1. Avyani vimwi vino e Yesu watucitila?

 KUSITELA kuwepo umuntu wino akatela ayavwapo wanji ngati we Yesu. Pano walinji munsi, wayikundilanga ukuwomvya amaka yakwe ayakuzungusya kukwavwa wanji. (Luk. 9:​12-17) Swinya watupile icawila icikulu nkaninye pe vyonsinye, akuli ukuti uwumi wakwe. (Yoha. 15:13) Cinji acakuti na pano wazyupusilenye, watwalilizile ukwavwa wanji. Ndi wulyanye vino watulaya, walenzile kwe Yehova ukuti atutumile umuzimu wutele uwakutusambilizya nu kutusansamusya. (Yoha. 14:​16, 17; 16:13) Asa vyo-o vitupu, watwalilila ukutwavwa ukumanya ivyakupanga awasambi ukuzinguluka insi yonsinye ukupitila mwe vino tukasambilila pa kulongana.—Mat. 28:​18-20.

2. Uzye “ivyawila” mu wantu vino vyalandwapo pa Waefeso 4:​7, 8 awaweni?

² Lekani tulande pavyawila na vinji vino e Yesu watupa. Umutumwa Paulo walemvile ukuti pano e Yesu wanyocezilemo kwi yulu wapile “ivyawila” mu wantu. (Wazyani Waefeso 4:​7, 8.) Walondolozile ukuti e Yesu wapile wa-a ivyawila mu wantu pakuti watunjilila iwungwe mu nzila izilekane lekane. (Efes. 1:​22, 23; 4:​11-13) Mwe ya-a amanda pe vyo-o “ivyawila” mu wantu pawa awawomvi wano wakatumicila, wa eluda na wakangalila wamiputule. a Kweni wa-a awonsi wakaluvyanya amuno watapwililika. (Jemu. 3:2) Lelo nanti ciwe wo-o, awano e Yesu akawomvya pakutwavwa, wawa avyawila vino watupa.

3. Lanjililani vino tungatunjilila wano wawa ‘avyawila’ mu wantu.

 ³ E Yesu wasizile vyo-o “ivyawila” mu wantu umulimo uwucindame nkaninye uwakuwomya ama wungwe. (Efes. 4:12) Lelo swensinye swe wano twasyala tungawatunjilila ukuwomba icete wo-o umulimo. Lekani tulanjilile: swe wavule twawombako umulimo wakuzenga ama Ng’anda ya Wufumu. Nga cakuti wo-o umulimo wukuwombwa, asa wewonsi wano wakazengako lelo wakatunjililakovye wano wakuzenga ukupitila mukuwapekanizizya ivya kulya, ama tilansipoti ni vintu vinji. Wonye avino nasweswenye tungatunjilila awawomvi wano wakatumicila, wa eluda na wakangalila wa miputule pano wakuwomba umulimo wawo ukupitila mwe vino tukalanda nu kucita. Lekani tulande pa vizima vino tukazanamo mwe vino wa-a awonsi wakawombesya na pe vino tungawasalifya. Swinya twalanda na pe vino tungalanjizya ukuti tukasalifya e Yesu pakutupa vyo-o “ivyawila” mu wantu.

AWAWOMVI WANO WAKATUMICILA ‘WAKAKWAVWA WANJI’

4. Amilimo ci yimwi ‘iyakwavwa wanji’ yino awawomvi wano wakatumicila awa mu mpindi zya wina Klistu wakutalicila wawombanga?

⁴ Mu mpindi zya wina Klistu wakutalicila, awanawitu wamwi wawasonsile ukuwa awawomvi wano wakatumicila. (1 Tim. 3:8) Cikaloleka ngati awano wawombanga umulimo ‘wakwavwa wanji’ wuno umutumwa Paulo walanzilepo pe 1 Wakorinte 12:28. Wa-a awonsi wafwile awano wawombanga imilimo imivule iyicindame pakuti wa eluda wawika amano ku mulimo wakusambilizya nu wawukacema. Ku cakulolelako, awawomvi wano wakatumicila wafwile awano wavwilizyangako ukukopolola Amawaliko nu kukala iviwombelo vino vyalondekwanga pakukopolola.

5. Amilimo ci yimwi yino awawomvi wano wakatumicila wakawomba mwe ya-a amanda?

⁵ Katulande pa milimo yimwi yino awawomvi wano wakatumicila wakawomba mwi wungwe pe yo-o impindi. (1 Pet. 4:10) Wamwi wakawapa umulimo wakulolecesya ku vya ndalama nanti ku cifulo cakuwizizyamo, ne wanji wakawombako ku kuwoda amabuku nu kupa wakawizya, ukuwombela ku vilimba, kwa mayiki na ku kutambisya ama vidyo. Ne wamwi awakapyunga swinya wakawombako na ku kuzifya pa Ng’anda ya Wufumu. Vyonsinye vyo-o vino wakacita vikalenga imilimo yiwapita icete mwi wungwe. (1 Kor. 14:40) Awawomvi wano wakatumicila wamwi wakalandako amalyasi ya ku cintu wavule naya pa kulongana kwa Imikalile ya Wina Klistu nu Mulimo Wuno Tukawomba. Mpindi zimwi wa-a awanawitu wangawapako nu mulimo wakwavwilizya e kangalila wi wumba. Swinya manda yamwi wa eluda wakasendako awawomvi wano wakatumicila awafikepo pano wakuya kuvipempu vya wucemi.

6. Avyani vimwi vyo vikalenga twasalifya awawomvi wano wakatumicila?

⁶ Uzye imilimo yino awawomvi wano wakatumicila wakawomba yikakwavwa wuli awa mwi wungwe? E nkazi Beberly uwa ku Bolivia b watili: “Nkasalifya nkaninye wo-o vino mwi wungwe mwawa awawomvi wano wakatumicila. Amuno cikalenga nayitopwa nkaninye ukulongana. Pa mulandu na vino wakawombesya cikalenga ndakwimbila icete, ukwasukapo, ukuteyelezya ku malyasi nu kusambililako ku ma vidyo na ku vikope. Wakacinjilila wano walongine mu Ng’anda ya Wufumu nu kuwikako sana amano ukulola nga cakuti wano walongine ukuwomvya intaneti wakuyitopwa ukuteyelezya kuma programu. Pansizi yakulongana wakawombako umulimo wakuzifya, ukuwombela kuvya ndalama, apano nu kusinincizya ukuti swensinye tukweti ama buku yano tukulonda. Nkasalifya nkaninye pe vino wakawombesya!” Ne e Leslie wino akakwikala ku Colombia wino umulume we eluda watili: “Awawomvi wano wakatumicila wakakwavwa sana e wakwane ukuwomba imilimo. Akusowa wanye wa-a awanawitu nga akawa nivya kucita ivivule. Acino nkasalifya nkaninye pevino wakawombesya na vino wakayikundila ukwavwa wanji.” Ukwasowa nu kuvwilika wonye avino mwe wavule mukayivwa.—1 Tim. 3:13.

7. Tungalanjizya wuli ukuti tukasalifya pe vino awawomvi wano wakatumicila wakawomba? (Lolani ni cikope.)

 ⁷ Nanti acakuti mu mwezo tungayivwa ukuti awawomvi wano wakatumicila wakawombesya, e Baibolo yikatuwomelezya ukuti: “Muwasalifya.” (Kolo. 3:15) Ku cakulolelako, pakulanjizya ukusalifya, umwanawitu e Kristofer e eluda uwaku Finland watili, “Nkalemba amazwi ya piwaliko pakapepala nanti e meseji nu kulumbula ivizima vino nalola umuwomvi wino akatumicila akacita, vino vikambomelezya nu mulandu wuno nkumusalifizya.” Ne e Pascal ne Jael wano wakakwikala ku New Caledonia wakapepelako awawomvi wano wakatumicila lyonsinye. E Pascal watili “Pe yo-o impindi tukapepelako sana awawomvi wano wakatumicila nu kusalifya e Yehova pakutupa wa-a awanawitu. Swinya tukamulenga ukuti atwalilile ukuwavwa.” E Yehova akakwasuka amapepo ya musango wo-o, swinya ni wungwe lyonsinye likazanamo ivizima.—2 Kor. 1:11.

WA ELUDA ‘WAKAWOMBESYA MWAKWE MWEMWE’

8. Amulandu ci wuno umutumwa Paulo walembezile ukuti wa eluda mwi wungwe lya wina Klistu wakutalicila ‘wawombesyanga’? (1 Watesalonika 5:​12, 13)

⁸ Wa eluda mwi wungwe lya wina Klistu wakutalicila wawombesyanga nkaninye. (Wazyani 1 Watesalonika 5:​12, 13; 1 Tim. 5:17) ‘Watungululanga’ ukulongana nu kupingula ivyakucita mwi wungwe. Swinya wavwanga awanawitu na wankazi pakuti watwalilile ukuwa ni suwilo iliwome. (1 Tes. 2:​11, 12; 2 Tim. 4:2) Lelo nanti ciwe wo-o, wawombesyanga ukuwomya wuciwuza wawo ne Yehova nu kusakamala indupwa zyawo .—1 Tim. 3:​2, 4; Tait. 1:​6-9.

9. Amilimo ci yimwi yino wa eluda wakawomba mwe ya-a amanda?

⁹ Wa eluda mwe ya-a amanda wawa ni vyakucita ivivule. Awakawizya wi lyasi lizima. (2 Tim. 4:5) Wakawombesya nkaninye mu mulimo wakuwizya swinya awano wakatungulula mu vifulo vya kuwombelamo nu kutusambilizya ivya kuwawizya icete. Cinji acakuti, wawa nu luse swinya wasimwamila mbali pa kupingula. Nga cakuti umwina Klistu wacita uluwembu ulukulu, wa eluda wakamwavwa ukunyosya wu ciwuza wakwe ne Yehova. Pa mpindi iyili yonganye wakasinincizya nu kuti iwungwe lyatwalilila ukuwa alisanguluke. (1 Kor. 5:​12, 13; Gal. 6:1) Umulimo uwukulu nkani wuno wa eluda wakawomba awa wukacema. (1 Pet. 5:​1-3) Wakapekanya nu kulanda icete amalyasi, wakakwelezya na maka ukumanya wonsinye mwi wungwe nu kuya ku vipempu vya wucemi. Ukulunda pe vyonsinye vyo-o, wa eluda wamwi wakakwavwilizyako mu wuzengo nu kuzifya ama Ng’anda ya Wufumu. Asa vyo-o vitupu, wamwi wakasinincizya ukuti ukulongana kwa citungu kwapita icete, nu kuwombako mwe Komiti wa Kwivwanilamo ni Vipatala ni yiwumba lye wano Wakapempula Awalwale apano ni milimovye yinji. Ukwasowa nu kuvwilika wa eluda wakawombesya nkaninye pakuti ivintu vyatuzipila.

10. Amilandu ci yimwi yino yikalenga twasalifya wa eluda?

¹⁰ E Yehova walandizile lyankani ukuti wakacema waliwatusakamala nu kuti awawomvi wakwe “wataliwa ni ntete swinya nant’ akutina.” (Jere. 23:4) E nkazi Johanna uwa ku Finland wasinincizizye ukuti ya-a amazwi aya cisinka pano e mama wakwe walwile nkaninye. Watili: “Nanti acakuti cikambomela ukunenako wanji vino nkuyivwa, e eluda wumwi wino tutamanyine na nkani wantekanizizye, wapepezile ponga nani nu kunjavwa ukumanya ukuti e Yehova wankunda. Kweni nsikwizuka amazwi yano we-e umwanawitu walanzile lelo cino nkakwizukavye acakuti nalesile ukusakamikwa. Nasuwila ukuti e Yehova awino wamutumile ukwiza mu kunjavwa pa mpindi injanane.” Nga mwemwe mwi wungwe linu, wa eluda wamyavwa wuli?

11. Mungacita wuli pakusalifya wa eluda? (Lolani ni cikope.)

 ¹¹ E Yehova akalonda twasalifya wa eluda pa ‘milimo yino wakachita.’ (1 Tes. 5:​12, 13) E Henrietta wino akakwikala ku Finland watili: “Wa eluda wakayikundila ukwavwa wanji. Lelo co-o cisisula mukuti watawa ni vyakucita ivivule nanti ukuti weni wasiwa ni ntazi mu wumi wawo. Manda yamwi nkawanenavye ukuti, ‘Uzye mwamanya kuno mwe wa eluda awazima sana.’” E nkazi Sera uwa ku Türkiye c nawe watili: “Wa eluda wakalondekwa ukuwawomelezya pakuti watwalilile ukuwomba umulimo wawo. Acino cingazipa ukuwalembelako amazwi yamwi, ukuwita ukuti twize tulile nawo ponga nu kuwomba nawo mu mulimo wakuwizya.” Uzye kwawa e eluda wumwi wino mwalola ukuti akawombesya nkaninye? Nga akuno wawa, cingazipa ukulola inzila yimwi yino mungamusalifizyamo.—1 Kor. 16:18.

WAKANGALILA WA MIPUTULE WAKATUWOMYA

12. Awaweni wanji wano Yesu wasonsile ukuwawomya awa mu ma wungwe ya wina Klistu wakutalicila? (1 Watesalonika 2:​7, 8)

¹² E Yesu wapile awa mwi wungwe “ivyawila” mu wantu wano wakawomba mu nzila iyipusaneko na wano tetwalandapo. Wanenile wasongo mu Yerusalemu ukutuma e Paulo ne Barnaba, na wanji ukuwa awakangalila. (Imili. 11:22) Amulandu ci wuno wacitizile wo-o? Wawatumile pakuti wawomya awa mu ma wungwe ndi wulyanye vino awawomvi wano wakatumicila na wa eluda wakacita. (Imili. 15:​40, 41) Wa-a awonsi wayipelesyanga nkaninye ukuwomba wo-o umulimo. Mpindi zimwi wawikanga na ma wumi yawo mu wusanso pakutivye waye mukusambilizya nu kuwomelezya wanji.—Wazyani 1 Watesalonika 2:​7, 8.

13. Amilimo ci yimwi yino wakangalila wa miputule wakawomba?

¹³ Wakangalila wasikwikala pa cifulo conga. Wamwi wakapita ama kilomita amavule pakutivye wakafike kwi wungwe linji. Swinya cila sabata wakalanda amalyasi amavule, ukucita ivipempu vya wucemi, ukutungulula ukusunkana kwa payiniya, ukwa eluda nu kwakuya mu mulimo wakuwizya. Swinya wakapekanya amalyasi yawo aya pa kulongana kwa muputule nu kwa citungu nu kupituluka mwe vino kuliwa pakuti kwize kupite icete. Asa vyo-o vitupu, wakasambilizya na mu masukulu ya payiniya nu kutantika icete ukusunkana kuno kukawako pano ukulongana kwa muputule kutani kufike. Cinji acakuti, wakawomba ni milimo yino wakawapa mukupumincizya ukufuma ku musambo.

14. Avyani vimwi vino vingalenga twasalifya wakangalila wa miputule?

 ¹⁴ Avizima ci vino awa mwi wungwe wakazanamo mukuwombesya kwa kangalila wa miputule? Umwanawitu wumwi uwa ku Türkiye walanzile pa vizima vimwi vino wazanamo mukutandalilwa ne kangalila wa muputule. Watili: “Wakangalila wa miputule wonsinye wano wakatutandalila mwi wungwe litu wakalenga nakwatako impindi yakwavwa awanawitu na wankazi. Pa kangalila wonsinye wano wakatutandalila, kutawa nanti wumwinye wino nalola ukuti wayimwamya nanti wino akaloleka ukuti wawa ni vyakucita ivivule icakuti atange alande nanene.” E Johanna wino tulanzilepo kaali wawomvile ne kangalila mu mulimo wa kuwizya, lelo watazananga awantu pa ma ng’anda. Watili, “Lelo nanti ciwe wo-o, ncili nkakwizuka vino vyacitisile. Patazimvile ukufumilila pano wankazi zyane wawili wacintizile swinya nawafulukanga. E kangalila wambolezizye nu kunjavwa ukumanya ukuti mu mulimo wa kwe Yehova, tutazipizile twakwelenganya ukuti tungikala na walupwa ni viwuza pa mpindi intali lelo munsi mpya tuliwakwata impindi iyakuwa ponga nawo.” Nasweswenye tukasalifya sana pe vino wakangalila wa miputule wakatwavwa.—Imili. 20:37–21:1.

15. (a) Ukulingana ne 3 Yohani 5-8, tungalanjizya wuli ukusalifya kwa kangalila wa miputule? (Lolani ni cikope.) (b) Amulandu ci wuno tuzipizile ukuwasalifizya awaci we wa-a awonsi wano wasontwa mwi wungwe, swinya tungacita wuli wo-o? (Lolani akambokosi kakuti “ Mutakwiwilila Awaci.”)

 ¹⁵ Umutumwa Yohani wawomelezizye e Gayi ukupocelela icete wano wizile mukuwomelezya awa mwi wungwe nu kumunena ukuti “awasucilile ukulingana na muno Leza akalondela.” (Wazyani 3 Yohani 5-8.) Nasweswenye tungalanjizya ukuti tupocelezile icete e kangalila wa muputule nga twamwita ukwizalila nawe ponga ivyakulya. Inzila na yinji, akuwazanwa ku kusunkana kwakuya mu mulimo nga watutandalila pi wungwe. E nkazi Leslie wino tulanzilepo kaali wawomvizye inzila zinji pa kulanjizya ukusalifya. Watili, “Nkapepa kwe Yehova ukuti awawasakamala mwe vino wakulondekwa. Nene ne wakwane tukawalembela ama kalata nu kuwanena vino wakatuwomelezya nga watutandalila.” Wakangalila wa miputule nawonye wakatonta swinya wakawa ni ntazi ndi vino sweswenye. Mpindi zimwi wakalwala, wakasakamikwa swinya wakakwivwa uwuwi. Mwakwizuka ukuti amapepo yawo yangasukwa ukupitila mwe mwemwe nga cakuti mukuwanenako amazwi ya cikuku nu kuwapako vimwi nanti atuticinye.—Imilu. 12:25.

“IVYAWILA” MU WANTU WAKULONDEKWA NKANINYE

16. Ukulingana ni Imilumbe 3:​27, amawuzyo ci yano awanawitu wangayikolowozya?

¹⁶ Ukuzinguluka insi yonsinye kukulondekwa awanawitu awavule awakuwa “ivyawila” mu wantu. Nga cakuti mwe wanawitu awabatizwe, uzye citange cizipe ukuwomvya amaka yinu kukwavwako wanji ‘ndimuno mungawachitila’? (Wazyani Imilumbe 3:27.) Uzye mukayikundila ukucita vino vingalenga mufikepo ukuwa umuwomvi wino akatumicila? Nga cakuti mwe wawomvi wano wakatumicila, uzye mungayikundila ukucita vino vingalenga mufikepo ukuwa mwe wa eluda? d Uzye mukatela amwelenganyapo pakupepusya imikalile yinu pakuti mwize mulembe e fomu yakuwuzizyapo ukuya kwi Sukulu lya Kawizya wa Wufumu? Lyo-o isukulu lililenga wamiwomvya mu milimo imivule iya mwi wungwe lya kwe Yehova. Nga mukulola ngati mutafisilepo ukuya kwe lyo-o isukulu, mwapepa kwe Yehova. Mwamulenga ukuti awamyavwa ukuwomvya umuzimu wakwe uwutele pakuti mwawomba icete umulimo uwuli wonsinye wuno wamipa.—Luk. 11:13; Imili. 20:28.

17. Avyani vino awanawitu “ivyawila” mu wantu watulanjizya pe Yesu?

¹⁷ Awanawitu “ivyawila” mu wantu watulanjizya apatiswenye ukuti e Yesu awino akututungulula mwe ya-a amanda yakulecelezya. (Mat. 28:20) Uzye musikwivwa icete ukuwa ni Mfumu yino yawa nu mwezo wakupa, iya lukundo, yino yikawika amano ku wantu swinya yino yatupa na wanawitu awafikepo wano wakatusakamala mwe vino tukalondekwa? Nga cakuti avino mukayivwa, mwalola inzila zino mungalanjizizyamo ukuti mukasalifya pe vino wa-a awonsi wakawombesya. Swinya mutakwiwilila ukusalifya e Yehova e kapa wa “vyawila vyonsi ivizima nivilambu vyonsi.”—Jemu. 1:17.