ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 21
ULWIMBO 107 Leza Akatulanjizya Ivya Kuwa nu Lukundo
Vino Tungacita Pakuzana Uwakutwalana Nawe
“Umwanachi musuwilwe wazipa walusya amawe yawuzi wukulu amalangalile.”—IMILU. 31:10.
VINO TWANDI TUSAMBILILE
Twandi tulande pa visinka vya masundo vino vingavwa awanawitu na wankazi ukuzana awakutwalana nawo na vino awa mwi wungwe wanji wangawatunjilila.
1-2. (a) Avyani vino awina Klistu awasimbe wazipizile ukutalicila ukucita pano watani watalike ukuvwamba uwakutwalana nawe? (b) Uzye izwi lya kuti “ukuvwambana” lyasula mwinye? (Lolani “Ukulondolola Izwi.”)
UZYE mukalonda ukutwala nanti ukutwalwa? Kweni wonye avino awacitici na wasongo awavule wakalonda. Lelo mutazipizile mwalola ngati ukutwala nanti ukutwalwa akuno kungalengavye muwe ni nsansa. Fwandi pano mutani mutalike ukuvwamba uwakutwalana nawe, muzipizile ukuyipekanya mu mikalile, ukuwa na wuciwuza uwuwome ne Yehova nu kuyimanya icete ukulola nga ca kuti mukuzile mulesile ukwelenganya ngati mwe watici. a (1 Kor. 7:36) Nga mwacita wo-o, mwitwala linu muliwa insansa.
2 Lelo nanti ciwe wo-o, asa welyonsi pano cikapepuka ukuzana uwakutwalana nawe. (Imilu. 31:10) Swinya nga mwazana wumwi wino mukulola ukuti mungakunda ukumumanya icete, mpindi zimwi citanga cipepuke ukutalika ukumuvwamba. b Acino mwe co-o icipande, twandi tulande pe vino vingavwa awina Klistu awasimbe ukuzana awakutwalana nawo na vino wangacita pakutalika ukulanzya weyo umuntu. Twandi tulande na pe vino awa mwi wungwe wangatunjilila umuntu wino akulonda ukutwala nanti ukutwalwa.
UKUZANA UWAKUTWALANA NAWE
3. Avyani vino umwina Klistu umusimbe azipizile ukwelenganyapo pano akuvwamba uwakutwalana nawe?
3 Nga cakuti mukalonda ukutwala nanti ukutwalwa, cingazipa ukwelenganyapo pa miwele yino mukalonda e wakwinu ukuwa nayo. c Amuno nge mutacisile wo-o, mpindi zimwi mungiza mukane ukutwala umuntu wino angamiyana nanti ukutwala wino atanga amiyane. Kweni wensinye wino mukwelenganya ukutwalana nawe, azipizile ukuwa amwina Klistu umubatizwe. (1 Kor. 7:39) Lelo co-o citakusula mu kuti wensinye wino wabatizwa angawa we wakwinu umuzima. Acino cingazipa ukuyikolowozya ukuti: ‘Avyani vino nkalonda ukucita mu wumi wane? Amiwele ci yino nkalonda e wakwane ukuwa nayo? Uzye vino nkakwelenganya vingalanga vyacila mu cipimo?’
4. Avyani vino wamwi wakapepelapo?
4 Nga cakuti mukalonda ukutwala nanti ukutwalwa, tusakuvwilika ukuti mwapepelapo ukuti e Yehova amyavwe ukuzana weyo umuntu. (Flpi. 4:6) Kweni e Yehova atalaya ukuti awawomvi wakwe wonsinye walizana awakutwalana nawo. Lelo wawikako sana amano kwe vino mukalonda na vino mukayivwa, swinya angamyavwa nu kuvwamba uwakutwalana nawe. Acino twalililani ukumunena vino mukalonda na vino mukayivwa. (Amalu. 62:8) Mwamulenga ukuti awamyavwa ukutekanya nu kumipa amano. (Jemu. 1:5) Umwanawitu e John d umusimbe uwa ku United States, walanzileko pe vino akapepelapo. Watili: “Nkanena e Yehova pa miwele yino nkalonda e wakwane ukuwa nayo nu kumulondololela ukuti anjavwe ukulola inzila zino ningazanilamo uwakutwalana nawe. Swinya nkamulenga ukuti anjavwe ukuwa ni miwele yino yingalenga njize mbe ne mulume umuzima.” E nkazi Tanya uwaku Sri Lanka, watili: “Pano nkulindilila uwakutwalwako, nkalenga Yehova ukuti awanjavwa ukutwalilila ukuwa ni cisinka, ukuwika amano pa vizima nu kuwa ni nsansa.” Cinji acakuti, asa mulandu pangapita impindi intali ukwasowa ukuti mumuzane ukulingana na vino mwenecelanga, e Yehova wamilaya ukuti alimyavwa ukumuzana swinya wandi awamisakamala nu kumiwikako sana amano.—Amalu. 55:22.
5. Ampindi ci pano umwanawitu nanti e nkazi umusimbe angazana umusimbe muwuye wino wakunda e Yehova? (1 Wakorinte 15:58) (Lolani ni cikope.)
5 E Baibolo yikatuwomelezya ukuti “amanda yonsinye twawombesya mu mulimo wa Mfumu.” (Wazyani 1 Wakorinte 15:58.) Nga cakuti mwe wapamviwe mu mulimo wa kwe Yehova swinya mukuzanwa ponga na wanawitu na wankazi awalekane lekane, mutaliwakwivwavye icete ukuwomelezyanya. Lelo muliwa nu longo lwakusunkana na wasimbe wawuyo wano mungayana ukutwalana swinya wano nawo wawika amano ku kuwombela Yehova. Cinji acakuti pano mukuwombesya ukufika pano papelezile amaka yinu ukusecelesya Yehova, muliwawa ni nsansa zya cisinka.
Nga cakuti mukuwombesya mu mulimo wa kwe Yehova nu kuzanwa ponga na wanawitu na wankazi awalekane lekane, muliwa nu longo lwakumanyana na wanawitu na wankazi wanji awasimbe wano wakalonda ukutwala nanti ukutwalwa (Lolani paragrafu 5)
6. Avyani vino awina Klistu awasimbe wazipizile wakwizuka?
6 Muzipizile ukucenjela pakuti mutaleka ukuvwamba uwakutwalana nawe akuno kucindamisye mu wumi winu. (Flpi. 1:10) Mwakwizuka ukuti insansa zya cisinka zisikwiza pa mulandu wakuti we musimbe, watwala nanti watwalwa, lelo zikakwiza pa mulandu wakuwa na wuciwuza umuzima ne Yehova. (Mat. 5:3) Swinya pano mucili mwe wasimbe, apano mungawa sana nu longo lwakuwombesya mu mulimo wa kwe Yehova. (1 Kor. 7:32, 33) Fwandi mwawomvya icete yo-o impindi. E nkazi Jessica, uwa ku United States wino watwazilwe lyo ali mupipi nu kukumanisya imyaka 40 watili, “Nawombesyanga mu mulimo wa kuwizya na co-o canjavwizye ukutwalilila ukutekanya pano nkulindilila ukuzana uwakutwalwako.”
MUMANYANI ICETE
7. Amulandu ci wuno cacindamila ukutalicila ukumanya umuntu pano mutani mu mulanzye nanti ukumulanjizya ukuti mu mukunzile? (Imilumbe 13:16)
7 Mungacita wuli nga cakuti mwalola wumwi wino akuloleka ukuti angayana ukuwa we wakwinu? Uzye muzipizile ukumulanjizya ukuti mu mukunzile paponye? E Baibolo yikalanda ukuti umuntu wa mano akatela teyelenganya pano atani acite cimwi. (Wazyani Imilumbe 13:16.) Fwandi cingazipa ukutela temumanye icete weyo umuntu pano mutani mulanjizye ukuti mu mukunzile nanti ukutalika ukumulanzya. E Aschwin uwa ku Netherlands watili: “Pasizimba ukutalika ukukunda umuntu nanti ukuleka ukumukunda. Fwandi nga cakuti mwatepwa nu kumumanya icete, mutaliya mu kumulanzya pa mulandu vye na vino mukuyivwa.” Cinji acakuti, cilimipepucila ukumanya nga cakuti atanga ayane ukuwa we wakwinu.
8. Uzye umwanawitu nanti e nkazi umusimbe angacita wuli pakumanya umuntu wino akulola ukuti angayana ukutwalana nawe? (Lolani ni cikope.)
8 Mungacita wuli pa kuti mu mumanye? Pano muli pa kulongana na pano mukwizizya ponga, mungalola vino akucita, imiwele yakwe na vino akawomba mu vya kwe Leza. Aviwuza vya musango ci vino wakwata? Swinya avyani vino akalandapo sana? (Luk. 6:45) Uzye vino akalonda ukucita mu wumi, vikoline na vino mukalonda? Swinya ncepamwi mungakolowozyako na wa eluda mwi wungwe nanti awina Klistu wasongo mu vya kwe Leza wano wamumanya. (Imilu. 20:18) Ku cakulolelako, mungawakolowozya pe vino awantu wa mumanya ni miwele yino wawa nayo. (Ruti 2:11) Pano mukuvwambilizya, mutazipizile ukulenga awatunganyapo vimwi nu kuyivwa uwuwi. Pakuti ivya musango wo-o vitacitika, muzipizile ukumucindika, ukukana mukonka konka nkani nanti ukukolowozya pe tonsinye na tuno mutazipizile ukumanya.
Pano mutani mulanzye wumwi, mwatela temumumanya icete ukwasowa nu kuti amanye (Lolani amaparagrafu 7-8)
9. Avyani vino muzipizile ukusinincizya pano mutani mulanzye wumwi?
9 Awutali wa mpindi wuli yino yizipizile ukupitapo pakumanya wino mukulonda ukulanzya? Nga cakuti mwapupumila ukulanzya umuntu pano mutani mu mumanye, angalola ngati mukapupumila iya kumuzwa. Musikwelenganyapo pano mutani mupingule pe cimwi. (Imilu. 29:20) Swinya mutazipizile ukuzimba nkani ukuya mukumulanzya. Wakati yino yazimba yikanyeka! Cingawipa sana maka maka nga ca kuti weyo umuntu amanyile nu kumanya ukuti mu mukunzile. Amuno angatalika ukulola nge mukawaya waya pa kupingula pa vintu. (Ekawi. 11:4) Mutazipizile mwakwelenganya ukuti nga mwalanzya wumwi, lyo mpakanye mulitwalana. Lelo muzipizile ukusinincizya ukuti muyipekinye ukutwala, nu kusuwila ukuti wino mwaya mukulanzya angawa we wakwinu umuzima.
10. Avyani vino muzipizile ukucita nga cakuti kuli wino amitemilwe lelo mwemwe mutamutemilwe?
10 Avyani vino muzipizile ukucita nga cakuti mwiluka ukuti wumwi amitemilwe? Nga mutamutemilwe, mutacita vino vingalanjizya ngati mu mutemilwe. Amuno citanga cizipe ukulenga umuntu wino amitemilwe awalola ngati mwandi mu muzumile nga wamilanzya na pano asa vino cili.—1 Kor. 10:24; Efes. 4:25.
11. Avyani vino muzipizile mwakwizuka nga cakuti amwewano mukuvwambila wumwi uwakutwalana nawe?
11 Mu ncende zimwi awakwasi nanti wasongo, awano wakavwambila wa lupwa lwawo awakutwalana nawo. Ne munsi zinji wa lupwa ni viwuza, awano wakawavwambila. Swinya wakapekanya ukuti umonsi nu mwanaci wize walolane nu kulanzyanya nga cakuti wangakunda ukutalika ukuvwambana. Nga cakuti amwewano mukuvwambila umusimbe uwakutwalana nawe, muzipizile ukumanya vino wonsinye wawili, umonsi nu mwanaci wakalonda na vino watemwa. Swinya nga mwalola ukuti wumwi angalingana ukutwalana ne lupwa nanti ne ciwuza winu, muzipizile ukwelezya na maka ukumanya vino weyo umuntu wawa, imiwele yakwe, ni cicindamisye wuciwuza wakwe ne Yehova. Wuciwuza uwuzima ne Yehova awuno wacindamisya ukucila pa ndalama, amasambililo nanti pe vino umuntu wakwata. Cinji cino muzipizile mwakwizuka acakuti, umwanaci nu monsi awasimbe, awano wazipizile ukupingulapo aweneco nga cakuti wangatwalana.—Gal. 6:5.
IVYAKUCITA PAKULANZYA
12. Nga cakuti kuli umuntu wumwi wino mukunzile, mungacita wuli pakutalika ukumulanzya?
12 Nga cakuti kuli umuntu wumwi wino mukunzile, mungacita wuli pakutalika ukumulanzya? e Mungatantika ukuti mwize mulanzyanye nawe, ukuwomvya e foni nanti ukuyavye ku cifulo cimwi kuno musi mwenga. Pano mukulanzyanya mutazipizile ukumupita mu mbali pakumunena ukuti mu mukunzile swinya mungatemwa ukutalika ukuvwambana pa kuti mumanyane icete. (1 Kor. 14:9) Nga cingacitika, mungamusilako impindi yakuti ayelenganyepo pano atani amyasuke. (Imilu. 15:28) Swinya nga cakuti wamikana, mutazipizile ukumupaticizya lelo muzipizile ukucindika vino wamyasuka.
13. Avyani vino mungacita nga cakuti wumwi wiza wamilanzya? (Wakolose 4:6)
13 Avyani vino muzipizile ukucita nga cakuti amwe wano wiza mukulanzya? Muzipizile ukuwa nu mucinzi ni cikuku. Amuno pa kuti umuntu asipe nu kwiza mukuminena ukuti wamikunda, lyo awombesizye nkaninye. (Wazyani Wakolose 4:6.) Swinya nga cakuti mukulondekwa impindi yakwelenganyapo pano mutani mwasuke, muzipizile ukumunena. Lelo nanti ciwe wo-o, mutazipizile ukuzimba nkani ukwasowa ukulanda vino mukwelenganya. (Imilu. 13:12) Nga mutakumulonda, mutazipizile ukumupita mu mbali, lelo muzipizile ukwasuka mu nzila ya cikuku. Lekani tulande pe vino umwanawitu Hans uwa ku Austria wacisile pano e nkazi wumwi wamuvwamvile. Watili: “Namunenile mu mucenjelo vino napinguzilepo lelo ntamupisile mumbali. Swinya namunenile paponye amuno ntalondanga awakwelenganya ukuti ncepamwi kunkolelo vingiza viwombe. Cinji cakuti nalinji nemucenjele mwe vino nalandanga nu kucita pa kuti ntakaleke awakwelenganya ukuti ncepamwi mpilusile mwe vino nalanzile.” Nomba nga cakuti namwemwenye mu mukunzile, muzipizile ukumunena ukuti mwamuzumila nu kulanzyanya pa mpindi yino mwandi mwasumba ponga nawe, awantu wano mwandi munene ukuti mukavwambana apano ni vintu vinji. Ukucita wo-o kucindime, amuno vyo mukwenecela ukuti avino vyandi vyacitika pano mukuvwambana vingapusana ukulingana ni ntambi nanti ivintu vinji.
VINO WANJI WANGATUNJILILA AWASIMBE
14. Amazwi ci yano tutazipizile ukulanda ku wina Klistu awasimbe?
14 Uzye tungatunjilila wuli awasimbe wano wakulonda ukutwala nanti ukutwalwa? Inzila yonga yino tungawavwilamo, akuwa awacenjele na mazwi yano tukuwomvya. (Efes. 4:29) Ku cakulolelako, tungayikolowozya ukuti: ‘Uzye amazwi yano nkawomvya yakalenga awina Klistu awasimbe ukutalika ukuvwambisya ukutwala nanti ukutwalwa? Uzye nga nalola umwanawitu ne nkazi awasimbe wali ponga, nkatalika ukutunganya ukuti wakuvwambana?’ (1 Tim. 5:13) Cinji acakuti, tutazipizile ukulenga awina Klistu awasimbe wayivwa ukuti watacindama pa mulandu wakuti watatwala nanti ukutwalwa. Umwanawitu Hans wino tetulanzilepo watili: “Awanawitu na wankazi wamwi wakankolowozya ukuti, ‘Ulitwala mpindi ci? Amuno ukuzile wandi ukote.’ Amawuzyo yamusango wo-o, yangalenga awasimbe wayivwa ngati watacindama nu kulenga wavwambisya ukutwala nanti ukutwalwa.” Fwandi cicindime nkaninye ukulola inzila zyakusalifizyamo awasimbe!—1 Tes. 5:11.
15. (a) Ukulingana ni cisinka ci sundo cino cawa pa Waroma 15:2, avyani vino tuzipizile ukwelenganyapo pano tukuvwambila wumwi uwakutwalana nawe? (Lolani ni cikope.) (b) Avyani vino mwasambilizile mwe vidyo? (Lolani ne futunoti.)
15 Avyani vino mungacita nga mwalola ukuti umwanawitu wumwi ne nkazi umusimbe wangayana ukutwalana? E Baibolo yikatuwomelezya ukuti tuzipizile ukucindika vino wanji wakayivwa. (Wazyani Waroma 15:2.) Awasimbe awavule wasilonda ukuwavwambila uwakutwalana nawo. Swinya tuzipizile ukucindika vino awaneco wapingulapo (2 Tes. 3:11) Ne wanji wangatemwa ukuwavwa, lelo tutazipizile ukuya mukuwavwambila nga cakuti watatunenile. f (Imilu. 3:27) Ne wamwi wangatemwa ukuwavwa nomba wasilonda ukuwalungatika pakuwanena ukuti kuli umwanawitu nanti e nkazi wino awatemilwe. E nkazi Lydia, umusimbe wino akakwikala ku Germany watili: “Mungita umwanawitu ne nkazi awasimbe pano muli ngati aliwumba. Ukucita wo-o kungalenga wawe nu longo lwakuwa ponga nu kuyipingulilapo aweneco nga cakuti wangakunda ukutalika ukuvwambana.”
Ukuzanwa pa wavule kungalenga umwina Klistu umusimbe ukuzana uwakutwalana nawe (Lolani paragrafu 15)
16. Avyani vino awina Klistu awasimbe wazipizile wakwizuka?
16 Swensinye tungawa ni nsansa mu wumi, asa mulandu nampo swe wasimbe, twatwalwa nanti ukutwala. (Amalu. 128:1) Fwandi nga cakuti mukalonda ukutwalwa nanti ukutwala lelo mutani muzane wino mungatwalana nawe, twalililani ukuwika amano mukuwombela e Yehova. E nkazi uwizina lya kuti Sin Yi uwa ku Macao watili: “Impindi yino ungikala uwusimbe, ayitici sana kwe yino uliwakwikala ne wakwako mu Paradaise. Fwandi cicindime nkaninye ukuwomvya icete yo-o impindi pano we musimbe.” Nomba mungacita wuli nga cakuti mwawa kaali na wino mukavwambana nawe? Mu cipande cino cikonsilepo, tulilanda pe vino vingamyavwa pano mukuvwambana.
ULWIMBO 137 Awanaci wi Suwilo
a Pakulola nga cakuti mufisilepo ukutwala nanti ukutwalwa, lolani icipande ca kuti “Dating—Part 1: Am I Ready to Date” [Ukuvwambana—Uluwali 1: Uzye Njipekinye Ukutalika Ukuvwambana?”] pa jw.org mu Cizungu.
b UKULONDOLOLA IZWI: Mwe co-o icipande na mwe cino cikonsilepo, izwi lya kuti ukuvwambana likusula ku ciputulwa campindi pano umwanaci nu monsi wakatalika ukulanzyanya pa kuti walole nga ca kuti wangayana ukutwalana. Ukuvwambana kukatalika nga ca kuti umonsi nu mwanaci wazumilizyanya ukuti wakundine swinya kukatwalilila mpaka pano wakakwiza mukulayana ukutwalana nanti pano vikakwiza mukusila.
c Pakupepusya ilyasi, mu ma paragrafu yamwi tulanzile ngati tukulozya ku mwanawitu. Lelo ivisinka vya mu Baibolo vino vilimo vingawomba na kwa nkazi nye.
d Amazina yamwi yapiluzilwe.
e Mu ntambi zimwi umwanawitu awino akalanzya e nkazi. Lelo nanti ciwe wo-o, ne nkazi nye angalanzya umwanawitu. (Ruti 3:1-13) Nga mukulonda ukumanyilapo na vinji pe lyo-o ilyasi, lolani icipande ca kuti “Young People Ask . . . How Can I Tell Him How I Feel?” [“Awacitici Wakakolowozya Ukuti . . . Ninganena Wuli Umulumendo Vino Nkuyivwa?”] mwe Awake! ya mu October 22, 2004.
f Lolani e vidyo ya kuti Lwilanji Isuwilo Linu—Mwe Wasimbe pa jw.org.
