E Paul watili: “Walile umuvyala wane wamfyenga namufinile pa nsingo. Nalondanga vye ukumukoma.”

E Marco watili: “Wanda wumwi nafuzilwe apasowa nu mulandu. Natalisile ukusumbanya iviya, utudoli, icili consinye cino nazana.”

Kweni tutanga tucite ndivino e Paul ne Marco wacisile. Lelo swensinye cikatuwomela ukuilama pa mulandu nu luwembu luno twapyana kwe Adamu. (Roma. 5:12) Wamwi, wakapotwa ukuilama ngati we Marco ne Paul, ne wanji cikawasyupa ukulama amelenganyo yawo. Ku cakulolelako wakatwalilila ukwelenganya pe vino vikawapa intete nu kuwatonsya isuwilo. Ne wamwi nawo wakapotwa ukuleka ukwelenganya pa kucita uwuzelele, ukuwonvya imilembo yino wawinda nu kumwensya ipala.

Wano wakapotwa ukuilama mwe vino wakakwelenganya na vino wakacita wangonona uwumi wawo. Lelo tungayicinjilila kwe vino vingafumamo. Mu nzila ci? Ukupitila mukusambilila ivya kuilama. Lekani tulande pa mawuzyo yatatu yano yangatwavwa pakuti tuwailama. Twalanda pa: (1) Uzye ukuilama acani? (2) Amulandu ci wuno kwacindamila (3) Uzye tungacita wuli pa kuwa na co-o “icikomwa ca kumuzimu”? (Gal. 5:22, 23) Twandi tulole na vino tungacita nga ca kuti impindi zimwi cikatuwomela ukuilama.

Umuntu wino wailama asisamalila ukucita ivintu. Lelo pano atani alande nanti ukucita vimwi akatela ayelenganyapo nga ca kuti vingasecelesya e Leza.

E Yesu watusambilizizye muno mwasula ukuilama. E Baibolo ikati: “Walile watukwa intusi ukuwa weni atatela atukane; walile wayimba ukuwa nanti kupanjila wano wamuyimvyanga, ukuwa asuwila e kapanzya wakusimicila.” (1 Pet. 2:23) Walanjizizye ukuilama pano awalwani wakwe wamusekanga lyo ali pa cimuti ca kuculilapo. (Mat. 27:39-44) Swinya wailamile nkaninye pano intunguluzi zya simapepo zyamukolowozyanga amawuzyo amavule pa kuti aluvyanye mu myasucile. (Mat. 22:15-22) Ala vino e Yesu wacisile pano awaYuda walondanga ukumupola amawe vikatwavwa sana! Ukucila ukulandula e Yesu ‘wavwamile nu kufuma mwi tempile.’—Yoha. 8:57-59.

Nasweswenye tungasambililako ku cakulolelako ca kwe Yesu. Umutumwa e Petro walenvile ukuti “ e Klistu nye wawayimbizile, wawasila icilolelo, alyakuti muwakonka muntampulo yakwe.” (1 Pet. 2:21) Nanti acakuti tutapwililika tungakolanya sana ica kulolelako ca kwe Yesu ica kuilama. Amulandu ci wuno cicindamizile?

Tuzipizile ukulailama pakuti twasecelesya e Yehova. Asa mulandu ni myaka yino twawombela Yehova. Tungonona wuciwuza witu ne Yehova nga tusakuilama mu milandile yitu na mwe vino tukucita.

 Yelenganyani pe Musa wino “Walinji we cimyamya [umufuke NWT] ukucila awantu wanji wonsi wano walinji munsi” peyoyo impindi. (Impe. 12:3) Pa myaka imivule wailamanga kwe vyonsinye vino awina Israeli wayilizyanyanga lelo uwanda wumwi waposilwe ukuilama. Wizile afulwa pano awina Israeli watalisile ukuyilizyanya na swinyanye pa mulandu vye wa kukanawa na minzi amavule. Wafuzilwe nu kulanda ukuti: “Ivwani mwe wacisanguka mwe; Uzye tuwape minzi yafume mwe mfunzi?”—Impe. 20:2-11.

E Musa waposilwe ukuilama. Atasalifizye Yehova pa kuwapa aminzi mu cizunguzyo. (Amalu. 106:32, 33) Vino Musa wacisile vyalenzile apotwe ukwinjila mu Nsi ya Wulayo. (Impe. 20:12) E Musa afwile watwalilizile ukuyipa imilandu mpaka ni mfwa yakwe pe vino waposilwe ukuilama.—Amasu. 3:23-27.

Avyani vino tukusambililako? Nanti tungamala imyaka imivule wulinye mukupepa, tutazipizile ukulanda amazwi amawipe kwe wano watufyenzile nanti kwe wano wazipizile ukusundwa. (Efes. 4:32; Kolo. 3:12) Pano tukuya tukukula, impindi zimwi cingatusyupa ukutekanya. Lelo lyonsinye twakwizuka e Musa. Tusilonda ukonona wuciwuza witu ne Yehova pa mulandu vye wakupotwa ukuilama. Amuno imyaka yonsinye yino twawombela e Yehova yinginjla vye mu minzi. Uzye tungacita wuli pa kuti tuwe na yo-o imiwele imicindame?

Mwalenga umuzimu uwutele. Amulandu ci? Amuno ukuilama acikomwa ca ku muzimu swinya e Yehova akapa umuzimu wakwe kwe wano wakamulenga. (Luka. 11:13) Angawonvya umuzimu wakwe uwutele pakutupa amaka yakuilama. (Flpi. 4:13) Angatwavwa ukuwa ni vikomwa vinji ivya kumuzimu, ndi vino, ulukundo, luno lulilenga citupepucile ukuilama.—1 Kor. 13:5.

Mwayicinjililla kwe vyonsinye vino vingalenga mwapotwa ukuilama. Ku cakulolelako, mwalewuka ivili vyonsinye muno mwawa imiwele miwipe. Co-o cisanzizyemo na mawebusayiti ya pa intaneti muno mungazanwa vyo-o ivintu. (Efes. 5:3, 4) Tuzipizile ukuyicinjilila kwe vyonsinye vino vingalenga twavwamba ukucita iviwipe. (Imilu. 22:3; 1 Kor. 6:12) Ku cakulolelako, wino akulwisya ukuleka ukwelenganya pa wuzelele, angasolapo ukuleka ukutamba nanti ukuwazya amabuku ayali yonsinye muno mwawa amalyasi yano  yangalenga atalike ukwelenganya pa wuzelele.

Impindi zimwi citanga citupepucile ukukonka ko o ukusunda. Lelo nga twawombesya, e Yehova angatupa amaka yakuilama. (2 Pet. 1:5-8) Alitwavwa ukuilama mu milandile, mu melenganyo na mwe vino tukacita. Alitwavwa ndi vino wavwizye e Paul ne Marco ukupiluka vino walinji pa kutalika. Teyelenganyani pa mwanawitu wumwi wino walinji sana ni cipyu. Nga ali pa musewo akupisya motoka lyonsinye wapusananga na wawuye. Ica kuti wafikanga na mukupokota nawo. Uzye acani cino wacisile? Watili “Napepanga kwe Yehova cila wanda. Asa coco conga nawazizye ivipande vino vikalanda pa kuilama. Natalisile ukwizuka amawaliko yamwi mwe Baibolo yano yanganjavwa. Nayonye impindi cila wanda nga kwaca vye. Nkawombela pa kuilama. Acino nkawanjilila pa kuya ku ncito pa kuti ntati nasamazyanya.”

Mpindi zimwi tungapotwa ukuilama. Ica musango wo-o nga cacitika tungayivwa uwuwi icakuti tungatina nu kulanda ne Yehova mwi pepo. Lelo apano cingazipa ukupepa sana. Tuzipizile ukulenga ukutetelwa, ukwavwa nu kwelezya na maka yitu yonsinye ukuwombela pa ciluwo cino tucisile. (Amalu. 51:9-11) Mutakwelenganya ukuti e Yehova atange ayivwe ipepo linu nga mwamuluvyanya. (Amalu. 102:17) Umutumwa Yohane akatwizusyako ukuti uwazi wamwana wa kwe Leza “wukatuswefya ku luwembu lonsi.” (1 Yoh. 1:7; 2:1; Amalu. 86:5) Mutakwiwilila ukuti e Yehova akalonda awawonvi wakwe watetelana lyonsinye. Fwandi tungasuwila ukuti nawenye akatutetela.—Mat. 18:21, 22; Kolo. 3:13.

Impindi yimwi e Musa atailamile pano walinji mu mayonde. Icakuti e Yehova wafuzilwe. Lelo nanti ciwe wo-o wamutetezile. Amuno e Baibolo yikalanda ukuti e Musa walinji ni suwilo iwome lino tungakolanya. (Amasu. 34:10; Hebe. 11:24-28) E Yehova wakanizye e Musa ukwinjila munsi ya wulayo. Lelo alimuzyulupula mu Paradaise nu kumupa uwumi wa muyayaya. Nasweswenye tungiza tuwe nu wumi wa muyayaya nga twatwalilila ukuilama.—1 Kor. 9:25.