Uzye Mwamanya?
Uzye indwimbo zyacindime wuli ku wina Israeli?
INDWIMBO zyacindime nkaninye ku wina Israeli. E Baibolo yalandapo pa wantu wano walizyanga ivyakulizya lizya nu kwimbila indwimbo. Mu Mawaliko amavule mwawa amazwi ya ndwimbo. Ku cakulolelako, ibuku lya Amalumbo, Ulwimbo lwandwimbo nu Ukulosya yakalanda pa ndwimbo zino wano walemvile e Baibolo wimbizile. Ibuku limwi lino likalanda pe vino ivintu vyalinji mu mpindi pano walembanga Baibolo lino wakakwita ukuti Music in Biblical Life, likalanda ukuti awina Israeli wawomvyanga indwimbo mu vintu ivivule vino wacitanga.
Indwimbo zino wimbilanga impindi iyili yonsinye. Awina Israeli wimbilanga nu kulizya indwimbo pa kulanjizya vino wakuyivwa. (Ayize. 30:29) Awanaci walizyanga utung’oma twanyenjele swinya wimbilanga ni nsansa nu kucina. Wacitanga wo-o pakuwika wumwi pa wufumu, nga wali nu muteweto na pano wacimvya mu wulwi. (Kapa. 11:34; 1 Sam. 18:6, 7; 1 Izya. 1:39, 40) Cinji acakuti, wimbilanga pakulanjizya ukuti wali nu wulanda nga wumwi afwile. (2 Imila. 35:25) Vyonsinye vyo-o vikulanjizya ukuti awina Israeli wakunzile nkaninye ukwimbila.
Ukwimbilila Imfumu. Imfumu zya wina Israeli zivwanga icete nkaninye ukuteyelezya ku ndwimbo. Ku cakulolelako, imfumu Sauli yisile e Davidi ukuti awayimbilila indwimbo. (1 Sam. 16:18, 23) Pano e Davidi wizile awa amfumu, wapanzile iviwombelo vya kuwomvya pa kulizya indwimbo nu kulemba indwimbo izizima. Swinya mukupita kwa mpindi, wawisileko ni wumba lya kimbila pi tempile. (2 Imila. 7:6; Amos. 6:5) Ne Imfumu Solomoni yalinji na wonsi na wanaci awakwimbila pisano.—Ekawi. 2:8.
Ukwimbila pakupepa Yehova. Icicindamisye acakuti awina Israeli wimbilanga indwimbo pa kupepa Yehova. Ku cakulolelako, pi tempile mu Yerusalemu palinji wakimbila 4,000. (1 Imila. 23:5) Walizyanga wansango-nsango, amapango, ing’oma na wa gida. (2 Imila. 5:12) Lelo asa wa-a watupu wano walumbanyanga e Yehova mu ndwimbo. Awina Israeli awavule wimbilanga pano wakuya mukuzevya ku Yerusalemu. Indwimbo zino wimbilanga wazitanga ukuti, indwimbo zya Pakukweleka. (Amalu. 120–134) Ne pano wakuzevya Icakupitililwa, ivilembo vya ci Yuda vikalanda ukuti wimbilanga indwimbo zino witanga ukuti Amalumbo a ya Hallel.
Indwimbo zicili zyacindama nkaninye ku wantu wa kwe Yehova na peyonye impindi. (Jemu. 5:13) Amuno zyawa aluwali lwa kupepa. (Efes. 5:19) Swinya zikatulemenkanya ponga ngati awina Klistu. (Kolo. 3:16) Cinji acakuti, zikatuwomya nga tukupita mu ntazi. (Imili. 16:25) Ukwimbila yawa anzila yino tukalanjizizyamo vino twasuwila e Yehova na vino twamukunda.
a Awa Yuda witanga Amalumbo 113 ukufika ku 118 yano wimbilanga pa kulumbanya Yehova ukuti Amalumbo ya Hallel.