Amasesemo yamwi yano yali mwe yo-o chati yakulanda pe vino vifwile ukuciticila apali ponganye. Yonsinye yakulanjizya ukuti tukwikala “mu mpindi zya kulecelezya.”—Dan. 12:4.

• Amawaliko, Ukuwu. 11:7; 12:13, 17; 13:1-8, 12

  Uwusesemo “Icinyama” cateka awantu pa myaka imivule. Lelo mu mpindi ya kulecelezya umutwe wa namba 7 wakomilwe. Mukupita kwa mpindi umutwe wapozile swinya, “awantu wonsinye wano wikala mu nsi” watalisile ukucikonka. E Satana wawomvya co-o icinyama pa ‘kulwisya awasyalepo.’

  Ukuficiliswa Pa nsizi ya Ntalala, amawuteko yano yalwisyanga e Yehova yatalisile ukuteka awantu. Insi ya Britain yino yalinji pe ya-a amawuteko ya maka yalesile ukuwa ndi vino yalinji pano kutani kuwe Inkondo ya Kutalicilapo iya Nsi Yonsinye. Yizile ayiwoma na swinya pano yatalisile ukuwombela ponga ni nsi ya United States. Pe yo-o impindi ya ku nsilo, e Satana akawomvya yonsinye ya-a amawufumu ya mu nsi pa kucuzya awantu wa kwe Leza.

• Amawaliko, Dan. 11:25-45

  Uwusesemo Mwe yo-o impindi ya ku nsilo, imfumu ya kukambazwa ke ndilo ni ya kwe kamani zikalwila amaka ya kuteka

  Ukuficiliswa Insi ya Germany yatalisile ukulwa ni nsi ya Britain ni ya United States. Mu 1945 uwuteko wa Soviet Union na wano wa wutunjililanga wizile awawa imfumu ya kukambazwa ke kamani. Mu 1991, uwuteko wa Soviet Union wasizile amaka, lelo mukupita kwa mpindi insi ya Russia na wano wakayitunjilila awano wizile awawa amfumu ya ku kambazwa ke kamani.

• Amawaliko Ayize. 61:1; Mala. 3:1; Luka. 4:18

  Uwusesemo, E Yehova watuma “intumi” mu ‘kuzifya inzila’ pano Uwufumu wa wu Mesia wutani wutalike ukuteka. Yo-o intumi yatalisile “ukuwizya ilandwe lizima ku wantu awafuuke.”

  Ukuficiliswa Ukufuma mu 1870, e C. T. Russell na wawuye, watalisile ukusambilila e Baibolo ponga pa kuti wamanye icisinka pe vino Baibolo yikasambilizya. Mu 1881, wizile awazana ukuti cacindama nkaninye ukuti awawomvi wa kwe Leza wawizya ilandwe lizima. Wafumizye ivipande vino vyatinji “Wakawizya 1,000 Wakulondekwa” ni ca kuti “Twapakwa pa Mulandu wa Kuwizya.”

• Amawaliko, Mat. 13:24-30, 36-43

  Uwusesemo Umuntu watanda ingano mu calo. Umulwani nawe wiza watandamo isote. Ica kuti amasote yamela yalusya ni ngano. Pa mpindi ya kusombola watalika ukupawula amasote ku ngano.

  Ukuficiliswa Ukufuma mu 1870, uwupusano wuno wawa pa wina Klistu awacisinka na wa wufi watalisile ukuloleka nkaninye. Mu mpindi ya ku nsilo awina Kristu wa cisinka wawaleta mwi wungwe lya kwe Yehova nu kuwapawula ku wina Klistu wawufi.

• Amawaliko Dan. 2:31-33, 41-43

  Uwusesemo Amatamba ya cela ni vu lyi wumba aya ku cinkolanya ica vyela ivipusane pusane.

  Ukuficiliswa Ivu lyi wumba likakwimililako awantu wano wakatungululwa nu Britain ne United States wano wakapondocela ya-a amawuteko. Pa mulandu na vino wa-a awantu wakacita, ya-a amawuteko yakapotwa ukuwa sana na maka pa wantu.

• Amawaliko Mat. 13:30; 24:14, 45; 28:19, 20

  Uwusesemo “Ingano” zyalonganikwa mu “nkoma” ne “umuzya wa cisinka swinya uwa mano” wasontwa pa kuti awasakamala awa “mu ng’anda.” “Ilandwe lizima ilya Wufumu” lyatalika ukuwizwa “insi yonsinye.”

  Ukuficiliswa Mu 1919 umuzya wa cisinka swinya uwa mano wasontwa pa wantu wa kwe Leza. Ukufuma mwe wulyanye umwaka, awasambi we Baibolo watalisile ukuwizya nkaninye ilandwe lizima. Pe yo-o impindi, Inte zya kwe Yehova wakawizya ukucila mu nsi 200 swinya wakapulinta amabuku ukucila mu ndimi 1,000.

• Amawaliko Dan. 12:11; Ukuwu. 13:11, 14, 15

  Uwusesemo Icinyama ca mpembe ziwili canena awantu ukupanga “ikolania lya cinyama,” swinya acifutilamo nu “mupu wa wumi.”

  Ukuficiliswa Insi ya Britain ni ya United States azino zyatalisile ukupanga akawungwe ka League of Nations. Insi zinji na zyo zizile aziyilunda mwe ka-a akawungwe. Ukufuma mu 1926 ukufika mu 1933 imfumu ya kukambazwa ke ndilo nayonye yizile ayiyilunda mu kawungwe ka League of Nations. Awantu wasuwizile sana akawungwe ka League of Nations ica kuti wenecelanga ukuti akano kali nu kuleta umutende munsi, icintu cino Uwufumu wa kwe Leza wutupunye wungacita. Na pe yonye impindi avino awantu wasuwila akawungwe ka United Nations.

• Amawaliko Dan. 8:23, 24

  Uwusesemo Imfumu iya kutiinya “yacita uwononi uwukulu.”

  Ukuficiliswa Insi ya Britain nu United States yakoma awantu awavule nkaninye swinya yonona imintapendwa ya vintu. Ku cakulolelako, pa mpindi ya Nkondo ya Nsi Yonsinye iya Citi Wili, insi ya United States yaponizye ama bomu yawili pa nsi zino zyayilwisyanga nu kulwisya insi ya Britain. Co-o icanzo cononile ivintu ivivule nkaninye ukucila pa vyanzo ivili vyonsinye.

• Amawaliko Dan. 11:31; Ukuwu. 17:3, 7-11

  Uwusesemo “Icinyama iciwenzu” ica mpembe 10 cafuma mu cizinji swinya amfumu ya namba 8. Ibuku lya kwe Daniel likakwita yo-o imfumu ukuti “ica wunyali cino cikaleta uwononi.”

  Ukuficiliswa Pano kwalinji inkondo ya Nsi Yonsinye iya Citi Wili, akawungwe ka League of Nations kalesile ukuwako. Pa nsizi ya nkondo, akawungwe ka UN akano kizile ‘akapyana’ pe League of Nations. Wulyanye vino awantu wenecelenga akawungwe ka League of Nations ukuleta umutende, icintu cino uwufumu wa kwe Leza wutupunye wungacita, avino na kawungwe ka UN wakakalola. Akawungwe ka United Nations kalisansa imipepele yonsinye iya wufi.

• Amawaliko 1 Tes. 5:3; Ukuwu. 17:16

  Uwusesemo Inko zyapunda “umutende nu mutelelwe,” ne “impembe 10” ni “ciswango” vyasansa “cilende” nu kumonona. Pa nsizi ye vyonsinye vyo-o inko zyononwa.

  Ukuficiliswa Inko zilila zyalola ngati zyaleta umutende nu mutelelwe munsi, apano ziliwombela ponga na kawungwe ka UN ukonona imipepele ya wufi yonsinye. Yonye ayino yiliwa antalicilo ya wucuzi wukulu. Uwucuzi wukulu wuliyiza wusile pa Armagedoni pano e Yesu aliyonona insi yonsinye iya kwe Satana.

• Amawaliko Ezek. 38:11, 14-17; Mat. 24:31

  Uwusesemo E Gog wasansa insi ya wantu wa kwe Leza. Awangeli walonganika “awasolwe.”

  Ukuficiliswa Imfumu ya kukambazwa ke ndilo na mawuteko yano yasyala walisansa awantu wa kwe Leza. Kulila ko-o ukusansa kwatalika, awapakwe wano walilanga wali nu wumi mu nsi walilonganikwa ukuya kwi yulu.

• Amawaliko Ezek. 38:18-23; Dan. 2:34, 35, 44, 45; Ukuwu. 6:2; 16:14, 16; 17:14; 19:20

  Uwusesemo “Wino wikala” pe “kavwalo umutiswe” wamalilicizya “ukucimvya” pano wonona e Gogi ni wumba lyakwe ilya wasilika. “Icinyama” wacisumbila “mwe sumbi wa mulilo,” swinya iliwe lyafwantanya icikolanya icikulu.

  Ukuficiliswa E Yesu Imfumu ya Wufumu wa kwe Leza alipususya awantu wa kwe Leza. E Yesu, wa 144,000 ponga na wangeli waliyonona inko zyonsinye zino zikacuzya awantu wa kwe Leza. Yonye yo-o ayino yiliwa ansilo ya nsi ya kwe Satana.