi vino e Yehova akakwelenganya.  (Roma. 12:2; Efes. 4:23) Azipizile ukulecelelanye ukwelenganya nu kucita iviwipe. (Kolo. 3:7-10) Lelo nanti ciwe wo-o, isuwilo lino twakwata mu nzuwi ya kwe Klistu alino likalenga e Yehova awatutetela nu kwiwililako. E Yehova angatutetela vye ukupitila mwe yo-o inzuwi nga cakuti tukuwombesya ukupilula imiwele yitu.​—1 Yoh. 1:7.

18. Avyani vino tusambilizile pevino Yehova katutetela?

¹⁸ Katulande mukufupizya pa visinka ivicindame vino twasambilila. Tusambilizile ukuti e Yehova awili e Katetela mukulu. Amulandu ci wuno twalandila wo-o? Icakutalicila, amuno lyonsinye wayipekanya ukututetela. Icaciti wili, wamanya vyonsinye pe sweswe. Wamanya vino twapangwa swinya awino akalola nga cakuti tulapizile ukufuma pansi ya mwezo. Asikwizuka nga cakuti watutetela swinya akaleka tutalika ukuyivwa ngati tusitela tuwembukepo nu kuwembuka. Naco-o cikalenga tuwa ne kampingu umusanguluke nu kuwa iviwuza vyakwe naswinya.

19. Amulandu ci wuno tungawela ni nsansa asamulandu tutapwililika swinya twandi tutwalilile ukuluvyanya?

¹⁹ Icisinka acakuti, pamulandu wakuti tutapwililka twandi twaluvyanya. Lelo tukakwivwa icete ukumanya ukuti e Yehova awa luse swinya wamanya ukuti awawomvi wakwe watonta. Acino watazipizile wayivwa nkani uwuwi nga cakuti waluvyanya nanti pamulandu nu kukanapwililika. (Amalu. 103:8-14; 130:3) Nga cakuti wakuwombesya ukufika pano papelezile amaka yawo ukucita vino Yehova akalonda, wangawa ni nsansa. (Flpi. 4:4-6; 1 Yoh. 3:19-22. Lolani Insight on the Scriptures, Volyumu 2, ifwa 771).

20. Avyani vino tulisambilila mu cipande cino cikonsilepo?

²⁰ Tukasalifya nkaninye wo-o vino e Yehova akatutetela nga cakuti twalapila ukufuma pansi ya mwezo. Nomba tungamukolanya wuli? Uzye vino tukatetela wanji vyakolana wuli navino Yehova akatetela, swinya vyapusana wuli? Amulandu ci wuno ukwivwicisya uwupusano wuno wawapo kwacindamila? Icipande cino cikonsilepo ciliyasuka ya-a amawuzyo.