E Sara * watili; “Newa nsoni swinya nkakwivwa intete zya kulanda na wantu. Fwandi nga ndi na wantu wano wakaloleka ngati wamanya vyonsinye swinya awakalipe nkakwivwa uwuwi. Lelo nga ndi nu muntu wino wayicefya swinya umufuuke nkateeka nu mwezo. Nkamunena vyonsinye vino nkuyivwa ni ntazi zino nkupitamo. Ukulanda vye icisinka awantu awafuuke swinya awayicefye awano wakawa iviwuza vyane.”

Amazwi yano Sara walanzile yakalanjizya ukuti nga ca kuti swe wafuuke, awantu waliwavwamba ukuwa iviwuza vitu. Ni cikulu nkani aca kuti tuliwasecelesya Yehova. Izwi lyakwe likatunena ukuti: ‘Zwalani . . . ukufuuka.’ (Kolo. 3:12) Nomba uzye ukufuuka acani? Uzye e Yesu walanjizizye wuli ukufuuka? Uzye ukuwa na yo-o imiwele kungatwavwa wuli ukuwa ni nsansa?

Ukufuuka amiwele ya muntu wa mutende. Umuntu umufuuke wawa nu luse, akatontelela pano akuwomba na wanji swinya asisamalila ukufulwa.

Umuntu nga wafuuka lyo wawoma. Izwi lya ciGriki ilya kufuuka waliwomvizye pa kulondolola e kavwalo wa mu mpanga wino awantu wasambilizya pa kuti atazambala. Nanti aca kuti angawa na maka, lelo akailama, mu nzila yinji asizambala ndi vino walinji kaali pano watani wamusambilizye. Nu kufuuka nye avino kwawa, kukatwavwa ukuilama pa kuti twakwivwana icete na wantu wanji.

Pamwi tungelenganya ukuti, ‘nene ntafuuka.’ Ukulanda vye icisinka, twikala na wantu wamwi wano wakaliipa swinya wano watatekanya, fwandi pa kuwa umufuuke cikapinda ukuwombesya. (Roma. 7:19) Lelo umuzimu wa kwe Yehova wungatwavwa ukuwa awafuuke. (Gal. 5:22, 23) Amulandu ci wuno tuzipizile ukuwombesya pa kuwa awafuuke?

Ukufuuka kukatupalamika kwe wanji. Wulyanye vino e Sara walanzile, swensinye tukakwivwa icete ukuwa na wantu wano wafuuka. E Yesu wawa acakulolelako icizima amuno walinji amufuuke nkaninye swinya walinji nu luse. (2 Kor. 10:1) ku cakulolelako swensinye twamanya ukuti, awana wakakana ukuya kwe wino watamanya, lelo wativwanga intete ukupalamila kwe Yesu nanti aca kuti watamumanyile, amuno walinji amufuuke nkaninye.—Mar. 10:13-16.

Ukufuuka kukatucinjilila nu kucinjilila wano tuli nawo. Ukufuuka kukatwavwa ukukanafulwa zuwa. (Imilu. 16:32) Co-o cikalenga tutalanda amazwi amawipe nanti ukucita vino vingawacisa ica kuti tusisyala tukuyipa imilandu. Ukufuuka  kusitucinjilila vye sweswe lelo kukacinjilila na wantu wanji amuno tukakana ukucita vino vingawacisa.

Nanti aca kuti e Yesu wawombanga imilimo imivule swinya walinji umupamviwe, watwalilizile ukuwa umufuuke kwe wonsinye. Awavule wapitanga mu ntazi swinya walinji awamwamilwe fwandi walondanga uwa kuwasansamusya. Teyelenganyani vino awantu wayivwile pano e Yesu wa wanenile ukuti: ‘Zanji kwa kwe nene,.  . . amuno nafuuka swinya nayicefya!’—Mat. 11:28, 29.

Uzye acani cino cingatwavwa ukukolanya e Yesu vino walinji umufuuke? Izwi lya kwe Leza likatwavwa ukumanya vino wa wombanga na wantu na vino wacitanga nga kwawa intazi. Ukumanya vino e Yesu wacitanga kungatwavwa ukumukolanya pano tukupita mu ntazi zino zingalenga tuleke ukuwa awafuuke. (1 Pet. 2:21) Mulole ivintu vitatu vino vyavwizye e Yesu ukuwa umufuuke.

E Yesu walinji amuyicefye nkaninye. Umweneco walanzile ukuti ‘nafuuka swinya nayicefya.’ (Mat. 11:29) Ukuyicefya nu kufuuka kukapitila ponga awuli umulandu wuno lyonsinye e Baibolo nga yikulanda pa kufuuka yikalanda na pa kuyicefya.—Efes. 4:1-3.

Ukuyicefya kukatwavwa ukukanafulwa zuwa. Mulole vino e Yesu wacisile pano awantu wamuwipizizye ukuti ‘wafunuka’ swinya ‘we cakolwa.’ Atacisilepo nanti cimwi pa kuti ayipokolole lelo vino e Yesu wacitanga avino vyawasinizile ukuti wamuwipizyanga vye. Pa mulandu wakuti e Yesu walinji amuyicefye, walanzile vye ukuti ‘vino umuntu akacita avino vikalanjizya ukuti awa mano.’—Mat. 11:19.

Nga ca kuti wumwi walanda iviwipe pa nkanda yinu, nanti kuno mwafuma, cingazipa sana ukumwasuka mukufuuka. E Peter e eluda ku South Africa watili: “Nga nafulwa pe vino wumwi walanda, nkayiwuzya ukuti, ‘Uzye nga we Yesu, angacita wuli?’” Wakonkanyapo nu kuti: “Ukucita wo-o kwanjavwa sana ukuleka ukufulwa zuwa.”

E Yesu wamanyile ukuti swe wantu tutapwililika. Awasambi wa kwe Yesu walondanga ukucita icizima lelo ilivule wapotwanga pa mulandu wa kukanapwililika. Ku ca kulolelako, uwanda wa kulecelezyako pano e Yesu atani afwe, e Peter, Jemusi ne Yohani waposilwe ukutwalilila ukulola ndi vino e Yesu wawanenile ukucita. Amazwi yano e Yesu walanzile ukuti ‘umuzimu weni wukulonda, lelo umuwili wutonsile’ yakalanjizya ukuti e Yesu wamanyile cino calenzile awasambi wakwe watalike ukusipula. (Mat. 26:40, 41) Ukumanya ukuti awasambi wakwe walinji awawembu akuno kwalenzile atafulwa zuwa pe vino wacisile.

Ku nsizi e Mandy wakunzile sana ukulanda iviwipe pe wanji, lelo pe yo-o impindi akakwelezya na maka ukukolanya e Yesu wino walinji umufuuke. We-e nkazi walanda ukuti, “Nkakwizuka ukuti swensinye tutapwililika. Co-o cikalenga nakwelezya na maka ukukolanya e Yehova wino akawika vye amano pa vizima vino tukacita.” Ukulola vino e Yesu walangulucilangako awantu pa mulandu wakukanapwilika kungatwavwa sana pa kuti tutafulwa zuwa.

E Yesu wasuwizile Leza. Pano e Yesu walinji mu nsi wasipicizizye ivintu ivivule, ukusanzyako nu kumufyenga. Awantu wamusuzile, wamupasile swinya wamucuzyanga. Lelo e Yesu watwalilizile ukuwa umufuuke amuno ‘wayituzile kwe Wino akapingula mu wulungamane.’ (1 Pet. 2:23) Wamanyile ukuti e Yehova alimwavwa ukusipicizya, swinya awino alipingula wonsinye wano wamucuzyanga.

Nga ca kuti tutatekinye pano twafyengwa, tungacita na vino vingakuzya intazi. Awuli umulandu wuno e Baibolo yikatunenela ukuti: ‘Ukufulwa kwa muntu kusileta uwulungamane wa kwe Leza.’ (Jemu. 1:20) Nanti tungawa ni milandu ya kufulilwapo nye, tuzipizile twakwizuka ukuti ukukanapwililika kungalenga tuluvyanye pano tufuzilwe.

Ku nsizi e nkazi wumwi uwa ku Germany welenganyanga ukuti: ‘Nga usakucitapo cimwi pa kuti uyicinjilile, kusi nanti wenga wino alikucinjilila.’ Nomba walile wasambilila ukusuwila mwe Yehova, walesile ukwelenganya wo-o. Walanzile ukuti, “ Pe yo-o impindi nazana ukuti ukufuuka kwazipa nkaninye amuno e Yehova awino alifumya intazi zyonsinye zino tukapitamo. Fwandi ntazipizile nu kusambilila ivya kuyicinjilila “ Nga ca kuti mwafyengwapo,  lyo ukukolanya vino e Yesu wasuwizile mwe Yehova akuno kungamyavwa ukutwalilila ukuwa umufuuke.

E Yesu walanzile ukuti nga tukulonda ukuwa ni nsansa tuzipizile ukuwa awafuuke. Watili: ‘Awalongo nanti awansansa awafuuke.’ (Mat. 5:5) Te lolani vino ukufuuka kungatwavwa mwe vino vyakonkapo.

Ukufuuka kukatwavwa ukucimvya intazi mwi twala. Umwanawitu e Robert wino akakwikala ku Australia watili: “Impindi zimwi nkalanda amazwi amawipe kwe wakwane yano yakamucisa nanti aca kuti asa vino nkalonda ukulanda. Amulandu vye wakuti amazwi nga walanda utanga uyanyosye yawa ngati aminzi yano utanga uzyoole nga yitika. Candumanga nkaninye ukulola vino e wakwane wayivwanga pa mazwi yano nawonvyanga.”

‘Swensinye tukayipunula imiku imivule’ mu milandile yitu, swinya vino tukalanda vingaleta intazi mu ng’anda. (Jemu. 3:2) Lelo ukuilama, ukufuuka nu kutekanya akuno kungatwavwa mu vya mwata ndi wo-o.—Imilu. 17:27.

E Robert wawombesizye nkaninye ukuwa ni miwele ya kutekanya nu kuilama. Uzye acani cino cafumilemo? E Robert walanda ukuti: “Nanti ivintu viwifile wulinye nkakutika sana pano wakwane akulanda, nkakwelezya ukulanda mwi zwi ilitontelele swinya nkayilama pa kuti ntafulwa zuwa. Tukakwivwana sana ukucila na vino calinji ku nsizi.”

Ukufuuka kukalenga twakwivwana icete na wanji. Umuntu wino akafulwa zuwa asiwa ni viwuza ivivule. Lelo ukufuuka kukalenga tutwalilile ukuwa nu ‘mutende wuno wukatulemenkanya.’ (Efes. 4:2, 3) E Cathy wino tulanzile papela watili, “Ukufuuka kukanjavwa ukwivwana na wantu wonsinye ukuwikako na walyanye wano watala.”

Ukufuuka ku katwavwa ukuteka umwezo. E Baibolo yikalemenkanya ‘amano yano yafuma kwi yulu’ ku mutende nu kufuuka. (Jemu. 3:13, 17) Umuntu umufuuke wawa nu mwezo ‘uwutekanye.’ (Imilu. 14:30) E Martin wino wawombesizye nkaninye pa kuti awe ni miwele ya kufuuka, walanzile ukuti, “Yo-o impindi nsiwika amano pa kuti awantu wacita vilyanye vino nkwelenganya, nawa sana nu mutende ni nsansa.”

Kweni cikapinda ukuwombesya pa kuti tuwe swe wafuuke. Umwanawitu wumwi watili, “Ukulanda vye icisinka, na pe yonye impindi nkawa sana ni cipyu.” Lelo e Yehova wino akatunena ukukoncelela ukufuuka aliwatwavwa. (Ayize. 41:10; 1 Tim. 6:11) ‘Alimalilicizya ukutusambilizya’ swinya ‘alituwomya.’ (1 Pet. 5:10) Mukupita kwa mpindi na swenye tuliwa ngati we Paulo wino wakolanyanga ‘ukufuuka nu luse lwa kwe Klistu’.—2 Kor. 10:1.