TUSIVWILIKA nanti katicinye ukuti mwe ya-a “amanda ya kulecelezya” e Yehova awino akutungulula nu kusambilizya awantu wakwe pa kuti wawe iviwuza vyakwe. (2 Tim. 3:1) Lelo tuzipizile ukucitapo cimwi. Akuli ukuti ukumwivwila. Vino vikucitika mwi wungwe lya kwe Yehova vyakolana sana na vino calinji pano awina Israeli walinji mu mayonde. Amapenga ayano yawamanyisyanga ivya kucita. Fwandi nga wivwa vye amapenga yalila, watalemanga na kwi sote. Wacitangapo cimwi paponye.

E Yehova wawuzizye e Musa ukupanga ama penga aye silver yawili aya kuwomvya “pa kwitilako iwungwe nu kufuma pa nkambi.” (Impe. 10:2) Wasimapepo walinji nu mulimo wakulizya amapenga mu misango imipusane pusane pa kumanyisya awantu ivya kucita. (Impe. 10:3-8) Na pe yonye impindi e Yehova akawonvya inzila invule pa kutungulula awantu wakwe. Mwe co-o icipande twandi tulande pa nzila zitatu zino e Yehova akawonvya pakutungulula. Twandi tulole na vino zyakolana na mapenga yano wawonvyanga mu Israeli pa kumanyisya awantu ivya kucita. Twalanda (1) nga twitwa ku kulongana kukulu, (2) wa eluda nga witwa kwi sukulu na (3) nga kwiza ukupiluka kumwi.

Wasimapepo walizyanga amapenga yawili. Nga Yehova akulonda “iwungwe lyonsi” liwungane ponga pa mulyango wi hema wuno wawezile kapeela. (Impe. 10:3) Amapenga nga yalila, imyiko yonsinye yino yazingulusile ihema yivwanga ukulila kwa mapenga. Wano walinji mupipi watazimbanga ukufika. Ne wano walinji ukutali, wazimbangako katici pa kuti wafike pi hema. Amuno capindanga impindi nu kuwombesya. Lelo e Yehova walondanga uwili wensinye ukuya mukwivwa vino akuwanena pi hema asa mulandu na kuno wikalila.

Pe yo-o impindi tusisunkanila pi hema ndi vino calinji ku wina Israeli. Lelo tucili tukalongana ponga mukupocelela ivyewo ivicindame nu wutunguluzi. Vino awantu wa kwe Yehova wakasambilila pe ko-o ukulongana visipusana. Vikawa icili conganye insi yonsinye. Wonsinye wano wakakwivwila lo-o ulwito lwa kuzanwa mukulongana ukuli konsinye wakawa sana ni nsansa. Nampo nga akulongana kwa pi wungwe ukwa citungu, ukwa muputule nanti kunji ukuyiwele. Kweni wamwi wakafuma umutali pa kuti wize wazanwe mukulongana. Lelo wonsinye wakasyala wakwivwa ukuti pasi cino calyompa ukulusya pa kuzanwa mukulongana.

Uzye cikawa wuli kwe wano wikalila ukutali sana na kuno kukawela ukulongana kukulu? Pa mulandu wa vyakupanga panga vino viliko pe yo-o impindi, na walyanye wano watanga wakwanisye wakayitopwa ivyewo ivili vyonganye. Swinya wakalola vye nge wali ponga na wanawitu awa mu ncende zinji. Mulole cino cacitisile ku Benin. Pano wino wimililangako amaofesi makulu watandalizile insi ya Benin. Iofesi lya musambo  ilya ku Benin lyawisileko inzila yakuti awanawitu awa mu Arlit, Niger na mwi tawuni lino lyawela mu Sahara Desert wivwe e programu palyanye pano yikucitwa mu Benin. Cino cafumilemo aca kuti awantu 21 awano wazanilweko. Pe wa-a 21 palinji awanawitu, wankazi na wakusecelela. Nanti aca kuti walinji ukutali sana na kuno kwawezile ukulongana kukulu wivwile ngati nawonye wali ponga na wanawitu 44,131 wano walongine ku Benin. Umwanawitu wumwi walenvile ukuti: “Nkusalifya nkaninye ukufuma pa nsi ya mwezo wane pe vino mucisile pakuti naswenye twivwile ponga na wanawitu ku Benin yo-o programu. Citulanjizizye vye vino mwatutemwa.”

‘Intunguluzi zya myiko ya wa Israeli’ zyayanga ku cikulwa ca kusunkanilako nga ca kuti e simapepo walizya ipenga umuku vye wonga. (Impe. 10:4) Zyayanga mukusambilila nu kwivwa vino e Leza walandanga ukupitila mwe Musa. Ukuzanwa pe ko-o ukusunkana akuno kwazyavwanga ukumanya ivya kuwomba icete umulimo wuno zyapilwe. Uzye nga mwacitanga wuli mulange mwalinji amwemwe? Uzye nga mutasyanga vyonsinye pa kuti muye mwivwe vino e Leza akulonda ukumisambilizya?

Wa eluda asa ‘ntunguluzi.’ Swinya wasititicizya ing’onzi zya kwe Leza zino wawapa ukusakamala. (1 Pet. 5:1-3) Lelo wakawombesya ukuzicema. Acino e Yehova nga wawita kwi sukulu wasilema na kwi sote ukuzanwako. Mwe lyo-o isukulu wakasambilila ivya kuwomba icete imilimo yino Yehova wa wapa. Vino wakasambilila vikalenga awa mwi wungwe ukupalamila sana kwe Yehova. Namwenye mufwile mukayitopwa sana pano wa eluda wakuwomvya vino wakawasambilizya kwe ya-a amasukulu nanti aca kuti musitela muzanweko.

Impindi zimwi wasimapepo walizyanga ipenga mu musango uwuyiwele pa kumanyisya uluko lonsinye impindi ya kucinta. (Impe. 10:5, 6) Pa kucinta patawanga icinvulunganya. Lelo papindanga ukuwombesya pa kuti ivintu vipite icete. Kwawanga wamwi wano wasyondolokanga na wano watalondanga vye ukucinta. Amulandu ci?

Pamwi wamwi walolanga nomba nge wakuwalanganya. Amuno “mpindi zimwi iwingo likalanga ukufumilila amanguzi ukufika umutondo tondo.” Ne limwi lyikalanga “amanda yawili, pamwi umwezi uwupuma, pamwi impindi ntali” ukwasowa ukufumapo. (Impe. 9:21, 22) Amiku inga yino awina Israeli wacinsile? Ibuku lya Impendwa icipandwa 33 lyalondolola pa vifulo 40 muno wacintilanga.

Impindi zimwi muno wacintilanga mwawanga ivisawu ica kuti watalondanga nu kufumapo. Ukwikala mu vifulo vya musango wo-o kwazipanga sana pano wakupita “mu lumpalang’ang’a lukulu ulwa kutinya.” (Amasu. 1:19) Ica kuti impindi zimwi wafwile wivwanga ni ntete nga welenganya kunji kuno walicintila. Wafwile watalikanga ukulola ngati kuno waliyikala kutalizipa.

Pa kucinta palondekwanga ukutekanya. Amuno cila mwiko wakatukanga vye nga ca kuti impindi yawaficila. Wonsinye wivwanga ukulila kwi penga, lelo watakatucilanga ponga. Ipenga lya kutalicilapo lyawamanyisyanga ukuti imyiko ye Yuda, Isakari, ne Zebuloni yino yawezile kapeela ayino yalinji nu kutalicilapo uwulendo. (Impe. 2:3-7; 10:5, 6) Yo-o imyiko nga yakolela, wa simapepo walizyanga ipenga umuku waciti wili pa kumanyisya imyiko yitatu yino yawezile kwe ndilo ukutalikako uwulendo. Wasimapepo wacitanga wonye mpaka wonsinye wafume wasile mu nkambi.

Namwemwenye kufwile kwalinji impindi yimwi yino camiwomezile ukukonka ukupiluka. Pa mulandu wa kuti pe vino vyapilusile palinji vino mwatemilwe sana ica kuti mutalondanga nu kuti vipiluke. Ncepamwi mwalolanga ngati vino vyapilukanga vyavuzile nkani ica kuti mutange mukwanisye nu kuvikonka. Cifwile casumvile impindi pa kuti mukuwelezye. Lelo mutakwiwilila ukuti ivintu vikatuzipila nga tukukonka ukupiluka swinya Yehova akatukunda.

Mu mpindi ya kwe Musa e Yehova watunguluzile imintapendwa ya wantu pano wapitanga mu mayonde. Ukwasowa uwutunguluzi wa kwe Yehova nga patalinji wino wapususile. Namwe yanye amanda e Yehova akatupa vino vikawomya isuwilo litu nu kutwavwa ukuwa iviwuza vyakwe. Acino lekani tutwalilile ukwivwila uwutunguluzi wa kwe Yehova wulyanye vino awina Israeli wano walinji ni civwila wacitanga.