1-2. (a) Amawuzyo ci yano twandi twasuke? (b) Acani cino cikalanjizya ukuti e Yehova akavwambisya ukutwavwa?

 E YEHOVA angatwavwa ukusipicizya intazi zino tukupitamo nga nukuwasecelela pano tukumuwombela. Akacita wuli pakutwavwa? Swinya tungacita wuli pakuti twazanamo ivizima mwe vino akatwavwa? Ya-a amawuzyo ayano twandi twasuke mwe co-o icipande. Nomba pano tutani twasuke, lekani tetulande pi wuzyo lya kuti: Uzye molimonye e Yehova akalondesya ukutwavwa?

² Izwi lino umutumwa Paulo wawomvizye mwe kalata yino walembezile awaHeberi lingatwavwa ukwasuka lyo-o iwuzyo. Walemvile ukuti: “Imfumu we kavwa wane, ntandi ndatina. Nga umuntu nawe anganchita chani?” (Hebe. 13:6) Uwulondolozi wumwi uwa mu Baibolo wukalanda ukuti, izwi lyakuti e “kavwa” likalanda pa muntu wino akusamala ukuya mukwavwa wino akulondeka uwakumwavwa. Yelenganyani ukuti e Yehova akusamala ukuya mukupususya wino ali mu ntazi. Ukwasowa nukuvwilika mwazumila ukuti wo-o uwulondolozi wukulanjizya icete sana vino Yehova akavwambisya ukutwavwa. Nga cakuti e Yehova watwavwa, tungasecelela napano tukusipicizya intazi zino tukupitamo.

3. Anzila ci zitatu zino Yehova akatwavwilamo ukutwalilila ukusecelela pano tukusipicizya intazi?

³ Uzye e Yehova akatwavwa wuli ukutwalilila ukusecelela pano tukusipicizya intazi? Pakwasuka lyo-o iwuzyo, lekani tulande paciputulwa cimwi ica mwi buku lya kwe Ayizeya. Amulandu ci? Amuno amasesemo amavule yano Yehova walanjizizye e kasesema Ayizeya, yakawomba kuwawomvi wa kwe Yehova mwe ya amanda. Cinji acakuti, imiku imivule e Ayizeya walondolola e Yehova ukuwomvya amazwi amapepuke yano yangalenga twivwicisye wangu. Mwe Ayizeya icipandwa 30 mwawa ivyakulolelako vya mazwi yamwi. Mwe co-o icipandwa wawomvya ivyakulolelako  ivizima nkaninye pakulondolola vino Yehova akakwavwa awantu wakwe. Walemvile ukuti e Yehova akatwavwa (1) ukupitila mu kuteyelezya nukwasuka amapepo yitu, (2) ukupitila mukututungulula, ne (3) ukupitila mukutupaala peyo-o impindi nga na kunkolelo. Katulande pezyo-o inzila zitatu zino Yehova akatwavwilamo.

4. (a) Uzye e Yehova wisile wuli awaYuda wano walinjiko mu mpindi zya kwe Ayizeya, swinya avyani vino wazumilizizye ukuti vicitike? (b) Alisuwilo ci lino Yehova wapile wano walinji ni cisinka? (Ayizeya 30:18, 19)

⁴ Mu mazwi yakutalicilako nye mwe Ayizeya icipandwa 30, e Yehova wisile awaYuda ukuti ‘awana wacintivwa, wano wakalundika uluwembu paluwuye.’ Walanzile nukuti: “Wakasanguchila Leza, swinya wakakana penye ukuteyelezya kumasambilizyo yakwe Leza.” (Ayize. 30:1, 9) Pamulandu wakuti awantu wakanile ukuteyelezya kwe Leza, e Ayizeya walandizile lyankani ukuti e Yehova alizumilizya ukuti wacule nkaninye. (Ayize. 30:5, 17; Jere. 25:8-11) Swinya wonye avino cizile aciwa pano awina Babiloni wawasenzile mu wuzya. Lelo nanti ciwe wo-o kwalinji awaYuda wamwi wano walinji ni cisinka wo e Ayizeya walinji nukuwanena vimwi vino vyalinji nukulenga wawe ni suwilo. Wawanenile ukuti wanda wumwi e Yehova walinji nukulenga wanyocele ku Yersalemu. (Wazyani Ayizeya 30:18, 19.) Ukwasowa nukuvwilika, wonye avino cizile aciwa. E Yehova wawafumizye muwuzya ku Babiloni. Lelo papisile imyaka imivule pakuti e Yehova awaluwule. Amazwi yakuti “e Yehova alitwalilila ukulindilila ukuti amipaale” yakalanjizya apatiswenye ukuti palinji nukupita impindi pakuti e Yehova aluwule awa cisinka. Awina Israeli wamazile imyaka 70 muwuzya ku Babiloni pano watani wazumilizye wamwi ukuti wanyocelemo ku Yerusalemu. (Ayize. 10:21; Jere. 29:10) Walile awina Israeli wanyocela kunsi ya kumwawo, ivilamba vino walilanga pamulandu nuwulanda pano walinji mu wuzya pizile apapyanila ivilamba vya nsansa.

5. Amazwi ci ayakuwomelezya yano tukazana pe Ayizeya 30:19?

⁵ Mwe ya-a manda, amazwi yakuti: “Ndimwamulilila ukuti awavwe, aliwapochelela” yakatuwomelezya nkaninye. (Ayize. 30:19) E Ayizeya akatuwomelezya ukuti e Yehova aliteyelezya kwe sweswe nga cakuti twalilila kwe weliwe swinya atalizimba nukwasuka amapepo yitu. Walanzile nukuti: “Nga wiza wivwavye ukulila kwako alikwasuka.” [NWT] Ya-a amazwi yakuwomelezya yakatwizusyako ukuti Umukwasi witu akalondesya sana ukwavwa wano wakamulenga ukuti awavwe. Ukumanya co-o icisinka kukalenga atutwalilila ukusecelela pano tukusipicizya.

6. Uzye amazwi ya kwe Ayizeya yakalanjizya wuli ukuti e Yehova akawika amano ku mapepo yawawomvi wakwe wenga na wenga?

⁶ Avyani vinji vino yo-o vesi yikatunena pa mapepo yitu? Yikatunena ukuti e Yehova akawikako sana amano pano akuteyelezya ku mapepo yitu wenga nawenga. Amulandu ci wuno tungalandila wo-o? Mwe vesi yakutalicilako pe Ayizeya icipandwa 30 e Yehova walandanga pa wantu wakwe ngati aliwumba. Lelo mu vesi 19 walandanga pe wenga na wenga. E Ayizeya walemvile ukuti: ‘Utalilanga ukalosya, alikupocelela swinya alikwasuka.’ Pamulandu wakuti e Yehova we Leza walukundo asinena umwana wakwe umonsi nanti umwanaci ukuti, “Uzipizile ukuwoma ngati aweyo e ndume yako nanti weyo e nkazi yako.” Wamanya ukuti cila muntu wapusanako ku muwuye nukuti swensinye twacindama swinya akawikako sana amano pano tukupepa wenga na wenga.​—Amalu. 116:1; Ayize. 57:15.

7. Uzye e Ayizeya ne Yesu walanjizya wuli umulandu wuno cacindamila ukupepa ukwasowa ukuleka?

⁷ Nga cakuti twapepa kwe Yehova nukumunena vino vitusakamisile, icakutalicila cino angacita angatupa amaka ayakutwavwa ukusipicizya yoyo intazi. Ne nga cakuti intazi yino tukweti yitasizile pampindi pano twenecelanga ukuti  yisililepo, tutazipizile ukuleka ukumulenga. Tuzipizile vye ukutwalilila ukumulenga imiku imivule ukuti atupe amaka ya kusipicizya. Swinya wonye avino akatuwomelezya ukuti twacita. Co-o icisinka cilingine na mazwi ya kwe Ayizeya, ayakuti: “Mutazipizile ukuleka [e Yehova] apuze.” [NWT] (Ayize. 62:7) Uzye ya-a mazwi yakusula mwinye? Yakusula mukuti tuzipizile twapepa lyonsinye kwe Yehova ngati tutakumuzumilizya ukupuza. Amazwi ya kwe Ayizeya yakatwizusyako pipepo lya cilanjililo ilya kwe Yesu lino likazanwa pe Luka 11:8-10, 13. Pelyo-o iwaliko e Yesu akatuwomelezya ukupepa ‘nakasilu [ukwasowa ukuleka]’ nu kutwalilila ‘ukulenga’ umuzimu wutele. Swinya tungapapata ne Yehova ukuti atutungulule pakuti twapingula icete pa vintu.

8. Uzye amazwi yano yawa pe Ayizeya 30:20, 21 yaficilisizwe wuli ku nsizi?

⁸ Wazyani Ayizeya 30:20, 21. Pano awasilika awina Babiloni wazingulisile umusumba wa Yerusalemu, awantu watalisile ukupita mu ntazi mbipe zino zyalinji ngati avyakulya na minzi kwe woliwo. Lelo ukulingana ne vesi 20 ne 21, e Yehova walayile awa Yuda ukuti nga cakuti walapila nukupilula imiwele yawo, walinji nukuwapususya. E Ayizeya wakolinye e Yehova kwe “Kasambilizya Mukulu” [NWT] swinya walayile na wantu ukuti e Yehova walinji nu kuwasambilizya pakuti wamupepa ukulingana na vino akalonda. Ya-a amazwi yizile ayaficiliswa pano awaYuda wafumile muwuzya. E Yehova walanjizizye apatiswenye ukuti walinji we Kasambilizya Mukulu uwawa Yuda. Swinya pamulandu wakuti awino watungululanga awantu wakwe, awaYuda wizile awanyosya ukupepa ukusanguluke. Twawa ninsansa nkaninye pamulandu wakuti e Yehova awili e Kasambilizya witu Umukulu.

9. Anzila ci yonga yino Yehova akutusambilizizyamo mwe ya-a manda?

⁹ Mwe ya-a amavesi, e Ayizeya watukolinye ku wasambi wano Yehova akusambilizya mu nzila ziwili. Iya kutalicila, e Ayizeya walanzile ukuti: “Aminso yinu yalilola e Kasambilizya Mukulu.” Mwe co-o icilanjililo e Ayizeya walanzile ukuti e Kasambilizya ayimilile pankolelo yawasambilizi wakwe. Lwawa alongo nkaninye kwe sweswe wo-o vino Yehova akatusambilizya mwe ya-a manda. Uzye akatusambilizya wuli? Akatusambilizya ukupitila mwiwungwelyakwe. Tukasalifya nkaninye pawutunguluzi uwuzima wuno tukapocelela ukufuma kwi wungwe lya kwe Yehova. Vino tukasambilila pa kulongana kwa piwungwe, ukwa muputule, ukwa citungu na mumabuku nga na pama programu ya pa JW Broadcasting® nga ni nzila zinji, vikatwavwa ukutwalilila ukusecelela pano tukusipicizya intazi.

10. Amwinye muno mwasula ukwivwa “izwi kunsizi [yitu]”?

 ¹⁰ E Ayizeya walanzile pa nzila ya citiwili yino Yehova akatusambilizizyamo. Watili: “Muliyivwa izwi lyakwe kunsizi.” Pa-a e kasesema walandanga ukuti e Yehova wawa ngati we kasambilizya wino ali kunsizi ya wasambilizi wakwe akuwanena inzila yino wazipizile ukuyamo pano akuwatungulula. Mwe ya-a manda tukakwivwa izwi ya kwe Yehova ku nsizi yitu. Amunzila ci? Amuno amazwi ya kwe Yehova amatele yalemvilwe mu mpindi ya ku kaali nkaninye. Fwandi pano tukuwazya Baibolo cikawa ngati tukwivwa izwi lya kwe Yehova likufuma ku nsizi yitu.​—Ayize. 51:4.

11. Avyani vino tuzipizile ukucita pa kuti tutwalilile ukusecelela pano tukusipicizya intazi, swinya amulandu ci?

¹¹ Avizima ci vino tungazanamo nga cakuti tukwivwila uwutunguluzi wa kwe Yehova wuno akatupa ukupitila mwiwungwelyakwe namwe Baibolo? Mwakwizuka ukuti e Ayizeya walanzile pa vintu viwili. Icakutalicila, watili “inzila yokoo.” Ne icacitiwili watili, “amuno pitanji.” (Ayize. 30:21) Tutazipizile ukupelela vye pakumanya “inzila.” Lelo ‘amuno tuzipizile twapita.’ E Yehova akatusambilizya vino tuzipizile ukucita ukupitila mwe Baibolo na mwiwungwelyakwe. Swinya tukamanya navino tungawomvya vino tukusambilila. Fwandi pakuti tutwalilile ukusecelela pano tukusipicizya intazi zino tukakwata pano tukuwombela Yehova, tuzipizile ukukonka vyonsinye vyo-o ivintu viwili. Nga cakuti tukusambilila nu kuvikonka, apano tulisinincizya ukuti e Yehova alitulambula.

12. Ukulingana ne Ayizeya 30:23-26, uzye Yehova wapaazile wuli awantu wakwe?

¹² Wazyani Ayizeya 30:23-26. Uzye wo-o uwusesemo waficilisizwe wuli ku waYuda wano wanyocezilemo kunsi yakumwawo pano wafumile mu wuzya ku Babiloni? E Yehova wawapile ivizima ivivule ivyakuwavwa pakuti watwalilile ukumuwombela. Wawapile nivyakulya ivivule. Ni cicindamisye acakuti wawapile vyonsinye vino vyalondekanga pakuti wapalamile kwe weliwe napakuti wamupepa ukulingana navino akalonda. Peyoyo impindi awantu wa kwe Yehova wayitofilwe umutende wuno wasitela wayitopwepo. E vesi 26 yikalanjizya ukuti e Yehova wawapile uluswepo ulukulu, akuli ukuti wawavwizye ukwivwicisya vino vyawa mwi zwi lyakwe. (Ayize. 60:2) Amapaalo ya kwe Yehova yavwizye awawomvi wakwe ukutwalilila ukumuwombela ni nsansa swinya na maka yawo yonsinye pamulandu “nicimwemwe.”​—Ayize. 65:14.

13. Uzye uwusesemo wakunyosya ukupepa ukusanguluke waficiliswa wuli mwe ya-a manda?

¹³ Uzye uwusesemo wakunyosya ukupepa ukusanguluke wukawomba nakwesweswenye mwe  ya-a manda? Ukwasowa nukuvwilika wukawomba. Amunzila ci? Amuno ukufumilila mu 1919 C.E., awantu awavule waluwuka ukufuma mu wuzya we Babiloni Mukulu, akuli ukuti ukupepa konsinye ukwa wufi. Watungululwa kunsi iyizima nkaninye ukucila ni nsi ya Wulayo iya wina Israeli. Wawa mucifulo icicinjililwe kuno wakapepa e Yehova ukulingana na vino akalonda. (Ayize. 51:3; 66:8) Uzye conye icifulo icicinjililwe acani?

14. Uzye e paradaise ya ku muzimu acani swinya awaweni wano wakakwikalamo mwe ya-a amanda? (Lolani Ukulondolola Amazwi.)

¹⁴ Ukufumilila mu 1919 C.E., awapakwe wakayitopwa ukuwa mwe paradaise ya ku muzimu. b Swinya pe yo-o impindi na walyanye wano wawa nisuwilo lya kwikala munsi, akuli kuti ‘ing’onzi zinji’ nawonye wiza wawa ponga na wapakwe mwe yo-o paradaise yaku muzimu swinya wakayitopwa amapaalo amavule aya kwe Yehova.​—Yoha. 10:16; Ayize. 25:6; 65:13.

15. Uzye e paradaise ya kumuzimu yawa kwinye?

¹⁵ Uzye e paradaise ya ku muzimu yawa kwinye mwe ya-a manda? Wakapepa wa kwe Yehova wawa insi yonsinye. Co-o cikulanjizya apatiswenye ukuti ne paradaise ya kumuzimu nye yino wawamo yawa insi yonsinye. Fwandi asamulandu nukuli konsinye kuno tukakwikala, tungawa mwe paradaise ya kumuzimu. Lelo tungawamo vye nga cakuti tukutunjilila ukupepa kwa cisinka.

16. Avyani vino tuzipizile ukucita pakuti tutwalilile ukulola ivizima vino vyawa mwe paradaise ya ku muzimu?

¹⁶ Cinji cino tuzipizile ukucita pakuti tutwalilile ukuwa mwe paradaise ya ku muzimu, akuwasalifya piwungwe lya wina Klistu. Uzye tungacita wuli wo-o? Tungacita wo-o ukupitila mukuwika amano kuvizima, asa kuviluwo vya wanawitu na wankazi. (Yoha. 17:20, 21) Amulandu ci wuno ukucita wo-o kwacindamila? Lekani tulanjilile. Nga cakuti mwaya kumpanga yimwi iyizima nkaninye, mungakwenecela ukulola ivimuti ivilekane lekane vino vikuloleka icete. Wonye avino cawa na mwiwungwe litu nye, mwawa awantu awalekane lekane wano tungakolanya kwe yo-o imiti. (Ayize. 44:4; 61:3) Tuzipizile ukutwalilila ukuwika amano ku wuzima we yoyo  impanga asa paviwipe vino tukulola ku miti yino yili mupipi na sweswe. Fwandi tutazipizile ukuleka iviluwo vino tukacita nanti vino wanji wakacita mwiwungwe vilenge tuleke ukulola uwuzima wuno wawa mwiwungwelya wina Klistu.

17. Avyani vino swensinye tuzipizile ukucita pakutunjilila umutende mwiwungwe?

¹⁷ Avyani vino swensinye tuzipizile ukucita pakuti twatunjilila ukulemenkana mwiwungwe? Akupanga umutende na wanji. (Mat. 5:9; Roma. 12:18) Lyonsinye nga cakuti tukuwombesya ukupanga umutende na wanji mwiwungwe, tukalundako uwuzima kwe paradaise wa ku muzimu. Amuno tukakwizuka ukuti wensinye wino wawa mwe paradaise wa ku muzimu, we Yehova wamuleta mukupepa ukusanguluke. (Yoha. 6:44) Teyelenganyani pa nsansa zino Yehova akawanazyo nga cakuti walola vino tukuwombesya na maka ukutunjilila ukulemenkana numutende pa wawomvi wakwe wano wacindama nkaninye kwe weliwe.​—Ayize. 26:3; Haga. 2:7.

18. Avyani vino tuzipizile twakwelenganyapo lyonsinye, swinya amulandu ci?

¹⁸ E Yehova wapa awawomvi wakwe ivizima ivivule nkaninye. Avizima ci vino tungazanamo mwe vyo-o vino Yehova watupa? Tuzipizile ukwelenganya sana pevino tukuwazya mu Baibolo nga na mu mabuku yitu yano yakalanda pe Baibolo. Ukuyisambilizya kwa musango wo-o nukwelenganyapo, kungatwavwa ukuwa ni miwele ya wina Klistu nukulanjizya ‘ulukundo lwa wunyina’ swinya ‘ulukundo luzima’ kwe wenga na wenga mwiwungwe. (Roma. 12:10) Nga cakuti tukwelenganya pa mapaalo yano Yehova watupaala peyonye impindi, wuciwuza witu ne Yehova wukawomelako. Swinya nga tukwelenganya pa vizima vino Yehova watulaya ku nkolelo, isuwilo litu ilyakuti tulitwalilila ukumuwombela umuyayaya likawomelako. Vyonsinye vyo-o, vikalenga twasecelela pano tukuwombela Yehova.

19. (a) Ukulingana ne Ayizeya 30:18, avyani vino tungasuwila? (b) Avyani vino vingatwavwa ukutwalilila ukusecelela pano tukusipicizya intazi?

¹⁹ Pano Yehova aliwakonona yo-o insi imbipe “alikatuka” [NWT] pakuti atwavwe. (Ayize. 30:18) Twasuwila ukuti e Yehova we Leza wino “akachita ichete” wino atalizumilizya yo-o insi ya kwe Satana ukutwalilila ukuwako. (Ayize. 25:9) Tukalindilila Yehova ukuti ayize atuluwule pewowo uwanda. Nomba pano tukulindilila ukuti wo-o uwanda wize wufike, tukulondesya sana ukutwalilila ukucindika ulongo lwa kupepa, ukuyisambilizya, ukuwazya Izwi lya kwe Leza Baibolo nukwelenganya pa mapaalo ya kwe Yehova. Nga twacita wo-o, e Yehova alitwavwa ukutwalilila ukusecelela pano tukusipicizya intazi zino tukakwata pano tukumupepa.